نام پژوهشگر: نعمت اله ایران زاده

بدیع و بیان در غزلیات پژمان بختیاری
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده زبان و ادبیات فارسی 1390
  محمد باقری پالنگان   یحیی طالبیان

در این پزو.هش، ویژگیهای بدیعی و بیانی در غزلیات پژمان بختیاری بر اساس چهار چوب نظری کتاب سبک شناسی دکتر شمسا بررسی شده است. بنابراین دیدگاه، غزل های پژمان در سطح ادبی مورد بررسی قرار گرفته است و نتایج آن بیان شده است. هنر تصویر گری شاعر بیشتر استفاده از آرایه های بیانی، استعاره، تشبیه و کنایه است این استفاده در حد متوسط و رایج است به طوری که کلام را پیچیده و معنا را غیرقابل دسترس نمی کند. تصویر های او یک بعدی است و بعضاً دو بعدی است و تراکم تصویری ندارد. همین امر فهم شعر او را آسان می کند. از نظر بدیعی نیز شاعر بیشتر از آرایه های سجع، جناس، مراعات نظیر، تضاد، تصدیر، اغراق بیانی استفاده کرده است. موضوع اکثر غزل های پژمان بیشتر عشق و غم اندوه ناشی از عشق و ناملایمات روزگار و فقر ظاهری و بی وفایی و جفا کار بودن معشوق می باشد، مهمترین یافته ای که در این پژوهش به منص? ظهور رسیده که در نوع خود بی نظیر و مسبوق به سابقه نیست آن است که برخلاف عقیده صاحب نظران، که غزل حماسی را مربوط به ادبیات انقلاب می دانند، باید آغازگر و مبتکر غزل حماسی را پژمان بختیاری بدانیم که غزلی در بحر متقارب و مضمون و لحن حماسی دارد. این غزل در صفحه 160 دیوان اشعار او تحت عنوان (غسل وطن پروران) و در پژوهش حاضر تحت عنوان غزل 191 انعکاس داشته است.

بررسی و تطبیق شهرگریزی و روستا دوستی وطبیعت دراشعار منوچهر آتشی و احمد عبدالمعطی حجازی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی 1391
  فیض اله خوش کیش   نعمت اله ایران زاده

چکیده : طبیعت همواره میدان طبع آزمایی صاحبان ذوق و اندیشه بوده است تا آنجا که بسیاری از شاعران و نویسندگان طبیعت را مقابل شهرنشینی و مدرنیته میدانند و براین باورند که صفا و صمیمیت روستا و طبیعت جای تفکر و تدبر بسیار دارد ،روح احساسی وغلیان عواطف رمانتیکی انسان ناخودآگاه اورا تا عمق پاکی واحساس پنهان طبیعت می کشاند و در این رهگذار فطرت وسرشت طبیعی انسان به اصل خود که همانا عرصه ی طبیعت است می پیوندد و آنجا که ذوقی درمیان باشدبه مدح این منبع سرشارطبیعت می پردازد، در زبان فارسی از شاعران کلاسیک تا امروز بسیاری در مضمون طبیعت طبع آزمایی کرده اند، مانند منوچهری دامغانی ،رودکی ، نیما ، سهراب سپهری،منوچهرآتشی و دیگران ، در ادب عربی هم شاعران و نویسندگان بسیاری دروصف طبیعت و در رد زندگی شهری داد سخن داده اند ، مانند امرء القیس ،بدر شاکرالسیاب ، عبدالمعطی الحجازی .ما در این تحقیق به بررسی شعر دوشاعر بزرگ معاصرعربی و فارسی که هر دو در دامان طبیعت و روستا پرورش یافته و به شهر مهاجرت کرده اند و صفا وصمیمیت طبیعت و روستا دستمایه اشعارشان بوده می پردازیم وبا قراردن تفکروجهانبینی این دو شاعر در مقابل هم به مقایسه و تطبیق اشعارشان با مضمون طبیعت و روستا می پردازیم. ادبیات تطبیقی ، المدینه والریف ،شهر، روستا ،طبیعت ،عبدالمعطی حجازی ،منوچهرآتشی .

بررسی مفهوم خدا در شعر کودک و نوجوان ایران با تکیه بر آثار شاعران برجسته دوران انقلاب اسلامی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده زبان و ادبیات فارسی 1391
  پرنیان زارع پور   نعمت اله ایران زاده

تعدادی از سروده های شاعران برجسته کودک و نوجوان ایران در سال های 1390-1357، دربرگیرنده مفهوم خدا هستند. تحقیق حاضر، جایگاه این مفهوم را در سروده های مذکور به لحاظ فکری، هنری و ادبی با روش توصیفی- تحلیلی بررسی می کند. این اشعار به دو گروه دینی و غیر دینی تقسیم می شوند. درونمایه اشعار دینی، از 10 گروه دعایی، فلسفی، اخلاقی، مذهبی، طبیعت محور، اجتماعی، عرفانی، دفاع مقدس، کودکانه و عامیانه تشکیل شده است. خداشناسی در اشعار دینی، مبتنی بر پنج راه آفاقی، انفسی، سیر در حقیقت هستی، تجلی شاعرانه وحدت در کثرت و کودکانه- اساطیری است. تعدادی از اوصاف مربوط به خدا که در اشعار مورد بررسی مطرح شده-اند، با نظریات اشتراک معنوی، سلبی، جمع سلب و ایجاب، تشکیکی و مجازی قابل تبیین هستند؛ همچنین، مبانی نظری تعدادی از اوصاف نیز به طور دقیق قابل تشخیص نیست. نمودهای تخیلی و مجازی زبان که با مفهوم خدا در اشعار کودک و نوجوان مرتبط هستند، 10 گونه توصیف شاعرانه، شبکه تصویری، تشبیه، مجاز، استعاره، کنایه، حس آمیزی، نماد، تضاد و تلمیح است. غیر از صدای شاعر یا راوی، صدای شخصیت های دیگری نیز در راستای بیان مفهوم خدا در اشعار به کار می رود و به طور کلی، 19 محور ارتباطی دربرگیرنده مفهوم خدا در اشعار دینی و غیر دینی کودک و نوجوان ایران وجود دارد.

بررسی سبکی مجموعه داستان"آبشوران" اثر علی اشرف درویشیان
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - پژوهشکده ادبیات 1391
  ناهیده غلامی   علی اکبر عطرفی

اصطلاح «سبک» در زبان شناسی و ادبیات بر نحوه ی رفتارهای زبانی افراد اطلاق می شود. چارچوب یک اثر ادبی روایی، بخش های سازنده ی سبک آن یعنی ساخت زبانی، جهان بینی و پرداخت هنری را در بر می گیرد. سبک یک نویسنده یا شاعر در واقع، تمامی مختصات فکری، ادبی و زبانیِ مشترکی است که به صور گوناگون در آثار او پراکنده است. در بررسی سبکیِ یک متن ادبی علاوه بر عناصر درون متنی باید آن دسته از عوامل بیرونی ای که به خاستگاه و شرایط اجتماعی، تاریخی و... نویسنده مربوط می شوند، نیز توجه کرد. پژوهش حاضر به تحلیل سبک شناختی مجموعه ی «آبشوران» اثر علی اشرف درویشیان می پردازد. درویشیان نویسنده ای است با اندیشه های جامعه گرایانه و عدالت طلبانه که دیدگاه های سیاسی و اجتماعی خود را در اکثر داستان هایش انعکاس می دهد. وی را جزء نویسندگان «متعهد» به شمار می آورند. شخصیت های روستایی، کارگران وحاشیه نشینان و مضامینی چون فقر، جهل، بیکاری و عوارض فاجعه بار آن از عناصر تکرار شونده در آثار وی از جمله آبشوران است. به طور کلی شاخصه های سبکی در این اثر متناسب با محتوای اصلی آن و دیدگاه نویسنده است. به عنوان مثال، بسامد بالای افعال مادی، زمینه ی فکری ِ نویسنده را نشان می دهد. به کارگیری جملات کوتاه و اصوات، استفاده از زبان محاوره، کاربرد اصطلاحات بومی و محلّی، بسامد بالای وجه اخباریِ عبارات، ایجاز، گزینش خاص واژگان، کاربرد صفات متناسب با فضای داستانی، بهره گیری از تشبیه و کنایه، انتقاد از باورهای خرافی عامیانه، نمایش تبعیض از مهم ترین خصوصیات سبکی آبشوران محسوب می شوند. هدف از انجام این تحقیق، بررسی سبکی داستان های به هم پیوسته ی مجموعه ی آبشوران در سه سطح فکری و زبانی و ادبی و واکاوی تاثیر عوامل بیرونی و محیطی، گویش محلی و همچنین تجارب اجتماعی و فردی نویسنده بر سبک شخصی او است.

بررسی و تحلیل مفاهیم اخلاقی و تربیتی در شعر کودک و نوجوان شاعران پس از انقلاب
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده زبان و ادبیات فارسی 1391
  سعید رحیمی   نعمت اله ایران زاده

هدف از اخلاق، ایجاد کرامت نفس است، کرامت نفس صفت پسندیده ای است که انواع نیکی ها و فضایل انسانی را در بر می گیرد و تربیت، فراهم کردن شرایط لازم برای شکوفایی استعدادهای نهفته و آراستگی به صفات نیکوی انسانی می باشد. شعر کودکان و نوجوانان یکی از شاخه های مهم ادبیات می باشد، این شاخه در کشور ما سابقه زیادی ندارد و آثار پژوهشی معتبری در باره آن انجام نشده است. مفاهیم اخلاقی در شعر شاعران کودک و نوجوان در دوره پس از انقلاب بسیار گسترش یافته اند و ما در این پژوهش به بررسی بعضی از این مفاهیم در شعر ابراهیمی ((شاهد))، رحماندوست و قاسم نیا پرداخته ایم.شعر کودک و مفاهیم اخلاقی در کشور ما و به خصوص پس از انقلاب با هم گره خورده اند. با توجه به اینکه آموزه های اخلاقی و تربیتی مانند توحید، تقوا، صبر، شکرگزاری، تکریم خانواده، تواضع، مهرورزی هر یک نقش بسزایی در پرورش روح و ذهن کودک و نوجوان دارند. در این میان شعر کودک و نوجوان راهی مناسب و در خور فهمی برای هدایت او به سوی رشد است. روش تحقیق و گردآوری اطلاعات بر اساس مطالعات کتابخانه ای و تهیه منابع مربوطه جهت فیش برداری و استخراج موارد تربیتی و اخلاقی از میان دفترهای شعر شعرای مورد نظر بوده است. و پس از م(شاهد)ه و یادداشت برداری نمونه های اخلاقی اقدام به فهرست بندی این وجوه اخلاقی نموده ایم. در این پژوهش با توجه به بررسی های انجام شده و تحلیل داده ها به این نتیجه رسیده ایم که این شعرا با استفاده از زبان کارآمد، ساده و مناسب کودکان و نوجوانان، مفاهیم اخلاقی بررسی شده را بیان کرده اند.