در مناطق خشک و نیمه خشکی مانند ایران آبیاری تکمیلی عاملی مهم در رشد و نمو عدس می باشد. به منظور بررسی اثر آبیاری تکمیلی بر خصوصیات فنو مورفولوژیک، فیزیولوژیک، اجزاء عملکرد و عملکرد سه رقم عدس (lens culinaris medik.)، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد به صورت اسپلیت بلوک در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در سال زراعی 88-1387 انجام شد. در این آزمایش آبیاری تکمیلی (آبیاری در تمام مراحل فنولوژی گیاه، انجام یک بار آبیاری در هر کدام از مراحل شاخه دهی، گل دهی، غلاف دهی، پرشدن دانه ها و بدون آبیاری طی فصل رشد) به عنوان فاکتور اصلی (کرت نواری)، و سه رقم عدس (رباط، کالپوش و گچساران) به عنوان فاکتورهای فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد انجام یک نوبت آبیاری تکمیلی در هر کدام از مراحل گلدهی، غلاف دهی و پر شدن دانه عدس در مقایسه با آبیاری تکمیلی در مرحله شاخه دهی، منجر به افزایش معنی دار (01/0p ?) دوره رشد زایشی گیاه شد. آبیاری کامل نیز کل دوره رشد گیاه را حدود 12 درصد نسبت به تیمار بدون آبیاری افزایش داد. در طول فصل رشد، تجمع ماده خشک، شاخص سطح برگ، سرعت رشد محصول، سرعت فتوسنتز خالص و سرعت رشد نسبی در رژیم آبیاری در مرحله گل دهی نسبت به سایر تیمارهای آبیاری تکمیلی بیشتر بود. آبیاری تکمیلی سبب بهبود معنی دار تعداد غلاف در بوته، وزن 100 دانه، عملکرد اقتصادی و عملکرد بیولوژیک شد. به طوری که تیمار آبیاری تکمیلی در مرحله گل دهی پس از تیمار آبیاری کامل، بالاترین مقدار این صفات (به استثنای وزن 100 دانه) را داشت. وزن 100 دانه در تیمارهای آبیاری در مرحله غلاف دهی و پر شدن دانه نسبت به آبیاری در مرحله گل دهی افزایش معنی داری داشت. آبیاری در مرحله گل دهی بیشترین عملکرد را در بین سطوح آبیاری تکمیلی داشت، به طوری که این افزایش عملکرد در ارقام رباط، کالپوش و گچساران به ترتیب 60، 60 و 39 درصد نسبت به تیمار بدون آبیاری بود. به نظر می رسد انجام آبیاری تکمیلی در مرحله گلدهی در بهبود خصوصیات رشدی و عملکرد عدس موثرتر از آبیاری در سایر مراحل بوده است. کلمات کلیدی: سرعت رشد محصول، شاخه، گل دهی، غلاف و ماده خشک.