نام پژوهشگر: محمد رضا عظیمی

اثر رژیمهای کم آبیاری و کود نیتروژن بر برخی صفات کمی و کیفی سورگوم دانه ای ((sorghum bicolor (l.) moench رقم پیام
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه زنجان 1390
  محمد حسن قدسی   محمد رضا عظیمی

به منظور بررسی تأثیر کم آبیاری و کود نیتروژن بر برخی صفات کمی وکیفی سورگوم دانه ای رقم پیام، آزمایشی در سال 1387به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان اجرا شد. در این آزمایش رژیم های آبیاری در 4 سطح شامل آبیاری کامل، کم آبیاری خفیف، متوسط و شدید در کرت اصلی و کود نیتروژن در 5 سطح شامل مقادیر صفر، 50 ، 100، 150 و 200 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار در کرت فرعی، مورد بررسی قرار گرفتند. بر اساس نتایج آزمایش، کاهش میزان کود و آب موجب افت عملکرد و اکثر صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک در گیاه سورگوم شد. بیشترین شاخص سطح برگ، غلظت co2 درون روزنه ای، سرعت تعرق، شاخص محتوای کلروفیل، هدایت روزنه ای، سرعت فتوسنتز، محتوای آب نسبی، قطر، طول و وزن خوشه، تعداد دانه در خوشه و شاخص برداشت، در رژیم آبیاری کامل و مصرف 150 کیلوگرم نیتروژن حاصل شد. ارتفاع بوته و وزن هزار دانه در آبیاری کامل ولی با مصرف 200 کیلوگرم نیتروژن بدست آمد. بیشترین عملکرد بیولوژیک به میزان (22/42 تن در هکتار) در رژیم آبیاری کامل و مصرف 200 کیلو گرم نیتروژن و کمترین آن به میزان (15/02 تن در هکتار) در رژیم کم آبیاری شدید و بدون مصرف کود حاصل شد. بیشترین عملکرد دانه به میزان (8/43 تن در هکتار) با مصرف 200 کیلوگرم نیتروژن و تحت رژیم آبیاری کامل و کمترین آن به میزان (4/6 تن در هکتار) در کم آبیاری شدید و مصرف 200 کیلوگرم نیتروژن بدست آمد. گیاهانی که نیتروژن مناسب (150 کیلوگرم در هکتار) دریافت نمودند توانستند با شرایط کم آبی بهتر سازگار گردند و در نهایت عملکرد بهتری داشته باشند. کاهش عملکرد در کم آبیاری خفیف و متوسط به ترتیب 12 و 22 درصد بود. با توجه به کاهش هزینه ها، در شرایط کمبود آب می توان از این دو برنامه آبیاری استفاده نمود.

تاثیر خصوصیات خاک و کود بر تبخیر آمونیاک از خاک
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه زنجان 1390
  زهرا رضایی   احمد گلچین

به منظور بررسی تأثیر خصوصیات خاک ، نوع و مقدار مصرف کود بر مقدار نیتروژن تبخیر شده از خاک به صورت آمونیاک سه آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در طی سال های 1389 و1390 در آزمایشگاه خاک شناسی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان اجرا گردید. تیمارهای آزمایش اول شامل ترکیب فاکتوریل سه سطح کربنات کلسیم (5/22، 27 و 35 درصد) و سه سطح نیتروژن (صفر، 200 و 400 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) از کودهای سولفات آمونیوم، نیترات آمونیوم، اوره و اوره- اسید سولفوریک بودند که در سه تکرار در خاک مصرف گردیدند. نتایج نشان دادند که اثرات نوع کود، سطوح نیتروژن مصرفی و مقدار کربنات کلسیم خاک بر مقدار نیتروژن تبخیر شده از خاک به صورت آمونیاک در سطح احتمال یک درصد معنی دار بودند. نتایج مقایسه میانگین ها نشان دادند که با افزایش مقدار کربنات کلسیم خاک مقدار نیتروژن تبخیر شده به صورت آمونیاک افزایش یافت. بیش ترین مقدار نیتروژن تبخیر شده از خاک به صورت آمونیاک به میزان 99/11 میکروگرم در گرم خاک از کود اوره و کم ترین مقدار آن به میزان 31/8 میکروگرم در گرم خاک از کود اوره- اسید سولفوریک به دست آمد. تیمارهای آزمایش دوم شامل ترکیب فاکتوریل سه سطح ماده آلی (صفر، 5/2 و 5 درصد) و سه سطح نیتروژن (صفر، 200 و 400 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) از کودهای سولفات آمونیوم، نیترات آمونیوم، اوره و اوره- اسید سولفوریک بودند که در سه تکرار در خاک مصرف گردیدند. نتایج نشان دادند که اثرات نوع کود، سطوح نیتروژن مصرفی و مقدار ماده آلی خاک بر مقدار نیتروژن تبخیر شده از خاک به صورت آمونیاک در سطح احتمال یک درصد معنی دار بودند. نتایج مقایسه میانگین ها نشان دادند که با افزایش مقدار ماده آلی خاک مقدار نیتروژن تبخیر شده به-صورت آمونیاک افزایش یافت. بیش ترین مقدار نیتروژن تبخیر شده از خاک به صورت آمونیاک به میزان 07/11 میکروگرم در گرم خاک از کود اوره- اسید سولفوریک و کم ترین مقدار آن به میزان 03/7 میکروگرم در گرم خاک از کود سولفات آمونیوم به دست آمد. تیمارهای آزمایش سوم شامل ترکیب فاکتوریل چهار سطح رس (5، 10، 20 و 41 درصد) و سه سطح نیتروژن (صفر، 200 و 400 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) از کودهای سولفات آمونیوم، نیترات آمونیوم، اوره و اوره- اسید سولفوریک بودند که در دو تکرار در خاک مصرف گردیدند. نتایج نشان دادند که اثرات نوع کود، سطوح نیتروژن مصرفی و مقدار رس خاک بر مقدار نیتروژن تبخیر شده از خاک به صورت آمونیاک در سطح احتمال یک درصد معنی-دار بودند. نتایج مقایسه میانگین ها نشان دادند که با افزایش سطوح رس (تا 20 درصد) مقدار نیتروژن تبخیر شده از خاک به صورت آمونیاک افزایش یافت. بیش ترین مقدار نیتروژن تبخیر شده از خاک به صورت آمونیاک به میزان 368/2 میکروگرم در گرم خاک از کود اوره و کم ترین مقدار آن به میزان 085/1 میکروگرم در گرم خاک از کود اوره- اسید سولفوریک به دست آمد.

تأثیر تراکم گیاهی وهرس ساقه اصلی بر صفات مورفولوژیک ،عملکرد واجزای عملکرد کدوی تخم کاغذی (cucurbita pepo l.)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه زنجان 1390
  سعیده سادات کرمانی پوربقایی   خلیل جمشیدی

به منظور بررسی تاثیر تراکم گیاهی و هرس ساقه اصلی بر عملکرد و اجزای عملکرد کدوی تخم کاغذی آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان، در سال 1389 انجام شد.عامل تراکم گیاهی در سه سطح شامل8000، 12000 و16000بوته در هکتار و هرس ساقه اصلی نیز در 3سطح شامل( عدم هرس ساقه ،هرس ساقه اصلی پس از تشکیل 14 و 18 گره) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که اکثر صفات مورد بررسی بطور معنی داری (05/0 p?) تحت تاثیر هرس ساقه اصلی قرار گرفتند. بیشترین عملکرد میوه (2/142تن در هکتار) و دانه در هکتار (3219 کیلوگرم در هکتار) از تیمار هرس ساقه پس از تشکیل 14 گره و کمترین میزان صفات مذکور به ترتیب در مقادیر (9/ 111 تن درهکتار) و (2775 کیلوگرم در هکتار) از تیمار عدم هرس ساقه بدست آمد. تاثیر تراکم گیاهی نیز بر اکثر صفات مورد بررسی از جمله عملکرد دانه و میوه معنی دار (01/0 p?) بود. بیشترین عملکرد دانه در هکتار (9/3753 کیلوگرم در هکتار) از تراکم 16000بوته در هکتار و کمترین آن از تراکم 8000 بوته در هکتار بدست آمد و همچنین بالاترین عملکرد میوه (4/175 تن در هکتار) مربوط به تراکم 16000بوته در هکتار و کمترین عملکرد میوه (4/93 تن در هکتار) مربوط به تراکم 8000 بوته در هکتار بود. تاثیر هرس ساقه اصلی و تراکم گیاهی بر محتوای روغن دانه معنی دار نبود و لیکن عملکرد روغن بطور معنی داری (01/0 p?) تحت تاثیر تراکم گیاهی قرار گرفت. بطوریکه بیشترین عملکرد روغن (1599 کیلوگرم در هکتار) از تراکم 16000 بوته در هکتار به دست آمد.

اثر تنش خشکی بر پایداری غشاء سلولی، روابط آبی و تبادلات گازی ارقام لوبیا چیتی (phaseolus vulgaris l.)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه زنجان - دانشکده کشاورزی زنجان 1389
  حسین نظری ناسی   خلیل جمشیدی

لوبیا چیتی گیاهی حساس به تنش خشکی است، در عین حال در این گیاه از لحاظ مقاومت به خشکی تنوع ژنتیکی مشاهده می شود. به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر ویژگیهای فیزیولوژیکی و عملکرد دانه ارقام لوبیا چیتی کشت شده در استان زنجان،آزمایشی به صورت کرت های خرد شده بر پایه بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه زنجان انجام شد. سطوح آبیاری( شاهد و تنش خشکی) در کرت های اصلی و ارقام لوبیا چیتی ( تلاش،cos16، محلی خمین و g14088)، در کرت های فرعی قرار داده شدند. نتایج به دست آمده از این آزمایش نشان داد که رقم cos16 از بیشترین میزان فتوسنتز(069/4 میکرو مول دی اکسید کربن بر متر مربع بر ثانیه)، پایداری غشای سلولی(77/21 درصد) و محتوی نسبی آب(34/69 درصد) در شرایط تنش خشکی برخوردار بود. در ضمن میزان کاهش فتوسنتز و محتوی نسبی آب در رقم cos16 نسبت به سایر ارقام در شرایط تنش خشکی نسبت به شاهد کمتر بود. همین رقم حداکثر عملکرد دانه را در شرایط تنش داشت(1346 کیلوگرم در هکتار) و میزان کاهش عملکرد دانه آن در شرایط تنش نسبت به شاهد کمتر از سایر ارقام بود. بنابراین به نظر می رسد ارقامی که بتوانند در شرایط تنش خشکی، یکپارچگی غشای سلولی خود را حفظ کنند ، از سرعت فتوسنتز بالاتری برخوردار بوده و عملکرد بیشتری خواهند داشت.

بررسی اثر حذف مارپیچ ?3 بر فعالیت لیپاز geobacillus thermocatenulatus (btl2) با روش مهندسی پروتئین
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه زنجان - دانشکده کشاورزی زنجان 1391
  مژده السادات غفوری   محمد رضا عظیمی

لیپازها خصوصاً لیپازهای با منشأ میکروبی، گسترده ترین گروه آنزیم هایی هستند که کاربردهای زیست -فناوری و شیمی آلی همچون کاربرد در صنایع غذایی، شوینده ها، صنایع دارویی، کشاورزی و... دارند. لیپازهای باکتریایی عضو خانواده ?/? هیدرولازها هستند که هیدرولیز و سنتز اسیل گلیسرول ها در حدفاصل آب-چربی را کاتالیز می کنند. بهبود ویژگی ها و فعالیت کاتالیتیک لیپازها به عنوان سومین آنزیم صنعتی دنیا جهت کاربردهای تجاری اهمیت زیادی دارد. مقایسه ساختار ?/? هیدرولازها و لیپازهای ژئوباسیلوسی نشان می دهد که جایگاه اتصال فلز zn2+ (?3 ،b1 و b2) تا کنون در تاخوردگی متعارف ?/? هیدرولازها دیده نشده است. این پژوهش به بررسی اثر حذف مارپیچ ?3 بر فعالیت لیپاز geobacillus thermocatenulatus (btl2) که لیپازی ترموآلکالوفیل است می پردازد. بدین منظور ابتدا مطالعات بیوانفورماتیکی و پیشگویی ساختمان جهت بررسی اثر حذف مارپیچ ?3 بر ساختمان و عملکرد لیپاز انجام شد. پیشگویی عملکرد لیپاز با حذف ناحیه ?3، افزایش فعالیت لیپاز در برابر سوبستراهای 4 تا 10 کربنه را نشان داد. سپس مارپیچ ?3 با روش soe-pcr از ژن لیپاز btl2 حذف شد، بیان ژن لیپاز جهش یافته در مخمر pichia pastoris و خالص سازی با روش کروماتوگرافی تعویض یونی انجام شد. بررسی فعالیت لیپاز جهش یافته نشان داد که حذف ناحیه ?3، فعالیت کلی لیپاز در حضور سوبسترای 4 کربنه (سوبسترای مطلوب این لیپاز) را 8/1 برابر (u/mg 13418)، در حضور سوبسترای 8 کربنه 2/2 برابر (u/mg 10974) و برای سوبسترای 18 کربنه 1/2 برابر (u/mg 3635) افزایش می دهد. ویژگی سوبسترایی به سمت هیدرولیز سوبستراهای بزرگتر تغییر یافت. محدوه فعالیت لیپاز جهش یافته در دماهای 50 تا 60 درجه سانتی گراد و ph 7 تا 10 افزایش یافت. پایداری دمایی لیپاز جهش یافته تغییر چندانی نداشت. یون-های فلزی mn2+ و k+ فعالیت نسبی لیپاز جهش یافته را افزایش دادند اما افزایش فعالیت لیپاز جهش یافته در حضور یون zn2+ بسیار قابل توجه بود در حالیکه یون zn2+ فعالیت لیپاز طبیعی را مهار کرد. فعالیت لیپاز جهش یافته در حضور یون های ca2+ و mg2+ همانند فعالیت لیپاز طبیعی بود و در حضور یون na+ فعالیت لیپاز جهش یافته تغییری نکرد. در حضور حلال های آلی غیر قطبی فعالیت لیپاز جهش -یافته افزایش یافت، اما اثر سورفکتانت ها بر فعالیت لیپاز جهش یافته، همانند لیپاز طبیعی بود. بنابراین از لیپاز جهش یافته می توان جهت کاربرد در بخش های مختلف صنعت استفاده کرد.

تعیین کارآمدی ژن ayt1 در گندم، جهت مقابله با فوزاری توکسین don
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه زنجان - دانشکده کشاورزی زنجان 1390
  زهرا ایرانی رشیدآباد   علی حق نظری

بیماری ویرانگر ایجاد شده توسط قارچ fusarium graminearum بلایت فوزاریومی سنبله گندم است که علاوه بر کاهش معنی دار عملکرد، قادر است خسارت غیر مستقیمی را از طریق تجمع مایکوتوکسین ها در دانه های برداشت شده وارد سازد که محصول را برای مصرف انسان و دام نامناسب می نماید. بنابراین درک واکنش های متقابل قارچf. graminearum وگیاه برای برای دستیابی به مکانیسم های مقاومت به مایکوتوکسین های حاصل از قارچ، می تواند برای کاهش خسارت های ناشی از این بیماری موثر باشد. دی اکسی نیوالنول(don) مهم ترین سم تولید شده توسط قارچ در دانه های آلوده است.مقاومت به مایکوتوکسین ها به سه مکانیسم اصلی حاصل می شود: خارج کردن توکسین از سلول توسط ناقلین سیتوپلاسمی abc، تغییر در جایگاه اتصال یا پروتیین هدف توکسین ها و سم زدایی. فوزاریوم هایی که مایکوتوکسین تولید می کنند، آنزیم هایی جهت کاهش اثرات سمی دارند.f. graminearumبه کمک آنزیم تریکوتسین 3-o-استیل ترانسفراز(tri101) تریکوتسین ها را به ترکیباتی با سمیت کمتر تبدیل می کند. این آنزیم یک گروه استیل را جایگزین ohموجود بر روی کربن 3می کند وآنها را به ترکیباتی که سمیت کمتری دارند مانند3-a donتبدیل می کنند. مطالعات بعدی منجر به شناسایی یک orf در ژنوم مخمر شد که از نظر ساختمانی و فعالیت مشابهت زیادی بهtri101فوزاریومی دارد و استیل ترانسفراز مخمری ayt1نامگذاری شده است. لذا این ژن نیز به همراه tri101فوزاریومی به منظور ایجاد مقاومت نسبی به بیماری fhb مورد توجه قرار گرفته است.در پژوهش حاضر تاثیر استیله شدن donدر افزایش تحمل گیاه به مایکوتوکسین ها، به وسیله انتقال ژن سنتتیکayt1 بهینه سازی شده برای گیاه با آگروباکتریوم، مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا برای بررسی احتمال کاهش تاثیرات donاز طریق راهکار سم زدایی این ژن از طریق آگروباکتریوم به گیاه توتون به عنوان گیاه مدل و سپس با روش اگرواینفیلتریشن به صورت موقت به گیاه گندم انتقال یافت. آنالیز های مولکولی در سطح dna،rna تراریختی گیاه توتون را تایید کرد.از آزمون tlcجهت نمایان سازی فعالیت آنزیم در توتون و گندم استفاده شد. نتایج نشان داد که ژن مصنوعی ayt1در توتون قادراست don رابه 3-a donتبدیل کرده و از سمیت آن بکاهد. در گیاه گندم نیزبیان موقت این ژن توانست تا حدی از سمیت don بکاهد.

تأثیر متیل جاسمونات و تنش شوری بر نمودهای بابونه آلمانی (matricaria chamomilia l.)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه زنجان - دانشکده کشاورزی زنجان 1391
  رقیه منصوری   بابک عندلیبی

بابونه آلمانی (matricaria cammomila) یکی از شناخته ترین گیاهان دارویی از خانواده astraceae است که اغلب به عنوان ستاره گیاهان دارویی نامیده می شود. جاسمونیک اسید و متیل جاسمونات از سیگنال های مهم مولکولی در گیاهان به شمار می آیند که در پاسخ به تنش های زنده و غیر زنده و نیز در فرایندهای مربوط به رشد و توسعه گیاهان نقش بسیار مهمی را ایفا می کنند. شوری یکی از مهمترین تنش های محیطی است که تولید محصولات زراعی را تحت تأثیر قرار می دهد. به منظور بررسی تاثیر محلول پاشی متیل جاسمونات روی برخی صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک بابونه، در شرایط تنش شوری، آزمایشی در محل گلخانه تحقیقاتی دانشگاه زنجان، به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل محلول پاشی با متیل جاسمونات در 5 سطح صفر،30، 60، 90 و120 میکرومولار و فاکتور دوم سطوح شوری بکار برده شده در4 سطح 3/2 (شاهد)، 5/6، 8 و 7/10 دسی زیمنس بر متر بود که با اضافه کردن nacl به خاک گلدان ها این مقادیر بدست آمد. عمل افشانه کردن متیل جاسمونات بر روی گیاهان بابونه در سه مرحله 1) سه الی چهاربرگی 2) درمرحله ساقه روی 3) در مرحله ظهورگل آذین انجام شد. نتایج نشان داد که تاثیر تنش شوری و متیل جاسمونات روی اغلب صفات مورفولوژیک، پارامترهای فیزیولوژیک فتوسنتزی، خصوصیات فیزیولوژیک غیر فتوسنتزی، خصوصیات کمی گل و اثر اصلی این تیمارها روی کیفیت گل یا میزان فلاونول-o-گلیکوزیدها معنی دار بود. سطوح مختلف شوری اثر معنی داری را روی اکثر صفات اندازه گیری شده داشت و با افزایش شوری فراتر از سطح 5/6 دسی زیمنس بر متر کلیه صفات مذکور کاهش معنی داری یافتند. بالاترین میزان هر یک از صفات متعلق به تیمار 5/6 و کمترین آن متعلق به تیمار 7/10 دسی زیمنس بر متر بود. با کاربرد متیل جاسمونات اکثر صفات اندازه گیری شده تحت تاثیر معنی دار این تنظیم کننده قرار گرفتند. نتایج نشان داد تحمل گیاه نسبت به شوری با کاربرد متیل جاسمونات افزایش یافت. بیشترین افزایش عملکرد و تخفیف اثرات تنش در گیاهان تیمار شده با غلظت های 60، 90 و 120 میکرومولار متیل جاسمونات مشاهده گردید. همچنین متیل جاسمونات توانست واریانس ایجاد شده توسط تنش شوری را در اکثر صفات اندازه گیری شده کاهش دهد.

یک نامساوی مرتبط با نوع مینکوفسکی برای انتگرال های سوگینو
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه مراغه - دانشکده علوم پایه 1392
  مریم محسنی   بیاض دارابی

در این پایان نامه، در حالت کلی یک نامساوی مرتبط با نوع مینکوفسکی برای انتگرال های سوگینو روی فضاهای مجرد مورد مطالعه قرار می گیرد. برخی نتایج به دست آمده توسط مولفان دیگر روی نامساوی چی بی شف تعمیم داده می شود[4,7]. درستی نامساوی های فوق با مثال های متعدد مورد بررسی و تحقیق قرار می گیرد. ‎‎

دنباله های گشتاوری و توسیع های عقب گرد از شیفت های وزن دار زیرنرمال
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه مراغه - دانشکده علوم پایه 1392
  علی زاهدی   محمد رضا جبارزاده

در این پایان نامه ارتباط بین یک شیفت زیرنرمال و اندازه تولید شده توسط دنباله های گشتاوری و گردایه‎ ‎‎ی وسیعی از شیفت‎ ‎‎های وزن دار‎‎ مرتبط با شیفت اصلی بررسی می شود. همچنین تاثیر افزودن جمله جدید به دنباله وزنی یا جابجایی دو جمله در دنباله وزنی مورد تحلیل قرار می گیرد. علاوه بر این فرمول هایی برای ارزیابی نقطه جرمی در مبدا با اندازه مرتبط با شیفت را بدست می آوریم. افزون بر این مطالب‏، ارتباط بین اندازه مرتبط با شیفت زیرنرمال و گردایه ا‎‎ی از شیفت ها که تفاوت عمده با شیفت اصلی دارند را تجزیه و تحلیل خواهیم کرد.

قاب های تلفیقی و ‎-gقاب ها
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه مراغه - دانشکده علوم پایه 1392
  ابراهیم بهاری   اصغر رحیمی

قاب های تلفیقی و ‎-g‎قاب ها تعمیمی از قاب ها روی فضاهای هیلبرت می باشند، که اخیرا مورد توجه قرار گرفته اند. در این پایان نامه، برخی از نتایج و قضایای مطرح در نظریه قاب ها به قاب های تلفیقی و ‎-gقاب ها تعمیم داده شده است. همچنین ‎-g‎قاب های جدیدی با استفاده از ‎$-g$‎قاب های ساخته شده برای مولفه های فضا به دست آمده است. در ادامه، نتایجی در خصوص دوگان متعارف ‎-g‎قاب ها و پایداری -gقاب ها تحت آشفتگی مورد مطالعه گرفته است.

تطبیق و بررسی غزل نیمایی، قصیده نیمایی آزاد در آیینه 3 شاعر معاصر، حسین منزوی، قیصر امین پور و مرتضی امیری اسفندقه
thesis دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1394
  محمد رضا عظیمی   دره دادجو

بررسی شعر پارسی ، بدون شناختِ قالبهای آن امکان پذیر نبوده و نیست . چرا که انواع شعر ، همچون خشتهای به کار رفته در یک بنا ، پایه ای اساسی آن می باشد. در این رساله به دو قالب غزل و قصیده که از نخستین انواع شعر پارسی اند و در آغاز یکی بوده اند پرداخته شده است ، با توجّه و تأمّل بر انقلاب ادبی نیما یوشیج.نکت? نهایی در این رساله ، دگرگونی ساختار این دو قالب است با پذیرش انقلاب ادبی نیما و آنچه که او در آثار منظوم و منثور خویش یاد آور آن بوده است . در این پژوهش غزل و قصید? حسین منزوی مرتضی امیری اسفندقه با تکیه بر غزل وقصیده نیمایی و ویژگیهای آن بررسی شده است.از موضوعات دیگر این بررسی پرداختن به خود شعر نیمایی با نگاه به شعرهای نیمایی قیصر امین پور ، می باشد.از آنجا که این سه شاعر صاحب اثر در حوز? ادب پس از نیما ، در هر سه قالب غزل و قصیده و نیمایی نمون? هایی از آثار خویش را ارائه داده اند و در مورد این نمونه ها از هر سه شاعر، مقایسه نیز صورت گرفته است .البته سه شاعر مورد تحقیق هر کدام در یک حوزه از قالبهای مطروحه به درخششی رسیده اند که مورد نظر رساله است .به عنوان مثال درخششی که حسین منزوی در غزل داشته است در نیمایی نداشته است همچنان که فروغِ قصاید اسفندقه از غزلِ او چشمگیرتر است و قیصر امین پور که در شعر نیمایی درخشیده است اگرچه در غزل نیز فروغ داشته است. آنچه قابل ذکر است این نکته است که غزلِ منزوی نیمایی است. همچنانکه قصید? اسفندقه تلاش کرده است تا نیمایی باشد.شکستنِ حدود و ثغور قالب غزل و قصیده پس از نهضتِ ادبی نیما از جمله موارد مهّم این رساله است در کنارِ شناختِ قالب صحیح نیمایی .برای دریافت روشن تر موضوع شعر پس از نیما در این سه قالب که یکی از آن قوالب کاملاً تازه و نوین است ، از شعر هر شاعری نمونه ای ، پیش روی قرار گرفته است تا تفاوت غزل دیروز و امروز همچون قصید? کهن و نو ، به وضوح بیشتر دریافت شود.