در این تحقیـق که با عنـوان « مشارکت مردمـی در حل و فصـل اختلافات در مبانی فقهی و قانونی » مطرح شده ابتدا در پاسخ به این سوال که آیا اصولاً مشارکت مردمی در حل و فصل اختلافات دارای چه مبنایی است ؟ این فرضیه ها به ذهن خطور کرده که : مداخله مردم در حل و فصـل اختلافات منشـأ فقهی و قانونی دارد . بدنبال آن فرضیه های دیگری مطرح گردید از قبیل اینکه ، این نوع مشارکت در مرحله پیشگیری از جرائم و مجازات مجرمین موثر خواهد بود . همچنین این مشارکت باعث بالا رفتن آگاهی عمومی و التزام مردم به رعایت قوانین می گردد . برای دستیابی به پاسخ سوال فوق و تأیید و یا رد فرضیه ها ، از روش مطالعه کتابخانه ای جهت گردآوری اطلاعات و داده ها استفاده شده است به نحوی که پس از مطالعه کتابها ، مقالات ، روزنامه ها ، مجلات ، پایان نامه ها ، اطلاعـات گـردآوری و با استفـاده از شیوه استدلالی و تفسیری متون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند در نهایت این نتایج بدست آمده که : اولاً : در منابع اولیه فقهی یعنی کتاب و سنت ، مفاهیمی از قبیل اصلاح ذات البین و میانجی گری شفاعت ، تحکیم و داوری آمده کـه هر کـدام به نحوی بیانگر مشارکت مردم در حل و فصل اختلافات می باشند . ثانیاً : در قانونگذاری کشور ما همواره اندیشه مشارکت دادن مردم جهت حل و فصل اختلافات وجود داشته است . ثالثاً : علیرغم توجه و تأکید منابع دینی بر شیوه های غیر رسمی و مشارکت دادن مردم در حل و فصل اختلافات ، دو مانع عمده در راه تحقق این نوع مشارکت به نظر می رسد : یکی حاکمیت اندیشه های فقهی سنتی در خصوص تحکیم و داوری و دیگری نقص در قوانین موجود در خصوص نهادهای مردمی بخصوص در رابطه با قاضی تحکیم و شورای حل اختلاف .

تقریبا بعد از قرن هجده دهم در جهان نظریه ای پیرامون رشد تصاعدی جمعیت به صورت هندسی و رشد مواد غذایی به صورت حسابی از سوی مالتوس کشیش و اقتصاد دان اروپایی مطرح گردید که طبق این نظریه اگر روند رشد جمعیت مهار نگردد جهان در آینده با مشکل جدی غذایی روبرو خواهد شد بعد از وی پیرامون این نظریه نقدها وبررسی های بسیاری توسط جامع شناسان و اقتصاد دانان و رهبران سیاسی مختلف جهان انجام گردید که طبعاً موافقین و مخالفین بسیاری می توان برای این نظریه پیدا نمود اما مهمترین انگیزه برای حقیر پیرامون نگارش این تحقیق این بود که با توجه به اینکه اکثریت جامعه ما را شیعیان تشکیل می دهند نظر علمای امت امامیه در رابطه با این موضوع چیست و آیا قبل از مالتوس چنین مسئله در میان فقها مطرح بوده است یا اینکه بحثی است جدید و اساساً عمده دلیل های ایشان برای موافقت یا مخالفت با این موضوع چیست؟و بسیاری پرسش های دیگر که در متن اصلی به آنها پاسخ خواهیم داد. حقیر جهت پیدا نمودن جواب این پرسش ها و رسیدن به مطلوب که همان مشخص نمودن آراء فقهای امامیه در رابطه با مسئله کنترل جمعیت است سعی نمود ه در حد امکان به مهمترین کتب فقهی علمای امامیه اعم از متقدیم و متاخرین رجوع نمایم و در رابطه با علمای معاصر نیز سعی نموده ام در حد امکان به صورت میدانی عمل نمایم . از مهمترین نکاتی که در این تحقیق می توان به آن اشاره نمود این است که اولاً این مسئله جزء مسائل محدثه می باشد و علمای قدیم هیچ یک به این مسئله نپرداخته اند و عمده مسئله ای که در کتب ایشان مطرح بوده مسائلی بوده پیرامون تنظیم خانواده که مهمترین دلایل ایشان هم جه جواز تنظیم خانواده روایات مربوط به عزل می باشد.و ثانیاً شیوه های مشروع که حاکم شرع جهت اجرای این طرح رخصت داده کدامند. این تحقیق شامل شش فصل می باشد که سعی گردیده در حد امکان به تمامی ابعاد مهم در این موضوع پرداخته شود.