هدف پژوهش حاضر مقایسه مولفه های فراشناختی در بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی، دوقطبی ، اسکیزو افکتیو و افراد بهنجار می باشد. روش مطالعه حاضر از نوع علی – مقایسه ای و جامعه آماری آن، کلیه بیمارن اسکیزوفرن، دوقطبی، اسکیزوافکتیو در بیمارستان رازی و فجر جانبازان شهر تبریز در سال 1389 می باشد. 80 نفر از بین جامعه آماری با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده در پژوهش حاضر پرسشنامه فراشناخت ولز می باشد. داده های بدست آمده با استفاده از روش های آماری رگرسیون، تحلیل واریانس یک راهه ، آزمون توکی و تحلیل واریانس چند متغیره با استفاده از نرم افزار spss تجزیه و تحلیل شد. نتایج تحلیل واریانس یک راهه نشان داد بین نمره های مولفه های فراشناخت در بیماران اسکیزوفرن، دوقطبی، اسکیزوافکتیو و افراد عادی تفاوت وجود دارد. بنابراین، برای اینکه بررسی شود که این تفاوت در کدام مولفه ها و در کدام گروه ها وجود دارد از آزمون توکی استفاده شد که نتایج حاکی از آن است که چهار گروه از لحاظ تمام متغیر های وابسته به غیر از نمره باورهای مثبت درمورد نگرانی تفاوت معناداری دارنددر کل می توان نتیجه گرفت که نمره فراشناخت و مولفه های فراشناختی در بین بیماران ذکر شده و افراد عادی متفاوت می باشد.

اسکلروز مولتیپل (ms) یک بیماری نورولوژیک میلین زادی سیستم عصبی مرکزی است که عموماً به عنوان یک بیماری خود ایمن در نظر گرفته می شود؛ نشانه های اولیه این بیماری در افراد جوان بین 20 تا 40 سالگی بروز می کند، این وضعیت التهابی، مخ، مخچه، نخاع شوکی و عصب بینایی را گرفتار می کند و موجب آسیب های حسی، حرکتی و شناختی می گردد. هدف از پژوهش حاضر امکان سنجی دو آزمون نوروپسیکولوژیک ترسیم ساعت و برج هانوی در ارزیابی اختلال کارکرد اجرایی و غربالگری شناختی مبتلایان به ms با افراد بهنجار است. نمونه آماری پژوهش شامل 49 نفر از زنان عضو انجمن ms اصفهان که تشخیص بیماری اسکلروز مولتیپل نوع عود کننده- بهبود یابنده را از نورولوژیست دریافت کرده اند و گروه گواه را همراهان و بستگان این افراد (46 نفر زن) با همتاسازی متغیرهای سن، جنس، میزان تحصیلات و iq تشکیل می دهند. نمونه آماری پژوهش به صورت روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. پژوهش حاضر از نوع علی- مقایسه ای می باشد. به منظور ارزیابی عملکرد اجرایی و غربال شناختی از آزمون ترسیم ساعت و از آزمایه برج هانوی برای ارزیابی کارکرد اجرایی ( عملکرد برنامه ریزی) استفاده شد. همچنین برای همتا سازی iq آزمودنی ها در هر دو گروه از آزمون ماتریس های پیشرونده ریون استفاده شد. نتایج تحلیل واریانس چند متغیری نشان دهنده تفاوت معنادار هر دو گروه در آزمایه ترسیم آزادانه ساعت 1:45 دقیقه و آزمایه کپی کردن از روی ساعت ترسیم شده توسط آزماینده (ساعت 3) می باشد (p=0/000). همچنین افراد گروه بیمار خطای بیشتری را در ترسیم ساعت، جای گذاری اعداد، عقربه ها و نمایش زمان خواسته شده نشان داده اند. این آزمون دارای حساسیت 92% و اختصاصی بودن 89% می‎باشد. همچنین نتایج تحلیل واریانس چندمتغیری نشان دهنده تفاوت معنادار هر دو گروه در مسائل سه، چهار، پنج، شش و هفت حرکتی می باشد (p=0/000). افراد گروه بیمار با توجه به عدم محدوده ی زمانی حرکات اضافی (خطا) بیشتری را نسبت به افراد گروه گواه نشان داده اند.میزان حساسیت و اختصاصی بودن تکالیف مختلف آزمون برج هانوی بابهره گیری از تحلیل منحنی راک نشان داد تمامی تکالیف این آزمون بالاتر از خط ارجاع یا خط 50% قرار گرفته اند.

صرع، تخلیه الکتریکی مغز و یک اختلال شایع پزشکی است. بیمار صرعی باورها و نگرش هایی در مورد خود شکل می دهد که از عقاید یک فرد عادی متفاوت است و این نگرش ها به وسیله تجارب منفی مربوط به ابتلا به صرع تقویت شده و منجر به سطوح بالای افسردگی و اضطراب مزمن می شود. هدف این مطالعه مقایسه انعطاف پذیری شناختی و نظریه ذهن و سیستم های مغزی - رفتاری در افراد مصروع و غیر مصروع بود. روش تحقیق حاضر، شبه تجربی می باشد. نمونه شامل 50 نفر از افراد مبتلا به صرع و50 نفر افراد عادی بود که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه انعطاف پذیری شناختی ، آزمون ذهن خوانی از طریق چشم ها (بارون کوهن و همکاران) و مقیاس سیستم های بازداری/ فعال سازی رفتاری (bis/bas) استفاده شد. داده ها از طریق آزمون آماری t و تحلیل واریانس چندمتغیری (manova) تجزیه و تحلیل شدند. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که بین گروه مبتلا به صرع در انعطاف پذیری شناختی، نظریه ذهن و سیستم های مغزی – رفتاری تفاوت معناداری وجود دارد. به این معنی که در انعطاف پذیری شناختی، نظریه ذهن و سیستم های مغزی/ رفتاری افراد مصروع اختلال وجود دارد.

هدف پژوهش حاضر، مقایسه ی کارکرد توجه پایدار، توجه انتخابی و عملکرد اجرایی در افراد وابسته به مواد مخدر صنعتی، مواد افیونی و افراد عادی می باشد. در مطالعه ی حاضر که از نوع علّی ـ مقایسه ای می باشد، از بین مردان مراجعه کننده به کانون ترک اعتیاد تولد دوباره شهر تبریز، با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، تعداد 30 آزمودنی برای گروه وابسته به مواد مخدر صنعتی، تعداد 30 آزمودنی برای گروه وابسته به مواد افیونی، و تعداد 30 نفر نیز برای گروه عادی انتخاب شدند. این سه گروه از نظر سن، جنسیت، میزان تحصیلات، وضعیت تأهل و وضعیت اجتماعی ـ اقتصادی با هم همتا شده بودند. آزمودنی های هر سه گروه با استفاده از آزمون های سنجش توجه پایدار (آزمون عملکرد پیوسته)، توجه انتخابی (آزمون استروپ) و توانایی حل مسئله (آزمون برج هانوی) مورد مقایسه قرار گرفتند. داده ها توسط روش تحلیل واریانس یک راهه (anova) و با استفاده از نرم افزار spss 21 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان داد که در زمان واکنش آزمون عملکرد پیوسته، به عنوان شاخصی از توجه پایدار، تفاوت بین گروه متامفتامین و گروه هروئین (01/0 p<) و بین گروه متامفتامین و افراد عادی (01/0 p<) معنادار بود، که میانگین گروه متامفتامین بیشتر بود. در خطای ارتکاب و پاسخ حذفی این آزمون نیز به عنوان شاخص های دیگری از توجه پایدار تفاوت بین گروه عادی و هروئین معنادار به دست آمد (01/0 p<). در عملکرد آزمون استروپ، در زمان واکنش مرحله ی اول، بین گروه عادی و گروه متامفتامین و بین گروه عادی و گروه هروئین، تفاوت معنادار بود (01/0 p<). در زمان واکنش مرحله¬ی دوم نیز صرفا تفاوت بین گروه عادی و گروه متامفتامین معنادار به دست آمد (01/0 p<). در نهایت در آزمون برج هانوی که جهت سنجش توانایی حل مسئله به کار گرفته شده بود، تفاوت بین سه گروه مورد مطالعه، در نمره ی کل، و از مراحل پنج تا هفت حرکتی معنادار بود (01/0 p<). در این آزمون نیز بین گروه متامفتامین و گروه عادی، و بین گروه هروئین و گروه عادی تفاوت معنادار بود. در نتیجه می توان مطرح کرد که مصرف انواع مواد مخدر می تواند به درجات مختلف، شرایط متفاوتی را از لحاظ عملکردهای شناختی ـ عصبی در فرد ایجاد کند. شناسایی و درک بهتر این عوامل علاوه بر درک دقیق تر مشکل، می تواند راهگشای موثرتر بودن درمان های کنونی و نیز ارائه ی راهکارهای جدید درمانی باشد.