عباس نیکنژاد مراد کاویانی
چکیده: تحولات سریع اجتماعی- اقتصادی و گسترش روابط و همچنین تنوع فعالیتها و نهایتاً، تغییرات همه جانبه ای که در شیوه زندگی روستائیان بوجود آمد موجب بروز نارسائی ها و نابسامانیهائی شده که حیات روستا و روستائیان را از لحاظ زمینه سازی جهت دستیابی به توسعه ای همه جانبه، با معضلات جدی رو به رو ساخته است. محدوده مورد مطالعه در این پژوهش روستاهای دهستان دابو در شهرستان آمل می باشد. یکی از مسایل و مشکلات رنج آور این محدوده نابسامانی و تخریب محیط زیست می باشد. افزایش جمعیت، تغییر الگوی مصرف بدون تحول در فرهنگ مصرفی و زیستی از یک سو و عدم تجهیزات بهداشتی از جمله فقدان شبکه هدایت و انتقال فاضلاب و پساب ها، عدم وسایل و مکان مناسب برای دفع زباله از سوی دیگر محیط زیست روستاهای منطقه را با مشکلات جدی رو به رو ساخته که شناسایی عوامل ایجاد این نارسائیها و نابسامانیهای زیست محیطی و ابعاد و جنبه های مختلف آن موضوع اصلی این تحقیق به شمار می رود. در این ارتباط فرضیات زیرپیش روی این تحقیق قرار دارد: - مطالعه و شناخت علل و عوامل نابسامانی زیست محیطی روستا و میزان تأثیرات این عوامل در تخریب، آلودگی و نابسامانی روستاهای دهستان دابو. - شناسائی ارتباط زمینه های بهسازی زیست محیطی با توسعه روستائی در محدوده مورد مطالعه. - ارائه رهکارهای علمی و عملی جهت بهسازی زیست محیطی در روستاهای مورد مطالعه. برای اثبات فرضیه اول استفاده از یک سری مواد غذائی جدید و کالاهای مصرفی دیگر و مقدار استفاده از شوینده ها و ضدعفونی کننده های جدید در اطلاعات میدانی از خانوارها پرسیده شده است که نشان دهنده الگوی مصرف و شیوه زندگی روستائیان به سمت الگوهای شهری شدن می باشد، این تحولات که به نظر روستائیان خیلی مثبت و مفید بوده همسو با فرهنگ زیستی روستائیان نبوده چون بدون هیچ شناخت و درک صحیح از اهمیت محیط زیست، زباله ها را در روستا تلمبار نموده و یا فاضلاب و پساب را به سمت معابر و جوی آب و اراضی کشاورزی هدایت می کنند. این ناآگاهیها و فقر فرهنگی موجب نابسامانی و تخریب ساختار و بافت محیط زیست روستاها شده است. در اثبات فرضیه دوم همین نکته کافی است که شاخص زیست محیطی و توجه به آن یکی از شاخصهای رسیدن به توسعه پایدار و بستر لازم برای آن می باشد. بنابراین توجه به این شاخص و اقدامات لازم جهت بهسازی های زیست محیطی، همراه با سایر شاخصهای تحولات اقتصادی، اجتماعی و نهادی یعنی دستیابی به توسعه پایدار و همه جانبه.
