چکیده اثبات کهنگی سازمان سپاه ، فرسودگی جنگ افزارهای گوناگون ، روش نبرد و لشکر آرایی سپاه ایران بر دولتمردان از اوایل قرن نوزدهم با ورود ایران به مناسبات بین المللی در پی شدت گرفتن رقابتهای استعماری دول اروپایی و بخصوص در طی جنگهای ده ساله ی ایران و روسیه ، باعث توجه و تلاش دولتمردان به اصلاحات در راستای تشکیل ارتش دائمی بر اساس اصول نوین جهانی و مجهز به سلاحهای مدرن شد . تشکیل مدارس نظام به عنوان یکی از طرح های اصلاحی از جمله این تلاشهاست . هدف اصلی این پژوهش آن است که نشان دهد مدارس نظام چه نقشی در توسعه و تحول نظامی ایران ایفا کرده اند . برای دستیابی به هدف مذکور این رساله با روش توصیفی _ تحلیلی و با اتکاء به اسناد و منابع تاریخی ، ضمن ترسیم وضعیت سپاه ایران در اوایل دور? قاجار به زمینه های شکل گیری مدارس نظامی پرداخته و سپس با بررسی ساختار و عملکرد این مدارس ، نقش آنها را در روند مدرن سازی و تحول نظامی ایران تحلیل کرده و نهایتاً نشان داده است که این مدارس از یک سو با آموزش های نوین نظامی ، در ارتقاء آگاهی و توان نظامی سپاه ایران نقش موثری ایفا کردند و از سوی دیگر باعث وابستگی سپاه ایران به کشورهای غربی و اقدام در جهت منافع آنان گردیدند . کلید واژه : قشون ، قا جاریه ، دارالفنون ، بریگاد قزاق ، ژاندارمری ، مستشاران خارجی ، مدارس نظامی .