توده گرانیتوئیدی کوه بی بی مریم در فاصله 65 کیلومتری شمال خاوری نهبندان قرار دارد این توده از نظر زمین شناسی، در زون فلیش خاور ایران واقع می شود. این پیکره ی گرانیتوئیدی به سن احتمالی 6/0 ±5/71 میلیون سال (ماستریشتین) درون مجموعه هایی از آمیزه های رنگین کرتاسه پسین و فلیش های ائوسن برونزد دارد. این توده اساسا? دارای طیف ترکیبی از پگماتیت، گرانیت، گرانیت گنیس، گرانودیوریت، دیوریت و تونالیت می باشد کانی های اصلی تشکیل دهنده سنگ های سازنده این توده پلاژیوکلاز، کمی آلکالی فلدسپار، کوارتز، بیوتیت و هورنبلند می باشند. بافت غالب این سنگ ها عمدتا? گرانولار است. حضور برونبوم های میکروگرانولار فلسیک، فراوانی میکاهایی همچون موسکوویت و بیوتیت، بیوتیت های پرمرغی و طاووسی، جهت یافتگی کانی های میکایی در برخی از واحدهای این توده از مشخصات بارز این پیکره ی گرانیتوئیدی می باشد. در نمودارهای هارکر بین اکسیدهای عناصر قلیایی با افزایش مقدار اکسید سیلیسیم روند افزایشی و سایر اکسیدها روند کاهشی نشان می دهند که با روند عمومی تفریق ماگمایی سازگار است. گاه بین اکسیدهای عناصر اصلی،پراکندگی هایی مشاهده می شود که احتمالا? به دلیل ناهمگنی بافتی، درصد درشت بلورها، بافت های نامتعادل موجود در کانی های سازنده ی این سنگ ها می باشد. تغییرات عناصر فرعی مانند ti و nb حاکی از وابستگی این توده به ماگماهای کالک آلکالن است. عناصر خاکی کمیاب بهنجار شده نسبت به کندریت غنی شدگی از عناصر خاکی سبک (lree) و تهی شدگی از عناصر نادر خاکی سنگین (hree) را نشان می دهند که مشابه الگوی موجود در سنگ های وابسته به مناطق فرورانش می باشد، الگوی مشابه و هماهنگ در نمودارهای عنکبوتی گویای وابستگی این توده به یک منشأ واحد می باشد. نمودارهای پتروژنتیکی و تکتنوماگمایی توده گرانیتوئیدهای بی بی مریم نشان می دهند که آن ها دارای وابستگی به محیط زمین ساختی زون فرورانش و تشکیل آن ها با منشأ آمفیبولیتی سازگار می باشد. به نظر می رسد تشکیل این توده در ارتباط با فرورانش بلوک لوت به زیر بلوک هلمند می باشد که ماگمای سازنده آن نهایتا? با پوسته ی قاره ای آلایش یافته است.

منطقه مورد مطالعه در 60 کیلومتری غرب بیرجند (شمال غربی خوسف) و در شمال شرقی بلوک لوت قرار گرفته است. واحدهای گدازه¬ای شامل داسیت، آندزیت، پیروکسن آندزیت؛ واحدهای نیمه عمیق شامل گرانودیوریت¬پورفیری و کوارتزمونزودیوریت¬پورفیری و واحدهای آذرآواری شامل توف و آگلومرا می¬باشد. بافت غالب در گدازه¬ها، پورفیری با خمیره میکرولیتی، پورفیری با خمیره میکروکریستالن و بافت غالب در سنگ¬¬های نیمه¬عمیق، پورفیری با خمیره میکرگرانولار می¬باشد. فنوکریست¬های رایج در داسیت¬ها شامل پلاژیوکلاز، کوارتز، آمفیبول و بیوتیت است؛ و فنوکریست-های آندزیت¬ شامل پلاژیوکلاز و آمفیبول می¬باشد. پلاژیوکلاز، کوارتز، آلکالی فلدسپار، آمفیبول و بیوتیت فنوکریست¬های عمده سنگ¬های نیمه عمیق را تشکیل می¬دهند. فنوکریست¬ها در این گدازه¬¬ها، دارای نشانه¬هایی از عدم تعادل در حین صعود شامل بافت غربالی و منطقه بندی در پلاژیوکلازها، حاشیه سوخته در آمفیبول¬ها، اکسیدشدن بیوتیت¬ها و حاشیه گرد شده در کوارتزها هستند. این شواهد احتمالا ناشی از صعود سریع ماگما، کاهش فشار حاکم بر ماگما، از دست دادن سریع مواد فرار در حین فوران و فرایندهای آلایش می¬باشد. دگرسانی معمول در این واحدها شامل پروپلیتیک، آرژیلیک و کربناتی شدن است. بر اساس بررسی¬های ژئوشیمیایی، سنگ¬های منطقه در سری کالک¬آلکالن قرار می¬گیرند. در نمودارهای عنکبوتی سنگ¬های منطقه، غنی¬شدگی از عناصر نادر خاکی سبک (lree ) و عناصر lile و بخصوصba, rb, sr, th و تهی شدگی از عناصر hree و عناصر با شدت میدان بالا hfse ((ti,nb مشاهده می¬شود که وابستگی به محیط فرورانش (حاشیه فعال قاره¬ای) و پدیده آلایش پوسته¬ای را نشان می¬دهد. ماگمای تشکیل دهنده این سنگ¬ها از یک گوشته غنی شده منشا گرفته است. همچنین بر اساس شواهد ژئوشیمیایی از جمله محتوی سیلیس بالا ( میانگین47/62 درصد وزنی)، غنی¬شدگی نمونه¬ها از lree و تهی¬شدگی آنها از hree، بالا بودن نسبت lree/hree، بالا بودن نسبتsr/y (میانگین96/33) و نسبت la/yb(میانگین67/12)، پایین بودن مقدارy (میانگین ppm13) و فقدان آنومالی منفی eu نشان می¬دهد که این سنگ¬ها شباهت زیادی به سنگ¬های آداکیتی دارند.

چکیده سنگ¬های آذرین شوراب با سن ترشیری، در 12 کیلومتری غرب خوسف، در بلوک لوت واقع شده است. این مجموعه شامل توف¬¬ـ¬¬برش، آگلومرا، آندزیت، پیروکسن¬آندزیت، تراکی¬آندزیت، کوارتز¬آندزیت، دیوریت، کوارتزدیوریت و کوارتزمونزودیوریت¬پورفیری است. پلاژیوکلاز، هورنبلند، پیروکسن و بیوتیت فراوان¬ترین فنوکریست¬های سازنده این سنگ¬ها هستند. کانی¬کدر، اسفن، آپاتیت و زیرکن از کانی¬های فرعی این سنگ¬ها هستند. بافت¬های غالب در سنگ¬های آتشفشانی شوراب، پورفیری و در سنگ¬های نفوذی و نیمه¬عمیق بافت-های گرانولار و پورفیری با زمینه ریزبلور می¬باشند. این سنگ¬ها به سری ماگمایی آهکی ـ قلیایی و پتاسیم پایین تا متوسط وابسته¬اند. عناصر lil مثل cs، rb،k ،sr و lree ها غنی¬شدگی و عناصر nb، ti و hree ها تهی¬شدگی نشان می¬دهند. محیط تکتونیکی این سنگ¬ها کمان آتشفشانی وابسته به فرورانش می-باشد. دگرسانی¬های رایج در این سنگ¬ها پروپیلیتی، کلریتی، کربناتی، سیلیسی و تورمالینی¬شدن می¬باشد. توده¬های نفوذی و نیمه عمیق درسنگ¬های آتشفشانی و توف¬های این منطقه نفوذ کرده و موجب دگرسانی پروپیلیتی در آنها شده است. تورمالین که یکی از کانی¬های فرعی کوارتزمونزودیوریت¬های¬ منطقه شوراب است دارای منطقه¬بندی ضعیف شیمیایی، نسبت بالایی از mg به fe و طبیعت دراویت می¬باشد. براساس نتایج تجزیه ریزکاو الکترونی، تورمالین¬های مورد مطالعه، قلیایی بوده و خاستگاه این کانی¬ها سنگ¬های متاپلیتی و متاپسامیت¬های فقیر از کلسیم می¬باشد. خصوصیات ژئوشیمیایی سنگ¬های آذرین مورد مطالعه مانند نسبت بالای sr/y، la/yb، درصد بالای sio2 و نبود آنومالی eu با ویژگی¬های عمومی آداکیت¬های سیلیس بالا قابل مقایسه است. سنگ¬های آداکیتی منطقه شوراب احتمالا حاصل ذوب بخشی پوسته طی فرایند delamination می¬باشند.

منطقه مورد مطالعه در 60 کیلومتری غرب بیرجند و در بلوک لوت قرار دارد. واحدهای سنگی منطقه مورد مطالعه شامل سنگ های آتشفشانی نظیر آندزیت، هورنبلند آندزیت، تراکی آندزیت و داسیت می-باشد. در بخشی از منطقه واحدهای آذرآواری نظیر توف رخنمون دارد. بافت غالب در سنگ های آتشفشانی منطقه مورد مطالعه پورفیری با زمینه دانه ریز است.کانی های عمده تشکیل دهنده این سنگ ها پلاژیوکلاز، هورنبلند، بیوتیت و کوارتز می باشد. بافت های عدم تعادل مانند بافت غربالی، منطقه بندی در پلاژیوکلازها و حاشیه های سوخته هورنبلند احتمالاً ناشی از صعود سریع ماگما، کاهش فشار حاکم بر ماگما، از دست دادن سریع مواد فرار در حین فوران و فرایندهای آلایش می باشد. این سنگها متعلق به سری ماگمایی کالک آلکالن بوده و در گروه سنگ های با پتاسیم متوسط قرار دارند. بررسی نمودارهای عنکبوتی نشان می دهد نمونه های منطقه مورد مطالعه از عناصر لیتوفیل بزرگ یون از قبیل cs، k، sr و lree نسبت به hfse وhree غنی شدگی و از nbو tiتهی شدگی نشان می دهند که نشان دهنده ارتباط این سنگ ها با فرآیند فرورانش می باشد. تمامی نمونه ها از روندی موازی پیروی می کنند که نشان دهنده هم منشأ بودن این سنگ ها می باشد. نسبت بالای lree/hree می تواند ناشی از وجود گارنت در سنگ منشأ اولیه باشد. خصوصیات شیمیایی سنگ¬های منطقه از جمله میانگین مقدارsio2(%155/62)، میزان پایین y(95/12)، yb(4/1)، استرانسیم بالا(96/450)و cao+na2o(8325/8) بیانگر ماهیت آداکیتی پرسیلیس واحدهای ماگمایی منطقه است. براساس نمودارهای تمایز محیط های تکتونیکی، سنگ های منطقه گرونگ متعلق به مناطق فرورانش و حاشیه فعال قاره ای بوده و احتمالا از ذوب بخشی آمفیبولیت حاوی 10% گارنت تشکیل شده اند.

چکیده ندارد.