این پژوهش به مقایسه بین اثر معنویت درمانی و فراشناخت درمانی در میزان اضطراب دانشجویان دختر مراجعه کننده به مراکز جهاد دانشگاهی می پردازد. اعضاء گروه های مداخله و کنترل که هر یک شامل 8 نفر می باشند، به طور تصادفی از میان دانشجویان مراجعه کننده به مراکز جهاد دانشگاهی شهر اصفهان انتخاب و در دو گروه آزمایشی معنویت درمانی و فراشناخت درمانی، و همچنین گروه کنترل قرار داده شدند. افراد گروه آزمایش هر یک در 8 جلسه مداخله شرکت کردند. اضطراب افراد دو گروه آزمایش به همراه گروه کنترل قبل و پس از اجرای مداخله و همچنین پس از یک ماه در مرحله پیگیری با استفاده از پرسشنامه اضطراب کتل مورد ارزیابی قرار گرفت. یاقته های حاصل از داده های آماری نشان داد که میزان اضطراب در مقایسه بین معنویت درمانی و گروه کنترل با نمره میزان معناداری 008/0 تفاوت معنادار وجود دارد که این تفاوت در مرحله پیگیری نیز با نمره 000/0 حفظ شده است (05/0>p). در مقایسه بین نمرات اضطراب کل گروه فراشناخت درمانی و گروه کنترل، در مرحله پس آزمون، نمره میزان معناداری 135/0، اختلاف معناداری را بین دو گروه نشان نمی دهد؛ اما در مرحله پی گیری این اختلاف با میزان معناداری 002/0 معنادار نشان داده می شود (05/0 >p ). در مقایسه بین گروه معنویت درمانی و فراشناخت درمانی در هیچ کدام از مراحل پس آزمون (با نمره معناداری206/0) و پی گیری (با نمره معناداری 244/0) اختلاف معناداری مشاهده نمی شود (05/0 <p ). اساس تحلیل نتایج بدست آمده از این پژوهش را می توان بر این تبیین استوار کرد که، شاید آنچه در گروه معنویت درمانی منجر به تأثیر گذاری آن بر کاهش اضطراب شرکت کنندگان شده است، تناسب بیشتر این نوع درمان با مولفه های اضطراب فراگیر و اضطراب وجودی، سازگاری این درمان با مشخصه های فرهنگی و بومی جامعه و همچنین در نظر گرفته شدن ابعاد گسترده تر و عمیق تر وجود انسان در فرایند درمان های معنوی است . در ارتباط با تاثیر درمان فراشناختی در مرحله پیگیری نیز می توان به این تبیین اشاره داشت که درمان های فراشناختی با توجه به این که مبتنی بر تمرین و یادگیری است و همچنین با توجه به این که تکنیک کلاه آبی که اصلی ترین قسمت فراشناخت درمانی محسوب می شود در جلسه آخر ارائه شده است، طبیعی است که مدت زمانی بیشتری را تا اثر گذاری آن در کاهش اضطراب افراد باید انتظار داشت. اضطراب فراگیر- معنویت درمانی- فراشناخت درمانی