نام پژوهشگر: سیده معصومه پریشی

بررسی زمینه ها و پیامدهای ازدواج موقت برای زنان
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده علوم اجتماعی 1387
  سیده معصومه پریشی   شهلا اعزازی

ازدواج موقت از اختصاصات فقه شیعه امامیه است که در قوانین مدنی ایران نیز قوانینی بدان اختصاص یافته و مورد پذیرش قرار گرفته است. در سال های اخیر برخی صاحب نظران آن را راه حلی برای محرومیت جنسی ناشی از فاصله بلوغ تا ازدواج دائم می دانند. اما این دیدگاه مخالفان زیادی دارد و تاکنون مورد پذیرش عرف قرار نگرفته است. لذا تحقیقی در مورد زمینه ها و پیامد های ازدواج موقت برای زنان ضروری به نظر می رسد. هدف اصلی این پژوهش شناخت زمینه ها و پیامدهای ازدواج موقت و شناخت زمینه های زندگی (مذهب ،کلیشه و...) زنانی که سابقه ازدواج موقت را دارند، می باشد. روش تحقیق به کار گرفته شده، روش تحقیق کیفی و بر اساس نظریه مبنایی است. با 28 نفر از زنانی که سابقه ازدواج موقت را داشته اند مصاحبه عمیق به عمل آمده و با استفاده از کد گذاری باز (مقوله بندی داده ها) و محوری (پیوند بین مقولات) به تجزیه و تحلیل مصاحبه ها پرداخته شد . نتایج تحقیق نشان می دهد که: دلایل ازدواج موقت زنان شامل 1- نیاز اقتصادی 2- نیاز عاطفی و جنسی 3- ترکیبی از نیازهای اقتصادی ، عاطفی و جنسی 4- نیاز به حمایت اجتماعی می باشد. رضایت این زنان از ازدواج موقت براساس مدت زمان ازدواج متفاوت است. زنانی که مدت ازدواجشان 99 ساله است بیشترین رضایت را داشته و کمترین رضایت برای زنانی است که ازدواج هایی با مدت بسیار کوتاه داشته اند. اکثریت این زنان علت اصلی ازدواج موقت خود را رفع نیاز های اولیه اقتصادی خود و فرزندانشان بیان نمودند. زنانی که نیاز عاطفی و جنسی را تنها و یا یکی از عوامل ازدواج خود می دانستند در ابتدا تاکید بر ارضاء نیازهای عاطفی داشته و سپس نیاز جنسی را مطرح نموده اند. بیشتر این زنان به دلیل واکنش منفی جامعه ازدواج موقت خود را مخفی نگاه می دارند. در صورت آگاهی جامعه، خانواده و فرزندانشان، بیشتر آنان با واکنش منفی مواجه شده اند . زنانی که به ازدواج موقت گرایش داشته اند شامل زنان مذهبی وغیر مذهبی بوده و عامل مذهب (کسب ثواب یا مستحب بودن ازدواج موقت ) در گرایش آنان بی تأثیر بوده است . فقط تعدادی از این زنان برای جلوگیری از بیماری های مقاربتی از روش مناسب استفاده می کردند عده دیگر، تنها از روش های جلوگیری از بارداری استفاده نموده و به راحتی به شریک جنسی خود اعتماد کرده اند. گروهی زیادی از این زنان در روابط جنسی با همسران موقت خود خشونت جنسی را تجربه نموده اند. اغلب آنان تمایل بیشتر به ازدواج موقت با مردان مجرد را دارند و نیاز مردان مجرد را برای ازدواج موقت طبیعی دانسته و معتقدند مردان متاهل به دلیل هوسرانی به این نوع ازدواج گرایش دارند.