چکیده در این تحقیق به منظور بررسی اثر جیره های مکمل شده با روغن سیر، پودر زردچوبه یا موننزین بر فراسنجه های تولید گاز، تخمیر شکمبه ای و تبادلات گازهای خون بره های نر بلوچی دو آزمایش انجام شد. در آزمایش اول تولید گاز محیط های کشت حاوی جیره های مکمل شده با روغن سیر، پودر زردچوبه یا موننزین مورد مقایسه قرار گرفت. میانگین فراسنجه گاز تولید شده از بخش قابل تخمیر(b) در بین تیمارهای آزمایشی اختلاف معنی داری داشت(05/0>p). بیشترین میانگین فراسنجه گاز تولیدی از بخش قابل تخمیر در تیمار حاوی موننزین(76/324 میلی لیتر) و کمترین آن در تیمار حاوی روغن سیر(58/159 میلی لیتر) مشاهده شد. ثابت نرخ تولید گاز(c) نیز به طور معنی داری تحت تأثیر تیمارهای آزمایشی قرار گرفت(05/0>p). بالاترین ثابت نرخ تولید گاز مربوط به تیمارهای حاوی موننزین و روغن سیر(به ترتیب 049/0 و 048/0 میلی لیتر در ساعت) و کمترین آن مربوط به تیمار پایه(036/0 میلی لیتر در ساعت) بود. در آزمایش دوم به منظور بررسی تاثیر خوراک های حاوی روغن سیر، پودر زردچوبه یا موننزین بر برخی از مولفه های تخمیر شکمبه ای (ph و نیتروژن آمونیاکی)، متابولیت ها و تبادلات گازهای خون از چهار راس بره نر بلوچی دارای فیستولای شکمبه ای در قالب طرح مربع لاتین 4×4 استفاده شد (چهار دوره، هر دوره 28 روز). تیمارهای آزمایشی عبارت بودند از: 1- جیره پایه (55% مواد متراکم و 45% علف خشک یونجه); 2- جیره پایه + 200 میلی گرم موننزین; 3- جیره پایه + 420 میلی گرم روغن سیر و 4- جیره پایه + 20 گرم پودر زردچوبه. نتایج این آزمایش نشان داد که تیمارهای آزمایشی تاثیر معنی داری بر بیشینه ph مایع شکمبه داشت (05/0>p). کمترین بیشینه ph مربوط به تیمار حاوی موننزین (01/7) و بیشترین آن مربوط به تیمار جیره پایه (48/7) بود. سایر مولفه های تخمیر شکمبه ای شامل غلظت نیتروژن آمونیاکی، میانگین و کمینه ph و همچنین برخی از متابولیت های پلاسمای خونی تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت(05/0<p). زمان اثر معنی داری (05/0>p) بر غلظت نیتروژن آمونیاکی شکمبه داشت به طوری که تا 2 ساعت پس از مصرف خوراک غلظت آن افزایش یافت و سپس غلظت آن تا ساعت ششم نمونه برداری تغییری نکرد. ph خون و فشار گاز دی اکسیدکربن به طور معنی داری تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی و زمان نمونه گیری قرار نگرفت (05/0<p). درصد اشباعیت اکسیژن خون سیاهرگی تا حدودی تمایل به معنی داری داشت (08/0=p). تیمارهای آزمایشی اثر معنی داری بر فشار گاز اکسیژن خون سیاهرگی داشت (05/0<p). بیشترین فشار اکسیژن مربوط به تیمار دارای موننزین (36/39) و کمترین آن مربوط به تیمار دارای زردچوبه (34/31) بود.