نام پژوهشگر: امین حق نژاد
امین حق نژاد مهدی خداپرست مشهدی
مطالعه حاضر به بررسی آثار متقابل و ارتباط علَی میان مخارج مصرفی دولت (بعنوان شاخصی برای اندازه دولت) و تولید ناخالص داخلی غیر نفتی (بعنوان شاخصی برای رشد فعالیت های اقتصادی) برای 9 کشور منتخب عضو اوپک در خلال دوره 2006-1970 می پردازد. برای اجتناب از مسئله تورش متغیرهای حذف شده، سه متغیر کنترل؛ یعنی تورم، درجه باز بودن اقتصاد و درآمدهای نفتی در یک چارچوب چند متغیره به کار گرفته شده اند. با استفاده از تکنیک های اقتصادسنجی مشتمل بر آزمون ریشه واحد پانلی، آزمون هم انباشتگی پانلی، و روش تعمیم یافته گشتاورها، سه دسته از نتایج حاصل شده است: 1) شواهد مستحکمی دال بر علیت دو طرفه مثبت میان رشد اقتصادی غیر نفتی و اندازه دولت در کوتاه مدت جود دارد؛ در بلندمدت علیت یک طرفه مثبت از رشد اقتصادی غیر نفتی به اندازه دولت وجود دارد؛ نتایج علیت قوی نیز، نتایج علیت کوتاه مدت را تأیید می کنند. بر اساس این یافته ها، هم قانون واگنر و هم دیدگاه کینز حمایت می شوند. 2) تورم و درآمدهای نفتی اثرات منفی و معنی داری بر رشد اقتصادی غیر نفتی دارند؛ تأثیر درجه باز بودن اقتصاد بر رشد اقتصادی غیر نفتی از نظر آماری بی معنی است. 3) تورم و درجه باز بودن اقتصاد اثرات منفی و معنی داری بر اندازه دولت دارند؛ در صورتیکه یک تأثیر مثبت و معنی دار برای درآمدهای نفتی یافت شده است. علاوه بر این، نتایج تجزیه و تحلیل داده های سری زمانی برای کشور ایران، نشان می دهند که؛ اولاً، بر اساس آزمون باند، علیت یکطرفه بلندمدت از رشد اقتصادی غیر نفتی به اندازه دولت وجود دارد؛ علیت قوی نیز این نتیجه را تأیید می کند. ثانیاً، مطابق با آزمون علیت تودا و یاماموتو، علیت یکطرفه از رشد اقتصادی غیر نفتی به اندازه دولت وجود دارد. بنابراین، قانون واگنر مصداق تجربی در اقتصاد ایران دارد.