نام پژوهشگر: عبدالرضا کابلی

تخمین میزان فرسایش و رسوب و هدر روی عناصر غذایی در اثر فرسایش در حوضه گرگانرود با استفاده از مدل swat
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان - دانشکده علوم کشاورزی 1390
  بهروز بهتری نژاد   فرشاد کیانی

امروزه، در بیشتر اراضی سرعت فرسایش خاک بیش از سرعت تشکیل خاک است. در نتیجه باعث تهی شدن منابع خاک و کاهش توانایی حاصلخیزی خاک می شود. در ایران استان گلستان به علت موقعیت جغرافیایی و اقلیمی آن و تخریب بالای منابع آن و همچنین به علت اینکه سطح وسیعی از اراضی از لس تشکیل شده دارای میزان فرسایش خاک بالایی می باشد. یکی از راه های تخمین میزان فرسایش و رسوب و بررسی میزان تلفات مواد غذایی خاک استفاده از مدل است. در این مطالعه سعی شده به صورت کمی میزان رسوب دهی، فرسایش و هدرروی عناصر غذایی در شرق حوضه آبخیز گرگانرود با استفاده از مدل swat 2009 مورد ارزیابی قرار گیرد. مطالعات صحرایی انجام شده شامل جمع آوری نمونه ماهانه آب و رسوب از ایستگاه هیدرومتری تمر و جمع آوری اطلاعات مدیریتی بودند. برای اجرای مدل، داده های روزانه بارندگی 4 ایستگاه هواشناسی شامل ایستگاه های حاجی قوشان، تمر، تنگراه و رباط قره بیل، حداکثر و حداقل دمای هوای روزانه از 4 ایستگاه تبخیر سنجی گلی داغ، تمر، رباط قره بیل، چشمه خان و پارک ملی گلستان طبق فرمت خاص مدل swat تهیه و تنظیم گردید. به منظور ارزیابی مدل swat داده های روزانه دبی جریان و رسوب، ایستگاه هیدرومتری تمر جمع آوری و اقدام به نمونه برداری آب در محل این ایستگاه به صورت دو بار در ماه طی مدت یک سال شد. برای اجرای مدل از نرم افزار arcswat 2009، و به منظور واسنجی و اعتبارسنجی داده های شبیه سازی شده، از برنامه sufi-2 استفاده گردید. مدل swat برای سال های 1999 تا 2006 اجرا و واسنجی گردید. همچنین سال های 2007 تا 2010 برای صحت سنجی مدل استفاده شد. مقادیر ضرایب r2، ns، r-factor و p-factor برای دبی جریان در مرحله واسنجی به ترتیب 77/0 و 76/0 و 06/0 و 69 و برای اعتبارسنجی 75/0 و 72/0 و 05/0 و 58 بدست آمده است. در شبیه سازی رسوب ضرایب در مرحله واسنجی r2، ns، r-factor و p-factor به ترتیب 62/0، 54/0، 15/0 و 16 و برای مرحله اعتبارسنجی به ترتیب 61، 55/0، 35/0 و 12 بدست آمده که در هر دو مرحله واسنجی و اعتبارسنجی ضرایب قابل قبول می باشند. یکی از اثرات بسیار مضر فرایندهای فرسایشی از دست رفتن مواد غذایی خاک به وسیله رواناب و رسوب ناشی از فرسایش می باشد که توسط مدل swat قابل ارزیابی است. در ین مطالعه عناصر نیتروژن و فسفر مورد بررسی قرار گرفت و نتایج نشان دهنده ضرایب r2، ns، r-factor و p-factor به ترتیب 61/0، 52/0، 7/0 و 63 برای نیتروژن و به 72/0، 66/0، 5/0 و 57 برای فسفر است که قابل قبول می باشند. مدل وضعیت فرسایش حوضه را با مقدار رسوب ویژه 49/6 تن در هکتار و فرسایش 28/10 تن در هکتار ارزیابی کرده و نشان داد که مناطق با کاربری زراعی بر روی اراضی شیب دار دارای وضعیت بحرانی از نظر فرسایش و رسوب هستند. میزان هدرروی فرم های مختلف نیتروژن و فسفر در اثر فرسایش در حوضه برای نیتروژن آلی (99/6 کیلوگرم در هکتار)، نیترات (35/0 کیلوگرم در هکتار)، فسفر آلی (3/1 کیلوگرم در هکتار)، فسفر محلول (015/0 کیلوگرم در هکتار) و فسفر معدنی (45/0 کیلوگرم در هکتار) بوده است. مدل swat قابلیت ایجاد سناریوهای مختلف جهت بررسی مدیریت های گوناگون را دارد، نتایج نشان داد که کاهش 50 درصدی میزان کوددهی به طور میانگین باعث کاهش 5/3 درصد نیتروژن آلی، 3/5 درصد فسفر آلی، 32 درصد نیترات، 64 درصد فسفر محلول و 17 درصد فسفر معدنی شده است. افزایش 100 درصدی میزان کوددهی باعث افزایش 5/5 درصد نیتروژن آلی، 1/6 درصد فسفر آلی، 100 درصد نیترات، 434 درصد فسفر محلول و 43 درصد فسفر معدنی شده است.

مدل سازی نوسانات سطح آب زیرزمینی دشت زرینگل با استفاده از مدل ریاضی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان - دانشکده مهندسی علوم آب 1392
  فرزانه ابارشی   مهدی مفتاح علقی

در سال های اخیر با توجه به تغییرات اقلیمی، مدیریت سفره های آب زیرزمینی بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به اینکه آبهای زیرزمینی یکی از منابع اصلی تأمین آب شرب، کشاورزی و صنعت در محدوده مطالعاتی زرین گل می باشد، لذا توجه به امر مدیریت در این آبخوان بسیار حائز اهمیت می باشد. در این تحقیق، به منظور مدیریت آبخوان زرین گل واقع در استان گلستان از نرم افزار gms7.1 استفاده شد و شبیه سازی کمی آبخوان در دو حالت پایدار و ناپایدار انجام شد. با توجه به بیلان آب زیرزمینی محاسبه شده برای آبخوان، پارامترهای وروردی و خروجی به مدل کمی تعریف شد. از این رو، پس از تهیه مدل مفهومی منطقه مورد مطالعه و تبدیل آن به مدل عددی، واسنجی مدل در حالت پایدار، با هدف تدقیق ضریب هدایت هیدرولیکی برای اردیبهشت 89 انجام شد و در شرایط ناپایدار نیز با توجه به آمار و اطلاعات موجود و تنش های وارد برسیستم، مدلسازی برای یک دوره 5 ساله (سال آبی 88-1383) با تنش های فصلی صورت گرفت و تغییرات تنش ها در طول هر دوره به شکل ثابت یا خطی فرض شد. این مرحله از مدلسازی نیز با هدف تدقیق ضریب آبدهی ویژه و تغذیه ناشی از بارندگی در منطقه مطالعاتی مورد واسنجی واقع شد. انطباق قابل قبول داده های مشاهداتی و محاسباتی در دوره صحت سنجی نیز، قابلیت مدل را در پیش گویی کمیت و کیفیت آب زیرزمینی تأیید نمود و نتایج مدل کمی در قالب پهنه بندی نشان داد که توزیع هدایت هیدرولیکی در منطقه مورد مطالعه بین 8/12 تا 1/178 متر در روز و ضریب آبدهی ویژه بین 07/0 تا 09/0 متغیر می باشد و حساسیت مدل نسبت به تغییرات هدایت هیدرولیکی بیشتر از ضریب آبدهی ویژه می باشد. پس از اطمینان از صحت مدل تعیین شده، با توجه به حساسیت مدل نسبت به پارامترهای مختلف، به منظور بهبود مدیریت آبخوان در سال های آتی دو سناریو مطرح گردید. اولین سناریو با هدف افزایش بهره برداری از آبخوان زرین-گل و تعیین حداکثر مجاز برداشت از آبخوان در فصول خشک سال انجام شد. نتایج حاصل از اجرای مدل مشخص نمود که در شرایط کنونی تقریباً از حداکثر توان سفره آب زیرزمینی استفاده می شود و در صورت امکان بایستی از حفر چاه های جدید و نیز افزایش برداشت جلوگیری به عمل آید. هم چنین ممنوعیت های لازم در نواحی مرکزی و جنوبی دشت که از حساسیت های بالاتری نسبت به سایر نقاط آبخوان برخوردارند، صورت گیرد. در دومین سناریو نیز، با هدف تعیین میزان افت سفره آب زیرزمینی در صورت کاهش میزان بارش در منطقه مطالعاتی معلوم گردید که در صورت کاهش 10 درصدی مقادیر بارش در فصل بهار، سطح آب زیرزمینی تا حدود 17 سانتی متر افزایش افت خواهد داشت، که نسبت به افت در تابستان مقدار بیشتری می باشد.

ژئوشیمی زیست محیطی رودخانه زیارت در محدوده شهر گرگان، استان گلستان
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه صنعتی شاهرود - دانشکده علوم زمین 1392
  زهره ابراهیمی   گیتی فرقانی

رودخانه زیارت یکی از سرشاخه های حوضه آبگیر قره سو است که بخشی از مسیر آن از داخل شهر گرگان عبور می کند. به منظور مطالعه هیدروژئوشیمی زیست محیطی این رودخانه، 11 نمونه آب در خرداد ماه 1392 در طول رودخانه برداشت شد. ویژگی های فیزیکوشیمیایی (ph، هدایت الکتریکی، جامدات حل شده کل)، غلظت یون های اصلی و برخی فلزات (شامل آهن، مس، آلومینیم، کروم، سرب و منگنز) و پارامترهای بیولوژیکی (مقدار اکسیژن حل شده، اکسیژن‏خواهی زیستی، اکسیژن خواهی شیمیایی و باکتری های کلی فرم) توسط روش‏های استاندارد اندازه گیری شد. نتایج بدست آمده نشان می دهد که ph نمونه های آب بین 20/7 تا 88/7 متغیر است و بالاترین میزان ph در ایستگاه مجاور تخلیه پساب گاوداری ها مشاهده می شود. هدایت الکتریکی نمونه های آب بین 701 تا 1422 میکروزیمنس بر سانتی‏متر متغیر است و بالاترین مقدار هدایت الکتریکی مربوط به ایستگاه متأثر از چشمه آبگرم زیارت می باشد. غلظت یون های اصلی در بیشتر نمونه های مورد مطالعه در محدوده مجاز برای آشامیدن است. بر اساس نتایج حاصل از محاسبه شاخص اشباع کانی ها، مقدار نسبت های یونی و رسم نمودارهای دوروف و گیبس، شیمی آب رودخانه زیارت بیشتر توسط فرآیند انحلال کنترل می شود. ترسیم نمودار پایپر و استیف نشان می دهد که تیپ نمونه های آب در بالادست رودخانه سولفاته کلسیک می باشد و تحت تأثیر عوامل طبیعی و انسانزاد در پایین‏دست به کلروره سدیک تغییر می یابد. بر اساس نمودار شولر و ویلکاکس تمامی نمونه های آب رودخانه زیارت برای مصارف شرب و کشاورزی مناسبند، اما بر اساس شاخص خطر منیزیم بیشتر نمونه ها برای کشاورزی نامناسب می باشند. بر اساس مقادیر پارامترهای کربنات سدیم باقی مانده و درصد سدیم، همه نمونه های مورد مطالعه در محدوده مناسب برای مصارف آبیاری قرار می گیرند. غلظت عناصر آهن و آلومینیم در برخی ایستگاه ها تحت تأثیر فعالیت-های انسانزاد از استاندارد سازمان بهداشت جهانی برای مصارف شرب فراتر رفته است. محاسبه شاخص فلزی نشان می-دهد که بیشتر ایستگاه ها دارای آلودگی فلزی می‏باشند. بر اساس شاخص‏های hei، hpi و c_d بیشترین آلودگی فلزی در ایستگاه هایی که تحت تأثیر تخلیه فاضلاب‏های شهری قرار دارند، مشاهده می شود. نتایج بدست آمده نشان می دهد که مقدار اکسیژن حل شده همه نمونه ها در حد مجاز است. میزان اکسیژن خواهی زیستی و اکسیژن خواهی شیمیایی در برخی ایستگاه-ها از حد مجاز فراتر رفته و بالاترین مقدار آن ها در ایستگاه مجاور تخلیه پساب گاوداری ها و رواناب های کشاورزی مشاهده می شود. نتایج بدست آمده نشان می‏دهد که تمام نمونه های آب دارای آلودگی میکروبی بوده و کمترین آلودگی میکروبی در بالادست رودخانه مشاهده می شود. بر اساس محاسبه شاخص های کیفیت nsfwqi و owqi، نمونه های مورد مطالعه به ترتیب در رده کیفی بد و خیلی بد قرار می گیرند.

بررسی ارتباط ساختارها با مکان ظهور چشمه ها در ناحیه گرگان
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه گلستان - دانشکده علوم پایه 1390
  زهرا عباس زاده   حجت اله صفری

امروزه تحقیقات بازاریابی به عنوان یکی از مهمترین ابزارهای شکل دهنده مبانی تصمیم مدیران، از جایگاه و اهمیت خاصی برخوردار گردیده است. به گونه ای که در سازمانهای آشنا با تفکر نوین بازاریابی، اتخاذ بسیاری از تصمیمات حیاتی سازمان منوط به نتایج حاصل از اجرای اینگونه تحقیقات می باشد. یکی از نکات بسیار مهم و اساسی در طراحی و اجرای تحقیقات بازاریابی، آشنایی با اصول، قوائد و فنون خاص مورد نیاز اینگونه از تحقیقات می باشد. در راستای توجه و اهمیت دادن به بازاریابی و بطور خاص وفاداری مشتریان بعنوان موتور رشد و توسعه سازمانها و شعب بانک وحدت گرگان بصورتی خاص، تحقیق حاضر با هدف بررسی تاثیر اجزای ترفیع تجاری بر وفاداری مشتریان شعب بانک وحدت شهرستان گرگان انجام شده است و به همین منظور در این تحقیق، ابتدا سعی شده تا مدلهای موجود در زمینه ترفیع تجاری و وفاداری مشتریان شناسایی گردد و سپس با توجه به آنها یک مدل نظری به عنوان مدل نظری تحقیق انتخاب گردید. سپس عوامل معرفی شده در مدل بر روی جامعه آماری مورد نظر و نمونه آماری که 288 نفر از مشتریان شعب بانک وحدت شهرستان گرگان در شش ماهه اول سال 1389 بودند مورد سنجش و ارزیابی قرار گرفت سپس با جمع آوری داده ها و اطلاعات (با استفاده از ابزارهای مراجعه به اسناد و مدارک و بویژه پرسشنامه) لازم در قالب روش تحقیق کتابخانه ای و میدانی، و نیز استفاده از نرم افزار spss جهت اجرای آزمونهای آماری مربوطه به بررسی اینکه کدام یک از این متغیرها بر وفاداری مشتریان شعب بانک وحدت شهرستان گرگان تاثیر می گذارد، پرداخته شده است . نتیجه تحقیق نشان داده است که همه این متغیرها تاثیر گذارند و میزان تاثیر گذاری هر یک از این متغیرها چشم گیر و مناسب بوده است. در پایان، ضمن جمع بندی و بیان نتایج تحقیق، پیشنهادات مرتبط با آن و نیز ادامه و پیگیری تحقیقات مشابه در آینده ارائه شده است.

پتانسیل توسعه کارست در سازند کربناته خوش ییلاق در محدوده ی علی آباد کتول - استان گلستان
thesis دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده علوم زمین 1393
  رشید زیوری   محسن رضایی

بررسی توسعه یافتگی و پتانسیل کارستی شدن در سازند های کربناته با توجه به افت کمیت و کیفیت منابع آب زیرزمینی آبرفت ها و دشت ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این میان سازند خوش ییلاق به سن دونین میانی و بالایی? در زون تکتونیکی البرز و در زیر زون گرگان – رشت با توجه به گسترش جانبی زیاد، سازند کربناته مهمی در شمال و شمال شرق کشور ایران به شمار می رود و به همین دلیل بررسی پتانسیل توسعه کارست در آن میبایست انجام شود. منطقه مورد مطالعه در مختصات جغرافیایی ?47 ْ54 تا ?8 ْ55 طول شرقی و ?48 ْ36 تا ْ37 عرض شمالی واقع است. این مطالعه، بصورت تحلیلی پتانسیل توسعه کارست در سازند خوش ییلاق در محدوده ی مورد بررسی را مورد پژوهش قرار داده و عواملی که بیشترین تأثیر را در توسعه یافتگی یا عدم توسعه یافتگی کارست منطقه دارند مورد ارزیابی قرار می دهد. همچنین، مطالعه هیدروژئولوژی کارست در محدوده سازند خوش ییلاق با استفاده از داده های حاصل از عملیات صحرایی و تعیین عوامل موثر در کیفیت آب زیرزمینی از دیگر اهداف مطالعاتی می باشد. و در نهایت تهیه نقشه پتانسیل توسعه کارست در محدوده ی مورد مطالعه در دستور کار قرار گرفته است. با توجه به عوامل موثر بر توسعه کارست (بارش، دما، تکتونیک، پوشش گیاهی، فشار دی اکسید کرین و .... ) توسعه یافتگی کمی در منطقه مشاهده گردید. از دلایل عدم توسعه یافتگی کارست می توان به نفوذ کم بارش‍ها به زمین به دلیل پوشش خاک منطقه، وجود ناخالصی در سنگ، پرشدگی درزه و شکاف ها و تبلور مجدد ماتریکس سازند خوش ییلاق اشاره کرد. با توجه به نمونه برداری های انجام شده از چشمه های انتخابی منطقه، بررسی های هیدروشیمی نشان می دهد که منشا یون ها بیشتر توسط واکنش سنگ – آب تعیین می شود. و سه عامل هوازدگی سنگ های کربناته، هوازدگی کانی های سیلیکاته و تبادلات یونی بر کیفیت آب اثر گذارند. مظهر اکثر چشمه ها درزه و شکافی و در ارتباط با ساختارها است. و مدلسازی انجام شده هم نشان می دهد که پتانسیل توسعه کارست در امتداد شکستگی ها بیشتر است. و در قسمت های دیگر با توجه به شواهد موجود پتانسیل توسعه کارست پایین می باشد.

بررسی ویژگی های هیدروشیمیایی و آلودگی رودخانه چهل چای، استان گلستان
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه صنعتی شاهرود - دانشکده علوم زمین 1393
  نقی شاملو   افشین قشلاقی

رودخانه چهل¬چای یکی از سرشاخه¬های رودخانه گرگانرود است. هدف از مطالعه حاضر ارزیابی کیفیت هیدروشیمیایی آب، غلظت عناصر سنگین (cu، pb، mn و cr) و آلودگی بیولوژیکی این رودخانه است. در این مطالعه پس از بازدید صحرایی از منطقه و جمع¬آوری اطلاعات اولیه، 16 ایستگاه نمونه¬برداری در طول رودخانه انتخاب گردید. نتایج این بررسی نشان داد که، ph نمونه¬های آب مورد مطالعه از 98/7-9/6 تغییر می¬کند و در محدوده خنثی تا قلیایی قرار دارد. غلظت یون¬های اصلی در طول رودخانه چهل¬چای تغییرات زیادی را نشان می¬دهند و در بالادست رودخانه بیشتر تحت تأثیر لیتولوژی غالب در منطقه، که عمدتاً ترکیبات آهکی و دولومیتی سازندهای روته، خوش ییلاق و چمن¬بید است، قرار گرفته¬ و در پایین دست رودخانه نیز به علت عبور از محدوده¬ شهری شهر مینودشت، متأثر از فعالیت¬های انسانزاد (فاضلاب¬های خانگی و رواناب¬های شهری) است. تیپ غالب آب رودخانه بی¬کربناته کلسیک بوده و به لحاظ سختی، 25% نمونه¬ها در رده¬ سخت و 75% نمونه¬ها در رده بسیار سخت قرار می¬گیرند. آب رودخانه همچنین براساس نمودار ویلکاکس برای اهداف کشاورزی مناسب است. محاسبه¬ شاخص اشباع¬شدگی برای نمونه¬های آب مورد مطالعه نشان داد که، اکثر نمونه¬ها نسبت به کانیهای کلسیت، آراگونیت و دولومیت فوق اشباع و نسبت به کانیهای سولفاته انیدریت، ژیپس و هالیت در حالت تحت اشباع قرار دارند. مطالعات بیولوژیکی آب رودخانه نیز نشان داد که همه نمونه¬های مورد مطالعه (به جز ایستگاه s1) نسبت به پارامترهای bod و cod آلودگی نشان می¬دهند. بر اساس مطالعات میکروبی نیز مشخص شد که تمام نمونه-ها دارای درجاتی از آلودگی میکروبی هستند. بر طبق محاسبه شاخص¬های کیفیت nsfwqi و owqi آشکار شد که همه نمونه¬ها در رده بد و خیلی بد قرار دارند. همچنین آب رودخانه چهل-چای نسبت به فلزات سرب، منگنز، کروم و مس دارای غلظتی پایین¬تر از حد مجاز تعیین شده توسط who بوده که عمدتاً تحت تأثیر فعالیت¬های انسانزاد قرار دارند.