نام پژوهشگر: محمود وطن خواه
فرناز بهرامی وایقان جلال رستم زاده
داده های مورد استفاده در این مطالعه عبارت بودند از 2540 رکورد وزن تولد، 2508 رکورد وزن شیرگیری، 1937 رکورد وزن شش ماهگی، 1515 رکورد وزن نه ماهگی و 723 رکورد وزن یک سالگی که در سال های 1375 تا 1387 در ایستگاه اصلاح نژاد گوسفند ماکوئی در آذربایجان غربی جمع آوری شده بودند. مولفه های کو(واریانس) و پارامترهای ژنتیکی به صورت یک و چند صفتی بر اساس مدل دام، به روش حداکثر درست نمایی محدود شده (reml ) برآورد شدند. اثر سال تولد، جنس بره، نوع تولد و سن میش بر صفات مورد مطالعه معنی دار بود (01/0p< ). همچنین جهت برآورد همبستگی های ژنتیکی افزایشی مستقیم، ژنتیکی افزایشی مادری، محیطی، فنوتیپی و محیط دائمی مادری از تجزیه چند صفتی برنامه (dfreml) استفاده شد. برای صفت وزن تولد مدل دارای اثرات ژنتیکی افزایشی مستقیم و ژنتیکی افزایشی مادری (مدل 3)، برای وزن شیرگیری مدل دارای اثرات ژنتیکی افرایشی مستقیم، ژنتیکی افزایشی مادری و اثرات محیط دائمی مادری (مدل 5) و برای صفت شش ماهگی مدل دارای اثرات ژنتیکی افزایشی مستقیم، ژنتیکی افزایشی مادری و کوواریانس بین اثرات ژنتیکی مستقیم و مادری (مدل 4)، برای صفت وزن نه ماهگی مدل دارای اثرات ژنتیکی افزایشی مستقیم و اثرات محیط دائمی مادری (مدل2 ) و برای صفت وزن یک سالگی مدل دارای اثر ژنتیکی افزایشی مستقیم (مدل 1) به عنوان مناسب ترین مدل انتخاب شد. وراثت پذیری مستقیم صفات اوزان تولد، شیرگیری، 6 ماهگی، 9 ماهگی و یک سالگی به ترتیب 21/0، 26/0، 18/0، 33/0 و 33/0 برآورد شد. همبستگی ژنتیکی بین وزن صفات اوزان تولد- شیرگیری، تولد- 6 ماهگی، تولد- 9 ماهگی، تولد- یک سالگی، شیرگیری- 6 ماهگی، شیرگیری- 9 ماهگی، شیرگیری- یک سالگی و 6 ماهگی- 9 ماهگی، 6 ماهگی- یک سالگی و 9 ماهگی- یک سالگی به ترتیب 58/0، 48/0، 37/0 11/0، 94/0، 92/0، 83/0، 98/0، 84/0 و 91/0بود. همبستگی ژنتیکی افزایشی مادری بین صفات (بجز همبستگی اوزان تولد- شیرگیری و تولد- نه ماهگی) مثبت بود. با توجه به نتایج حاصل از آنالیزهای تک صفتی و چندصفتی برای صفات رشد انتخاب والدین برتر بر اساس ارزش اصلاحی موجب بهبود صفات ورن بدن در نژاد ماکوئی خواهد شد.
فرحناز جمشیدی زاد محمود وطن خواه
در این مطالعه پارامترهای تولیدی، تولیدمثلی، مدیریتی و اقتصادی حاصل از رکوردگیری تعداد 7 گله با 600 رأس گوسفند کردی در طول یک چرخه تولید سالانه در سیستم روستایی جهت تعیین اهداف اصلاحی و ضرایب اقتصادی صفات مورد استفاده قرار گرفت. صفات اقتصادی موجود در معادله سود شامل میزان زنده مانی میش، میزان آبستنی، فراوانی بره زایی در سال، دوقلوزایی، زنده مانی میش ها تا شیرگیری، زنده مانی بره ها تا یک سالگی، وزن بره ها در حین فروش، وزن بدن میش تولیدی بودند. ضرایب اقتصادی صفات با استفاده از سه گرایش حداکثر سود، درآمد به هزینه و حداقل هزینه برآورد گردید. نتایج نشان داد که متوسط سود به ازای هر رأس میش در هر سال، نسبت درآمد به هزینه و نسبت هزینه به درآمد برای این سیستم به ترتیب 548/74657 ریال، 065/1 و 939/0 بود. به طور متوسط هزینه های تغذیه و گله داری به ترتیب 05/0 و 035/0 از کل هزینه ها را شامل شدند. در گرایش حداکثر سود متوسط ضرایب اقتصادی مطلق (نسبی) صفات به صورت، (102/1) 139/7550 ریال برای زنده مانی میش، (11437/1) 49/7630 ریال برای میزان آبستنی، (0745/1) 6325/7172 ریال برای فراوانی بره زایی، (95228/0) 5749/6520 ریال برای دوقلوزایی، (916/0) 7969 ریال برای زنده مانی بره تا شیرگیری، (19/1) 719/8150 ریال، برای زنده مانی بره تا یک سالگی، (1) 3565/6847 ریال برای وزن بره ها در حین فروش، (381/0-) 2610- ریال برای وزن میش بودند. در گرایش درآمد به هزینه متوسط ضرایب اقتصادی صفات به ترتیب 677/0، 683/0، 646/0، 592/0، 711/0، 736/0، 566/0، 293/0- و در گرایش حداقل هزینه به ترتیب 59/0-، 515/0-، 482/0-، 435/0-، 539/0-، 552/0-، 412/0- و 296/0 برآورد شده اند. ضرایب اقتصادی صفات نسبت به تغییر در هزینه نهاده ها دارای حساسیت کم ولی نسبت به تغییر قیمت تولیدات دارای حساسیت بیشتر بودند.
حامد امین رسولی محمود وطن خواه
داده های این پژوهش شامل 13603 رکورد روزآزمون وزن بدن مربوط به 3851 رأس بزغاله جمع آوری شده در طی سالهای 1371-1388 در ایستگاه پرورش و اصلاح نژاد بز مرخز واقع در شهرستان سنندج می باشد که به منظور برآورد پارامترهای ژنتیکی صفات وزن بدن بزغاله ها با استفاده از مدل تابعیت تصادفی مورد استفاده قرار گرفت. مدل مورد استفاده جهت تجزیه داده ها شامل اثر عوامل ثابت (سال تولد، جنس ، نوع تولد و سن مادر)، عوامل تصادفی شامل اثر ژنتیکی افزایشی مستقیم، اثر ژنتیکی افزایشی مادری، اثر محیطی دائمی دام، اثر محیطی دائمی مادری و باقی مانده به صورت متجانس و نامتجانس بود. مدل تابعیت تصادفی با درجه برازش 4 و واریانس باقی ماند? نامتجانس برای تجزیه رکورد های وزن بدن بزغاله ها تا سن یکسالگی مناسب تر از سایر مدل ها بوده و مقدار ضریب وراثت پذیری برآورد شده با این مدل برای وزن تولد، 2، 3، 4، 5، 6، 7، 8، 9، 10، 11 و 12 ماهگی به ترتیب 24/0، 31/0، 26/0، 26/0، 28/0، 29/0، 30/0، 32/0، 36/0، 37/0، 34/0 و 36/0 بود. وراثت پذیری مادری صفات به ترتیب 03/0، 11/0، 09/0، 09/0، 08/0، 06/0، 04/0، 02/0، 02/0، 01/0، 01/0 و 01/0 برآورد شد. نسبت واریانس محیطی دائمی دام به واریانس فنوتیپی(pe2) و نسبت واریانس محیطی دائمی مادری به واریانس فنوتیپی(c2) به ترتیب از 06/0 تا46/0 (که با افزایش سن روند افزایشی داشت) و 05/0 تا 10/0 بود (که با افزایش سن روند کاهشی داشت).
فاطمه بحری بیناباج مجتبی طهمورث پور
اطلاعات طول عمر و زنده مانی 6426 بره قره گل (سال 70 تا 87)، 11321 بره بلوچی (سال 68 تا 90)، 2404 میش قره گل(سال 64 تا 87) و 2932 میش بلوچی (سال 57 تا 88) مراکز اصلاح نژاد قره گل سرخس و عباس آباد مشهد مورد استفاده قرار گرفت. داده بره ها با مدل های خطی و مخاطره نسبی ویبول تجزیه شد. مدل ها شامل عوامل ثابت سال، ماه، نوع تولد و جنس بره و سن میش هنگام تولد بره، و وزن تولد بره به صورت متغیر کمکی خطی و درجه دوم و اثرات تصادفی ژنتیکی افزایشی مستقیم، ژنتیک افزایشی مادری، محیط مشترک مادری و باقیمانده بود. پارامترهای ژنتیکی به روش حداکثر درست نمائی محدود شده با و بدون اثرات مادری و همچنین مدل پدری برآورد گردید. طول عمر تولیدی و بقاء میش در گله از 3 تا 7 سالگی و ارتباط آنها با یکدیگر و با صفات تولید مثلی توسط مدل حیوانی خطی بررسی شد. میانگین کل طول عمر و میزان زنده مانی تجمعی بره ها از زمان تولد تا یک سالگی در نژاد قره گل 7/117±3/274 روز و 35/0±85/0 درصد و در نژاد بلوچی 116±5/282 روز و 4/0±78/0 درصد بود. در هر دو نژاد سال، ماه، وزن تولد، نوع تولد و جنس بره بر صفات مورد بررسی تأثیر معنی داری داشت. طول عمر و زنده مانی بره های هر دو نژاد از ماه اول تا سوم زایش روند نزولی داشت. در گوسفند قره گل طول عمر و زنده مانی یک قلوها بیشتر از دو قلو ها و در گوسفند بلوچی طول عمر و میزان زنده مانی سه قلوها کمتر از یک و دوقلوها بود. طول عمر و زنده مانی بره های نر کمتر از ماده ها بود. با افزایش وزن تولد طول عمر و زنده مانی کاهش و مرگ و میر افزایش یافت. وراثت پذیری مستقیم طول عمر و میزان زنده مانی بره ها در مدل های مختلف خطی در حد پایین (01/0 تا 04/0 در قره گل و 007/0 تا 07/0 در بلوچی) برآورد شد. وراثت پذیری مادری در قره گل صفر تا 028/0 و در بلوچی از صفر تا 03/0 بود. برآورد وراثت پذیری های پدری در مقیاس های لگاریتمی، اولیه و موثر حاصل شده از مدل پدری دارای تابع ویبول در مقایسه با برآوردهای مدل های مختلف خطی بیشتر بودند. بنابراین، تجزیه زنده مانی با استفاده از مدل های خطی و تابع ویبول منجر به برآورد یکسان برای اثرات ثابت و متفاوت برای اثرات تصادفی شد. وراثت پذیری صفت طول عمر تولیدی در هر دو گله 01/0 برآورد شد. در هر دو گله همبستگی های ژنتیکی معیارهای بقا با یکدیگر مثبت و بزرگ هستند. همبستگی ژنتیکی معیارهای بقا با مجموع صفات تولید مثلی مطلوب بود. متوسط صفات تولید مثلی با طول عمر تولیدی در قره گل همبستگی کوچک و منفی و در بلوچی همبستگی مثبت و متوسط داشت. بطور کلی می توان نتیجه گرفت که با بهبود صفات تولید مثلی، طول عمر تولیدی میش کاهش نخواهد یافت.
فاطمه شاهوردی عبدالاحد شادپرور
به منظور بررسی تاثیر انتخاب بر کاهش واریانس ژنتیکی وزن بدن در طرح اصلاح نژاد هسته دار در گوسفند لری بختیاری، رشد ژنتیکی و نرخ انتقال بهینه در دو حالت ثابت و متغیر فرض کردن واریانس ژنتیکی در یک طرح اصلاح نژاد هسته¬ای به روش شبیه¬سازی قطعی مقایسه شد. داده¬ها شامل اطلاعات جمع¬آوری شده از گوسفند نژاد لری¬بختیاری طی سال¬های 1382-1368 در ایستگاه شولی واقع در شهر¬کرد بود. چهار تابع هدف تک صفتی مختلف شامل وزن تولد، وزن از شیر¬گیری و وزن یک¬سالگی تعریف و انتخاب بر اساس یک رکورد شخصی صورت گرفت. رشد ژنتیکی مورد انتظار یک بار با نادیده گرفتن اثر انتخاب و بار دیگر با دخالت آن برآورد شد. نتایج نشان داد که نادیده گرفتن اثر انتخاب بر واریانس ژنتیکی افزایشی صفت باعث ایجاد اریبی در برآورد رشد ژنتیکی ناشی از انتخاب در یک سیستم اصلاح نژاد هسته¬ای می¬شود و در اغلب موارد این اریبی در هسته باز اندکی کمتر از هسته بسته بود. با تغییر سهم هسته از کل جمعیت از 5 تا 15 درصد میزان اریبی از 11 به 16 درصد افزایش یافت. با افزایش شدت انتخاب میزان اریبی تا 17 درصد زیاد شد. هنگامی که سهم هسته از 10 درصد بیشتر بود اثر افزایش شدت انتخاب بر اریبی قابل صرفنظر کردن بود. تفاوت در میانگین ژنتیکی اولیه هسته و پایه منجر به تغییر میزان اریبی شد. اما این تغییر از الگوی واحدی پیروی نمی¬کرد. در شرایطی که وراثت پذیری هسته و پایه برابر بود بیشترین اریبی (18 درصد) رخ داد. افزایش وراثت پذیری صفت در هسته و پایه باعث افزایش میزان اریبی به 35 درصد شد. نرخ انتقال بهینه ماده¬ها و نر¬ها بین هسته و پایه به دخالت یا عدم دخالت اثر انتخاب بر واریانس ژنتیکی صفت وابسته نبود و در هر دوحالت (دخالت و عدم دخالت انتخاب) با حداکثر 25 درصد از ماده¬های پایه به هسته و 75 درصد از نر¬های پایه از هسته، به حداکثر رشد ژنتیکی منجر گردید. بهینه سازی نرخ¬های انتقال بین هسته و پایه به کاهش اریبی منجر شد. نتایج مربوط به رشد ژنتیکی با یا بدون دخالت اثر انتخاب بر واریانس برای صفات مورد مطالعه یکسان بود و به نوع صفت بستگی نداشت.
عیسی ربانی خواه مصطفی قادری زفره ای
این مطالعه به¬منظور برآورد پارامترهای ژنتیکی و فنوتیپی صفات تولیدی و ماندگاری با استفاده از اطلاعات مربوط به 18673 رأس گاو شیرده که در طی سال¬های 1361 تا 1392 جمع¬آوری شده بود انجام شد. صفات مورد مطالعه شامل شیر تولیدی استاندارد شده 305 روز، مقدار چربی تولیدی استاندارد شده 305 روز، طول عمر در گله و طول عمر تولیدی بود. پس از بازبینی و حذف داده¬های نامناسب، به¬ترتیب تعداد 76920، 67736، 18342 و 10670 رکورد برای صفات مذکور مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. ابتدا تأثیر عوامل ثابت برای هر کدام با استفاده از رویه glm نرم¬افزار sas بررسی و اثرات ثابت معنی¬دار در مدل منظور شد. برآورد مولفه¬های (کو)واریانس و پارامترهای ژنتیکی صفات مورد مطالعه با استفاده از نرم¬افزار wombat (meyer, 2007) انجام شد. وراثت¬پذیری صفات طول عمر در گله (105/0) و طول عمر تولیدی (086/0) پایین¬تر از صفات تولید شیر و چربی شیر (به¬ترتیب 25/0 و16/0) برآورد گردید. کلیه همبستگی¬های بین صفات مثبت و همبستگی¬های ژنتیکی از همبستگی¬های فنوتیپی بیشتر برآورد گردید. همبستگی تولید شیر با دو صفت طول عمر در گله و طول عمر تولیدی به¬ترتیب 69/0 و 70/0 برآورد شد. همبستگی¬های ژنتیکی بین مقدار چربی نیز با دو صفت ماندگاری مشابه و 63/0 برآورد شد. همبستگی ژنتیکی مثبت بین صفات نشان¬دهنده این است که انتخاب براساس هر کدام از این صفات می تواند به بهبود سایر صفات کمک کند. همچنین انتخاب برای تولید شیر بالا منجر به افزایش طول عمر در گله خواهد شد.
حمید رضا بهمنی علی اصغر اسلمی نژاد
هدف از انجام این تحقیق بررسی وضعیت موجود، تهیه برنامه حفاظت و تعیین هدف اصلاحی برای جمعیت بز مرخز بود. بررسی پراکنش، فراسنجه های زیستی، تهدیدها و مخاطره های جمعیتی، جغرافیایی و ژنتیکی جمعیت بز مرخز در زیستگاه آن به منظور بررسی وضعیت موجود صورت گرفت. دینامیک گذشته وآینده جمعیت با تداوم شرایط موجود و تحت سناریوهای مختلف مدیریتی نیز جهت تهیه اطلاعات مورد نیاز برنامه حفاظت شبیه سازی شدند. در یک دوره تولیدمثلی نیز تعدادی گله جهت جمع آوری اطلاعات دقیق از سیستم پرورش تحت پوشش و بررسی دوره ای قرار گرفتند. داده های جمع آوری شده جهت برآورد ضرایب اقتصادی، وزن اقتصادی و اهمیت نسبی صفات و تعیین هدف اصلاحی مورد استفاده قرار گرفتند.
محمدمهدی اسلامی هنر امیر رشیدی
چکیده ندارد.
علی اصغر فیروزی مایوان محمود وطن خواه
چکیده ندارد.
دانش سی سختی محمود وطن خواه
چکیده ندارد.