نام پژوهشگر: عبدالرحمن محمد خانی

بررسی اثرات تنش شوری بر جوانه زنی و رشد رویشی دو گیاه دارویی شنبلیله و ریحان
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهرکرد - دانشکده کشاورزی 1390
  آذین ارچنگی   محمود خدامباشی امامی

با توجه به روند افزایشی توسعه اراضی شور و کمبود اراضی زراعی مطلوب برای کشاورزی، شناسایی گیاهان مقاوم به شوری از اهمیت زیادی برخوردار است. درصد بالایی داروهای مورد استفاده مردم کشورهای پیشرفته منشا گیاهی دارد. شنبلیله و ریحان به عنوان گیاهان داروئی و همچنین سبزی تازه مورد استفاده قرار می گیرند. به منظور بررسی اثر تنش شوری (کلریدسدیم) بر روی سه توده از هر دو گیاه شنبلیله و ریحان دو آزمایش جداگانه در دو مرحله به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار به ترتیب در اتاقک رشد و گلخانه دانشکده کشاورزی شهرکرد در سال 1389 انجام شد. تیمارهای مورد آزمایش شامل: کلریدسدیم با غلظت 0،40،80،120 و 160 میلی مولار و تودهای شنبلیله شامل: شیراز، هند، یزد و تودهای ریحان شامل: سبزجهرم، بنفش و سبز اصفهان (قهجاورستان) بود. آزمایش اول به مدت یک هفته به منظور اندازه گیری خصوصیات رشد اولیه و آزمایش دوم تا چند هفته بعد از اعمال تنش به منظور ارزیابی صفات مورفولوژیکی و بیوشیمیایی مورد نظر ادامه داشت. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر تنش شوری بر کلیه صفات مورد بررسی کاملا معنی دار بود. در مرحله جوانه زنی در شنبلیله، شوری درصد و سرعت جوانه زنی را به طور معنی داری کاهش داد و اثر متقابل رقم در شوری برای سرعت جوانه زنی معنی دار شد. همچنین در این مرحله طول ریشه چه و ساقه چه و وزن خشک گیاهچه با افزایش شوری به طور معنی داری کاهش پیدا کردند. اثر متقابل رقم در شوری برای هر سه صفت معنی دار گردید. بیشترین کاهش طول ریشه چه و ساقه چه و وزن خشک گیاهچه در توده هندی مشاهده گردید. در ریحان نیز شوری درصد و سرعت جوانه زنی را به طور معنی داری کاهش داد ولی اثر متقابل رقم در شوری معنی دار نشد. همچنین طول ریشه چه، ساقه چه و وزن خشک گیاهچه با افزیش شوری به طور معنی داری کاهش پیدا کرد. اثر متقابل رقم در شوری برای طول ساقه چه معنی دار شد. بیشترین کاهش در طول ریشه چه، ساقه چه و وزن خشک گیاهچه در توده بنفش مشاهده شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که در آزمایش دوم نیز شوری تاثیر معنی داری بر صفات اندازه گیری شده داشت. شوری باعث کاهش ارتفاع گیاه، طول ریشه، تعداد برگ، وزن تر اندام هوایی، وزن خشک اندام هوایی و وزن خشک ریشه و ازطرف دیگر شوری باعث افزایش محتوای سدیم و کاهش یون های پتاسیم، کلسیم و نسبت های پتاسم به سدیم و کلسیم به سدیم در اندام هوایی و ریشه هر دو گیاه شد. در شنبلیله توده یزدی و در ریحان توده بنفش در بیشتر صفات میانگین بالاتری از خود نشان دادند. محتوای اسانس در گیاه ریحان با افزایش شوری افزایش پیدا کرد و توده ی سبز جهرم بیشترین میزان اسانس برابر با 80/492 میکرولیتر در 100 گرم ماده خشک را دارا بود.

بررسی اثرات آللوپاتیک ژوگلان و عصاره برگ پوسیده گردو بر جوانه زنی و رشد گیاهچه چغندر قند و برخی از علف های هرز غالب آن
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهرکرد - دانشکده کشاورزی 1390
  الهام قجاوند بلتیجه   علی تدین

چکیده به منظور بررسی اثرات آللوپاتیک ژوگلان و عصاره ی برگ پوسیده ی گردو بر جوانه زنی و رشد گیاهچه ی چغندر قند و برخی علف های هرز غالب آن همچون تاج خروس، یولاف وحشی و قیاق در سال 1389 دو آزمایش شامل یک آزمایش گلدانی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار و دو فاکتور a (غلظت عصاره) و b (نوع اعمال عصاره به دو صورت خاک کاربرد (در دو مرحله هنگام کاشت و دو برگی علف های هرز و چهار برگی چغندرقند) و محلول پاشی (در مرحله دو برگی علف های هرز و چهار برگی چغندرقند)) در محل گلخانه ی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد و یک آزمایش آزمایشگاهی به صورت طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار و 3 تیمار غلظت عصاره برگ، پلی اتیلن گلیکول و ژوگلان در آزمایشگاه زراعت دانشکده کشاورزی، انجام شد. نتایج آزمایش گلدانی نشان داد که تحت تأثیر غلظت بالای عصاره، تعداد، سطح و وزن خشک برگ، وزن خشک بخش هوایی، مقدار پایداری دمای گیاه، تعداد پنجه، سنبلچه و خوشه، ارتفاع بوته، کلروفیل (به ویژه کلروفیل a) و کاروتنوئید برگ، طول، قطر، وزن خشک و حجم ریشه در علف های هرز تاج خروس، یولاف وحشی و قیاق به طور معنی داری کاهش یافت، در حالی که مقدار پروتئین برگ افزایش یافت. همچنین برای دو علف هرز باریک برگ مورد مطالعه (یولاف و قیاق)، مصرف عصاره به صورت خاک کاربرد در زمان دو برگی با شدت بیشتری صفات نامبرده را کاهش داد و در مقابل منجر به افزایش بیشتر پروتئین برگ گردید، در حالی که در مورد علف هرز پهن برگ آزمایش (تاج خروس)، مصرف عصاره به صورت خاک کاربرد در زمان کاشت موثرتر بود. علی رغم این تغییرات، تنها مقدار کلروفیل، کاروتنوئید و پایداری دمای گیاه زراعی چغندرقند به مقدار اندکی تحت تأثیر عصاره قرار گرفت و دو علف هرز قیاق و تاج خروس به ترتیب متحمل بیشترین تأثیر منفی عصاره شدند. نتایج آزمون آزمایشگاهی نیز این تغییرات را تأیید کرد، به طوری که ترکیب آللوپاتیک عصاره و ژوگلان به طور موثری سرعت جوانه زنی، درصد جوانه زنی، طول و وزن خشک ریشه چه، ساقه چه و گیاهچه، میانگین سرعت و ضریب سرعت جوانه زنی دو علف هرز قیاق و تاج خروس و سپس یولاف وحشی را کاهش داد، در حالی که منجر به تأخیر زمان شروع جوانه زنی و افزایش زمان رسیدن به 50 درصد جوانه زنی (t50) و میانگین زمان جوانه زنی گردید. بذر چغندرقند نیز به دلیل حساسیت ناشی از کاربرد مستقیم عصاره بر آن در مقایسه با کشت گلدانی در مورد اغلب صفات مورد بررسی تحت تأثیر عصاره و ژوگلان قرار گرفت، البته شدت تأثیر آن کمتر از علف های هرز مورد بررسی بود. مقایسه ی اثرات تیمار ژوگلان و پلی اتیلن گلیکول نیز نشان داد که اثر بازدارند گی عصاره بر رشد گیاهچه علاوه بر اثر سمّیت مستقیم ژوگلان، ناشی از اثر اسمزی غلظت عصاره بود. با توجه به نتایج حاصل از این آزمایش، امکان بهره برداری از ژوگلان و عصاره ی برگ گردو به عنوان ترکیبی موثر در کنترل علف های-هرز چغندرقند و تولید علف کشی با منشأ طبیعی در راستای دستیابی به اهداف کشاورزی پایدار و ارگانیک وجود دارد.

اثر تنش شوری ناشی از کلرید سدیم بر خصوصیات فیزیولوژیکی و اجزای عملکرد (ricinus communis l.) سه توده گیاه دارویی کرچک
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهرکرد - دانشکده کشاورزی 1391
  سیده فاطمه عطار شهرکی   عبدالرحمن محمد خانی

در حال حاضر شوری به ویژه شوری ناشی از کلرید سدیم، یکی از مشکلات جدی کشاورزی است. روش های مختلفی برای کاهش اثرات تنش شوری در گیاهان پیشنهاد شده است که از جمله آن ها می توان به انتخاب ارقام مقاوم به شوری اشاره نمود. کرچک با نام علمی riccinus comunis یکی از گیاهان دارویی است که دانه آن دارای روغن بوده و از آن در صنایع داروسازی و بهداشتی استفاده می شود. به منظور بررسی اثر تنش شوری (کلرید سدیم) روی سه توده گیاه دارویی کرچک، پژوهشی در سال 1390 اجرا گردید. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کامل تصادفی در 3 تکرار انجام گرفت. تیمارهای مورد آزمایش شامل کلرید سدیم به عنوان فاکتور اول باغلظت 0 (شاهد)، 250، 500، 1000 و 1500 mg/kg خاک و توده های کرچک (ارومیه، کرمان و شیراز) به عنوان فاکتور دوم بودند. نتایج نشان داد که شاخص های رشد از جمله ارتفاع گیاه، قطر ساقه و تعداد برگ با افزایش سطوح شوری کاهش یافتند و در سطح احتمال یک درصد اختلاف معنی داری را نشان دادند. اثر شوری بر اجزاء عملکرد و عملکرد در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. اثر تنش شوری بر متوسط وزن دانه اثر معنی دار نداشت. اثر توده بر اجزاء عملکرد و عملکرد در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت کلرید سدیم، میزان کلروفیل کل، a وb کاهش یافت و این کاهش برای کلروفیل a و b در سطح احتمال یک درصد و برای کلروفیل کل در سطح احتمال 5 درصد معنی دار بود. همچنین اثر توده در انواع کلروفیل a، b و کل در سطح یک درصد معنی دار شد. غلظت پتاسیم، کلسیم و منیزیم اندام هوایی و ریشه در شرایط اعمال تنش شوری کاهش اما غلظت سدیم اندام هوایی و ریشه افزایش یافت. غلظت سدیم اندام هوایی در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود ولی بر میزان سدیم ریشه اثر معنی دار نداشت. اثر شوری و توده بر میزان اسید آمینه پرولین در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. با افزایش غلظت کلرید سدیم، درصد روغن کاهش یافت و این کاهش در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. همچنین اثر توده بر درصد روغن در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. بیشترین درصد روغن مربوط به توده شیراز بود. تنش شوری عملکرد هر سه توده کرچک را کاهش داد و توده کرمان بیشتر از دو توده دیگر تحت تأثیر شوری قرار گرفت. کلمات کلیدی: کرچک، تنش شوری، پرولین، کلروفیل و درصد روغن.

بررسی اثر ژل آلوئه ورا، پوترسین، اسانس پونه کوهی و ترخون بر عمر انبارمانی و کیفیت پس از برداشت توت فرنگی رقم کاماروسا
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهرکرد - دانشکده کشاورزی 1391
  الهام ظفری   عبدالرحمن محمد خانی

توت فرنگی با نام علمی ananassa duch× fragaria یک گیاه علفی دائمی از خانواده rosaceae و از زیر خانواده rosoidae می باشد. کیفیت توت فرنگی به ظاهر میوه (رنگ، اندازه، شکل، وجود یا عدم وجود عیب)، سفتی بافت، طعم و ارزش غذایی آن بستگی دارد که همه این شاخص ها به شرایط میوه در زمان برداشت و تغییرات ایجاد شده در طول دوره پس از برداشت بستگی دارد. توت فرنگی به دلیل تنفس بالا، مقدار آب زیاد، فعالیت متابولیکی بالا و تولید سریع رادیکال های آزاد توسط سلول ها و حساسیت به پوسیدگی های میکروبی و قارچی خصوصا" کپک خاکستری حاصل از botrytis cinerea، یکی از میوه های بسیار فسادپذیر بوده و طول عمر پایینی دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی بررسی اثر اسانس های گیاهان دارویی پونه و ترخون، ژل گیاه دارویی آلوئه ورا و پلی آمین پوترسین بر عمر پس از برداشت و کیفیت آن و همچنین تاثیر این ترکیبات روی قارچ عامل پوسیدگی خاکستری ناشی از قارچ بوتریتیس سینرا (botrytis cinerea) میوه توت فرنگی رقم کاماروسا می باشد. هر دو آزمایش به صورت کاملا" تصادفی در سال 1391 در آزمایشگاه تخصصی علوم باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد انجام شده است. نتایج آزمایش درون شیشه ای نشان داد که کلیه تیمارها در بازدارندگی از رشد قارچ موثر بوده است. در روش مخلوط با محیط کشت، غلظت های 800 و 1200 پی پی ام اسانس های پونه کوهی و ترخون بیشترین بازدارندگی (100 درصد) را داشته اند و در روش دیسک کاغذی ترخون 1200 پی پی ام بیشترین ممانعت از فعالیت قارچ botrytis cinerea را داشته است. نتایج آزمایش دوم نیز نشان داد که در ژل آلوئه ورا و پوترسین بهترین کیفیت ظاهری و سفتی بافت نسبت به شاهد مشاهده می شود. بالاترین درصد مواد جامد محلول و شاخص رسیدگی در شاهد مشاهده می شود.مقدار ویتامین ث در غلظت های بالای پوترسین (2/1 و 8/1 میلی مولار) حفظ شده است. میزان آنتوسیانین در غلظت بالای پونه کوهی (1200 پی پی ام) بالاترین مقدار بوده است. به طورکلی برای کنترل قارچ botrytis cinerea کلیه تیمارها در هر دو روش موثر بوده اند. در مورد افزایش عمر انبارمانی و خصوصیات کیفی، استفاده از پوترسین و ژل آلوئه ورا بهتر از سایر تیمارها بوده است. البته تیمارهای اسانس ترخون و پونه هم نسبت به شاهد بهتر بوده اند اما به نظر می رسد که غلظت ها نامناسب بوده اند و بهتر است غلظت های کمتر از 400 پی پی ام استفاده شود.

بررسی عکس العمل ارقام مختلف انگور نسبت به آلودگی با باکتری مولد گال طوقه (agrobacterium vitis)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهرکرد - دانشکده کشاورزی 1393
  شهرزاد فتحی   علی اکبر فدایی تهرانی

انگور یکی از محصولات مهم باغی ایران محسوب می¬شود که به دلیل ویژگی¬های آن (مقاومت به خشکی و کم توقع بودن) از یک سو و شرایط اقلیمی کشور از سوی دیگر، اهمیت خاصی پیدا کرده است. بیماری گال طوقه یکی از بیماری¬های مهم اقتصادی در اکثر تاکستان¬های ایران، به ویژه استان چهارمحال و بختیاری به شمار می¬آید. توسعه¬ی گال منجر به ضعف عمومی، کم رشدی، تنش آب و کاهش توان گیاه می¬شود. باکتری عامل بیماری agrobacterium vitis از خانواده¬ی rhizobiaceae است. بقا نسبتاٌ طولانی مدت باکتری در خاک و سبک ایجاد بیماری این بیمارگر مبارزه با آن را مشکل ساخته است. با توجه به کارایی پایین اغلب روش¬های کنترل و یا خطرات زیست محیطی استفاده از سموم شیمیایی، شناسایی و استفاده از ارقام مقاوم به بیماری، بعنوان یکی از اقتصادی¬ترین و بی¬خطر¬ترین روش¬های مدیریتی مورد توجه می-باشد. در این تحقیق به منظور بررسی عملکرد ارقام انگور نسبت به باکتری مولد گال طوقه ( (agrobacterium vitis قلمه-های هشت رقم متداول انگور شامل کشمشی سفید قزوین، کشمشی قرمز قزوین، یاقوتی سفید، ریش بابا، عسکری، شاهانی، رطبی و مهره از کلکسیون دانشگاه صنعتی اصفهان تهیه و در ماسه و شرایط گلخانه ریشه دار گردیدند. جدایه¬های باکتری از نمونه¬های آلوده جدا و با استفاده از آزمایشات بیماریزایی و بیوشیمیایی شناسایی شدند. ازیک جدایه شناسایی شده (اهدایی دانشگاه شیراز) بعنوان شاهد در آزمایشات استفاده شد. روش های مختلف آلوده سازی (تزریق اندام هوایی و ریشه) بصورت جداگانه مورد بررسی قرار گرفت. در آزمایش اول مایه زنی 20 میکرولیتر سوسپانسیون باکتری با غلظت cfu/ml 108 به چهار نقطه از قلمه¬های ریشه دار شده ارقام مورد بررسی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار انجام شد. در آزمایش دوم مایه زنی با استفاده از اضافه کردن 40 میلی لیتر از سوسپانسیون دو جدایه باکتری (با همان غلظت) در محیط ریشه انجام شد. در هر دو آزمایش مایه زنی با آب مقطر بعنوان شاهد در نظر گرفته شد. ارزیابی نتایج پنج ماه پس از مایه زنی باکتری با استفاده از شاخص¬های رشدی و فیزیولوژیکی گیاه و شاخص¬های بیماری¬زایی باکتری صورت گرفت. نتایج به دست آمده با استفاده از نرم افزار آماری sas و mstatc تجزیه و تحلیل گردید. در بخش آزمایشگاهی نیز بررسی میزان نکروز ارقام، با مایه¬زنی ساقه¬های نیمه خشبی گیاهان با باکتری a.vitis و همچنین بررسی میزان تشکیل کالوس ارقام مختلف در شرایط درون شیشه انجام شد. تجزیه واریانس و مقایسه میانگین شاخص¬های رشدی و فیزیولوژیکی گیاه و همچنین بیماری¬زایی باکتری نشان داد که رقم شاهانی به باکتری مذکور حساس می¬باشد. باکتری باعث کاهش معنی¬دار وزن تر و خشک ساقه و اندام هوایی و میزان رنگدانه¬های فتوسنتزی و افزایش قند محلول و آنتوسیانین در رقم شاهانی شد. همچنین رقم یاقوتی نیز دارای بالاترین میزان کالوس، گال و نکروز ناشی از فعالیت باکتری بود که نشان دهنده¬ی حساسیت این رقم به باکتری مذکور می¬باشد. بنابر نتایج بدست آمده ارقام شاهانی، رطبی و یاقوتی سفید حساس¬ترین ارقام به باکتری عامل گال طوقه می¬باشند.