نام پژوهشگر: ناصر ‌شمس‌اسفندآبادی

اولتراسونوگرافی داپلر رنگی، طیفی و اولتراسونوگرافی داپلر رنگی سه بعدی قلب جنین سگ در یک سوم انتهای آبستنی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهرکرد - دانشکده دامپزشکی 1391
  نگار غفاری   ناصر شمس اسفندآبادی

این تحقیق جهت بررسی اولتراسونوگرافی داپلر رنگی، طیفی و اولتراسونوگرافی داپلر رنگی سه بعدی قلب جنین در یک سوم انتهایی آبستنی در 7 قلاده سگ انجام شده است. این سگ ها همگی سالم با میانگین وزنی و انحراف معیار 89/1±9/14 کیلوگرم از نژاد مخلوط بودند و آبستنی آنها بیشتر از 40 روز بود. آبستنی توسط اولتراسونوگرافی دوبعدی و تخمین سن جنین با روش اندازه گیری bi-parietal diameter(bpd) تأیید شدند.سگ های انتخاب شده در معاینه ی فیزیکی و بالینی هیچ گونه علائم غیرطبیعی را نشان نمی دادند. تغذیه و نگهداری سگ ها به صورت یکسان بود.سگ ها 12 ساعت قبل از انجام عملیات اولتراسونوگرافی مورد پرهیز غذایی قرار می گرفتند ولی آب به صورت آزاد در اختیار آنها قرار می گرفت. برای آماده سازی حیوان به منظور انجام اولتراسونوگرافی موهای ناحیه شکم تراشیده شده و با مقادیر کافی ژل آغشته می شد. حیوان در وضعیت خوابیده به پشت بر روی میز اولتراسونوگرافی قرار داده می شد. مشخصات هر یک از سگ ها و شماره آنها در سمت اطلاعات مربوط به حیوان در دستگاه ثبت می شد و از تنظیمات پیش فرض دستگاه جهت اولتراسونوگرافی قسمت های کوچک بدن استفاده می گردید. فرکانس مورد استفاده در این تنظیم بالاترین فرکانس پروب برای داشتن بهترین وضوح تصویر بود (فرکانس وضوح). ابتدا نمای دوبعدی در مد روشنایی با ترانسدیوسر(transducer) خطی از جنین سگ تهیه شده و موقعیت قفسه سینه و قلب جنین در نمای طولی مشخص می گردید. در همین نما تصاویر داپلر رنگی قلب و عروق اصلی تهیه شده و ساختارهای قابل ارزیابی در این نما شامل آئورت, بزرگ سیاهرگ زیرین و عروق بند ناف مشخص می شدند. متغیر های متفاوتی از منحنی طیفی داپلر برای آئورت، بزرگ سیاهرگ زیرین و جفت محاسبه شدند که عبارت بودند از : میانگین سرعت جریان خون(mean velocity) ,اندیکس مقاومت عروقی(resistance index)، حداکثر سرعت جریان خون در انتهای سیستول(peak systolic velocity) و سرعت جریان خون در انتهای دیاستول(end diastolic velocity) .در مورد بزرگ سیاهرگ زیرین تنها متغیر mean velocity قابل محاسبه بود.با استفاده از اولتراسونوگرافی داپلر طیفی تعداد ضربان قلب جنین از روی آئورت و عروق بند ناف جداگانه محاسبه شد.همین مراحل در مورد تصاویر مقطع عرضی از ناحیه قلب جنین تکرار شد. در گام بعد با استفاده از ترانسدیوسر خطی سه بعدی، تصاویر سه بعدی حفرات قلبی و آئورت و سایر عروق قابل ارزیابی اصلی از قلب جنین و عروق ناحیه نافی جنین نیز تهیه شده و نماهای استاندارد آن مشخص و توصیفی از اطلاعات به دست آمده به عمل آمد.در تحقیق کنونی، علیرغم اینکه موارد بررسی شده از سگ هایی با آبستنی طبیعی بودند، در مسیر حرکت عروق در تصاویر سه بعدی، آنومالی خاصی دیده نشد.به نظر می رسد اولتراسونوگرافی داپلر رنگی سه بعدی به خوبی توانایی بررسی آنومالی های عروقی و نقایص قلبی را فراهم می سازد. البته این موضوع نیاز به بررسی بیشتری دارد.این کار برای اولین بار در دامپزشکی و در سگ در ایران انجام شده است و نقطه عطفی را برای تحقیقات وسیع تر و جزئی تر در آینده پیش روی محققان می نهد.