چکیده از حدود نیم قرن پیش فعالیت های توسعه ای با افزایش رشد جمعیت شدت گرفت و برای ایجاد توسعه در مناطق خشک و بیابانی کشور به کاشت درختان و درختچه های بیابانی خصوصاً تاغ اقدام گردید. خیلی زود به موازات روند توسعه این جنگل ها، آثار پژمردگی در توده های قدیمی تر ظاهر گردید. در شهرستان اردستان نیز با پژمردگی این توده مسئله گرد و غبار و آلودگی محیط بار دیگر مشکل ساز شده است، باتوجه به این امر به نظر می رسد شناخت عوامل موثر بر پژمردگی تاغزارهای در جهت مدیریت اصولی توده های تاغ ضروری می باشد، بررسی با این هدف در بخشی از تاغکاری ها این شهرستان با مساحت 583/94 هکتاری انجام گرفت، نمونه برداری از سه منطقه یک هکتاری، شاداب، نیمه پژمرده و پژمرده در سه تکرار انجام شد و مطالعات خاک شناسی، پوشش گیاهی (تراکم و سن)، هواشناسی، آفات و آب زیرزمینی صورت گرفت. به منظور تعیین میزان اثر هر عامل بر پژمردگی تاغ اطلاعات به دست آمده از بررسی عوامل به روش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کاملاً تصادفی تجزیه واریانس و مقایسه میانگین انجام گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد انبوهی، سن توده، محدودیت ها خاک ph ،sar ،ec ، سدیم و کمبود منیزیم و کلسیم محلول در خاک در سطح احتمال 99 درصد و رس در خاک در رابطه با پژمردگی در سطح احتمال 95 درصد اختلاف معنی دار داشته اند. با توجه به شرایط فیزیولوژیک و سازش پذیری گونه تاغ مقادیر فاکتورهای خاک برای این گونه قابل تحمل می باشند و تنها عامل مسن بودن این توده و انبوهی که باعث ایجاد رقابت درون گروهی شدید می شود را علت پژمردگی برشمرد. نکته قابل توجه اینکه تاثیر آب زیرزمینی و اقلیم بر شادابی و پژمردگی توده به علت مسطح بودن محدوده مطالعاتی یکسان می باشد. کلمات کلیدی: تاغزارها، علل پژمردگی، دست کاشت، اردستان