نام پژوهشگر: محمدعلی باقرپور ولاشانی
سیدناصر موسوی بایگی محمدجواد ساعی
هدف این پژوهش، شناسایی نوع و ماهیت تجدیدارائه صورت های مالی و بررسی اهمیت استفاده از این اطلاعات در مدل های تصمیم گیری است. جامعه در دسترس تحقیق شامل 229 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، و دوره تحقیق سال های 1380تا 1386 را دربر می گیرد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که، بیشترین فراوانی تجدیدارائه ها از نظر طبقه بندی عناصر مالی، مربوط به بدهی ها؛ از لحاظ نوع صنعت مربوط به خودرو و قطعات؛ و از لحاظ سال های تحقیق مربوط به سال مالی 1384 است. همچنین یافته های تحقیق نشان می دهد که تفاوت نوع و ماهیت تعدیلات سنواتی، هم در سنوات مختلف، و هم در صنایع مختلف، معنی دار است. به علاوه، تفاوت معنی داری بین ارقام اولیه و تجدیدارائه شده مشاهده گردید؛ و توان مدل اسلوان در پیش بینی سود عملیاتی با استفاده از اطلاعات تجدیدارائه شده به طور معنی داری افزایش یافت.
صادق حسن زاده کوجو محمدجواد ساعی
هدف این تحقیق بررسی نظر استفاده کنندگان (مدیران مالی، حسابرسان و سرمایه گذاران حرفه ای) از استانداردها در رابطه با تفاوت های عمده موجود بین استانداردهای ملی و بین المللی حسابداری می باشد. بدین منظور پرسشنامه ای حاوی موارد عمده تفاوت موجود بین استانداردهای مذکور طراحی گردید. این موارد عمده براساس مقایسه میان استانداردهای ملی تدوین شده توسط سازمان حسابرسی تا پایان سال 1390 و استانداردهای بین-المللی تدوین شده توسط iasb وiasc تعیین گردیده-اند. اطلاعات دریافتی از طریق پرسشنامه با استفاده از آزمون بای نومیال مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان می دهد که استفاده کنندگان از استانداردهای حسابداری تنها در سه مورد("نحوه طبقه بندی در صورت جریان وجوه نقد"، "عدم شناسایی دارایی ثابت مشهود اعطایی دولت به عنوان بدهی در صورت وجود تعیین تکلیف در قوانین آمره" و "نحوه ی حسابداری جداگانه جهت شرکت های دولتی در مورد تسعیر ارز") با نحوه عمل ارائه شده در استانداردهای ملی موافق می باشند، و در سایر موارد مورد بررسی، حداقل یک گروه مخالفت خود را با این تفاوت ها اعلام کرده اند. بر اساس یافته های تحقیق چنین می توان استنباط نمود که استانداردهای ملی تدوین شده در برخی از موارد، نیازهای استفاده کنندگان را تامین نمی نمایند این امر می-تواند ناشی از عدم توجه به نظرات و نیازهای استفاده کنندگان در تدوین استانداردها و یا ناشی از عدم هم خوانی استانداردهای تدوین شده با شرایط و وضعیت خاص ایران باشد. بنابراین توصیه می گردد در تدوین استانداردهای ملی حسابداری شرایط محیطی، نیازها و نظرات استفاده کنندگان از استانداردها مد نظر قرار گیرد.
مهدی امیدفر محمدعلی باقرپور ولاشانی
این تحقیق به بررسی ارتباط میان خصوصیات حاکمیتی شرکت ها و تجدیدارائه های حسابداری می پردازد. انتخاب این موضوع به دلیل حجم گسترده تجدیدارائه ها در بازار سرمایه ایران می باشد. محققان معتقدند که تجدیدارائه ها نشانه مشهودی از کیفیت گزارشگری پایین شرکت ها می باشد. بدین منظور، مطابق تحقیقات گذشته و با در نظر گرفتن شرایط ایران یک سری از خصوصیات مهم حاکمیتی شرکت ها شامل ساختار هیات مدیره، ساختار مالکیت، ساختار حسابرسی و ساختار سرمایه به همراه ویژگی های مهم مالی آنها شامل خصوصیات سودآوری، نقدینگی، بازار و عمومی که می توانند کیفیت گزارشگری مالی را تحت تاثیر قرار دهند، انتخاب گردید تا به بررسی رابطه آنها با تجدیدارائه ها پرداخته شود. مطابق اطلاعات استخراج شده از صورت های مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران برای دوره زمانی 1388-1383، نتایج تحقیق نشان می دهد که تغییر مدیرعامل، تغییر حسابرس، تخصص صنعت حسابرس، اندازه حسابرس و بزرگترین سهامدار به همراه برخی خصوصیات مالی شرکت ها (شامل نسبت جریان وجوه نقد عملیاتی، نسبت نقدینگی و اندازه شرکت) ازعوامل موثر وقوع تجدیدارائه ها در بازار سرمایه ایران می باشند. بنابراین، یافته های این تحقیق، از این عقیده که مکانیزم های حاکمیت شرکتی راه علاجی برای بهبود کیفیت گزارشگری مالی می باشد، حمایت می کند. شواهد ارائه شده توسط این تحقیق، هم از بعد نظری و هم از بعد کاربردی دارای دستاوردهای مختلفی می باشد.
حسین میرزایی محمدجواد ساعی
تفاوت بین آنچه حسابرسان بر اساس استانداردهای حسابرسی انجام می دهند و آنچه استفاده کنندگان از حسابرسان انتظار دارند که انجام دهند، فاصله انتظاری حسابرسی نامیده می شود. تحقیق حاضر، به بررسی عوامل موثر بر کاهش این فاصله پرداخته است. به همین منظور اطلاعات مورد نیاز از طریق پرسشنامه، از دو گروه حسابرسان و استفاده کنندگان از صورت های مالی جمع آوری گردیده است. استفاده کنندگان در این تحقیق شامل سه گروه (مدیران دایره اعتبارات بانک ها، سرمایه گذاران و سهامداران و تحلیلگران بورس) از افرادی هستند که به صورت مکرر با گزارش حسابرسی در ارتباط بوده و برای انجام برخی از فعالیت های خود، از آن استفاده می کنند. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات جمع آوری شده از آزمون ناپارامتریک mann-whitney-u استفاده شده است. نتایج تحقیق، همچنان وجود فاصله انتظاری حسابرسی در حوزه، مسئولیت حسابرس، نگهداری اطلاعات حسابداری، عملکرد سیستم کنترل داخلی و کشف و جلوگیری از رخداد تقلب را تأیید نموده است. همچنین، بر اساس یافته های این تحقیق، آموزش استفاده کنندگان در حوزه ی مسئولیت حسابرسان و نحوه ی اجرای عملیات حسابرسی، توسعه ی گزارش حسابرسی و ارائه ی اطلاعات تفصیلی در مورد مسئولیت حسابرس نسبت به صورت های مالی در متن گزارش و یا به صورت یادداشت جداگانه و تدوین استانداردهای جدید حسابرسی در حوزه مسئولیت حسابرسان، از عوامل اثرگذار بر کاهش فاصله انتظاری بوده، اما حسابرسی گزارش هیأت مدیره نقش مهمی در کاهش این فاصله نداشته است.
محمدرضا آسیایی محمدعلی باقرپور ولاشانی
در این تحقیق دیدگاه استفاده کنندگان از صورت های مالی در خصوص تاثیر چرخش اجباری موسسات حسابرسی بر کیفیت حسابرسی مورد مطالعه قرار گرفته است. در واقع این تحقیق پاسخی به این پرسش است که،" چرخش اجباری موسسات حسابرسی چه تاثیری بر کیفیت حسابرسی دارد؟". منظور از چرخش موسسات حسابرسی جا به جایی و تعویض حسابرسان در دوره های زمانی مشخص و کیفیت حسابرسی نیز تابع ترکیبی از شایستگی (توانایی کشف اشتباه ها) و استقلال حسابرسان (انگیزه گزارش موارد کشف شده) می باشد. تحقیق حاضر از نوع کاربردی بوده و اطلاعات مورد نیاز نیز از طریق توزیع پرسشنامه بین استفاده کنندگان صورت های مالی جمع آوری شده است. جامعه آماری تحقیق شامل حسابرسان، مدیران مالی، سرمایه گذاران می باشد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل اطلاعات گردآوری شده نشان دهنده این موضوع است که چرخش اجباری موسسات حسابرسی موجب افزایش کیفیت حسابرسی می شود.
سجاد فلاح رمضانی محمدعلی باقرپور ولاشانی
ورشکستگی شرکت¬های بزرگ که باعث بدنامی برخی از موسسات بزرگ حسابرسی جهان و انحلال یکی از آن¬ها گردید و فساد بزرگ اقتصادی اخیر در ایران اهمیت نقش حسابرسان را بیش از پیش کرده است. طی سال¬های اخیر، جامعه حسابداران رسمی اقدام به رتبه بندی موسسات حسابرسی نموده است. رتبه¬بندی موسسات به شیوه¬ای که طی سال¬های اخیر در ایران صورت می¬پذیرد روشی جدید می¬باشد که میزان دقت و صحت آن از دغدغه¬های استفاده¬کنندگان است. لذا، این تحقیق به دنبال سنجش میزان مطابقت رتبه¬های ارائه شده برای موسسات و کیفیت حسابرسی است. مبنای کیفیت حسابرسی در تحقیق حاضر، سطح اقلام تعهدی اختیاری برآورد شده با استفده از مدل تعدیل شده عملکردی جونز، در نظر گرفته شده است. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال¬های 1387 الی 1390 می¬باشد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از رویکرد داده¬های ترکیبی و الگوی رگرسیون خطی استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می¬دهد که بین رتبه حسابرس و کیفیت حسابرسی رابطه منفی و معنی داری وجود دارد اما نتایج حاصل از آزمون¬های اضافی، حاکی از عدم وجود رابطه معنی دار است. به طور کلی و با در نظر گرفتن نتایج حاصل از آزمون اصلی و آزمون¬های اضافی تحقیق می¬توان بیان کرد که هیچ شواهدی مبنی بر وجود رابطه مثبت و معنی دار بین متغیر رتبه حسابرس و کیفیت حسابرسی یافت نگردید.
زهرا گل علیزاده فروتقه محمدعلی باقرپور ولاشانی
تحقیق حاضر جهت بررسی و تحلیل دیدگاه استفاده کنندگان در خصوص تاثیر اجرای دستورالعمل کنترل های داخلی و عوامل تشکیل دهنده آن بر سطح اعتماد ایشان طرح ریزی و انجام شده است. داده های لازم جهت انجام این تحقیق با استفاده از پرسش نامه جمع آوری شده است. به کمک این پرسش نامه نوع تاثیر (افزایش، کاهش یا بی تاثیر) و میزان اهمیت (خیلی کم، کم، متوسط، زیاد یا بسیار زیاد) دستورالعمل کنترل های داخلی که متشکل از 67 عامل طبقه بندی شده در 6 گروه شامل محیط کنترلی، ارزیابی ریسک، فعالیت های کنترلی، اطلاعات و ارتباطات، نظارت و گزارش کنترل های داخلی می باشد بر اعتماد استفاده کنندگان مورد بررسی قرار گرفت. نمونه آماری این تحقیق شامل 181 نفر از استفاده کنندگان صورت های مالی در گروه های سهامداران، اعتباردهندگان، مدیران مالی شرکت-های بورسی، مدیران و شرکا موسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی و کارشناسان نهاد نظارتی سازمان بورس می باشد که به روش تصادفی ساده انتخاب شده اند. داده های گردآوری شده، به کمک آزمون های آماری پارامتری t- استیودنت تک نمونه ای، t- استیودنت دو نمونه ای مستقل، آنالیز واریانس یکطرفه، آنالیز واریانس با اندازه های مکرر و یا آزمون های ناپارامتری معادل آن ها یعنی آزمون رتبه علامت دار ویلکاکسون، من- ویتنی، فریدمن تجزیه و تحلیل شد. نتایج تحقیق نشان می دهد که از دیدگاه استفاده کنندگان کلیه ابعاد و عوامل مورد بررسی از دستورالعمل کنترل های داخلی دارای تاثیر افزایشی بر اعتماد آن ها بوده و دارای اهمیت بالایی می باشند. همچنین، ارزیابی ریسک، نظارت، محیط کنترلی، اطلاعات و ارتباطات، گزارش کنترل های داخلی و فعالیت های کنترلی به ترتیب اولویت از اهمیت بیشتری برخوردارند. به علاوه، تحلیل تاثیر ویژگی های فردی استفاده کنندگان بر اهمیت ابعاد و عوامل تشکیل دهنده دستورالعمل کنترل های داخلی نشان می دهد میزان اهمیتی که استفاده کنندگان برای برخی ابعاد و عوامل مختلف دستورالعمل کنترل های داخلی قائل می-باشند در صورت تفاوت در جنسیت، نوع استفاده کننده، تحصیلات، رشته تحصیلی، نوع و میزان تجربه حرفه ای و میزان آشنایی آن ها با سیستم کنترل داخلی متفاوت خواهد بود.
رویا زحمتکش محمود لاری دشت بیاض
به¬موقع بودن یکی از مهم¬ترین ویژگی¬های کیفی اطلاعات مالی محسوب می¬شود. هنگامی که گزارش¬های مالی، به¬موقع منتشر گردد، می¬تواند موجب تصمیم¬گیری مطلوب سرمایه¬گذاران و شفافیت محیط اطلاعاتی شود. از طرف دیگر، عدم¬تقارن اطلاعاتی یک پدیده¬ی منفی است که به¬طور معمول در بازارهای اوراق بهادار رخ می¬دهد. نبود تقارن اطلاعاتی می¬تواند منجر به اتخاذ تصمیم¬های نامناسب اقتصادی توسط سرمایه¬گذاران ¬شود. با توجه به اهمیت به¬موقع بودن و تأثیری که این عامل می¬تواند بر شفافیت بازار سرمایه داشته باشد، این پژوهش سعی در بررسی تأثیر ارائه به¬موقع صورت¬های مالی میان¬دوره-ای(3،6،9و12ماهه)حسابرسی نشده برعدم تقارن¬اطلاعاتی (به عنوان یک عامل منفی) دارد. این پژوهش، مطالعه¬ی نمونه¬ای از شرکت¬های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران را در بازه زمانی فواصلیک دوره 5 ساله، طی سال¬های 1388 الی 1392 مورد بررسی قرار می¬دهد. فرآیند انتخاب شرکت¬ها با روش حذفی بر اساس شروط نمونه¬گیری انجام شده است. بدین منظور تعداد نمونه انتخابی،60 شرکت در 20 دوره مالی 3 ماهه بوده و به عبارتی 1200 شرکت- دوره انتخاب گردیده و به منظور آزمون فرضیه از تحلیل رگرسیون استفاده گردیده است. فرضیه تحقیق بر اساس سه مدل timely2,timely1و time مورد آزمون قرار گرفت. نتایج در دو مدلtimely1و timely2نشان داد که ارائه¬ی به¬موقع صورت¬های مالی میان¬دوره¬ای تأثیری بر عدم¬تقارن اطلاعاتی ندارد و فرضیه تحقیق رد شد. به علت عدم مشاهده رابطه معنادار بین متغیر زمان و عدم تقارن اطلاعاتی در این دو مدل، می¬توان نتیجه گرفت که مدل¬های timely2و timely1، روشهای مناسبی برای اندازه¬گیری ارائه به¬موقع صورت¬های مالی میان¬دوره¬ای نمی¬باشند. اما نتایج در مدلtimeموید این مطلب بود که ارائه¬ی به¬موقع صورت¬های مالی میان¬دوره¬ای، عدم تقارن اطلاعاتی را کاهش می¬دهد و فرضیه تحقیق مورد تأیید قرار گرفت. همچنین، نتایج آزمون مدل time در صنعت دارویی که بیشترین تعداد نمونه را دارا می¬باشد، بیانگر تأیید فرضیه تحقیق بود. با توجه به تأیید فرضیه تحقیق در مدل time به تصمیم¬گیرندگان پیشنهاد می¬گردد که در تصمیم¬گیری¬های خود به زمان افشای اطلاعات از سوی شرکت¬ها توجه بیشتری داشته باشند و همچنین معیارهایی از جمله گردش روزانه¬ی سهام و نوسان قیمت سهامکه در این تحقیق بر عدم-تقارن اطلاعاتی تأثیرگذار بودند را نیز درنظربگیرند.
فرزانه نوفرستی محمدعلی باقرپور ولاشانی
زمانی که با وجود عدم قطعیت ناچار به عمل در آن موقعیت هستیم، اعتماد اهمیت پیدا می کند. در واقع اعتماد کردن یک استراتژی مهم در شرایط نامعین و کنترل ناپذیر است. بنابراین ساده ترین تعریف اعتماد عبارت است از: مطمئن بودن نسبت به کنش های احتمالی دیگران در آینده (زتومکا ، 1384). در واقع وقتی افراد اعتماد می کنند رفتار آنها به گونه ای ست، که گویی آینده را می شناسند. «اعتماد کردن، نوعی پیش بینی آینده است، یعنی طوری رفتار کنیم که گویی آینده مشخص است»( لوهمان ، 1979). به این ترتیب در شرایطی که افراد در تصمیم گیری های مالی خود به گزارش های حسابرسان اتکا می کنند، در واقع در یک شرایط غیر قابل کنترلی قرار دارند که ناچار به پذیرش ریسک و اعتماد به حسابرسان هستند. اما از آنجایی که همه افراد شناخت کافی از حرفه ی حسابرسی ندارند، ناچاراً بدون شناخت به هر حسابرس و یا هر گزارش حسابرسی اعتماد می کنند. اما اگر منبع معتبری وجود داشته باشد که آیتم های یک حسابرس قابل اعتماد را ارائه کند و براساس آن ویژگی های حسابرسان را به طور شفاف در اختیار استفاده کنندگان از صورتهای مالی قرار دهد، افراد با شناخت بهتری می توانند به حسابرسان اعتماد کنند. این کار موجب پیشرفت حرفه حسابرسی نیز می شود. بنابراین با توجه به اهمیت اعتماد در حرفه حسابرسی و عدم وجود مدل خاصی در خصوص عوامل موثر بر اعتماد استفاده کنندگان از صورتهای مالی به حسابرس، مطالعه و بررسی ویژگی هایی که بر اعتماد افراد تاثیر گذار است کمک شایانی به حرفه حسابرسی و استفاده کنندگان از صورتهای مالی، خواهد نمود. به این ترتیب، این تحقیق سعی در شناسایی عوامل موثر بر اعتماد استفاده کنندگان نسبت به حسابرسان و گزارش های ارائه شده توسط آنها می باشد.