نام پژوهشگر: عبدالرسول حسینی‌زاده

نقد و بررسی پدیده ترادف در قرآن کریم
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم - دانشکده علوم قرآنی قم 1388
  محمد علی دهقانی فیروزآبادی   عزت الله مولایی نیا

ترادف در لغت به معنای به دنبال هم آمدن و قرار گرفتن پشت سر یکدیگر و در اصطلاح، اتحاد چند لفظ در یک معنا را گویند. البته میان این الفاظ تطابق کامل معنایی وجود ندارد. به عبارت دیگر الفاظ مترادف کلماتی هستند که در برخی از وجوه معنایی با هم اشتراک اما در برخی دیگر از وجوه تفاوت دارند. لغویان متقدم برای بیان اندیشه ی ترادف از اصطلاحاتی مانند متقارب المعنی ، اختلاف الفاظ اتفاق معانی و ... استفاده می کردند. ترمذی و همدانی از جمله اولین کسانی هستند که برای بیان این اندیشه ، اصطلاح ترادف را به کار گرفتند .با مراجعه به آثار متقدمان در زمینه ی ترادف، می توان دریافت که ترادف در نزد آنان چیزی جز تقارب معانی الفاظ نبوده است.بر همین اساس می توان گفت میان لغویان متقدم در موضوع ترادف، اختلافات جدی وجود نداشته است.موافقان ترادف به تقارب معانی الفاظ توجه داشته و مخالفان ، وجود ترادف تام را انکار کرده اند.بسیاری از صاحب نظران و محققان ، وقوع ترادف تام را در قرآن نپذیرفته اما برخی از معاصرین به وقوع این پدیده در قرآن اعتراف کرده اند.موافقان ترادف در قرآن ، به مخالفت با تفاوتهای مطرح شده میان الفاظ مترادف، پرداخته فروق را خیالی و یا تکلف آمیز می دانند. آنها همچنین ارائه ی الفاظ با معنای واحد از سوی مفسران را دلیلی برای پذیرش ترادف دانسته اند.عدم صحت فروق و یا عدم دست یابی به تفاوتها در برخی موارد ، بر عدم وجود فروق و اثبات ترادف تام دلالت ندارد.مفسرین به منظور تقریب معنا و تبیین و شرح واژه های قرآنی ، چاره ای جز استفاده از الفاظ مترادف ندارند اما این شیوه ی جاری در میان مفسران ، به معنای قبول تطابق تام نیست. در تفاسیر، فروق موجود میان الفاظ مترادف بیان شده و اگر در مواردی تفاوتها ذکر نمی شود یا به دلیل عدم ضرورت است ویا نهایتاً در مواردی می توان گفت که مفسران از دریافت فروق باز مانده اند نه اینکه این فروق وجود ندارد.

تفسیر تطبیقی سوره تحریم از تفاسیر مجمع البیان، المیزان، طبری، الدر المنثور، منهج الصادقین، نورالثقلین، قرطبی، فخر رازی و ابن عربی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه جامعه المصطفی العالمیه - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1385
  خداداد دانش   محمد جواد سعدی

سوره تحریم از سوره های ممتحنات است بر اساس ترتیب نزول سوره 107 قرآن می باشد. در سال دهم هجرت در مدینه نازل شده است پنج آیه اول سوره ماجرای خانوادگی پیامبر (ص) را بیان می کنند. از این آیات استفاده می شود که ماجرا شدید است چون که: 1- پیامبر (ص) را مورد عتاب قرار می دهند، که در واقع این عتاب به برخی از زنان حضرت است که سر ایشان را فاش نمودند. 2- تعبیر دال تتوباالی الله که در آن التفات از غایب به خطاب بکار رفته مبالغه در عتاب را می رساند. 3- آن زنان با افشای سر، میل به باطل یافتند و از خط مستقیم خارج شدند و بر علیه پیامبر (ص) هم داستان گشتند. انان به نوعی موجب اذیت پیامبر گردیدند. توبه ای پذیرفته می شود که دارای شرایط زیر باشد. گناه را از روی جهالت انجام داده باشد، زود توبه کند. اصرار بر گناه نداشته و از گناه متنفر باشد. صالح المومنین در روایات فریقین امام علی(ع) است. عمده مطالبی که از آیات این سوره استفاده می شود عبارتند از: 1- مومنان در برابر خویش و خانواده شان مسئول می باشد. 2- مسلمانان وظیفه دارند که با کفار و منافقان جهاد کنند. 3- بر اسنان لازم و واجب است که از گناهان توبه کند. 4- زن و مرد از لحاظ رسیدن به مقام قرب الهی یکسان هستند. 5- کلید واژه، تحریم، ازواج النبی اهل، توبه، جهاد، مثل، تفسیر، تاویل، سبب نزول

نقش تربیتی والدین از دیدگاه قرآن و حدیث
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه جامعه المصطفی العالمیه - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1385
  اشتیاق حسین کاظمی   مجید طرقی

این یاپان نامه تحت عنوان "نقش تربیتی والدین از دیدگاه قرآن و حدیث" با یک مقدمه و 5 فصل تنظیم شده است. فصل اول: کلیات پژوهش شامل:مقدمه، بیان مسأله، سابقه و ضرورت تحقیقف هدف تحقیق، روش تحقیق، واژه شناسی تربیت، مراحل تربیت می باشد. فصل دوم:نقش تربیتی والدین قبل از انعقاد نطفه و دوران بارداری، در این فصل به بحثهایی همچون: 1-انتخاب همسر و شرایط آن 2-پیش از انعقاد نطفه که در آن از اهمیت فرزند صالح در قرآن، دعا برای طلب فرزند صالح،تأثیر غذای حلال و حرام در تربیت فرزند، رعایت کردن آداب مباشرت، زمان و مکان آمیزش زن وشوهرو تأثیر آن بر تربیت فرزند پرداخته است.3-دوران بارداری شامل مباحث زیر: اهمیت دوران بارداری، مسئولیت پذیری مادر، مراقبت های هنگام بارداری، خطرات دوران بارداری، توصیه هایی در دوران بارداری، نقش تغذیه زن باردار، برنامه غذای زنان باردار، تأثیر غذای مادر در جنین و، توصیه ها و دستورات پزشکی، هنگام زایمان و خطرهای آن و بالاخره پاداش زن باردار در مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. فصل سوم:به نقش تربیتی والدین در دوران نوزادی اختصاص دارد که در این فصل وظایف والدین از قبیل پوشش نوزاد، گفتن اذان و اقامه در گوش نوزاد، نامگذاری نوزاد، کام برداشتن نوزاد، عقیقه کردن فرزند، ختنه کردن فرزند، صدقه دادن برای نوزاد، تراشیدن سر نوزاد و شیردهی و مدت آن و اهمیت و فواید شیر مادر بیان گردیده است. فصل چهارم:مربوط نقش تربیتی والدین در دوران کودکی می باشد؛که از محبت به کودکان آغاز سپس بحث در نقش خانواده در محبت، تنبیه کردن کودکان، نقش والدین در حمایت کودکان، نقش احترام در تربیت کودکان، سلام کردن به کودکان، بازی با کودکان، نقش تشویق به کودکان، بحث پایان پذیرفته است. در فصل پنجم: نقش تربیتی والدین در دوران نوجوانی و جوانی در دو قسمت مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. ابتدا در بحث نوجوانی مطالبی از قبیل: مسئولیت خانواده در تربیت فرزند، مشورت کردن با نوجوانان، انتخاب دوست، مراقبت محیط، آموزش نوجوانان بیان شده است. در قسمت دوم یعنی بحث به شغل جوان، و عوامل موفقیت در انتخاب شغل و در نهایت نقش والدین در انتخاب همسر جوان پرداخته شده است.آنچه که در این موارد بحث شده است از آیات و روایات استفاده شده که والدین در تربیت اولاد نقش حساسی دارند همچون قبل از انعقاد نطفه بالخصوص در تغذیه حلال و حرام و در دوران بارداری، بعد از تولد فرزند در نامگذاری فرزندان که اگر نام زشت و ناشایسته باشد بر شخصیت فرزند تأثیر دارد و گذاشتن نام نیکو تأکید فراوان شده است، و محبت با کودکان، احترام به کودکان، و آموزش به کودکان نقش مهمی دارند و در مرحله نوجوانی در مباحثی ذیل که پرداخته شده است. مسئولیت خانواده در تربیت، مشورت کردن با نوجوان و در انتخاب دوست نوجوان، و انتخاب همسر نوجوان، آموزش نوجوان والدین در تمام این امور نقش فراوان دارند که ذکر شده اند.

بررسی عالم برزخ در تفاسیر شیعه و اهل سنت
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم - دانشکده علوم قرآنی قم 1393
  محمدرضا رضاپور   عبدالرسول حسینی زاده

بدن انسان ابزاری برای روح مجرد اوست. به وسیله این بدن و جسم است که روح می تواند، مکنونات خود را در این دنیا، متبلور و نمایان سازد. اما پس از قطع رابطه روح با این بدن و پس از اینکه روح امکان بهره وری از این بدن را به عنوان یک ابزار و وسیله نداشت؛ در وعائی دیگر و در نشئه ای متفاوت از حیات این دنیا، به فعالیت خود ادامه می دهد. روح در یک بدن مثالی شبیه بدن قبلی، متناسب با موقعیت و شرایط جدید ادامه حیات می دهد. این قالب جدید که روح آن را به کار می گیرد؛ بدن مثالی نامیده می شود. که از نظر اندازه و شکل، همچون بدن صاحب آن روح، در زندگی این دنیا می باشد؛ اما از نظر سایر ویژگیها، مثل جرم و وزن، متفاوت با آن است. باتجلی روح در این بدن و جــسم جدیدکه جسم برزخی نامیده می شود؛ در نشئه جدید از حیات خود، به فعالیت ادامه می دهد. اما این حیات جدید، همراه لذایذ یا رنجهای ویژه ای است. این لذایذ یا رنجها، نتیجه افکار، عقاید، اعمال، نیّات، صفات و ملکات راسخ در نفس است که در طول حیات دنیوی فراهم نموده است. این پژوهش، با کمک دلایل نقلی، از آیات و روایات، و تفسیر آن از منظر بزرگان اهل تفسیر(اعم از شیعه و سنی)و دلایل عقلی، به اثبات این موضوع می پردازد که روح، مراحل مختلف حیات را طی می کند. و انسان در مسیر تکاملی خود، بعد از نشئه دنیا وپس از مرگ، در نشئه جدیدی از حیات، به نام عالم برزخ قرار می گیرد. و نشان می دهد که حیات انسان پس از مرگ دنیوی، متوقف نمی شود.

بررسی و تحلیلی آرء مفسران و اصولیین در باب خطابات قرآنی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم - دانشکده علوم قرآنی قم 1393
  علی سعیدی   عبدالرسول حسینی زاده

دراین رساله ی علمی تلاش شده که ماهیت خطابات قرآنی از حیث مفهوم شناختی و منطقی مورد واکاوی قرار گیرد.خطاب نوعی کلام حضوری ورودررو است که گوینده وشنونده کاملا به آن آگاهی دارند.همچنین دیدگاه محققین اصولی در باب خطابات قرآنی مورد ارزیابی وتحلیل قرار می گیرد ونظریه ی کسانی که خطابات قرآنی را مختص حاضرین عصرنزول دانسته مورد نقد و چالش واقع می شود که در این خصوص عمومیت خطابات اعم از حاضرین وغایبین وموجودین ومعدومین مورد قبول است. همچنین در باب مخاطبین قرآن باوجود تنوع ظاهری درمخاطبین وپذیرش مخاطبین خاص وعام قرآن در وضعیت کلی ونهایی انسان فطری مخاطب اصلی قرآن است اگر چه در این میان قرآن کریم افراد وگروههای خاص وحتی ساکنین مناطق خاصی را به حسب ظاهر مورد خطاب قرار داده است لیکن مقصود نهایی قرآن ازخطابات خود عموم انسان ها فارغ از هرگونه رنگ و نژاد وقبیله ی خاصی است. نیز درباب اقسام خطابات قرآنی در تقسیم بندی کلی به دونوع خطابات گزارشی وغیرگزارشی منقسم گردیده و تقسیم بندی دیگری انواع خطابات ازحیث شیوه ی بیان ولحن خطاب مورد بررسی واقع می شود. دربحث زبان قرآن نیز چند ساحتی بودن وتلفیقی بودن زبان قرآن مورد تاکید قرار گرفته است و در عین اینکه زبان قرآن وخطابات قرآنی از توانمندی های زبان های دیگر به طور کامل برخوردار است در عین حال جزء دسته بندی ها ی آن ها قرار نمی گیرد ودرنوع خود بی نظیر ومنحصر به فرد است. ودرنهایت آنچه که مورد تاکید این تحقیق است جاودانگی قرآن ازحیث فرازمانی وفرامکانی بودن آن است و اینکه قرآن کریم باوجوداینکه به زبان عربی مبین ودر سرزمین حجازنازل شده واحیانا ازساختار ادبی آن بهره برده است مختص اقلیم خاصی نیست.

تجسم اعمال از دیدگاه قرآن و روایات و رد شبهات آنان
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشکده اصول الدین 1387
  معصومه زارع ده آبادی   مهدی مهریزی

چکیده ندارد.

اعجاز تشریعی قرآن کریم
thesis سایر - دانشکده علوم حدیث - دانشکده علوم قرآنی قم 1387
  صمد اسمی قیه باشی   محمود طیب حسینی

چکیده ندارد.