تاریخ اسلام که قدمتی 1400ساله داردنیز، برسنت مالوف تاریخنگاری ازنگاه قدرتهای غالب نوشته شده و در آن نقش گروههای مخالف ازجمله شیعیان مورد اجحاف و تعدی واقع شده است. به گونه ای که حتی برخی از مدعیان دیانت و مسلمانی ، ریخته شدن خون خاندان رسول الله (ص) و به اسارت رفتن حرم آن حضرت را چنان توجیه و در پیرامون آن فلسفه بافی کرده اند که گوئی سفیانیان ومروانیان که با عنوان طلقاء در فتح مکه و زیر شمشیر در آخرین سالهای حیات پیامبر (ص) ایمان آورده اند به حق به تخت خلافت مسلمین نشسته و هرگونه فساد و ظلم ایشان از موارد اجتهادهای آنها بوده است، گوئی آیه ای از قران و یاکلامی از پیامبر (ص) دراین باره موجود نیست. برای زدودن ابهامها یکی از نقاط حساس و تاریخی حیات شیعیان،پس از واقعه دهشتناک کربلا( این فرقان حق وباطل)برگزیده شد تا از سوئی به بررسی خرافه ی عدم سیاست ورزی، توسط برخی امامان شیعه و پیروان ایشان بنشینیم و از سوئی دیگرراهکارهای عملیاتی امام سجاد(ع) این پیشوای عابدان مجاهد و رهروانشان را در برخورد با سفاک ترین حکومتها و دورانها برای الگو برداری از آن در مواقع مشابه بیاموزیم. در این راستا به رسم مالوف پایان نامه ها ، ابتدا به طرح مساله و بیان اهداف و روش تحقیق و منابع آن ونیز اجمالی بر دوره زمانی مورد بحث در فصل اول پرداخته ایم. آنگاه در فصل دوم با مداقه ای افزونتر ، چگونگی زایش رویدادها و حوادث را در طی 7 دهه ی اول اسلام یعنی از ابتدای رسالت تا شهادت حسین بن علی (ع)در سال 61ه .ق. پی گرفته ایم و چگونگی فرقه فرقه شدن امت اسلامی و پیدایش افکار و عقاید گوناگون اسلامی را در این سالها بررسی می کنیم. در فصل سوم ، ابتدا به نحوه شکل گیری جوامع شیعی به حسب موقعیتهای جغرافیایی ایشان در سالهای مورد بررسی پرداخته و آنگاه حرکتهای سیاسی را در هر یک از مناطق اصلی اسلام آن روز یعنی عراق،حجاز و شام را بیان کرده و از میان آنها جنبشهای سیاسی شیعیان مانند توابین – مختار و رفتارهای سیاسی شیعیان حجاز به رهبری امام سجاد(ع) را وا کاوی نموده ایم و در مقابل جریانهای غیر شیعه و گاه مخالف را نیز مورد دقت نظر قرار داده ایم که از آن جمله حرکت زبیریان و قیام حره بوده است . در فصل چهارم فعالیتهای فرهنگی شیعیان به رهبری امام سجاد (ع) در مقابل مشکلات و قضایای آن عصر بررسی می شود. نحوه نگرش امام سجاد(ع) به منابع دین، نقش شیعیان در علم آموزی و تاسیس علوم اسلامی و ... از این قبیل است . در فصل چهارم به نقش آفرینی شیعیان در عرصه مسائل اجتماعی نیز پرداخته ایم .عرصه ای که در آن ظلم و نابرابری ،تبعیض ن‍‍ژادی و فساد فراگیر، شاخصه های اصلی آن و در مقابل آن ،فداکاری شیعیان و نگرش های ایشان به این مسائل است .