آبشستگی پایین دست سرریز سدها از جمله سرریزهای فلیپ باکت موجب ناپایداری سد می شود.این پدیده بسیار پیچیده است و عوامل شناخته و نا شناخته متعددی بر آن اثر گذار می باشد. لذا پیش بینی و تخمین ابعاد آن مشکل است و موضوعی برای تحقیق توسط اهل فن شده است.شبکه عصبی مصنوعی و فازی از جمله تکنیک هائی هستند که در دهه های اخیر جهت شبیه سازی بسیاری از پدیده ها مورد توجه محققین قرار گرفته اند.در این پایان نامه از این گونه شبکه ها جهت شبیه سازی پدیده آبشستگی استفاده شده است.بدین منظور اطلاعات مورد نیاز گردآوری از مدل فیزیکی سرریز فلیپ باگت مومنی (1380) جهت آموزش شبکه عصبی مصنوعی (bp) و فازی (sugen) استفاده گردید. سپس با استفاده از بخش دیگری از اطلاعات اندازه گیری شده مبادرت به پیش بینی ابعاد آبشستگی پایین دست سرریز فلیپ باگت مدل فیزیکی شد و نتایج حاصله با مقادیر مشاهداتی مقایسه گردیدند و نشان داده شده است که شبکه فازی –عصبی از شبکه عصبی مصنوعی دقیق ترمی باشد.

چکیده : یکی از مهمترین سازه های مورد استفاده در سد سرریز آن میباشد که هم از لحاظ طراحی و هم از لحاظ هزینه مهم است در یک سرریز در هنگام طراحی باید پارامترهای طراحی هیدرولیکی مورد توجه قرار گیرد. سرعت و فشار میتوانند مهمترین این پارامترها باشند . سرریزهای پلکانی از جمله سازه های هیدرولیکی انتقال دهنده و مستهلک کننده انرژی جریان می باشند. یکی از روشهای شبیه سازی در هیدرولیک استفاده از مدل ریاضی است . در این تحقیق سعی در استفاده از مدل ریاضی flow3d در آنالیز سرعت و فشار برروی سرریز پلکانی سد سیاه بیشه بالا میشود. مدل flow3d یک مدل مناسب برای حل مسائل پیچیده دینامیک سیالات بوده و قادر است دامنه وسیعی از جریان سیالات را مدل کند. این نرم افزار برای مدل کردن جریانهای سطح آزاد سه بعدی غیر ماندگار با هندسه پیچیده کاربرد فراوانی دارد. سد سیاه بیشه برروی رودخانه چالوس احداث می شود و در فاصله 10 کیلومتری شمال تونل کندوان و در پروژه تلمبه ذخیره ای سیاه بیشه در ده کیلومتری شمال تونل کندوان در جاده چالوس بر روی رودخانه چالوس در مسیر جاده کرج - چالوس قرار دارد و در دست اجرا می باشد . این پروژه شامل دو سد خاکی بالا و پائین با اختلاف ارتفاع 500 متر است .برای انتقال آب در این سد از سرریز پلکانی استفاده می شود . در این تحقیق بررسی نوسانات سرعت و فشار در سرریز سد سیاه بیشه بالا توسط مدل flow3d مورد بررسی قرار گرفته است .همچنین مقایسه بین مدل فیزیکی و محاسباتی نشان دهنده تطابق آنهاست. نتایج نشان دهنده دقت قابل قبول مدل flow3d در شبیه سازی جریان و سرعت و فشار می باشد. کلید واژه: سرریز های پلکانی، مدل ریاضیflow3d ، جریانهای سطح آزاد سه بعدی غیرماندگار