در تحقیق حاضر، یکصد و سه بیت از شواهد شعری به کار رفته در تفسیر مجمع البیان از ابتدای سوره تین تا پایان قرآن کریم مورد شرح قرار گرفته و نکات صرفی به صورت مختصر بیان شده سپس به بیان علت استشهاد به این ابیات پرداخته و اشاره ای به سراینده آنها نیز شده است. طبرسی در تفسیر مجمع البیان برای توضیح نکات صرفی و لغوی آیات و قرائت و شأن نزول آنها به شعرهای دوران جاهلی و اموی و عبّاسی استشهاد جسته امّا به شرح آنها نپرداخته و مفردات لغوی و نکات صرفی آنها را بیان نکرده است. از این رو روشن ساختن پیچیدگی های این اشعار برای فهم بهتر این تفسیر ضروری می نماید. نتایج حاصل از این تحقیق از دو جهت برای پژوهشگران سودمند می باشد، نخست این که آرای صرفی طبرسی مطرح شده است و دوم آن که ابیات موجود به زبان عربی تشریح ، و اسناد مربوط به سراینده هر بیت تا حد امکان ذکر شده است.

الملخص کان الطغرائی شاعراً إیرانی المولد عربیّ الإنشاد فی القرن الخامس للهجره، اسمه حسین بن علی وکنیته أبو اسماعیل ولد فی أصفهان وکان من أکبر شعراء عصره، فکان له فضلاً عن قریحته فی إنشاد الشعر تتبع فی دواوین أسلافه تتبّعاً أثّر تأثیراً کبیراً فی متانه شعره ورصانته، فجمع فی شعره بین الأدب الجاهلی وأدب عصر النهضه وقصیدته «لامیه العجم» من مظاهر هذا الأمر. ولهذا اهتمّ کثیر من الأدباء بشرحها وتحلیلها؛ قد شرحت طالبه الماجستیر سیده رقیه أحمدی القصائد العشر الأولی ولکن قصائده الأخری لم یعتن أحد بشرحها وتحلیلها؛ فقصدنا فی هذه الأطروحه شرح عدد منها من حیث اللغه والنحو والبلاغه والأدب. فی هذه الأطروحه بعد مقدّمهٍ حول حیاه الشاعر قمنا بشرح القصائد العشر الثانیه من دیوانه المشتمله علی مئه وسبعه وخمسین بیتٍ أکثرها فی الوصف. فتمّ الشرحُ بعد ذکر الأبیات بیتا بیتاً وتشکیلها الکامل فی خمسه أقسام: 1. اللغه: یختصّ هذا القسم بشرح الکلمات والتعبیرات المستعمله فی البیت. 2. الإعراب: وما یتعلق بالنکات النحویه فی البیت. 3. البلاغه: یختص بذکر مایتصل بالمعانی والبیان والبدیع. 4. المعنی: وهو نثر البیت بعبارات سهله. 5. المعنی بالفارسیه: ذکرناها بعد معنی البیت باللغه الفارسیه. وأتینا أیضاً بما فی النسخ الأخری للدیوان إذا کان له أثر فی المعنیی أتینا به تحت «الروایه». اللغات الرئیسیه: الطغرائی، الشعر العربی فی إیران، شعراء العربیه الفرس، شرح الدیوان.