فرآیند انجماد اسپرم شامل در معرض قرار گرفتن ابتدایی اسپرم با مواد محافظ انجمادی، کاهش دما به زیر صفر درجه سانتی گراد، ذخیره، ذوب و سرانجام حذف ماده محافظ انجمادی و بازگشت به حالت طبیعی است. این تغییرات باعث آسیب های ساختاری و بیوشیمیایی به اسپرم می شود که می تواند زنده مانی و باروری اسپرم را تحت تاثیر قرار دهد . لذا استفاده از مواد محافظ انجمادی در محیط انجماد، ضروری ترین بخش درفرآیند انجماد اسپرم می باشد. اگرچه زرده تخم مرغ یکی از رایج ترین نگهدارنده های برون سلولی است که باعث حفاظت از اسپرم در طی فرآیند انجماد-ذوب می شود ولی در سالهای اخیر تلاشهایی به منظور جایگزین کردن آن با دیگر منابع گیاهی صورت گرفته است . این تلاشها به دلیل بروز مشکلاتی در زرده تخم مرغ از جمله عدم امکان استاندارد سازی و وجود آلودگی های میکروبی است که می تواند احتمال انتقال آلودگی های میکروبی را افزایش دهد. هدف ازاین مطالعه بررسی تاثیر محیط انجماد اسپرم با نگهدارنده های لسیتین سویا و زرده تخم مرغ بر عملکرد و توانایی لقاح اسپرم منجمد شده و تکوین رویان های آزمایشگاهی بعد از لقاح بود. محیط های گیاهی بر پایه 1 و 2 درصد لسیتین سویا همراه با سطوح 5 و 7 درصد گلیسرول و محیط های حیوانی بر پایه 15 و 20 درصد زرده تخم مرغ همراه با سطوح 5 و 7 درصد گلیسرول برای انجماد اسپرم قوچ مورد ارزیابی قرار گرفتند. نمونه سیمن در طول فصل جفتگیری و به صورت هفته ای دوبار از سه قوچ نژاد لری بختیاری جمع آوری و سپس به منظور انجماد با محیط های انجماد مورد نظر رقیق شدند. تحرک، زنده مانی وحالت آکروزمی به عنوان مهمترین پارامترهای اسپرم و میزان تسهیم، بلاستوسیست و شکوفایی روز هفتم جنینی به عنوان مهمترین پارامترهای توانایی لقاح و تکوین جنینی بعد از انجماد-ذوب مورد ارزیابی قرار گرفتند. تعداد 5 محیط در بخش محیط های انجماد گیاهی و 5 محیط در بخش محیط های انجماد حیوانی در یک طرح کاملا تصادفی با استفاده از نرم افزار آماری sas و رویه glm و در سطح معنی داری 5 درصد آنالیز شدند. اگرچه هیچ اختلاف معنی داری در حالت آکروزمی، میزان بلاستوسیست و شکوفایی رویان ها در هیچ کدام از محیط های گیاهی مشاهده نشد (0/05<p) ولی غلظت 1 درصد لسیتین سویا همراه با 7 درصد گلیسرول باعث افزایش معنی داری در تحرک، زنده مانی و میزان تسهیم رویان های آزمایشگاهی گردید (0/05>p . همچنین در محیط های حیوانی، اختلاف معنی داری در حالت آکروزمی، میزان بلاستوسیست و شکوفایی رویان ها مشاهده نشد (0/05<p) .ولی بیشترین میزان تحرک، زنده مانی و میزان تسهیم در محیط انجماد حاوی 20 درصد زرده تخم مرغ همراه با 7 درصد گلیسرول مشاهده شد که این اختلاف با سایر محیط های انجماد حیوانی معنی دار بود (0/05>p ). درمقایساتی که بین بهترین محیط های گیاهی و حیوانی صورت گرفت، هیچ اختلاف معنی داری بین این دو محیط مشاهده نشد (0/05<p). با توجه به معایب زرده تخم مرغ و تلاشها برای جایگزین کردن آن، به نظر می رسد که محیط انجماد بر پایه 1 درصد لسیتین سویا و 7 درصد گلیسرول جایگزین مناسبی برای محیط های بر پایه زرده تخم مرغ باشد.