خلاصه فارسی به علت افزایش تقاضای محصولات با کیفیت، صنایع داروسازی متوجه چالش های مختلفی جهت اطمینان از عملکرد مناسب در کسب و کار خود شده اند. این چالش ها در بخش خارج شرکت شامل رقبا و شرکت های ژنریک ساز، سازمان های مراقبت سلامت و در بخش داخل کاهش هزینه ها (تولید، فروش و r&d) می باشد. اکنون کیفیت ایجاد کننده تمایز در محیط رقابتی است. به همین جهت فلسفه مدیریت کیفیت جامع از جهات مختلف تمام بخش های شرکت را به صورت سیستماتیک، مدیریت و بر بهینه سازی مداوم عملیات ها آن تأثیر بسزایی دارد. مدیریت کیفیت به عنوان دستاورد سیستماتیک در آینده برای صنعت داروسازی بسیار مهم خواهد شد. به علت اینکه رقابت سنگین به واسطه جهانی شدن بازار، شرکت های دارویی بایست هرچه بیشتر از سیستم کیفیت خود را توسعه دهند. در این میان مدیران صنایع دارویی برجسته ترین نقش را به دوش می کشند و نگرش آنها در جهت گیری موفقیت شرکت موثر است. r&d بیشترین تأثیر را در پیشرفت صنعت داروسازی دارد. و از طرفی رضایتمندی مشتریان در گرو کیفیت و قیمت محصولات دارویی است. tqm فراهم کننده تعادل میان کیفیت و رضایتمندی و در عین حال حفظ جایگاه سازمان در بازار رقابت است لذا در این تحقیق سعی بر آن داشته ایم که نگرش مدیران ارشد شرکت های داروسازی را در مورد توانمندسازهای tqm بررسی نماییم. تا میزان آمادگی آنان را برای رسیدن به هدف اصلی؛ بررسی آمادگی صنعت داروسازی ایران در استقرار نظام مدیریت کیفیت جامع، با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه دست یابیم. در این تحقیق جهت تعیین روایی و اعتبار ابزار آن (پرسشنامه) از روایی محتوایی استفاده شده است. پس از تأیید اعتبار پایانی پرسشنامه ها، از آن ها به عنوان ابزار گردآوری اطلاعات استفاده شد. سازگاری درونی از طریق سازگاری منطقی بین سئوالات پرسشنامه با استفاده از نرم افزار spss و آلفای کرونباخ (93/0) در پرسشنامه های توزیع شده، در مرحله آزمون ابتدایی بدست آمد. در نهایت منجر به طراحی پرسشنامه ای با 45 سئوال گردید. با جمع آوری اطلاعات از بین مدیران ارشد شرکت ها و تحلیل نتایج بدست آمده از طریق سنجش t-t نشان داد که توانمندسازهای بررسی شده در این تحقیق از لحاظ میانگین تفاوت معناداری با 3.5 به عنوان ارزش آزمون (test value) داشته است و همچنین نتیجه آزمون فریدمن، از میان توانمندسازهاtqm بررسی شده در این مطالعه مدیریت اطلاعات و تحلیل اطلاعات، تعهد مدیریت و ارتباط با تأمین کنندگان، مدیریت مشتریان، مدیریت منابع انسانی و بهبود مستمر و آموزش به ترتیب بیشترین رتبه را داشته اند. کلمات کلیدی: مدیریت کیفیت جامع، صنعت داروسازی، اطلاعات و تحلیل اطلاعات، تعهد مدیریت و ارتباط با تأمین کنندگان، مدیریت مشتریان، مدیریت منابع انسانی و بهبود مستمر و آموزش.

امروزه با توجه به اینکه آگاهی مردم نسبت به ضرورت پیشگیری و درمان بیماری ها فزونی یافته است، متوسط سرانه مصرف مکمل های داروئی- غذایی به صورت چشمگیری در سطح جهان رو به افزایش است. استفاده منطقی و بهینه از مکمل ها متضمن درمان مناسب و ارتقا سلامت بیماران و مصرف کنندگان این محصولات می باشد. لذا داروسازان بعنوان یکی از مولفه های اصلی و تاثیرگذار در چرخه تجویز و مصرف مکمل ها و با ارائه اطلاعات صحیح در خصوص استفاده مناسب از آنها نقش بسزائی در چرخه سلامت و درمان دارند. تحقیقات انجام شده نشان می دهد که اطلاعات داروسازان در مورد مکمل ها کافی نمی باشد و حتی خود جوامع داروسازان نیز دانسته ها خود را در این امر ناکافی می دانند. برای این ناکافی بودن اطلاعات دلایل مختلفی وجود دارد: مانند ناکارآمد بودن آموزش داده شده در مورد مکمل ها و عدم ارتقا آگاهی داروسازان در خصوص اهمیت مشاوره داروئی در دوره های دانشکده های داروسازی و یا در دسترس نبودن منابع علمی تایید شده. لذا در این تحقیق با پرسش از داروسازان به بررسی عوامل دخیل در تعامل بین آنها و راهکارهای اصلاح آن از دیدگاه ایشان پرداختیم. نخست با استفاده از منابع مکتوب، مقالات اینترنتی به تحقیق در این زمینه پرداختیم و مفاهیم و ابعاد مسئولیت داروسازان در ارتباط با مکمل ها مشخص شد و سپس بر اساس داده ها به تهیه پرسشنامه اقدام شد و در جهت روایی سنجی در اختیار خبرگان قرار گرفت. پرسشنامه ها در اختیار داروسازان قرار گرفت که 500 نفر به پرسشنامه ها پاسخ دادند و پس از جمع آوری پرسشنامه و وارد کردن اطلاعات پرسشنامه در نرم افزار spss، اطلاعات پردازش گردید و برای جمع آوری اطلاعات از مقیاس لیکرت پنچ گزینه ای استفاده شد. که با توجه به پاسخ ها میانگینی بین ? الی ? داده می شد و به این ترتیب میانگین دانش 10/3 و نگرش 33/3 و رفتار 51/3 شد. همچنین دیده شد افراد با سطح دانش بالاتر از میزان نگرش مثبت تر و عملکرد بهتری نسبت به این محصولات برخوردار بودند و همچنین تاثیر دانش بر عملکرد بیشتر از تاثیر آن بر نگرش بود. در بخش سئوالات علمی فقط 4/2% در گروه خیلی خوب بودند و 2/62% خیلی ضعیف و ضعیف بودند. هیچ تفاوتی بین گروه های مختلف از لحاظ جنس، سنّ، سابقه، تحصیلات و عنوان شغلی در کیفیت پاسخ به سئوالات علمی دیده نشد. همچنین دیده شد که آقایان از میانگین دانش بالاتری نسبت به خانم ها برخوردار بودند. با افزایش سنّ و سابقه کاری هر ? پارامتر دانش، نگرش و رفتار رشد مثبتی داشتند. صاحبان داروخانه نیز به دلیل احساس مسئولیت بیشتر و همچنین جذابیت مالی این محصولات نسبت به آنها از دانش، نگرش و عملکرد بهتری در مقایسه با سایرین برخوردار بودند. پس می¬توان گفت که داروسازان مورد مطالعه از وضعیت مناسبی در رابطه با دانش، نگرش و عملکرد مرتبط با مکمل های دارویی- غذایی برخوردار نبوده¬اند. به¬ نظر می¬رسد برنامه ریزی جهت طراحی و برگزاری دوره¬های آموزشی تخصصی برای داروسازان می¬بایست سر لوحه¬ی وظایف سیاست گذاران و مسئولین نظام سلامت و دارویی کشور قرار گیرد. زیرا که تغییر الگو نسبت به مکمل ها از سوی ایشان، می¬تواند اثرات درمانی و اقتصادی عظیمی را در پی داشته باشد.

طی سال های اخیر واژه مراقبت های دارویی وارد ادبیات دارویی شد و توسط بسیاری از داروسازان در سراسر جهان پذیرفته گردید. فلسفه ی مراقبت های دارویی فراهم نمودن درمان های دارویی مناسبی است که کیفیت زندگی بیمار را بهبود ببخشد. سه هدف اصلی این مهم پیشگیری، شناسایی و حل کردن مشکلات دارویی است. یکی از مهمترین مشکلاتی که بر سر راه دارو درمانی وجود دارد، بروز عوارض ناخواسته ی داروها می باشد که می تواند سبب بستری شدن بیمار و تحمیل هزینه های زیادی به جامعه گردد و طی بررسی های انجام شده، حتی می تواند یکی از مهمترین عوامل مرگ و میر در جهان باشد. انجام درست مراقبت های دارویی توسط داروساز در بسیاری از موارد می تواند از این مشکلات جلوگیری نماید. با توجه به اهمیت بسیار زیاد این موضوع، شناسایی عوامل بازدارنده و موانعی که بر سر راه انجام این مراقبت ها وجود دارد، می تواند راه را برای پی ریزی یک برنامه ی جامع در جهت بهتر ارائه شدن خدمات مراقبت های دارویی هموار نماید. هدف از این مطالعه بررسی میزان شناخت داروسازان از مراقبت های دارویی و نحوه ی برخورد آنها در ارتباط با آن و شناخت عوامل بازدارنده ی آنها در برابر انجام درست مراقبت های دارویی می باشد.

در سال های اخیر هزینه های روزافزون و قدرت خرید دارو برای دولت ها و مصرف کنندگان به یک معضل جهانی تبدیل شده است. در نتیجه، جایگزینی داروهای ژنریک به عنوان سیاستی جدید در بسیای از کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه مطرح شده و مصرف آنها در نتیجه فشار اقتصادی بر بودجه دارویی به طور پیوسته افزایش یافته است. تمایل مصرف کنندگان به داروهای ژنریک در صورت دریافت اطمینان لازم از جانب داروسازان در خصوص کیفیت محصولات و اثر بخشی و ایمن بودن آنها بیشتر خواهد شد. استفاده از جانشین های ژنریک به دلایل اقتصادی، روز به روز توسط مقامات بهداشت و درمان مورد تأیید قرار می گیرد، اما بررسی نگرش مسئولین پزشکی و مراقبت های درمانی و همچنین بیماران در این زمینه بسیار حائز اهمیت است. رشد مخارج دارویی و قیمت های بالای آن، برای بیماران، انگیزه ای برای محققان شده است. هدف این تحقیق این است که به بررسی نگرش ایرانیان در ارتباط با داروهای ژنریک و فاکتورهایی که باید توسط سیاست گذاران در نظر گرفته شود تا فرهنگ جایگزینی داروهای ژنریک را ارتقا دهند، می باشد. این مطالعه از نوع توصیفی است که در آن به جمع آوری پرسشنامه در بین مردم پرداخته شده است، علاوه بر بخش دموگرافیک 34 مورد از پرسشنامه به 7 عامل اصلی طبقه بندی شده است که شامل: هزینه های بیماران، اثربخشی داروها، هزینه داروها، نقش پزشک، نقش داروساز، عامل ریسک پذیری و عوامل مرتبط با دولت می باشد.

افزایش هزینه های دارویی در کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته محققان را بر آن داشته که درباره ی عوامل زمینه ای موثر برای جایگزینی داروهای ژنریک و برند به تحقیق بپردازند. هدف این مطالعه بررسی نگرش پزشکان در مورد جایگزینی داروهای ژنریک و برند است و اینکه چه عوامل زمینه ای برای ترویج فرهنگ جایگزینی داروهای ژنریک به جای برند توسط سیاست گذاران باید در نظر گرفته شود. اگرچه تصمیم به استفاده از ژنریک ها هنوز هم به خواست مصرف کنندگان دارو بستگی دارد، اما پزشکان نقش مهمی در این امر دارند زیرا آنها در صورتی که اطلاعات کافی در مورد کیفیت، ایمنی و هم ارزی زیستی داروهای ژنریک داشته باشند مانع سر درگمی مصرف کنندگان به هنگام خرید این داروها می شوند. زمانی که حق ثبت اختراع محصول برند از بین می رود و داروی برند امتیاز انحصاری ثبت شده خود را از دست می دهد، سایر شرکت های تولیدی می توانند به گرفتن مجوز از مقامات نظارتی در خصوص تصویب تولید مشابه ژنریک خود اقدام کرده که درنتیجه این امر,رقابتی در میان شرکت های تولیدکننده ژنریک ها اغاز می شود. استفاده از جانشین های ژنریک به دلایل اقتصادی، روز به روز توسط مقامات بهداشت و درمان مورد تائید قرار می گیرد، اما بررسی نگرش مسئولین پزشکی و مراقبت های درمانی و همچنین بیماران در این زمینه بسیار حائز اهمیت است. در ابتدا بعد از استخراج و جستجو در کلیه مقالات از پایگاهها و نماهای استاندارد با توجه به کلید واژه های مرتبط متونی که بیشترین ارتباط موضوعی را دارند جدا گردید و سپس به ترتیب ارتباط موضوعی مطالعه قرار گرفت و در نهایت با استخراج فاکتورهای احتمالی مرتبط با نگرش پزشکان نسبت به جایگزینی داروهای ژنریک به جای فرآورده تجاری مشابه پرسشنامه ای استاندارد با 35 سوال در اختیار پزشکان قرار گرفت که در آن 5 فاکتور مورد بررسی قرار گرفت:1) تجربه پزشک،2) ریسک پذیری،3) تجربه و احساس بیمار، 4) کارایی و اثربخشی،5)سیاست گذاری دولت و اعتبار آن به کمک خبرگان مورد بررسی قرار گرفت،و در اختیار 410پزشک عمومی ومتخصص و فوق تخصص قرار گرفت. پس از جمع آوری پرسشنامه ها و واردکردن اطلاعات در نرم افزاز از روش آنالیزی جهت پاسخ به سوالات تحقیق استفاده شد. این مطالعه از حیث هدف کاربردی و جمع اوری داده ها توصیفی- تحلیلی از نوع پیمایشی می باشد. به عنوان نتیجه گیری می توان گفت که اکثریت (61.9%) پاسخ دهندگان بر این باورند که شکست در درمان مشکل جدی بعضی از داروهای تولید داخل است. بیش از نیمی از پزشکان معتقدند که در صورت وجود شواهد علمی دال بر معادل بودن اثربخشی و ایمنی داروهای تولید داخل در مقایسه با داروهای خارجی حاضر به جایگزینی می باشند. تنها 22% از پزشکان ترجیح می دهند که فقط داروی تولید داخل تجویز کنند. 73.2% از آنها بیان می کنند که بیمار باید بین دو داروی تولید داخل و خارجی حق انتخاب داشته باشد. بیش از نیمی از پزشکان معتقدند که جایگزینی داروهای تولید داخل به جای مشابه تجاری خارجی در مورد داروهایی که شاخص درمانی باریکی دارند نباید انجام شود و 68.7% از آنها نقش دولت را برای آموزش بیماران برای استفاده از داروهای داخلی زیاد می دانند. پزشکان بیان داشتند که در صورت وجود مستندات معتبر مبنی بر معادل بودن اثربخشی و هم ارزی زیستی داروهای ژنریک در مقایسه با داروهای برند حاضر به جایگزینی می باشند.

افزایش هزینه های دارویی در کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته محققان را بر آن داشته که درباره ی عوامل زمینه ای مؤثر برای جایگزینی داروهای ژنریک و برند به تحقیق بپردازند. هدف این مطالعه بررسی نگرش داروسازان در مورد جایگزینی داروهای ژنریک و برند است و اینکه چه عوامل زمینه ای برای ترویج فرهنگ جایگزینی داروهای ژنریک به جای برند توسط سیاست گذاران باید در نظر گرفته شود. اگرچه تصمیم به استفاده از ژنریک ها هنوز هم به خواست مصرف کنندگان دارو بستگی دارد، اما داروسازان نقش مهمی در این امر دارند زیرا آنها در صورتی که اطلاعات کافی در مورد کیفیت، ایمنی و هم ارزی زیستی داروهای ژنریک داشته باشند مانع سر در گمی مصرف کنندگان به هنگام خرید این داروها می شوند. زمانی که حق ثبت اختراع محصول برند از بین می رود و داروی برند امتیاز انحصاری ثبت شده خود را از دست می دهد، سایر شرکت های تولیدی می توانند به گرفتن مجوز از مقامات نظارتی در خصوص تصویب تولید مشابه ژنریک خود اقدام کرده که در نتیجه این امر، رقابتی در میان شرکت های تولیدکننده ژنریک ها آغاز می شود. استفاده از جانشین های ژنریک به دلایل اقتصادی، روز به روز توسط مقامات بهداشت و درمان مورد تائید قرار می گیرد، اما بررسی نگرش مسئولین پزشکی و مراقبت های درمانی و همچنین بیماران در این زمینه بسیار حائز اهمیت است. در ابتدا بعد از استخراج و جستجو در کلیه مقالات از پایگاه ها و نماهای استاندارد با توجه به کلید واژه های مرتبط متونی که بیشترین ارتباط موضوعی را دارند جدا گردید و سپس به ترتیب ارتباط موضوعی مورد مطالعه قرار گرفت و در نهایت با استخراج فاکتورهای احتمالی مرتبط با نگرش داروسازان نسبت به جایگزینی داروهای ژنریک به جای فرآورده تجاری مشابه پرسشنامه ای استاندارد با 50 سئوال در اختیار داروسازان قرار گرفت که در آن 4 فاکتور مورد بررسی قرار گرفت الف: نقش داروساز ب: نقش بیمار ج: نقش پزشک د: نقش دولت و اعتبار آن به کمک خبرگان مورد بررسی قرار گرفت، و در اختیار 1208 داروساز عمومی و متخصص قرار گرفت. پس از جمع آوری پرسشنامه ها و وارد کردن اطلاعات در نرم افزاز از روش آنالیزی جهت پاسخ به سئوالات تحقیق استفاده شد. این مطالعه از حیث هدف کاربردی و جمع آوری داده ها توصیفی- تحلیلی از نوع پیمایشی می باشد.

افزایش هزینه های دارویی در کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته محققان را بر آن داشته که به تحقیق در مورد عوامل زمینه ای موثر در وفاداری پزشکان به یک برند بپردازند. در تحقیق حاضر هدف بر این است که نگرش پزشکان عمومی و متخصص را در شهر تهران نسبت به عوامل تأثیرگذار در وفاداری به یک برند بررسی کنیم. با توجه به تعداد و تنوع زیاد برند ها شناخت و مقایسه برندها برای پزشک کار ساده ای نیست و در نهایت هم ممکن است به تصمیم درستی در تجویز منجر نشود. از طرفی شرکت های دارویی به دنبال ایجاد وفاداری در پزشکان می باشند و این به یک مزیت رقابتی بسیار مهم برای تولید کنندگان تبدیل شده است. وفاداری نسبت به یک نام تجاری یک مسأله و موضوع کلیدی برای بسیاری از مدیران بازاریابی است و یک مفهوم بنیادین استراتژیک می باشد لذا این تحقیق نگاهی دقیق تر به دلایل وفاداری به برند ها توسط پزشکان دارد تا ابعاد و پیامد های آن را بررسی کند. در ابتدا بعد از استخراج و جستجو در کلیه مقالات از پایگاه ها و نماهای استاندارد با توجه به کلید واژه های مرتبط متونی که بیشترین ارتباط موضوعی را دارند جدا گردید و سپس به ترتیب ارتباط موضوعی مطالعه قرار گرفت و در نهایت با استخراج فاکتورهای احتمالی مرتبط با وفاداری پزشکان نسبت به به یک نام تجاری پرسشنامه ای استاندارد با ?? سوال در اختیار پزشکان قرار گرفت که در آن ? فاکتور مورد بررسی قرار گرفت. ?) فاکتور مرتبط با نمایندگان فروش ?) فاکتور مرتبط با کیفیت دارو ?) فاکتور مرتبط با شهرت شرکت دارو ?) فاکتور مرتبط با بازاریابی و تبلیغات ?) فاکتور مرتبط با اثرات حرفه ای ?) فاکتور مرتبط با دسترسی و توانایی خرید بیمار و اعتبار آن به کمک خبرگان مورد بررسی قرار گرفت، و در اختیار ??? پزشک متخصص و فوق تخصص قرار گرفت. پس از جمع آوری پرسشنامه ها و وارد کردن اطلاعات در نرم افزاز از روش آنالیزی جهت پاسخ به سئوالات تحقیق استفاده شد. این مطالعه از حیث هدف کاربردی و جمع آوری داده ها توصیفی- تحلیلی از نوع پیمایشی می باشد. به عنوان نتیجه گیری و بر اساس آزمون فریدمن می توان گفت که توانایی خرید و دسترسی بیمار مهم ترین عامل در انتخاب شدن دارو توسط پزشکان می باشد. همچنین آزمون فریدمن نشان داد تبلیغات و بازاریابی آخرین اولویت را در وفاداری پزشکان نسبت به یک نام تجاری خاص دارد. یعنی تا زمانی که پزشکان نسبت به عوارض جانبی، کیفیت و اثربخشی یک دارو اطمینان پیدا نکنند آن را تجویز نخواهند کرد. بنابراین در این زمینه مطالعات بیشتری باید انجام شود و سیاست گذاران و مسئولین نظام سلامت و دولت نقش زیادی دارند.