چکیده بیماری های ویروسی توتون به دلیل تاثیر بر کیفیت و کمیت محصول، از اهمیت بسیاری برخودارند. یکی از مهمترین ویروس های توتون که از پراکنش جهانی برخوردار است، ویروس وای سیب زمینی (potato virus y, pvy) می باشد. مطالعه واکنش ارقام مختلف توتون تیپ شرقی و شناسایی منابع مقاومت در برابر ویروس pvy، در راستای دستیابی به ارقام توتون مقاوم به این ویروس بوده و دارای اهمیت ویژه ای است. به این منظور، واکنش 39 رقم توتون تیپ شرقی نسبت به ویروس pvy در طرح کامل تصادفی در 5 تکرار (یک بوته در هر تکرار) در شرایط گلخانه مورد ارزیابی قرار گرفت. بذور مورد بررسی در گلدان های حاوی خاک استریل کشت شدند و نشا های هر رقم به گلدان های جداگانه منتقل شدند. بوته ها در مرحله چهاربرگی به روش مکانیکی با عصاره حاوی ویروس مایه زنی شدند. طی یک ماه بعد از مایه زنی، علایم ویروس یادداشت گردید و درجه بندی آلودگی بر اساس شدت علایم روی برگ و ساقه از صفر (بدون علایم) تا 11 (نکروز ساقه) انجام شد. طیف وسیعی از علایم و واکنش های مختلف در ارقام مورد بررسی مشاهده شد. میانگین درجه علایم بر اساس آزمون دانکن با میانگین کل (رقم basma s 31 که میانگین درجه علایم آن معادل میانگین کل بود) مقایسه گردید و تیمارهای با میانگین بالاتر و پایین تر از میانگین کل با اختلاف معنی دار به ترتیب به عنوان حساس و مقاوم انتخاب شدند. آزمایش نهایی روی 6 رقم به عنوان مقاوم به اضافه رقم basma s 31 به عنوان رقم شاهد (میانگین کل) به ترتیب مذکور انجام گرفت و میانگین درجه علایم بر اساس آزمون دانکن مقایسه شدند جهت تأیید وجود آلودگی نمونه هایی از بوته های توتون تهیه شد و با روش داس- الایزا مورد آزمایش قرار گرفتند. نتایج این تحقیق نشان داد که ارقامpobeda 3، zichna، plovdiv 58 و ourmia 205، با شاهد اختلاف معنی دار داشتند. وجود آلودگی در این رقم ها با استفاده از آنتی بادی پلی کلونال اختصاصی pvy (dsmz، آلمان) مورد تأیید قرار گرفت.