نام پژوهشگر: محمد هادی امین ناجی
مرضیه ابویسانی حسین رجب زاده
نعمت عمر و حیات گوهر ارزشمندی است که رسیدن به سعادت جز از مسیر آن محقق نخواهد شد. از این رو در سال های اخیر پژوهش برای شناسایی ارزش واقعی، نحوه استفاده، و مدیریت زمان، مورد توجه اندیشمندان غربی قرار گرفته است. این در حالی است که این موضوع در میان مسلمانان و رهبران ایشان همزمان با عصر نزول قرآن و دوران امامت از اهمیت برخوردار بوده است. در قرآن و روایات از یک سو، با هدفگذاری در رسیدن به اهداف دنیوی و سعادت اخروی نگاهی جامع به مدیریت عمر شده است، و از سویی دیگر با برنامه ریزی های دقیق و کاربردی راهکارها وشیوه های مدیریت عمر بیان شده است. این پایان نامه با جمع آوری آیات و روایات مربوط، تحلیل و دسته بندی موضوعی آنها، در صدد بیان راهکارهای برگرفته از منابع اسلامی در حوزه مدیریت زمان و ارائه الگوهای کاربردی در این زمینه می باشد. در این تحقیق ابتدا هدف اسلام از توجه به زمان مطرح شده است؛ در این راستا به هدفگذاری برای سعادت اخروی انسان، با در نظر گرفتن دیدگاه اسلام نسبت به اهداف و موفقیت های مادی و دنیوی پرداخته شده است. در ادامه راهکارها و الگوهای اسلام در موضوع مدیریت زمان، ارائه شده و میزان کاربردی بودن آنها مورد بررسی قرار می گیرد. در پایان ضمن مقایسه بین مبانی دینی و غیر دینی مدیریت زمان، ارتباط بین وقت شناسی و دینداری انسان بیان می گردد .
سید جلال رضوی زادگان جهرمی محمد هادی امین ناجی
خانواده به عنوان پایه آغازین شکل گیری نظام اجتماعی در همه جوامع بشری تلقی می شود. نیل به استحکام نظام خانواده به نحوی که همه اعضاء آن بصورت یک جامعه منجسم در آمده باشند سبب جلوگیری از عواقب نامناسب تزلزل خانوادگی می شود. اما متاسفانه در حال حاضر با دقت در جوامع بشری و نیز جوامع دینی مسلمان با مشکل زوال خانواده و افزایش شکاف های خانوادگی و حتی حد اعلای آن طلاق روبرو هستیم. بدین جهت با طرح سوالاتی نظیر "ویژگی های اخلاق خانوادگی در اسلام چیست؟دستورات و راهنمایی های قرآن و روش ائمه علیهم السلام در تحکیم سنت های اصیل اسلامی در رفتارهای خانوادگی چه بوده است؟الگویی که اسلام برای تشکیل و تحکیم خانواده ارائه می دهد چیست؟" بدنبال رفع فاصله های خانوادگی در میان اقشار و جوامع مسلمان هستیم. پس از بحث و بررسی در میان آیات و روایات مرتبط از قرآن و سنت اهل بیت علیهم السلام با روش توصیفی و تحلیلی و مراجعه به نظرات مفسران و محدثان و گاهی جامعه شناسان نتایج کلی زیر حاصل شده است. 1- با مراجعه به کلام قرآن کریم و اهل بیت علیهم السلام به مجموعه ای از رهنمودها و فرامین بر می خوریم که با کنار هم نهادن آنها به یک الگو و استاندارد در مورد تشکیل، تثبیت و تحکیم خانواده و اخلاقیات درون آن دست می یابیم. 2- طرح ریزی اسلام برای پی ریزی یک تشکل سالم و کمال گرای خانوادگی، از قبل از تشکیل آغاز می شود. 3- در الگوی اسلام نهایت سعی بر پایه ریزی صحیح و سپس دوام و تحکیم پایه های اخلاقی بر اساس رهنمودهای مشخص شده است. اما اگر در طی این مسیر خللی ایجاد شد و راه به ناراه بدل گردید باز هم دین مبین راهکار ارائه داده است. 4- در تعالیم قرآن کریم و ائمه هدی علیهم السلام ، تعلیم و تربیت فرزندان برای نیل به هدف ایجاد نسلی موحد و خداگرا، اهمیت ویژه ای داشته و مجموعه ای از رهنمودها و دستورات برای دستیابی به این هدف بیان شده است. 5- در چهار سوره از قرآن مجید نیکی به والدین بلا فاصله بعد از مساله توحید قرار گرفته و این در کنار هم قرار گرفتن بیانگر این است که اسلام تا چه حد برای پدر و مادر احترام قائل است. کلیدواژه ها قرآن، سنت، خانواده، تحکیم خانوادگی، نظام خانواده
زینب حیدری جزی عبدالهادی فقهی زاده
این پایان نامه تحقیقی است کوتاه در مورد تقابل حضرت علی (علیه السلام) و معاویه و دشمنی پنهان این دو گروه با یکدیگر. سخن از فضائل امام علی (علیه السلام) و بیان حقایق در مورد ایشان کار بسیار دشواری است چرا که این بزرگ مرد تاریخ در تمام اعصار مورد توجه دانشمندان و عالمان شیعه و نیز مردمی با دین های دیگر و اعتقادات بوده است. با توجه به عنوان این تحقیق، تلاش می شود به بیان روش ها و نیز نتایج این رویارویی بپردازیم و هریک از آن ها را در حد وسع خود و پایان نامه مورد بررسی قرار دهیم. واضح است که سخنان حضرت علی (علیه السلام) درنهج البلاغه خلاصه نمی شود و ایشان سخنان بسیاری هم دارند که در کتب دیگر به ذکر آن ها پرداخته اند اما بر طبق موضوع، تلاش شده است بیش تر اهتمام و توجه ما به کتاب ارزشمند نهج البلاغه باشد. امید می رود این پایان نامه در حد توان و به صورت کلی، موضوعات و اطلاعاتی را در اختیار خوانندگان قرار دهد تا آن ها را به مطالع? بیشتر در این زمینه ها و شناخت بیشتر شخصیت حضرت علی (علیه السلام) ترغیب کند؛ چرا که ما به دلیل محدودیت هایی به ناچار از هر بحث، تنها به توضیحات اندکی بسنده کردیم در حالی که برخی مباحث برای طرح و فهم نیاز به صدها صفحه و هزاران ساعت زمان نیاز داشت و این امکان برای ما وجود نداشت. مهم ترین منبع ما در این تحقیق، کتاب پربار نهج البلاغه بوده است که خود دارای ابعاد وسیعی است و با مطالع? هرچه بیشتر آن به ابعاد تازه ای از کلام حضرت علی (علیه السلام) پی می بریم؛ اما این تنها منبع نبوده است و از منابع دیگری از جمله کتب و مقالات در پیشبرد این موضوع استفاده برده ایم. از کتب مهم و مرجع تا کتاب های کوچکی که تنها در باب یک موضوع یا یک فضیلت و صفت حضرت علی (علیه السلام) و معاویه نگاشته شده است. در ضمن تلاش شده است در برخی موارد به کتب اهل سنت نیز مراجعه شود تا این مباحث نیز در موضوع گنجانده شده و تاریخ و حوادث به حقیقت نزدیک تر باشد. این پایان نامه شامل پنج بخش کلی و هفت فصل است که هر کدام از این فصول خود به چند زیر فصل اختصاص دارند. بخش اول تحقیق شامل دو فصل کلیات و مفاهیم است؛ در فصل کلیات تلاش می شود خواننده با شخصیت حضرت علی (علیه السلام) و معاویه آشنا می شود و نیز مواضع و شرایط سیاسی، اجتماعی و اقتصادی آن زمان را هم به صورت کلی درک می کند. در بخش دوم به مهم ترین روش های امام علی (علیه السلام) در این رویارویی و تقابل اشاره می کنیم. از جمل? آنان تلاش امام (علیه السلام) برای آشکار کردن توطئه های معاویه و یارانش، استفاد? امام (علیه السلام) از قرآن و بیانات پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و سخنان خود ایشان برای شناساندن خودشان به مردم و بیان کردن حق حاکمیت و اثبات آن برای خودشان است. بخش سوم خود شامل دو فصل کلی است که در آن ها به اهداف و روش های معاویه برای رسیدن به اهدافش اشاره می کنیم.اهداف معاویه را مورد بررسی قرار می دهیم که شامل نیکو و صالح جلوه دادن خود و یارانش نزد مردم، و تلاش او برای بر هم زدن جامعه اسلامی است که هر دوی این اهداف در نهایت برای رسیدن به هدف بزرگتری به نام قدرت پایه ریزی شده است. در فصل دوم این بخش هم به روش های او برای رسیدن به این اهداف می پردازیم، اهدافی که شامل تطمیع و فریب یاران حضرت علی (علیه السلام) و مردم، اختلاط حق و باطل، برانگیختن و بازی کردن با احساسات مردم و مقصر جلوه دادن حضرت علی (علیه السلام) در قتل عثمان است. بخش چهارم بررسی نتایج و دستاورد های این تقابل در جامعه است، چرا که هر رویارویی و تقابلی، نتایج بزرگ و کوچکی در پی دارد که ما در این فصل تلاش می کنیم به بررسی آن ها بپردازیم. از جمل? آن ها می توان به شناخت بهتر حق و باطل، افشای کفر و نفاق معاویه، فهم عدم شایستگی و لیاقت معاویه برای حکومت بر مسلمانان، مشخص شدن نقش معاویه در قتل عثمان و شناخت بهتر مردم نسبت به امام (علیه السلام) اشاره کرد. بخش آخر نیز فصل نتیجه گیری و جمع بندی می باشد که در آن تلاش می شود نکات تحقیق بیان شده و به یک جمع بندی مفید برسیم. نتایج تحقیق هم در این بخش منظور می شود تا خواننده دریابد منظور از این مباحث و طرح این مسائل چه بوده است و چه نتیجه ای حاصل می گردد. باید دانست تقابل و رویارویی حضرت علی (علیه السلام) و معاویه تنها مختص به زمان خودشان نبوده است بلکه در تاریخ هر جا را که نظر بیفکنیم تقابل همیشگی حق و باطل را می بینیم و برای درک بهتر و انتخاب بهتر در تمام عرصه ها بین حق و باطل نیاز به شناخت روش ها و اهداف هر دو است.
راضیه صادق بزرگی عبدالهادی فقهی زاده
ادعای تحریف ناپذیری قرآن ، قدمتی طولانی دارد ؛ صرف نظر از علمیت و ارزشمندی ذاتی این بحث ، بعضی براساس جهالت و بعضی براساس ضلالت ،این ادّعا را بر زبان جاری کرده و یا به قلم نشانده اند. لیکن علمای دینی ،همواره بر تحریف ناپذیری قرآن تأکید کرده و با استفاده از دلایل عقلی و نقلی از این اصل اساسی دفاع نموده اند. دراین رساله برآنیم تا با استفاده از مفاد آیه 82 سوره نساء تحریف ناپذیری قرآن را مبرهن و مدلل نماییم ؛ براساس مفاد این آیه بین اختلاف قرآن و بشری بودن آن ملازمه برقرار شده است ، به این معنا که آن چه از جانب خداست یکپارچه و هماهنگ است و آن چه از جانب غیر خداست ، ناهماهنگ و از هم گسیخته است و اگر کتابی از سوی موجودی با ویژگی های انسانی فراهم آید ، موارد فراوان اختلاف در آن مشاهده می شود بنابراین با نشان دادن عدم اختلاف و تناسب آیات ، می توان پیراستگی قرآن ازتحریف را تبیین نمود و درواقع از این رهگذر از وحیانی بودن قرآن به صورت کامل دفاع کرد، راهکاری که این آیه برای فهم عدم اختلاف درقرآن مطرح کرده ،تدبر در قرآن است که می توان آن را "فهم هماهنگ ظاهر قرآن " نامید. درواقع هدف ازاین تحقیق ارائه راهکار و روشی نوین دراثبات پیراستگی قرآن از تحریف است ؛ علاوه براین اثبات پیراستگی قرآن از تحریف از جهات فراوانی ضروری است ازآن جمله : دفاع از کیان و اعتبار قرآن ، پاسخ گویی به شبهات مغرضان و هم چنین اثبات حجیت ظواهر قرآن. روش مورد استفاده دراین رساله توصیفی- تحلیلی است ؛ براین اساس پژوهش حاضر پیرامون " تحریف ناپذیری قرآن برمبنای مفاد آیه 82 سوره نساء " در 4 فصل تدوین شده که به شرح ذیل است: درفصل اول به بررسی کلیات موضوع ،درفصل دوم به بررسی مفهوم اختلاف در قرآن ،درفصل سوم به برسی رابطه میان مبحث«تحریف ناپذیری» و «عدم اختلاف» و درفصل چهارم به بررسی راهکار کشف هماهنگی و دفع اختلافات ظاهری درقرآن که تدبر است پرداختیم. کلید واژه : تحریف ناپذیری قرآن /تناسب/وجوه هماهنگی/اختلاف/عدم اختلاف
آزاده داودی محمد هادی امین ناجی
مکاتب حدیثی قم وبغداد از حوزه های مهم شیعی در قرن سوم به شمار می رفت وقم در سایه اشعریان در این قرن و به دلیل وجود نخبگان علمی در جامعه شهری مذکور شاهد تمرکز امامیه و برنامه ریزی توسعه حدیثی - علمی و اعتقادی بوده است. وبغداد محل جذب بسیاری از شیعیان بود که مهمترین عامل آن حضور برخی از ائمه (ع) و سپس نواب اربعه بود و محلی برای حضور دانشمندان و تاسیس مراکز علمی گشت. ماثر احمد بن محمد بن خالد برقی وحسین بن فروخ صفار گواه بر پیشرفت علمی و ارتباط بین مکتب حدیثی قم وبغداددر این قرن بوده است. قرن سوم شاهد پیشرفت علمی وحضور محمد بن یعقوب کلینی در قم و سپس مهاجرت علمی او به بغداد می باشد او توانست به عنوان یک رابط امامی – روایی یک راه کار با قرائت قمی برای جامعه شیعیان بغداد در زمینه ی عقل گرایی ارائه دهد. وسابقه ی بحث فوق را می توان در کتاب مکتب حدیثی قم و بغداد از آندره نیومن یافت که در این میان نظریه آندره نیومن در کتاب مکتب حدیثی قم – بغداد و توصیف جامعه علمی قم قرن سوم هجری به یک جامعه منزوی آماده جنگ که دلخوش به نوشته های امامانش بوده است و کاملا مکتبی با حالت انفعالی داشته محل تامل و تردید است. که با بررسی کتابخانه ای و اسنادی ونگاه به مکتب حدیثی شیعی در قم و بغدادمی توان در نتایج این تحقیق چنین به دست آورد که این دو مکتب حدیثی با هم در تعاملند با این حال صبغه مکتب حدیثی در قم نص گرایی و در مکتب بغداد عقل گرایی بوده است.
قاسم جعفری محمد جواد سعدی
موضوع تناسب و ارتباط میان آیات یک سوره و هم چنین آیات پایانی یک سوره با آیات آغازین سوره ی پسین، از دیر باز تا کنون، محط بحث در بین دانشمندان علوم قرآنی و تفسیر پژوهان بوده و دیدگاه های گوناگونی ابراز شده است. در پژوهش حاضر که به بررسی ساختار هندسی و کشف روح حاکم و ارتباط منطقی آیات و سور مسبحات قرآن کریم می پردازد، با مبنا قرار دادن دیدگاه تناسب در آیات موضوعی یک سوره و وجود حد جامع به عنوان جان و روح سوره، به کشف این ارتباط از بعد مشترکات لفظی و معنوی اهتمام می ورزد. مشترکات لفظی و بلاغی سور یاد شده، بسیارند به گونه ای که به تناسب تعداد آیات این سوره ها با آیات سوره های دیگر، بیشتر بکار رفته است. این چنین تصویر سازی های بلاغی، بی روح و ایستا نبوده بلکه جاندار و پویا هستند و در عین حال هم آهنگ و هم نواخت. مشترکات معنوی یا موضوعات محوری در این سوره ها عبارت است از: رسالت پیامبر اکرم (ص)، جایگاه رفیع قرآن کریم به عنوان معجزه ی الهی، تجلی دو صفت عزیز و حکیم حول واژه ی تسبیح. مشرکات لفظی و معنوی مذکور در به هم پیوستگی، انسجام و نظام بندی آیات این سوره ها در کنار هم و هم چنین خود این سور در کنار یکدیگر، نقش بسزایی دارند تا آنجا که نخستین وظیفه ی مفسر، قبل از ورود به تفسیر آیات، کشف روح حاکم بر سوره است تا در پرتو آن قدرت دستیابی به مقاصد و جزئیات سوره برای وی حاصل شود
محمدمحسن سلیمانی محمد هادی امین ناجی
یکی ازموثرترین شیوه های تربیتی روش الگویی است.آیات قرآن نشان می دهد که انبیا فقط به فکر ابلاغ پیام به مردم نبودند، بلکه درراستای دعوت خویش، همه تلاش خود را برای تغییر رفتار آنان به کار میگرفتند.یکی از بارزترین الگویی¬هایی که قرآن به عنوان اسوه معرفی می نماید پیامبرخاتم(ص)است. در این پایان نامه پس از طرح کلیات در فصول مختلف مباحثی مانند: 1-سیره عبادی پیامبر(ص) در آیات قرآن وروایات 2–روش الگوگیری عبادی از پیامبر(ص)برای نسل جوان 3-تطبیق احادیث تشییع و اهل تسنن مطرح گردیده است ضمنابرخی از منابع مکتوب ما در این تحقیق تفاسیر گرانبهایی چون المیزان، نور الثقلین، نور و منابع روایی معتبر فرقین بوده است. محقق دراین تحقیق از دو ثقل عظیم که پیامبر (ص) مسلمانان را به اطاعت از آن دو رهنمون ساخته،بهره جسته است والبته، به این مهم باید توجه نمود که آنچه در این پایان نامه مورد اهتمام قرارگرفته است،سیره عبادی پیامبر(ص) با توجه به منابع کتابخانه¬ای و به روش تحلیلی و توصیف از آنها استفاده شده است . نتایج بدست امده در این تحقیق عبارتست از: 1-از منظرقرآن مقام عبودیت،بارزترین ویژگی پیامبران الهی است که پیامبر اسلام را با صفت بنده بودن معرفی میکند. 2-به پیامبر(ص)دستور می دهدجهت اجرای حکم خداوند وبه برپاداشتن نماز شب بپردازد وکه در این راستای خداوند به ایشان مقام محمود را عطا می فرماید. 3-به خانواده به عنوان یک کانون مقدس نگاه میکرد، در رعایت الگوهای اخلاقی نیزسرآمد همه مردم زمان خویش بود. 4-رسول مکرم اسلام در مقام بندگی الگویی به تمام معنا برای همه ی مسلمانان وپیروانش می باشد،نمازرا بعنوان سرلوحه تمام اعمال عبادی و ملاک پذیرش سایر اعمال بیان می نماید. 5-و در نهایت جهت اتقان مطلب به بررسی وتطبیق تعدادی ازروایات اهل سنت که منطبق برروایات شیعه نیزمی باشد پرداخته شده است