نجیب محفوظ نویسنده و نمایشنامه نویس مصری برنده ی جایزه ی نوبل 11دسامبر 1911م، است.بن مایه ی داستان های وی هویت و روح مصری است . رمان تاریخی کفاح طیبه سعی دارد که در واقع استقلال مصر پس از استعمار رعایا به دست أحمس بزرگ را نمایانگر شود.که این رمان نشأت گرفته از جریانات واقعی تاریخ مصر باستان است که محغوظ علاوه بر استفاده از شخصیتهای واقعی در رمان و خیال و گرایش رومانسی را به کار گرفته تا در اذهان اشکال قهرمانی را بازگرداند و آن را رمزی برای واقعیت معاصر قرار داده که در این رمان روح و عزت ملی را در خواننده مصری برانگیخته است. رمان رادوبیس روایت زنی در مصر باستان که معشوقه فرعون است . نویسنده توجه اش را به کاهش دادن و از اهمیت افتادن سلطنت میانه در خلال دوره گذشته معطوف میکند.این روایت طرح قضیه رابطه انسان با خدایان وتلاش او برای رهایی از حکم خدایان و قرار گرفتن تحت تأثیر عواطفش است.در هر دو اثر مضامین سیاسی و اجتماعی معاصر را ازیاد نبرده بلکه در چهارچوب نوعی سمبولیسم شفاف تاریخی کار کرده است.

شعر نو حرکتی است نوگرایانه که در پی شرایط ایجاد شده بعد از جنگ جهانی دوم و به منظور به خدمت گرفتن ادبیات و نمود بارز آن یعنی شعر برای اصلاح شرایط اجتماعی و بیان احساسات و عواطف ملت ها در کشورهای عربی به وجود آمد. شاعران عراقی نظیر نازک الملائکه و سیّاب در حوزه شعر نو پیشگام بودند و در مصر نیز شاعرانی همانند صلاح عبدالصبور و حجازی و أمل دنقل نیز از پیشگامان شعر نو محسوب می شوند.عبدالصبور اولین دیوانش را به شعر نو منتشر نمود و در این اثر تلاش کرد تا از زبان عامیانه برای بیان اهداف و احساسات خود بهره گیرد و در ضمن به سرودن نمایشنامه شعری نیز همت گماشت. حجازی نیز بدون شک مشهورترین شاعر مصری بعد از صلاح عبدالصبور می باشد. وی نگاهی هوشمندانه به طبیعت از جمله مظاهر و جلوه های زیبای روستا دارد. مهاجرت از روستا و زندگی در غربت و تنهایی شهر، موثرترین عواملی است که زمینه را برای نمادین شدن طبیعت و مظاهر و جلوه های دلربای آن در اشعار این شاعر فراهم نموده و جلوه ای زیبا به اشعارش بخشیده است. أمل دنقل از نسل دوم سرایندگان شعر نوست که همراه با جنگ جهانی دوم و نتایج آن از جمله، کشتار، فقر، آوارگی و سرگردانی، پا به عرصه ی وجود گذاشت. او از نماد و اسطوره برای بیان رویدادهای فکری، سیاسی و اجتماعی معاصر جهان عربی به ویژه مصر، کمک گرفت. اشعار او به شعارهایی برای بیان اعتراضات و محکوم نمودن عوامل قدرت، در راه پیمایی ها و تظاهرات، تبدیل شده است. دیوان های شعری او پر از درد و امید است؛ درد به خاطر حادثه ی تلخ 1967 و امید به آینده ای که صفوف پراکنده ی جهان عربی، عظمت از دست رفته اش را به دست آورد.

الملخّص الشعر لیس أمرًا سهلًا ساذجًا کما یعتقد کثیر من الناس بل هو عملٌ معقد غایه التعقید؛ کلمه "الشاعر" معناها فی اللغه العربیه "العالِم" وکلمه "الشعر" معناها "العلم" والعلم یدخل فی باب الصنائع. فالشعر فی رأی العرب صناعه وهی صناعه معقده تخضع لأصول دقیقه. من یرجع إلی صناعه الشعر العربی فی أقدم «نماذجه» یری صعوبه هذه الصناعه وانّها لیست عملًا غفلًا بل هی عمل موسوم بأصول کثیره و دقیقه. من أقدم هذه النماذج الشعریه دیوان الشنفری وهو دیوان لم یصل إلینا إلّا أقلّه؛ أمّا الشنفری فهو شاعرٌ جاهلی یمانی من فُحول الشعراء، کان من فتّاک العرب وعدّائیهم والذی یُعدّ من الشعراء الصعالیک وهو أحدُ الخلعاء الذین تبرّأت منهم عشائرُهم. قَــتَـله بنو سَلامان وقِـیسَت قَفَزاتُه لیلهَ مَقتلِه عشرین خطوه، فهو صاحبُ «لامیَّـه العرب» التی یَعتــزّ به الشعرُ العربی ب?حتوائه علی مثلِها والتی فتنت المستشرقین فأولعوا بها وبترجمتها حتی ترجمت إلی نحو خمس لغات أجنبیه والتی حَظِیت منذ القدیم بإعجاب الأدباء والنقاد حتی أفرد الزَّمخشری لها کتابًا لشرحها هو «أعجب العجب فی شرح لامیه العرب». والشرح الذی قمنا بتحقیقه فی هذه الرساله هو شرح الزمخشری علی «لامیه العرب» المُسمّی بـ «أعجب العجب»؛ خصص الزمخشری شطرًا کبیرًا من حیاته للعلم و الأدب و یُعتبر شرحه من أهم الشروح علی هذه القصیده. تُحاول الرساله بإعراب أبیات قصیده الشنفری و نصّ شرح الزمخشری و تشتمل علی تخریج الآیات القرآنیه إضافه إلی تبیین الشواهد الشعریه من کتب اللغه والتراجم. بذلنا فی هذه الرساله عنایه واسعه بدراسه المسائل النحویه التی وردت فی شرح الزمخشری وألقینا الضوء علی المسائل النحویه المبهمه مستفیدین من المصادر و المراجع النحویه خاصه شرح المفصل للزمخشری بقلم ابن یعیش النحوی و سائر الکتب للعلماء النحویین. الکلمات الدلیلیه: الشنفری، لامیه العرب، الزمخشری، أعجب العجب، النحو.

عصر عباسی به طور کلی به دو دوره تقسیم می شود: دوره اول که به عصر طلایی نیز مشهور است و مقارن با قرن هشتم و نهم میلادی است اوج شکوفایی و ارتقا، علم و ادب و فرهنگ است چرا که خلفای عباسی به علم و ادب و هنربسیار توجه داشته و در مسیر پیشرفت و اعتلای آن بر یکدیگر پیشی می گرفتند. در این دوره با توجه به امتزاج و اختلاط فرهنگ ها و عناصر گوناگون و تاثیراتی که این عناصر بر جامعه عباسی داشتند. گرایش ها و جریان های متعددی ظهور یافتند گرایش زهد و پارسایی یکی از بارزترین آنهاست که با ورود به شعر و ادب هویت و جلوه خاصی به خود گرفت هر چند که مفاهیم زهدی قبل از این دوره نیز در عرصه شعر و ادب حضور داشت اما در عصر عباسی زهدیات به عنوان یک فن مستقل شعری توسط ابوالعتاهیه شناخته شد بدنبال آن شعرای دیگری نیز به سوی آن جلب شدند. ابوالعتاهیه و ابونواس دو تن از شاعران پر آوازه عصر اول عباسی به شمار می روند که اشعاری ناب در اغراض گوناگون سروده اند ابونواس را در ادبیات عرب با خمریات و طردیات اش می شناسند شاعری که بخش اعظمی از عمر خویش را به وصف شراب و مجالس آن پرداخته است و اما ابوالعتاهیه با زهدیاتش معروف است البته ابونواس در اواخر عمر به زهد روی آورد و در این باب اشعاری بسیار زیبا سرود که از عمق روح پشیمان و امیدوارش سرچشمه می گرفت. اشعار زهدی ابونواس سر شار از احساس و عاطفه است . ابوالعتاهیه نیز در زمینه زهد به عنوان پیشوای جریان زهد روزگار خویش شناخته می شود جریانی که در دوره عباسی به اوج شکوفایی خود رسیده بود البته این دو شاعر در انواع اغراض شعری طبع آزمایی کرده اند که از ارزش ادبی و هنری والایی برخوردار می باشد اما این بحث به بررسی و مقایسه اشعار زهدی آنها پرداخته و در صدد شرح و تبیین هر چه بیشتر آن می باشد .

پروفسور ویکتور الکک لبنانی پژوهشگر،نویسنده واز فعالان حوزه ی ادبیات تطبیقی، شخصیتی برجسته در جهان عرب می باشد.ایشان علاوه برتخصص در حوزه ی ادبیات عرب در حوزه ی ادبیات فارسی نیز تحصیلات عالیه دارد و صاحب کتاب ها و پژوهش های فراوانی در عرصه ی ادبیات فارسی و عربی می باشد.وی درهمایش ها و کنفرانس های زیادی در سطح بین المللی شرکت نموده و در زمینه ی پیوند دو ادب فارسی و عربی و تبیین تاثیر و تاثر آنها بر یکدیگر تلاش های فراوان نموده است.ایشان همچنین در عرصه ی روزنامه نگاری نیز توانمند است وسال های متمادی درایران ،کشورهای عربی ، اروپایی و آمریکایی فعالیت مطبوعاتی داشته است.دکتر الکک در حال حاضر سردبیر مجله تطبیقی« الدراسات الأدبیه » می باشد که اولین مجله ی خاورمیانه در حوزه-ی ادبیات تطبیقی است که به چهار زبان منتشر می شود.هدف از این پایان نامه معرفی شخصیت ایشان و آثار و خدمات ایشان به دو زبان فارسی و عربی وجایگاه وی در میان پژوهندگان و ایران شناسان معاصر عرب می باشد.فزون به شرح خدمات وی، زندگینامه¬ی ایشان نیز مختصراً بیان شده و در ادامه به معرفی آثار و تحلیل آن ها پرداخته ایم.در پایان از حضور وی در مجامع ادبی و از جایگاه او در ادبیات تطبیقی سخن گفته ایم تا چه قبول افتد و چه در نظر آید

ایقاع در لغت به معنی جریان یافتن و جاری شدن ودر اصطلاح توالی منظم مجموعه ای از عناصر آوائی و غیر آوائی است که به شعر زیبائی می بخشد. ایقاع شعری بر دو نوع خارجی و داخلی است. ایقاع خارجی در شعر سنتی جایگاه اساسی دارد و از بحور شانزده گانه خلیلی حاصل می شود ودریافت کننده آن امواج شنوائی است اما ایقاع داخلی به دو بخش موسیقی درونی و معنوی بوده و مختص شعر مدرن یعنی قصیده النثر است البته این بدان معنا نیست که شعر سنتی از ایقاع داخلی خالی باشد بلکه نقش آن در قصیده النثر کاملاً پررنگ است زیرا ایقاع خارجی را به ورطه فراموشی سپرده و فقط بر ایقاع داخلی تکیه دارد. پیدایش قصیدهالنثر در عصر حاصر نقطه عطفی در تاریخ زبان و ادبیات عربی به شمار می رود چرا که با ظهور این قالب نوین شعری ساختار موسیقایی شعری دگرگون شد و معماری جدید پیدا کرد. معماری که در شکل گیری آن علاوه بر شاخص های کمی شاخص های کیفی نیز به کار گرفته شد وایقاع علاوه بر جنبه صوتی متن شعری مشمول معنا و عاطفه نیز گردید. این نوع ایقاع از عناصر گوناگونی چون رمز، اسطوره، توازی- صرفی و نحوی، بدیع لفظی و معنوی حاصل می شود. کلیدواژه ها: ایقاع، ایقاع داخلی، قصیده النثر، بدیع لفظی و معنوی.

این پژوهش درپی بررسی و تحلیل عوامل ایجاد انسجام معنایی (علی ومعلولی ) در داستان قاع المدینه است ؛چراکه این داستان یکی از داستان های روایی است با سطح بالایی ازعامل معنایی علی و معلولی .این بررسی و تحلیل بر اساس الگوی انسجام متنی هالیدی و حسن و با روش توصیفی و تحلیلی و رویکردی آماری صورت می گیرد