چکیده مقدمه: مدیریت مالی از مسائل بسیار با اهمیت در سازمان ها و از جمله کتابخانه های دانشگاهی است. آگاهی مسئولان این کتابخانه ها، از روش های علمی و نوین بودجه بندی و بکارگیری صحیح آن ها،موجب رشد کیفی مدیریت و کارایی کتابخانه های دانشگاهی خواهد شد. روش پژوهش: در این پژوهش چگونگی بودجه بندی و نحوه اجرای آن در کتابخانه های مرکزی دانشگاه های مستقر در تهران در سال 1390 مورد بررسی قرار گرفته است، جامعه آماری شامل 11 کتابخانه مرکزی دانشگاهی می باشد. روش بررسی این پژوهش پیمایشی– تحلیلی بوده و جمع آوری اطلاعات به وسیله پرسشنامه انجام گردیده و تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از جداول آماری، درصد گیری و آزمون دقیق مربع کا به عمل آمده است. یافته ها: حاصل تحقیق نشان می دهد که تنها یک کتابخانه حسابداری مستقل از حسابداری دانشگاه دارد. نیمی از کتابخانه ها از نتایج تجزیه و تحلیل آمار فعالیت های خود هنگام تهیه و تنظیم بودجه استفاده نموده اند. بیش از نیمی از کتابخانه ها، از شیوه بودجه بندی برنامه ای برای کتابخانه های خود استفاده نموده اند. کمتر از ? مسئولان کتابخانه ها، دوره آموزشی حسابداری و مدیریت مالی را گذرانیده اند. بیش از نیمی از کتابخانه ها از شیوه بودجه بندی خود رضایت دارند. میزان هماهنگی و تشریک مساعی لازم دفتر بودجه و تشکیلات دانشگاه با کتابخانه، هنگام تهیه و تنظیم بودجه و میزان حمایت دفتر مرکزی دانشگاه از بودجه پیشنهادی کتابخانه در حدود 60 درصد می باشد. میزان برخورداری از اختیار عمل و استقلال، هنگام هزینه نمودن بودجه مصوب کتابخانه در حدود 80 درصد می باشد. بیش از نیمی از کتابخانه ها عنوان داشته اند، که هنگام هزینه نمودن بودجه مصوب، قوانین مالی مشکل ساز می باشد. نتیجه گیری: نتایج این تحقیق باعث می شود تا مدیران کتابخانه های مرکزی به اصول اولیه، اهمیت و نقش مدیریت مالی نظاره ای دوباره داشته و به داوری نتایج این تحقیق بنشینند زیرا نتایج این پژوهش چهارچوب اولیه ای هستند برای تفکر در مورد آینده کتابخانه های مرکزی دانشگاهی در شهر تهران.

پیشرفت فناوری اطلاعات و ارتباطات و گسترش شبکه ها به ویژه اینترنت بر خدمات اطلاع رسانی کتابخانه ها تأثیر گذاشته اند. این فناوری ها نه تنها ارتباطات جهانی را دچار تغییر نموده بلکه در وظایف اساسی کتابخانه ها و کتابداران نیز موجب تغییراتی شده است،یکی از این تغییرات در زمینه خدمات مرجع، ضرورت ارایه خدمات مرجع الکترونیک می باشد که این امکان را برای مراجعان کتابخانه فراهم می آورد که بتوانند بدون مراجعه حضوری به بخش مرجع کتابخانه و از طریق امکانات شبکه ای به اطلاعات مورد نیاز خود دست یابند. پژوهش حاضر با توجه به ضرورت این امر به بررسی امکانات و تجهیزات الکترونیکی و رایانه ای موجود، نیروی انسانی و بودجه لازم برای ارایه خدمات مرجع الکترونیک در کتابخانه های دانشگاه شیراز می پردازد. هدف این پژوهش سنجش امکانات موجود و بررسی امکان ایجاد خدمات مرجع الکترونیکی در کتابخانه های دانشگاه شیراز می باشد. روش این پژوهش پیماشی توصیفی است. بررسی های آماری و تجزیه و تحلیل مربوطه از طریق نرم افزار اس پی اس اس انجام گرفته است. نتایج حاصل از بررسی این امکان سنجی در کتابخانه های دانشگاه شیراز نشان می دهد که علیرغم این که تمامی کتابداران و مدیران این کتابخانه ها با ایجاد این خدمات در کتابخانه موافق هستند و کتابداران نیز از لحاظ انگیزه و علاقه و تمایل در سطح مطلوبی قرار دارند، ولی کمبود تجهیزات و امکانات الکترونیکی، رایانه ای و شبکه ای و عدم تخصیص بودجه و حمایت مالی سازمان مادر و همچنین کمبود تعداد کتابداران متخصص توان ارایه خدمات مرجع الکترونیکی را در حال حاضر ندارند و تنها کتابخانه مرکزی این دانشگاه تا حدودی امکان ارایه این خدمات را دارد که البته با برنامه ریزی درست در جهت رشد تجهیزات و امکانات الکترونیکی، شبکه ای و رایانه ای، کفایت نیروی انسانی، همچنین جلب حمایت مالی دانشگاه و سازمان، توان ارایه این خدمات به صورت مناسب در آینده نزدیک وجود خواهد داشت. کلیدواژه ها: خدمات مرجع الکترونیک، خدمات مرجع از راه دور، کتابخانه های دانشگاهی، خدمات اطلاعاتی، امکان سنجی، دانشگاه شیراز