نام پژوهشگر: حسین زابلیان
بدری مرادی مرتضی حاجی محمودزاده
تأخیراندازهای فازی ابزارهایی هستند که بین قطبش های s و p پرتو نور تراگسیلی یا بازتابی اختلاف فاز ایجاد می کنند. تأخیراندازهای چارک موجی اغلب، برای تولید نور قطبیده ی دایره ای از نور قطبیده ی خطی و بر عکس استفاده می شوند. این ابزارها را می توان به روش های مختلفی طراحی کرد و ساخت. تأخیراندازهای لایه نازک با لایه نشانی با استفاده از دو نوع ماده با ضرایب شکست بالا و پایین ساخته می شوند. در این رساله تأخیرانداز فازی چارک موجی تراگسیلی در طول موج 1064 نانومتر با استفاده از لایه های نازک نانومتری اپتیکی طراحی و ساخته شد. برای طراحی باید، توان تراگسیل دو مولفه ی قطبش با هم برابر و بالاتر از 95% و اختلاف فاز آن ها برابر با 90 درجه باشد. برای انتخاب مواد نیز، باید چند عامل را در نظر گرفت. اولین عامل این است که به دو نوع ماده یکی با ضریب شکست بالا و یکی با ضریب شکست پایین نیاز است. عامل دوم شفافیت مواد مورد نظر در طول موج 1064 نانومتر است و آخرین عامل این است که باید آستانه آسیب پذیری لیزری مواد مورد استفاده، بالا باشد تا بتوان از آن ها در سامانه های پر توان لیزری، استفاده کرد. با توجه به این عوامل از اکسید سیلیسیوم به عنوان ماده باضریب شکست پایین و از اکسید تیتانیوم به عنوان ماده با ضریب شکست بالا استفاده شد. سپس با استفاده از نرم افزار پیشرفته ی لایه نازک، سامانه ای سی و دو لایه ای نانومتری طراحی شد. ساخت سامانه ی نهایی به روش تبخیر به کمک پرتو الکترونی و با دقت حدود یک نانومتر، انجام شد. سامانه شامل دو نمونه ی شانزده لایه ای نانومتری با ضخامت کل لایه های 89/2347 نانومتر است که در شرایط کاملا یکسان بر روی بستره هایی از جنس شیشه ی bk7 لایه نشانی شده، سپس توسط چسب اپتیکی به یکدیگر چسبانیده شدند. بیناب عبور آن با استفاده از طیف سنج دوپرتوی اندازه گیری شد. توان تراگسیل دو مولفه ی قطبش در زاویه ی فرود پرتو 55 درجه، با هم برابر و بیش از 95% است. به منظور بررسی کیفیت سطح سامانه از نمونه تصویر میکروسکوپ نیروی اتمی گرفته شد که نشان داد، سطح نمونه از کیفیت اپتیکی خوبی برخوردار است. نوع قطبش سامانه با استفاده از قطبش سنج آزموده شد. قطبش پرتو تراگسیلی از سامانه تحت زاویه ی 53 درجه ی پرتو فرودی، دایره ای بود. با توجه به کاربرد تأخیراندازها در سامانه های پر توان لیزری، آستانه ی آسیب پذیری لیزری آن، با روش 1-on-1 اندازه گیری شد. نمونه در چگالی انرژی 21/6 ژول بر سانتی متر مربع آسیب دید، که انرژی بالایی است و نشان می دهد، این سامانه قابلیت استفاده در لیزرهای پر توان را دارد.
معصومه صحرایی مرتضی حاجی محمودزاده
در بسیاری از ابزارهای اپتیکی، تابش قطبیدهی خطی مورد نیاز است. به این منظور، قطبندهها به طور گسترده در ابزارهای اپتیکی، لیزرها و قطعات الکترواپتیکی بهکار میروند. در سامانههای لیزری به قطبندههایی نیاز داریم که در برابر تابش لیزرهای توان بالا مقاومت کنند و آسیب نبینند. مطالعات نشان میدهد که در میان انواع قطبندهها، قطبندههای لایهنازک بهترین گزینه برای کاربرد در سامانههای لیزری است. قطبندههای لایهی نازک، میتوانند در برابر تابش لیزرهای توان بالا مقاومت کنند و در سامانههای لیزری، کارایی خوبی داشته باشند. در این پژوهش یک قطبندهی لایهنازک در طول موج 1540 نانومتر طراحی و ساخته شد. این قطبنده برای تولید نور قطبیدهی خطی به منظور کلید زنی q در کاواک لیزری، استفاده میشود. به طور خلاصه، میتوان با استفاده از یک مجموعهی چارک موجی از لایههای دی الکتریک با ضرایب شکست بالا و پایین که به صورت متناوب روی بستره انباشت شدهاند، پوششهای اپتیکی با بازتاب بالا بهدست آورد. پهنای طیفی ناحیهی بازتاب بالا برای قطبش s بزرگتر از پهنای طیفی مربوط به قطبش pاست. در این ناحیه تراگسیل برای قطبش s پایین و تراگسیل برای قطبش pبالااست. این طراحی به عنوان یک قطبنده عمل میکند. طراحی توسط نرم افزار پیشرفته طراحی لایههای نازک انجام شد. در طراحی قطبنده، برای ماده با ضریب شکست پایین از دی اکسید سیلیسیوم و برای ماده با ضریب شکست بالا از دی اکسید تیتانیوم استفاده کردیم. این مواد دارای آستانه آسیب لیزری بالایی در برابر تابشهای پرتوان لیزری هستند. طراحی نهایی قطبنده، شامل یک بسترهی شیشهای از جنس bk7 و یک سامانهی هجده لایهای شامل لایههای متناوب از دی اکسید تیتانیوم و دی اکسید سیلیسیوم است. در این طراحی، زاویهی تابش فرودی 56 درجه است که زاویهی بروستر برای شیشهی bk7 است. با انتخاب مناسب پارامترهای مختلف از جمله نوع و ویژگیهای مواد مورد استفاده، تعداد لایهها و نحوهی توزیع میدان الکتریکی در لایهها و بهینهسازی آنها، کارایی قطبنده و آستانه آسیب لیزری آن افزایش یافت. نمونه به روش تبخیر فیزیکی در محفظهی خلاء و توسط پرتو الکترونی، لایه نشانی و ساخته شد. بعد از چندین طراحی و اجرا و بهینهسازی پارامترها، در نهایت قطبندهی نهایی طراحی و ساخته شد. طیف عبور قطبنده توسط طیف سنج دو پرتوی اندازه گیری شد. بررسی طیف اندازهگیری شدهی قطبنده در اجرای نهایی، نشان داد که در طول موج 1540 نانومتر، میزان عبور برای قطبش p، 82/87 و میزان عبور برای قطبش s، 43/0 است و توان تفکیک این قطبنده (نسبت عبور قطبش p به عبور قطبش s یعنی )، 204 بهدست آمد و نتیجهی قابل قبولی در این پژوهش حاصل شد.
الهام خالویی کوپایی ایرج جباری
در این تحقیق اثرات تابش های فضایی در مدار نزدیک به سطح زمین در ارتفاع 500 کیلومتری آن، بر روی آینه نقره با پوشش دی اکسید تیتانیوم و پنتااکسید تالیوم، با استفاده از شبیه سازی شرایط فضایی که با تست هایی مطابق با استانداردهای جهانی انجام گرفت، پرداخته شده است. این تست ها شامل تابش گاما بادزهای 400،1000،3000،5000،10000،15000و 20000 گری، الکترون با دز 7.5 کیلوگری، بمباران توسط اتم های اکسیژن توسط سیستم rf با توان 400 وات و فشار 1sccm، و تستهای محیطی شامل تست رطوبت و حرارتی است وهمچنین تست چسبندگی می شود. در نهایت بازتاب نمونه ها تحت تابش های گاما و الکترون با دزهای ذکر شده تغییر نکرده ولی در برابر بمباران اکسیژنی علاوه بر کاهش بازتاب در طول موج های کوچکتر از 630 نانومتر نمودار بازتاب به سمت طول موج های بزرگتر جابه جا شد.برای ماموریت سه ساله در فضا تست های انجام شده(با دز گاما400 گری و سایر تست های مذکور) نمونه ها نتایج قابل قبولی داشتند.