به منظور تعیین شاخص های فیزیولوژیک و مورفولوژیک رشد ارقام و لاینهای امید بخش برنج، آزمایشی در موسسه تحقیقات برنج کشور واقع در رشت در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 14 تیمار در 4 تکرار در بهار و تابستان سال 1387 اجرا گردید. تیمارها شامل 4 رقم (طارم هاشمی، کادوس، هیبرید بهار1 و نعمت) و 10 لاین امید بخش برنج بود. به منظور اندازه گیری شاخص های رشد، به فاصله هر 15 روز، تعداد 4 کپه با انتخاب تصادفی و با در نظر گرفتن اثر حاشیه ای (حذف دو کپه از طرفین) از هر کرت کف بر شدند. سطح برگ توسط دستگاه اندازه گیری سطح برگ تعیین شد. وزن خشک برگ و ساقه با قرار دادن آنها در آون در دمای 70 درجه سانتی گراد به مدت 48 ساعت حاصل شد. در مرحله گلدهی، صفات مورفولوژیکی شامل تعداد پنجه، ارتفاع بوته، مساحت برگ پرچم، تعداد روزهای تا 50 درصد گلدهی و رسیدگی کامل مورد ارزیابی قرار گرفتند. صفات کیفی نیز از قبیل مقدار آمیلوز، درجه حرارت ژلاتینی شدن، تعیین قوام ژل، اندازه و شکل دانه، طویل شدن دانه و عطر نیز بعد از مرحله برداشت و تبدیل در آزمایشگاه اندازه گیری شدند. نتایج بدست آمده، حاکی از آن بود که همه تیمارها، در مرحله قبل از گلدهی به حداکثر lai دست یافتند و صفات مورد بررسی اختلاف معنی داری نشان دادند. tdm (**58/0)، cgr (**36/0)، lai (**55/0)، lar (**48/0)، lad (**55/0)، bmd (**70/0)، تعداد پنجه (**67/0)، مساحت برگ پرچم (**39/0)، وزن هزار دانه (**59/0)، تعداد خوشه در متر مربع (**67/0) و طول خوشه (**37/0) همبستگی مثبت و معنی داری با عملکرد دانه داشتند. لاین های 416 و 203 از نظر شاخص های رشد و قابلیت پنجه زنی و کمترین ارتفاع بوته در وضعیت مطلوبتری قرار داشتند و از طرفی عملکرد نسبتاً بالایی را نیز داشتند (به ترتیب 34/6 و 25/6 تن در هکتار) و به عنوان لاین مطلوب جهت برنامه های به زراعی در شرایط مشابه با این آزمایش قابل پیگیری و توصیه به نظر می رسند. لاین 223، کیفیت بالاتری داشت زیرا دارای آمیلوز متوسط (28/22%)، دمای ژلاتینی شدن متوسط (نمره 63/4)، افزایش دانه خوب و عطر مناسب بود. در حالی که عملکرد پایینی داشت (90/4 تن در هکتار). در این تحقیق لاین های با خصوصیات کیفی بالاتر عملکرد پایین تری داشتند.

به منظور بررسی تاثیر کودهای مکمل بر رشد، عملکرد و کارایی مصرف کود نیتروژن در دو رقم برنج، پژوهشی به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 12 تیمار و سه تکرار در سال زراعی 89 در موسسه تحقیقات برنج کشور (رشت) اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی شامل، رقم در دو سطح (خزر و هاشمی) و کود در شش سطح (ترکیبی از کود شیمیایی و اسید آمینه) شامل -f1سه نوع کود شیمیایی (npk)، -f2سه نوع کود مکمل، -f3سه کود شیمیایی مذکور با مقادیر 50 درصد آن ها + سه نوع کود مکمل، -f4سه نوع کود شیمیایی با مقادیر کامل آن ها + سه نوع کود مکمل، -f5 تیمار شاهد (محلول پاشی با آب) و f6- کاربرد 50 درصد از سه کود (npk) بودند. نتایج نشان داد که بیشترین سطح برگ (88/1065 سانتیمتر مربع)، ارتفاع بوته (62/131 سانتیمتر)، تعداد پنجه بارور (16/18)، طول خوشه (65/28 سانتی متر)، دانه پر در خوشه (103)، عملکرد زیستی (2/18219 کیلوگرم بر هکتار) و عملکرد دانه (1/5733 کیلوگرم در هکتار) در تیمار کودی f4 بدست آمد. بالاترین شاخص برداشت (91/33 درصد)، دمای ژلاتینی شدن (76/4 درجه قلیایی)، فسفر دانه (76/1 گرم بر کیلوگرم)، روی دانه (33/22 میلی گرم بر کیلوگرم) در تیمار کودی f3 بدست آمد. میزان آمیلوز دانه، درصد برنج خرد، پروتئین دانه، عملکرد پروتئین دانه، نیتروژن دانه، کارایی های نیتروژن شامل (کارایی زراعی، کارایی فیزیولوژیک، کارایی استفاده، بازیافت ظاهری و شاخص برداشت نیتروژن) بین دو تیمار کودی f4 و f3 اختلاف معنی داری نداشتند. محلولپاشی کود برگی باعث کاهش نیاز به کود شیمیایی گردید و کارایی مصرف کود در گیاه افزایش یافت، از این روی می توان محلول پاشی کود مایع را به عنوان یک روش تغذیه تکمیلی برای کاهش مصرف کودهای اصلی در زراعت برنج بکار گرفت. واژه های کلیدی: برنج، کارایی های نیتروژن، کود مکمل، عملکرد دانه، پروتئین.

به منظور تعیین شاخص های فیزیولوژیک و مورفولوژیک رشد ارقام و لاینهای امید بخش برنج، آزمایشی در موسسه تحقیقات برنج کشور واقع در رشت در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 14 تیمار در 4 تکرار در بهار و تابستان سال 1387 اجرا گردید. تیمارها شامل 4 رقم (طارم هاشمی، کادوس، هیبرید بهار1 و نعمت) و 10 لاین امید بخش برنج بود. به منظور اندازه گیری شاخص های رشد، به فاصله هر 15 روز، تعداد 4 کپه با انتخاب تصادفی و با در نظر گرفتن اثر حاشیه ای (حذف دو کپه از طرفین) از هر کرت کف بر شدند. سطح برگ توسط دستگاه اندازه گیری سطح برگ تعیین شد. وزن خشک برگ و ساقه با قرار دادن آنها در آون در دمای 70 درجه سانتی گراد به مدت 48 ساعت حاصل شد. در مرحله گلدهی، صفات مورفولوژیکی شامل تعداد پنجه، ارتفاع بوته، مساحت برگ پرچم، تعداد روزهای تا 50 درصد گلدهی و رسیدگی کامل مورد ارزیابی قرار گرفتند. صفات کیفی نیز از قبیل مقدار آمیلوز، درجه حرارت ژلاتینی شدن، تعیین قوام ژل، اندازه و شکل دانه، طویل شدن دانه و عطر نیز بعد از مرحله برداشت و تبدیل در آزمایشگاه اندازه گیری شدند.