بررسی وضعیت نشر کتاب، عامل مهمی در شناخت کاستی ها و توانمندی های حوزه نشر و ارائه راهکاری مناسب برای سیاست گذاری های آینده است، سیاستی که بایستی همه عناصر تأثیرگذار بر نشر را دربرگیرد و میان آنها رابطه ای منطقی برقرار سازد. پژوهش حاضر، یک تحقیق توصیفی پیمایشی است که وضعیت نشر، توزیع و فروش کتاب در شهر مشهد را طی سال های 1380 تا 1390، بررسی نموده و از آنجا که برون داده آن در سیاست گذاری های آینده صنعت نشر می تواند مورد استفاده قرار بگیرد، تحقیق حاضر از نوع کاربردی است. جامعه آماری شامل کلیه ناشران فعال و کتاب فروشان سطح شهر مشهد است. ابزار اصلی گردآوری اطلاعات پرسش نامه محقق ساخته برای دو گروه ناشران و کتاب فروشان بوده که پس از تأیید روایی آنها از طریق کسب نظر برخی از صاحب نظران حوزه کتاب و نشر، و بررسی پایایی آنها طبق آماره آلفای کرونباخ به صورت حضوری بین جامعه آماری توزیع گردیدند. یافته های پژوهش نشان می دهد که سهم عناوین شهر مشهد از کل کشور طی سال های 1380 تا 1390، 82/4 درصد و سهم شمارگان(تیراژ) کتاب شهر مشهد از کل کشور طی دهه گذشته 91/6 درصد است؛ همچنین بین نرخ رشد شمارگان کتاب مشهد با کل کشور در هر سال ارتباط معناداری وجود دارد. این در حالی است که بیش از نیمی از ناشران مشهد طی دهه گذشته کمتر از 50 عنوان کتاب منتشر نموده و تیراژ متوسط بیشتر ناشران مشهد از بازه 2000 تا 3000 نسخه تبعیت می کند. ناشران و کتاب فروشان مشهد بیشتر به صورت عمومی فعالیت می کنند و از نظر فعالیت موضوعی ادبیات، دین، کودک و نوجوان و علوم عملی به ترتیب بیشترین فراوانی تولید کتاب را داشته اند و زبان، کلیات و هنر کمترین نرخ تولید را به خود اختصاص داده اند. کتاب فروشان موضوع و محتوای کتاب را مهم ترین عامل در انتخاب و خرید کتاب برای فروشگاه خود دانسته و قیمت و محتوای کتاب را تأثیرگذارترین عوامل در خرید کتاب از سوی مخاطب می دانند. با تمام این اوصاف بیشتر ناشران و کتاب فروشان شهر مشهد از فعالیت کاری خود رضایت نسبی داشته هر دو گروه درصدد گسترش زمینه های فعالیت خود در آینده هستند. در پایان برگزاری جلساتی برای هماهنگی بین کلیه فعالان حوزه نشر، هماهنگی و هم سویی در برنامه های تعاونی ناشران خراسان واتحادیه کتاب، ایجاد یک بانک اطلاعاتی روزآمد، سوق پیدا کردن ناشران و کتاب فروشان به سمت فعالیت تخصصی، تبدیل شدن ناشران خرده پا و کوچک به یک یا چند موسسه انتشاراتی بزرگ، رو آوردن ناشران به یک سیاست و برنامه ریزی مدون، ایجاد مراکز توزیع کتاب، هموار کردن شرایط تبلیغ و معرفی کتاب برای ناشران و مهم تر از همه نگاه کردن به نشر به عنوان یک صنعت فرهنگی می تواند در راستای بهبود وضعیت نشر کتاب در شهر مشهد کارآمد باشد.

هدف پژوهش، تعیین کیفیت معیارهای ذکر شده در وب سایت های ناشران عمومی ایران می باشد. پژوهش حاضر یک پژوهش کمی می باشد که شیوه گردآوری داده ها در آن توصیفی و از نوع پیمایشی می باشد. جامعه مورد بررسی، وب سایت-های 38 ناشر برتر سال 1390 هستند که توسط 6 نفر از متخصصین طراحی وب سایت در بازه زمانی آذر، دی و بهمن 91 مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفتند. در این راستا به منظور بررسی کیفیت وب سایت ها از روش wqet استفاده شده است. معیار های ارزیابی وب سایت که در این پژوهش استفاده شده اند عبارتند از 9 معیار اصلی و37 مولفه های آن ها. 9 معیار اصلی عبارتند از : محتوا، عملکرد، اعتبار، روزآمد بودن، پیوندها، گرافیک، دامنه، ساختار و استفاده از ابر برچسب ها. با توجه به موضوع اصلی پژوهش و مدل استفاده شده، 9 فرضیه برای پژوهش مطرح شد که فرضیه ها رعایت 9 معیار اصلی ارزیابی کیفیت را در وب سایت های مورد مطالعه مورد بررسی قرار دادند. برای آزمون فرضیه های پژوهش از آزمون t بهره-گیری شده است. یافته های تحقیق نشان داد که در بررسی فرضیه ها به جز 2 معیار اعتبار و عملکرد، وب سایت های مورد مطالعه سایر معیارهای مورد بررسی را رعایت کرده اند. همچنین نتایج نشان داد که معیارهای میزان عملکرد در وب سایت با میانگین 12.80، پیوندها با میانگین 12.67، گرافیک با میانگین 12.22و ساختار با میانگین 12.13 در سطح عالی، معیارهای دامنه با میانگین2 10.8، ، روزآمد بودن با میانگین 10.75، استفاده از ابربرچسب ها با میانگین 9.61 و محتوای وب سایت با میانگین 11.47 در سطح خوب و معیار اعتبار با میانگین 7.47در سطح متوسط قرار گرفتند. نتیجه رتبه بندی وب سایت ها نیز نشان داد که وب سایت نشر پوران پژوهان با 82 امتیاز رتبه نخست را کسب کرده و وب-سایت های" تیمورزاده"، "ققنوس"، " افراز"، " هرمس"، "سروش"، "مجد" و "جامعه نگر" به ترتیب رتبه های دوم تا هشتم را به خود اختصاص داده و در درجه بندی کیفیت عالی شناخته شدند. نتایج کلی حاصل از پژوهش حاکی از آن است که طراحان در وب سایت های مورد مطالعه به اندازه کافی به ویژگی های مندرج در ابزار ارزیابی کیفیت وب سایت ها توجه نکرده اند و در سطح متوسط قرار دارند.

پژوهش حاضر به بررسی رابطه بین فرهنگ سازمانی و میزان گرایش به فعالیتهای بازاریابی در سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی می پردازد. جامعه مورد مطالعه شامل کارکنان شاغل در کتابخانه مرکزی، موزه ها و مرکز اسناد و مطبوعات این سازمان می باشد. پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و از نظر شیوه گردآوری اطلاعات، پیمایشی محسوب می شود. ابزار گردآوری اطلاعات شامل دو پرسشنامه بود. در پرسشنامه اول سنجش الگوی فرهنگ سازمانی که توسط کامرون و کویین طراحی شده ، مورد استفاده قرار گرفت. که بر اساس آن می توان 4 الگوی فرهنگ سازمانی (گروهی، کارآفرین، بازاری و سلسله مراتبی) را شناسایی نمود. پرسشنامه دوم، توسط محقق طراحی و جهت بررسی وضعیت گرایش به فعالیتهای بازاریابی مورد استفاده قرار گرفت. به دلیل کم بودن حجم جامعه هیچ گونه نمونه گیری خاصی استفاده نشد. پرسشنامه ها بین 175 نفر توزیع و در نهایت تعداد 133 پرسشنامه دریافت شد. جهت تحلیل داده ها از آمار توصیفی نظیر توزیع فراوانی، میانگین، انحراف استاندارد و آمار استنباطی مانند آزمون فریدمن و آزمونهای خی دو، تحلیل واریانس چند متغیره، همگنی واریانسها (لوین)، آزمون مقایسه میانگین ها و همبستگی پیرسون استفاده گردید. طبق یافته های پژوهش، از دیدگاه کارکنان و مدیران سازمان، الگوی فرهنگ سلسله مراتبی با رتبه 73/3 و 06/3 به عنوان فرهنگ موجود و الگوی فرهنگ گروهی با 83/3 و 56/3 و کارآفرین با 71/3 و 41/2 فرهنگ مطلوب برای سازمان کتابخانه ها می باشد. همچنی بین دیدگاه مدیران و کارکنان سازمان کتابخانه ها در رابطه با الگوی فرهنگ سازمانی مطلوب، تفاوت معنی داری وجود ندارد. اما بین دیدگاه مدیران و کارکنان سازمان در رابطه با الگوی فرهنگ سازمانی موجود در زیر مولفه فرهنگ بازاری، تفاوت معنی داری وجود دارد. یافته های پژوهش، رابطه تنگاتنگی بین نیاز به برنامه بازاریابی با مقدار 220/0 با فرهنگ گروهی و مقدار 269/0 با کارآفرینی و کاربرد برنامه بازاریابی با مقدار 231/0 با فرهنگ سلسله مراتبی را نشان می دهد. همچنین طبق یافته های پژوهش ، بانوان و افراد با سابقه بالای 15 سال در مورد وجود فرهنگ مطلوب کارآفرینی اعتقاد بیشتری دارند.

پژوهش حاضر به منظور سنجش میزان رضایت مندی دانشجویان دانشگاه بین المللی امام رضا(ع) از مولفه های کیفیت دوره های آموزش مجازی بر اساس مدل هائو و باریچ انجام شد. مولفه های کیفیت دوره های آموزش مجازی از دیدگاه هائو و باریچ عبارتند از: محتوا، طراحی آموزشی، فناوری، مدیریت دوره، مدرس، پشتیبانی از یادگیرنده و ارزشیابی دوره. روش این تحقیق پیمایشی- توصیفی و از نوع کاربردی بوده که در آن با استفاده از پرسشنامه به جمع آوری اطلاعات مورد نیاز پرداخته شده است. جامعه ی مورد مطالعه دانشجویان دوره های آموزش مجازی ورودی90-91 در مقطع کارشناسی ارشد بوده اند که در رشته های زبانشناسی، معماری کامپیوتر، هوش مصنوعی، برنامه ریزی شهری و طراحی شهری مشغول به تحصیل هستند. تعداد 266 نفر با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی(روش تخصیص نیمن) انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته ای بود که به صورت الکترونیکی توزیع و تعداد 266 پرسشنامه تکمیل شده و گردآوری گردید. یافته های حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که میانگین رضایت دانشجویان از ابعاد فن آوری3.920، ارزشیابی دوره 3.644، مدرس 3.535، پشتیبانی از یادگیرنده 3.505، طراحی آموزشی 3.455، مدیریت دوره 3.444 و محتوای دوره های آموزشی مجازی 3.391 است. همانطور که نتایج نشان می دهد رضایت دانشجویان در هیچکدام از مولفه های ذکر شده در حد ایده آل و بسیار مطلوب نبوده است. همچنین نتایج بدست آمده از آزمون فرضیات با کمک تحلیل واریانس نشان دادکه بین رضایت دانشجویان از بعد محتوای دوره و طراحی آموزشی در رشته های مختلف آموزش مجازی دانشگاه امام رضا(ع) تفاوت معناداری وجود نداشته و در عین حال در ابعاد فن آوری، مدیریت دوره، پشتیبانی از یادگیرنده، مدرس و ارزشیابی دوره تفاوت معناداری به چشم می خورد.

هدف از پژوهش حاضر بررسی عوامل موثر بر وضعیت نشر، توزیع و فروش کتاب در استان کهگیلویه و بویراحمد طی سال های 1380 الی 1390 است و تحقیقی توصیفی ـ پیمایشی و از نوع کاربردی می باشد. جامعه آماری شامل تمامی ناشران و کتاب فروشانی است که حد اقل 30درصد از کارشان را به کتاب اختصاص داده اند. شیوه گردآوری اطلاعات از طریق تنظیم دو پرسشنامه برای کتاب فروشان و ناشران صورت پذیرفته است. نتایج پژوهش نشان می دهد که روند رشد صنعت نشر در استان کهگیلویه و بویر احمد در کل ضعیف بوده، و تعداد عناوین کتب منتشر شده در استان، در دوره مورد بررسی 127 عنوان می باشد، و روز به روز از فعالیت ناشران کاسته شده است. طبق بررسی، تعداد عناوین کتاب های تألیفی با 63/97 درصد، بیشتر از کتب ترجمه شده با 36/2 درصد می باشد. بالاترین سهم انتشار در حوزه ی تاریخ و جغرافیا، ادبیات، دین و علوم اجتماعی است. بیشتر کتاب فروشان استان در زمینه عمومی فعالیت داشته و نیمی از آن ها به فروش مواردی به جز کتاب می پردازند. ناشران استان از حرفه خود کاملاً ناراضی بوده، و کتاب فروشان استان تا حدودی رضایت داشته اند. طبق یافته ها مهم ترین موانع و مشکلات نشر استان؛ عدم حمایت دولت ازعوامل نشر و توزیع کتاب، برداشتن یارانه های مربوط به کاغذ و کتاب، عدم آموزش و تخصص کافی ناشران و کتاب فروشان و سایر دست اندرکاران، عدم معرفی و تبلیغ برای کتاب، نارسائی نظام آموزشی و پرورشی و نظام تک متنی در دوره های آن ، بالابودن قیمت کتاب نسب به متوسط درآمد مردم، ممیزی کتاب، عدم حمایت دولت ازعوامل نشر و توزیع کتاب، عدم برنامه ریزی و ایجاد زیرساخت توسط دولت، می باشد. تهیه فهرست ناشران استان و گزارش عملکرد سالانه آن ها توسط اداره ارشاد، ایجاد مرکزی برای هماهنگی فعالیت های دست اندر کاران کتاب، ایجاد یک سیستم اطلاع رسانی کارآمد بین ناشران ـ مخاطبان وکتاب فروشی ها، معاف کردن ناشرین از مالیات، صدور مجوز ترخیص کتاب، حمایت ارشاد از ناشران برای شرکت در نمایشگاه های استانی و کشوری، چاپ کتاب های درسی مورد نیاز استان توسط ناشران استان، تأثیر مثبت و بسزایی بر روند نشر استان خواهد داشت. مهم ترین عوامل موثر بر بهبود وضعیت کتاب فروشی در استان، برخورداری کتاب فروشی ها از تسهیلات ویژه ، تعامل کتاب فروشان با ناشران جهت نیاز سنجی مخاصبان برای چاپ کتاب و توزیع بن کتاب بین خوانندگان می باشد. درپایان ایجاد بانک اطلاعاتی و نظام اطلاع رسانی کارآمد در زمینه ی نشر، معرفی آثار مربوط به نشر استان توسط شبکه محلی، ایجاد زیرساخت متناسب توسط دولت برای نشراستانی از پیشنهادهای این پژوهش است.

توسعه فرهنگی فرایندی است که طی آن با ایجاد تغییراتی در حوزه های ادراکی، شناختی، ارزشی و گرایشی انسانها، قابلیت ها و باورها، شخصیت ویژه ای را در آنها بوجود می آورد که حاصل این باورها و قابلیت ها، رفتارها و کنش های خاصی است که مناسب توسعه است. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش کتابخانه های عمومی شهر مشهد در توسعه فرهنگ اجتماعی جامعه از دیدگاه اعضاء کتابخانه انجام گرفته است. روش مورد استفاده در این پژوهش، پیمایشی و از نوع پژوهش های توصیفی محسوب می گردد. جامعه آماری این پژوهش کلیه اعضاء کتابخانه های عمومی شهر مشهد (39286 نفر) هستند که در سال 1392 عضو این کتابخانه اند و از منابع و امکانات آن استفاده می کنند که پس از نمونه گیری 384 نفر از اعضاء به عنوان نمونه اصلی انتخاب شدند. در این تحقیق از روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شده است. ابزار تحقیق، پرسشنامه محقق ساخته ای است که شامل 36 گویه بسته با مقیاس 5 درجه ای لیکرت می باشد. تجزیه و تحلیل داده ها در دو سطح توصیفی و استنباطی صورت گرفته است. نتایج نشان داد که تفاوت معنادار میان گویه های افزایش میزان سرانه مطالعه و سطح دانش، گسترش آموزش های فرهنگی، توسعه ذهنی افراد، تقویت هویت فرهنگی، تعمیم فرهنگ کتابخوانی، افزایش مبادلات فرهنگی نسبت به حد وسط وجود دارد که این امر نشان دهنده نقش موثر کتابخانه های عمومی در شاخص های توسعه فرهنگ اجتماعی می باشد. با توجه به مقادیر میانگین، مشخص شد که اعضاء نقش کتابخانه های عمومی را در زمینه شناسایی و گزینش کتاب های متنوع و منابع اطلاعاتی متناسب با سلیقه های مختلف اعضاء، ممانعت از استفاده ویژه و انحصاری از اطلاعات، ترویج و تثبیت فرهنگ کتابخوانی، مشارکت در تصمیم گیری ها و آموزش اعضاء کتابخانه را کمرنگ می دانند. بنابراین در این بخش ها ضرورت مطالعه بیشتر و توجه کارشناسان، برنامه ریزان و متولیان کتابخانه های عمومی شهر مشهد را طلب می کند.

هدف از تهیه این پژوهش، بررسی و ارزشیابی "رابط کاربر وب سایت ناشران دانشگاهی کشور" بر اساس سه شاخص اصلی در مدل b2c تجارت الکترونیکی، یعنی: جاذبه ظاهری، تقویت ساختار و تداوم (نتیجه وفاداری و اعتماد مشتری) می باشد. در پژوهش حاضر از روش پیمایشی و بر مبنای شاخص های تجارت الکترونیکی در رابطه b2c و با الهام از مدل و مولفه های نیلسن که در قالب سیاهه وارسی، در سه بخش "معیارها و مولفه های جاذبه ظاهری، تقویت ساختار و اعتماد" استفاده شده است، همچنین در جمع آوری داده ها از شیوه مکاشفه ای استفاده گردیده است. جامعه آماری مورد بررسی را رابط کاربری 90 وب سایت ناشران دانشگاهی، تشکیل می دهند، در این رابطه نتایج نشان داد؛ شکل ظاهری و جذابیت، تقویت محتوا و ساختار، اعتماد و امنیت به کار رفته در صفحه اول (رابط کاربر) وب سایت ناشران، در کشش و ترغیب و مراجعه مجدد مخاطبین تأثیرگذار است. اما متأسفانه تعداد محدودی از وب سایت های جامعه آماری، در استفاده از این ویژگی ها، موفق بوده اند. با بررسی نتایج به دست آمده از پژوهش، می توان گفت: از نظر رعایت شاخص جاذبه ظاهری، وب سایت های انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، شرکت انتشاراتی علمی و فرهنگی و انتشارات دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بالاترین رتبه را دارا بودند. از نظر رعایت شاخص تقویت ساختار و محتوا، رابط کاربر وب سایت های انتشارات به نشر، انتشارات دانشگاه تهران و دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دارای بالاترین رتبه بودند و از لحاظ جذب و تداوم ارتباط با مشتری، در طراحی رابط کاربری، وب سایت های انتشارات دانشگاه علوم پزشکی شیراز، انتشارات فاطمی و انتشارات بعثت، اهمیت بیشتری نسبت به دیگر وب سایت های جامعه آماری داده شده است.

چکیده پژوهش حاضر با روش پیمایشی و با هدف ارزیابی مجموعه کتابخانه های مدارس متوسطه شاهد شهر مشهد در رفع نیازهای اطلاعاتی دانش آموزان به منظور شناختن مشکلات و ضعف های کتابخانه ها انجام شده است . ابزار مورد استفاده در این پژوهش پرسشنامه محقق ساخته بوده که دارای 38 سوال است. این پژوهش در مدارس شاهد مقطع متوسطه نواحی (3 -4-6) شهر مشهد اجرا گردید. جامعة آماری مورد پژوهش، دانش آموزان مراجعه کننده به کتابخانه های مدارس متوسطه شاهد نواحی (3 -4-6) در شهر مشهد بوده است. در این پژوهش نیازهای اطلاعاتی دانش آموزان و منابع اطلاعاتی مورد نیاز آن ها، دلایل مراجعة آن ها به کتابخانه های مدارس شاهد شهر مشهد وارزیابی مجموعة کتابخانه ها در رفع نیازهای اطلاعاتی آنان مورد بررسی قرار گرفته است. یافته های پژوهش نشان می دهد که مهمترین دلیل ذکر شده برای مراجعه به کتابخانه، مطالعه آزاد در زمینه های مورد علاقه است. از نظر کارکرد کتابخانه در رفع نیازهای اطلاعاتی 32 درصد دانش آموزان خیلی زیاد دانسته و 32 درصد نیز زیاد دانسته اند. مهمترین اولویت دانش آموزان برای استفاده از کتابخانه مدرسه بدست آوردن اطلاعات در زمینه های فنی و بهداشتی است. کلید واژه ها: نیازهای اطلاعاتی، مجموعة کتابخانه ها ،کتابخانه های مدارس شاهد

تحقیق حاضر با عنوان «ارزیابی کیفی طراحی جلد کتاب¬های کودکان گروه سنی" ج " درایران از نظر رنگ (مطالعه موردی کتاب¬های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان)، انجام گرفته است. هدف اصلی ازاین تحقیق بررسی رنگ و مولفه¬های این عامل در جلد کتاب کودکان و نوجوانان و شناخت بیشتر این عوامل برای تولید و طراحی جلد و تصویرسازی خوب در نشر کتب کودکان و نوجوانان در ایران می¬باشد. مسلماّ رعایت معیارهای صحیح رنگ در طراحی و نشر جلد کتاب کودکان ایران و تأثیرات آن از جنبه¬های مختلف هنری، فرهنگی، تربیتی، روانشناسی، اقتصادی وغیره حائز اهمیت می باشد.کودکان باید با دیدن طرح روی جلد کتاب¬ها وگاهی تقلید و ترسیم از آن¬ها، ضمن برقراری ارتباط سریع و لذت بردن، روابط زیادی با واقعیت¬ها برقرار سازند. اهداف فرعی دیگری مانند بررسی خلوص رنگ¬ها، انواع کنتراست¬، هارمونی¬ و روان¬شناسی رنگ مد نظر بوده است. ابتدا تصاویر جلدکتب انتشار یافته کانون درگروه سنی "ج" در بازه زمانی مد نظر جمع¬آوری شد. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، به دست آمد. ابزار جمع¬آوری اطلاعات، پرسش¬نامه بود که با استفاده از "طیف لیکرت" طراحی گردید. یافته¬ها نشان داد که جلد کتاب¬ها در این بازه زمانی از نظر وضعیت استفاده از رنگ، خلوص، کنتراست¬، هارمونی و روانشناسی رنگ مطلوب است. رعایت قوانین عمومی رنگ به صورت مجزا و تلفیقی، در ایجاد یک ترکیب¬بندی رنگی زیبا نقش مهمی ایفا می¬کند. در گروه سنی کودکان به کارگیری رنگ¬های درخشان، زنده و اشباع در کنار یکدیگر مناسب است. رعایت اصول مربوط به رنگ و توجه به گروه سنی مخاطب در طراحی جلد کتاب موجب جذب مخاطب و انتقال حس موضوع کتاب می¬شود و در نهایت فرهنگ کتاب خوانی در کشور گسترش می¬یابد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت ابزار مسیریابی با استفاده از روش پیمایشی و از نوع توصیفی صورت گرفته است. جامعه آماری پژوهش 40 وب سایت کتابخانه های دانشگاه های علوم پزشکی ایران زیر نظر پوشش وزارت بهداشت، در طی دوره زمانی 2 ماهه مهر و آبان سال 1390 بود؛ که دارای صفحه مجزا کتابخانه مرکزی در وب سایت دانشگاه بودند، در این پژوهش ابزار گردآوری داده ها سیاهه وارسی، شامل 43 مولفه در 5 بخش، وضعیت ابزار مسیریابی، اطلاعات عمومی درباره کتابخانه، ابزار و تسهیلات وب سایت کتابخانه، خدمات کتابخانه، منابع وب پایه کتابخانه، تدوین گردید. برای سنجش روایی سیاهه وارسی، از روش اعتبار محتوا استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آمار استنباطی و توصیفی انجام شد؛ که برای انجام آن از نرم افزار اس پی اس اس نسخه 19 استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داده است از مجموع 40 دانشگاه علوم پزشکی ایران تعداد 25 دانشگاه دارای صفحه وب کتابخانه مرکزی هستند (معادل 62 درصد)، و تعداد 22 وب سایت دارای ابزار مسیریابی ثابت (معادل 88 درصد)، 56 درصد این ابزار را هم به صورت افقی و هم عمودی در وب سایت خود به کار برده اند، و بیشترین فناوری که برای این ابزار مورد استفاده قرار گرفته، استفاده از منوهای آبشاری (معادل 48 درصد) است؛ همچنین از مجموع وب سایت کتابخانه های مورد بررسی، به طور متوسط 49 درصد اقلام اطلاعات عمومی، 6/53 درصد اقلام امکانات و تسهیلات، 2/18 درصد اقلام خدمات کتابخانه، و 5/14 درصد اقلام منابع وب پایه کتابخانه را در طراحی صفحات وب رعایت کرده اند. همچنین دانشگاه های علوم پزشکی بیرجند، علوم پزشکی تبریز، علوم پزشکی مشهد، علوم پزشکی کرمانشاه، علوم پزشکی اصفهان بیشتر از سایر دانشگاه های علوم پزشکی، معیارهای ارزیابی را در طراحی صفحات خانگی و ابزار مسیریابی ثابت وب سایت کتابخانه ها لحاظ نموده اند. با توجه به آزمون فرضیه های پژوهش مشخص شد که در طراحی وب سایت کتابخانه های دانشگاه های علوم پزشکی ایران بیش از نیمی از معیارها و مولفه های هر چهار بخش اطلاعات عمومی درباره کتابخانه، ابزار و تسهیلات وب سایت کتابخانه، خدمات کتابخانه، و منابع وب پایه کتابخانه در صفحات خانگی و ابزار مسیریابی ثابت رعایت شده است.

در این پژوهش پورتال¬های کتابخانه¬ای دانشگاه¬های (دولتی) ایرانی، با هدف تعیین وضعیت آن¬ها مورد بررسی قرار گرفت. این پژوهش از نوع کاربردی و از نظر روش انجام ترکیبی بود. جامعه آماری پژوهش شامل 57 پورتال-کتابخانه¬ای دانشگاه¬های (دولتی) ایرانی بود .ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه و سیاهه¬وارسی محقق¬ساخته¬ای بود که در نه حوزه کلی شامل «بازیابی اطلاعات»، «خدمات عمومی و اطلاع¬رسانی»، «کیفیت نوشتار»، «دسترس¬پذیری»، «شخصی¬سازی»، «مدیریت محتوا»، «سازماندهی»، «حفاظت و امنیت» و «امکانات مدیریتی پورتال در بخش امانت و مرجع» در قالب 144 گویه طراحی شد که پس از آزمون روایی و پایایی، برای جمع¬آوری داده¬ها، از روش نمونه-گیری تصادفی ساده استفاده شد. حجم نمونه براساس فرمول کوکران 40 پورتال تعیین شد. نتایج نشان داد پورتال کتابخانه 13 دانشگاه در سطح مطلوب (نقطه بیش از 80 درصد)، 24 دانشگاه در سطح خوب (نقظه بیش از 60 تا 80 درصد)، و 3 دانشگاه نیز در سطح متوسط (نقطه بیش از40 تا 60 درصد) بودند. ابعاد مورد بررسی در حوزه «کیفیت نوشتار»، «دسترس¬پذیری» در وضعیت مطلوب (نقطه بیش از 80 درصد) و در حوزه «بازیابی اطلاعات»، «خدمات عمومی و اطلاع¬رسانی»، «شخصی¬سازی»، «مدیریت محتوا»، «سازماندهی» ، «حفاظت و امنیت» و «امکانات مدیریتی پورتال در بخش امانت و مرجع» در وضعیت خوبی (نقظه بیش از 60 تا 80 درصد) قرار داشت. حوزه «امکانات مدیریتی» با میانگین نمره 61/3 (معادل 2/72 درصد) کمترین و حوزه «کیفیت نوشتار» با میانگین نمره 58/4 (معادل 6/91 درصد) بیشترین نمره را کسب کردند. به نظر می¬رسد با توجه به زیرساخت¬های موجود در پورتال، بستر مناسبی جهت ارائه خدمات و امکانات هر چه بیشتر به کاربران از طریق آن وجود دارد. در واقع حرکت از وب¬سایت به پورتال خود نیز مبین این امر است که کتابداران به ضرورت تغییر از وب¬سایت به پورتال پی برده¬اند.

مطالعه میزان رضایتمندی کاربران و کتابداران کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی از محیط رابط کاربر نرم افزار سیمرغ و تحلیل عناصر و برخی از ویژگیهای مطرح در آن هدف ازاین پژوهش، بررسی و تحلیل عناصر و ویژگی های مطرح در رابط کاربر نرم افزار سیمرغ و تعیین میزان رضایت کاربران و کتابداران کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی از تعامل با این نرم افزار می باشد.از اهداف دیگر این پژوهش، سنجش تأثیر متغیرهایی نظیر جنسیت،حوزه شغلی،مقطع تحصیلی، سواد کتابخانه ای، سواد رایانه ای، سابقه و میزان آشنایی با فهرست رایانه ای،ونوع بهره گیر(کاربر یا کتابدار) بر رضایت کاربران و کتابداران می باشد. پژوهش دارای دو جامعه آماری مستقل می باشد : جامعه آماری کاربران پژوهش ، همه کاربران نرم افزارسیمرغ (عضو کتابخانه) که از نرم افزار سیمرغ استفاده می کنند می باشد که حدود 150هزار نفر می باشند.تعداد نمونه براساس جدول کرجسی و مورگان 386 نفر تعیین شد. درجامعه کتابداران نمونه گیری انجام نشد و پرسشنامه بین همه کتابداران کاربر نرم افزار شامل 100 نفر توزیع شد. یافته های پژوهش نشان داد که میزان رضایت کاربران از واکنش کلی در تعامل با نرم افزار سیمرغ، صفحه های نمایش اطلاعات نرم افزار ، واژگان و پیام های نرم افزار، یادگیری چگونگی کار با نرم افزار، راهنمای نرم افزار، قابلیتها و امکانات نرم افزار سیمرغ،درحد متوسط است.همچنین کاربران شرکت کننده در این پژوهش در حد متوسطی از تعامل با نرم افزار سیمرغ رضایت دارند.بیشترین میزان رضایت کاربران و کتابداران مربوط به واکنش کلی در تعامل با نرم افزار و صفحه های نمایش اطلاعات نرم افزار و کمترین میزان رضایت مربوط به راهنمای نرم افزار و واژگان و پیام ها ی نرم افزار می باشد. میزان رضایت کتابداران از واکنش کلی در تعامل با نرم افزار سیمرغ و صفحه های نمایش اطلاعات نرم افزار زیاد و در زمینه های دیگر متوسط می باشد. بین میزان رضایت کتابداران و کاربران تفاوت معناداری وجود دارد و میانگین رضایت کتابداران نسبت به کاربران از نرم افزار بیشتر است.همچنین بین میزان رضایت کاربران و کتابداران از تعامل با نرم افزار سیمرغ و سواد کتابخانه ای و نیز سابقه و میزان آشنایی آنها با این نرم افزار رابطه ای معنادار وجود دارد و با افزایش سواد کتابخانه ای و آشنایی بیشتر با نرم افزار، میزان رضایت افزایش می یابد. بین جنسیت،حوزه شغلی،مقطع تحصیلی وهمچنین سواد رایانه ای با میزان رضایت از تعامل با نرم افزار سیمرغ، رابطه معناداری وجود ندارد. کلید واژه ها : رابط کاربری، محیط رابط کاربر ، رضایتمندی کاربران، رضایتمندی کتابداران، رضایتمندی از نرم افزار کتابخانه ای سیمرغ،تعامل انسان - رایانه، نرم افزارهای کتابخانه ای، فهرست رایانه ای

در این پژوهش کتابخانه های دیجیتالی اسلامی ایران بر اساس الگوهای ارائه شده از کتابخانه های دیجیتالی، توسط فدراسیون بین المللی کتابخانه های دیجیتالی مورد بررسی قرار گرفته است. وضعیت کتابخانه های دیجیتالی از لحاظ داشتن کارکنان متخصص، امکان دسترسی و قابلیت جستجو در منابع کتابخانه، انواع منابع چاپی و الکترونیکی، انواع قالب های مختلف محتوی، تمهیدات اتخاذ شده برای سازماندهی و حفاظت منابع مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. جامعه آماری پژوهش شامل کتابخانه دیجیتالی آستان قدس رضوی،کتابخانه دیجیتالی اهل البیت(ع)، کتابخانه دیجیتالی رسان، کتابخانه دیجیتالی تبیان، کتابخانه دیجیتالی مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی ایران، کتابخانه دیجیتالی نور، پایگاه مجلات علوم انسانی و اسلامی نور، پایگاه پایان نامه های علوم اسلامی نور می باشند. گردآوری داده ها از طریق پرسشنامه صورت گرفت. یافته های پژوهش حاکی از آن است که 21/55 کارکنان کتابخانه های دیجیتالی اسلامی ایران دارای مدرک کارشناسی در رشته هایی غیر از رشته کامپیوتر و علوم کتابداری و اطلاع رسانی می باشند. همچنین هیچ یک از کتابخانه های دیجیتالی از تمام قابلیت ها و امکانات مختلف جستجو مورد بررسی در این پژوهش استفاده نکرده اند. هیچ یک از این کتابخانه های دیجیتالی از تمام انواع منابع دیجیتالی به منظور غنای بیشتر مجموعه خود بهره نگرفته اند. بخش دیگری از یافته های پژوهش بیانگر آن است که 5/62 کتابخانه های دیجیتالی اسلامی ایران از فرمت jpeg برای ذخیره و نمایش فایل های تصویری، از فرمت mp3 برای ذخیره و پخش فایل های صوتی از فرمت pdf برای ذخیره و نمایش فایل های متنی استفاده می نمایند. همچنین 50 درصد از این کتابخانه های دیجیتالی از xml به منظور کنترل نحوه نمایش اسناد، 5/87 درصد از یونی کد به منظور رمزگذاری فایل های متنی استفاده می نمایند. نیز یافته های پژوهش نشان می دهد که هیچ یک از این کتابخانه های دیجیتالی از قواعد rda به منظور سازماندهی و دسترس پذیرنمودن منابع استفاده نمی کنند. بخش دیگری از یافته های پژوهش حاکی از آن است که اکثر کتابخانه های دیجیتالی اسلامی ایران دسترسی کاربران به اطلاعات کتابشناختی و تمام متن را فراهم می آورند. تنها کتابخانه دیجیتالی اهل البیت(ع) از منابع خود به صورت روزانه، هفتگی و ماهانه فایل پشتیبان تهیه می نماید. اکثر کتابخانه های دیجیتالی از هارد(هارد دیسک و تکنولوژی رید) برای ذخیره فایل های پشتیبان استفاده می نمایند. در پایان پیشنهاداتی به منظور بهبود وضعیت کتابخانه های دیجیتالی در کشور و پژوهش های آتی ارائه شده است.

این پژوهش به منظور بررسی و تحلیل رابطه عدالت سازمانی و رفتارهای شهروندی سازمانی در کتابداران کتابخانه های عمومی شهرستان مشهد انجام گرفت. روش این پژوهش پیمایشی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش را کلیه کتابداران کتابخانه های عمومی شهرستان مشهد تشکیل داده اند که با توجه به محدود بودن جامعه آماری (n=69) با استفاده از جدول کرجسی و مورگان نمونه مورد قبول برای این جامعه، 59 نفر تخمین زده شد. جهت جمع آوری اطلاعات مورد نیاز و سنجش مفاهیم اساسی پژوهش، از پرسشنامه اطلاعات فردی، پرسشنامه عدالت سازمانی نیهوف و مورمن (1993) و پرسشنامه رفتار شهروندی سازمانی پادساکف و همکاران (1990) استفاده گردید. 62 پرسشنامه به صورت تصادفی بین کتابداران کتابخانه های عمومی شهرستان مشهد توزیع گردید که 59 عدد از آن ها قابل استفاده بود. برای تحلیل داده ها از آزمون های تی یک نمونه ای، تی مستقل، آزمون تحلیل واریانس و ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. نتایج بدست آمده نشان داد میزان رفتار شهروندی سازمانی در کتابداران کتابخانه های عمومی بالاتر از حد متوسط و میزان ادراک عدالت سازمانی پایین تر از حد متوسط است. بین هیچ یک از ابعاد رفتار شهروندی سازمانی کتابداران کتابخانه های عمومی شهرستان مشهد از نظر جنسیت و سطح تحصیلات تفاوت معنی داری وجود ندارد. همچنین بین ادراک عدالت سازمانی کتابداران کتابخانه های عمومی مشهد نیز از نظر جنسیت تفاوت معنی داری وجود ندارد، اما از بین ابعاد عدالت سازمانی، تنها بعد ادراک عدالت توزیعی کتابداران کتابخانه های عمومی مشهد در سطوح مختلف تحصیلی دارای تفاوت معنی دار بوده و درک کارکنان فوق دیپلم از عدالت توزیعی بیش از سایرین است. نتایج آزمون همبستگی پیرسون نشان می دهد بین هیچ یک از ابعاد عدالت سازمانی با هیچ یک از ابعاد رفتار شهروندی سازمانی رابطه معنی داری وجود ندارد.

پژوهش حاضر با هدف مطالعه تطبیقی عملکرد کتابداران متخصص و غیر متخصص شاغل در کتابخانه های عمومی استان یزد از دیدگاه مدیران انجام گرفته است. این پژوهش از نوع کاربردی است و به روش پیمایشی – توصیفی انجام پذیرفت. جامعه آماری مورد پژوهش را مدیران کتابخانه های عمومی استان یزد تشکیل دادند که تعداد آنها 65 نفر بود. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده و بر اساس جدول کرجسی و مورگان تعداد 56 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شد. برای سنجش عملکرد کتابداران متخصص و غیرمتخصص، از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. داده های بدست آمده با استفاده از روشهای آماری آزمون تی مستقل و آزمون تحلیل واریانس یک راهه تحلیل گردید. یافته های پژوهش نشان داد بین عملکرد کتابداران متخصص و غیرمتخصص در گروه های خودشان در بعد اخلاقی، کارکردی و فرآیندی از دیدگاه مدیران تفاوتی وجود ندارد و بر اساس این یافته ها، در مقایسه عملکرد کتابداران متخصص و غیرمتخصص از دیدگاه مدیران نشان داده شد بین کتابداران متخصص و غیرمتخصص از نظر عملکرد اخلاقی تفاوت معنی داری وجود ندارد اما بین عملکرد کارکردی و فرآیندی کتابداران متخصص و غیرمتخصص تفاوت معنی داری وجود دارد. در حالت کلی هم نشان داده شد عملکرد کتابداران متخصص بهتر از عملکرد کتابداران غیرمتخصص می باشد. بر اساس یافته های دیگر، ارزیابی مدیران نشان داد که سطح تحصیلات و جنسیت بر عملکرد اخلاقی، کارکردی و فرآیندی کتابداران متخصص تأثیری ندارد، اما متغیر سن بر عملکرد کارکردی و فرآیندی به طور معنادار تأثیر می گذارد. در مقابل، متغیرهای سطح تحصیلات و سن بر عملکرد اخلاقی، کارکردی و فرآیندی کتابداران غیرمتخصص تأثیر معناداری دارند، اما جنسیت بر عملکرد فرآیندی آنان تأثیر معنی داری ندارد. همچنین در بررسی قضاوت تخصص مدیران کتابدار و غیرکتابدار درباره عملکرد کتابداران متخصص و غیرمتخصص نشان داده شد که بین عملکرد کتابداران متخصص و غیرمتخصص از دید تخصص مدیران کتابدار در بعد اخلاقی تفاوت معنی داری وجود ندارد، اما عملکرد کارکردی و فرآیندی بین این دو گروه تفاوت معنی داری وجود دارد. در مقابل، نشان داده شد بین عملکرد کتابداران متخصص و غیرمتخصص از دید تخصص مدیران غیرکتابدار در بعد اخلاقی و فرآیندی تفاوت معنی داری وجود ندارد، اما عملکرد کارکردی بین این دو گروه تفاوت معنی داری وجود دارد.

چکیده پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه بین هوش معنوی کتابداران و کیفیت خدمات کتابخانه آستان قدس رضوی انجام گرفته است. این پژوهش کاربردی و از نوع توصیفی و به روش پیمایشی انجام گرفته است. جامعه این پژوهش از دو گروه کتابداران و دانشجویان تشکیل شد که گروه اول کلیه کتابداران که با مراجعان ارتباط رودررو و مستقیم داشتند و گروه دوم از تمامی اعضای فعال کتابخانه انتخاب شدند. بنابراین، با توجه به اطلاعات دریافتی از کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی، از میان تالارهای موجود 8 تالار (کتابخانه) انتخاب شد. تعداد کارکنان این کتابخانه ها 46 نفر بوده است. از میان کاربران، با توجه به بزرگ بودن جامعه آماری، با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی و بر اساس جدول کرجسی و مورگان تعداد 384 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شد. برای سنجش هوش معنوی کتابداران، از پرسشنامه هوش معنوی جامع آمرام و دایر (2007) با هنجار ایرانی، و برای سنجش کیفیت خدمات دریافتی از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. سپس داده های بدست آمده با استفاده از آزمون های آماری ضریب همبستگی پیرسون و اسپیرمن و آزمون تی مستقل تحلیل شد. نتایج پژوهش نشان داد هوش معنوی کتابداران کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی از وضعیت مطلوبی برخوردار است. بر اساس یافته های پژوهش، تمامی ابعاد هوش معنوی کتابداران بالاتر از حد متوسط قرار دارند. برخی از مولفه های هوش معنوی از جمله بصیرت و قوه درک، خوبی، تمامیت و کلیت بیش از سایر مولفه ها می توانند تغییرات مربوط به کیفیت خدمات را پیش بینی کنند. همچنین میزان رضایت کاربران از کیفیت خدمات در این کتابخانه نیز بالاتر از حد متوسط قرار دارد. بدین معنی که تالارهای کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی توانسته اند انتظارات کاربران خود را برآورده سازند. بررسی رابطه میان هوش معنوی و کیفیت خدمات نشان داد، در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی از میان هشت مولفه هوش معنوی، مولفه های خوبی، بصیرت و قوه درک، حقیقت و صداقت، معنا و مفهوم، تمامیت و کلیت، دارای رابطه مستقیم و معنادار با کیفیت خدمات هستند و بین مولفه های هوشیاری و وجود و شخصیت با کیفیت خدمات رابطه معناداری یافت نشد. در حالت کلی نیز بین هوش معنوی کتابداران و کیفیت خدمات در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی رابطه معناداری وجود دارد. همچنین تفاوت معناداری بین زنان و مردان کتابدار در برخورداری از هوش معنوی یافت نشد. در پایان نیز پیشنهاداتی جهت انجام خلأهای پژوهشی در این زمینه مطرح شد.

پژوهش حاضر به بررسی محتوایی ظهریه های نسخ خطی با تاکید بر مجموعه نسخ خطیِ وقفی نادر شاه افشار موجود در کتابخانه آستان قدس رضوی می پردازد. در این پژوهش انواع یادداشت ها و مهرهای مرتبط با این یادداشت ها نیز شناسایی گردید.

هدف پژوهش بررسی گرایش های موضوعی استفاده کنندگان کتابخانه مرکزی و کتابخانه های اقماری آستان قدس در مشهد است که در آن از روش تحقیقی پیمایشی استفاده شده است . جامعه پژوهش 3100 نفر از مراجعه کنندگان کتابخانه مرکزی و کتابخانه های اقماری که به صورت تصادفی انتخاب شدند و کتابهای باقیمانده بر روی میز مطالعه تالارهای قفسه باز در پایان هر روز و کتابهائی که به امانت رفته اند، می باشد. از مجموع 3100 پرسشنامه توزیع شده 96 درصد تکمیل و برگردانده شد. برای تحلیل داده ها از شاخص های آماری نظیر درصد و میانگین و نیز از آزمون ضریب همبستگی برای توصیف و تحلیل داده ها استفاده شد. نتایج نشان داد که از مجموع کتابهای استفاده شده موضوعات ادبیات ، علوم عملی و دین پر استفاده ترین و موضوعات هنر و زبان کم استفاده ترین موضوعات را تشکیل داده اند. با این وجود با توجه به میزان استفاده نسبت به موجودی هر یک از موضوعات مشخص شد بعضا در موضوعاتی نظیر هنر، زبان، علوم عملی و علوم خالص با ضعف کمی مجموعه مواجه بوده و از سوئی دیگر در موضوع دین با تراکم مجموعه روبرو هستیم. نتایج تحقیق بیانگر آنست که اکثر افراد مراجعه کننده به کتابخانه را افراد دیپلمه قبل از کنکور تشکیل می دهند و نزدیک به 70 درصد مراجعه کنندگان جهت مطالعه کتب درسی خود و کتب دسترسی به تمامی منابع مورد نیاز خود در کتابخانه ناموفق می باشند. همچنین با استفاده از آزمون ضریب همبستگی مشخص شد که بین مجموعه کتابخانه و گرایش های موضوعی استفاده کنندگان به طور میانگین کمتر از 70 درصد همبستگی وجود دارد. در نهایت با توجه به داده ها و نتایج بدست آمده، پیشنهاداتی جهت بهبود وضعیت و انجام تحقیقات بعدی ارائه گردیده است .