شهر به مثابه یک اندام واره زنده است که همواره بخشی از بناهای آن در اثر عملکرد عوامل مخل طبیعی و عوامل مخل انسانی در طی زمان دچار فرسودگی و یا تخریب می شود. بر اساس قواعد حاکم بر هر اندام واره زنده، شهر نیز با ظهور بناهای جدید استمرار می یابد. تاریح معماری و شهرسازی شهرها هیچ گاه به دوره خاصی تعلق نداشته و ندارد و شهر، بار تاریخی ادوار مختلف را به دوش می کشد و شواهد متعددی از تمدن های مختلف را برای نسل های آتی به ارمغان می آورد. در واقع شهر محصول دوره های تاریخی متعدد و ماحصل روابط خاص میان وجوه اجتماعی، فرهنگی، انسان شناسی و ... است. شهر زیبا و سالم شهری است که در حین رشد و توسعه و ایجاد فضاهای جدید، کالبد قدیمی و عناصر موجود در آن مطابق نیازهای نوین احیا شده و مورد استفاده قرار گیرد و در این روند، ارتباط منطقی و سازنده بین بافت قدیم برقرار نماید (قدیری، 12، 1385). اهمیت مرکز شهر، ناشی از قدرت جاذبه آن است که بیش از هر چیز به امکانات ارتباطی آن بستگی می یابد و این جاذبه از تأثیر تجمع همزمان چندین نقش حاصل می شود (ژان باستیه، 1377: 26). مراکز شهری به عنوان هویت مسلم کل شهر دیده می شوند. با نگاهی به سوی قرن 21، مراکز شهری بایستی به سوی هویت مستحکم تری حرکت کنند. هر شهری بایستی هویت بی نظیری از مرکز شهرش را دارا باشد (downtown development 2001, pp. 18) . سیری گذرا و کلی بر سیمای تمامی شهرهای ایران بافت مرکزی باارزشی را به نمایش می گذارد که در گذشته ای نه چندان دور از تحرک، نشاط و سرزندگی زیادی برخوردار بوده اند. زندگی درونی این بافتها، از ارزشهای فرهنگ غنی ایرانی و اسلامی برخوردار است (نوحی، 1368، ج). معماری امروز ما نیز در آینده بخشی از تاریخ شهرها را تشکیل خواهد داد. شاید به ندرت بتوان هنری یافت که به اندازه معماری با زندگی مردم پیوند داشته باشد. هنر معماری از بارزترین جلوه های فرهنگ هر قوم و هر دوره تاریخی و نمایشگر گویای فضای زیست آدمی است. معماری ماجرائی است که بهترین راه جستن آن، انجام دادن آن است. ولی مانند هر نظم خلاقی، معمار می تواند با مشاهده آثار دیگران و تحلیل آنها برای فهم راههائی که آنها با چالشها مقابله کرده اند، تقویت شوند. (آنوین، 15، 1385) باید توجه داشت که اشاره به وجود الگوهای طراحی مناسب در گذشته و بررسی و معرفی آنها به این معنی نیست که طراحی و احداث فضاهای شهری برای شهرهای امروز کاملاً مطابق با الگوهای سنتی باشد زیرا آن الگوها مطابق با الگوهای رفتاری، معیارهای ارزشی، نظام اجتماعی و در مجموع بر اساس فرهنگ و امکانات و نیازهای آن زمان شکل گرفته و مطمئاً فضاهای امروزی باید با توجه به مقتضیات و شرائط امروزی طراحی و ساخته شود. در کلیه طرحها وظیفه معمار، آنالیز پارامترهای موجود و پیشنهاد طرح مناسب برای یک مجموعه است. در نهایت هر راه حل و هر بنا در کلیت خود، تمام اهداف، الزامات و ایده های اصلی را بصورت فرم ساختمان منعکس می کند. ایجاد مجموعه ای زنده و پویا بعنوان مکانی برای فعالیت فرهنگی و اجتماعی و بالطبع ارتقای سطح کیفی تک تک افراد جامعه از اصلی ترین موارد طرح این بنا بوده است. این مجموعه باید بنایی در خور فرهنگ غنی ایران و عظمت شهری بزرگ و تاریخی همچون تبریز باشد. طراحی این مجموعه در سایت علاوه بر فضای شهری یادآور عظمت این مرزو بوم خواهد بود (آدم نوه سی، 252، 1378).

- بیان مسأله تحقیق: معماری طرح مسئله فضاست و می تواند خاستگاههای متفاوتی داشته باشد. اما آنچه در این میان اهمیت دارد، اندیشه ای است که معماری بر اساس آن شکل می گیرد. اندیشه بینابین، نوعی اندیشه مطرح در حیطه های مختلف اندیشه است که در هر یک بینابینی براساس مقتضای آن رشته بیان می شود. حاصل این نوع اندیشه درمقیاس وسیع تر می تواند در روزگار معاصر و شرایط زندگی انسان امروزی مشاهده شود. در دنیای معاصر فضاهای سازنده ما، فضاهای متنوع و ناهمگون هستند. همزمانی اتفاقات، اطلاعات و سایر پدیده ها سبب ایجاد شرایطی می شود که مخاطب را در حیطه سومی قرار می دهد که: نه این است و نه آن، هم این است و هم آن. در این پژوهش آنچه مهم است ایجاد فضای بینابین و قرارگیری مخاطب فضای معماری درشرایط بینابین است. از سوی دیگر، امروزه با کمبود فضای کافی و مناسب برای عرصه های همگانی به نحوی که جوابگوی سلیقه های مختلف افراد از هر رده سنی و اجتماعی باشد مواجه هستیم. از این رو در این پژوهش تلاش می شود تا خلق چنین فضایی براساس اندیشه بینابین، در کالبد مرکز فرهنگی هنری که یکی از نمودهای مهم عرصه های همگانی می باشد، مورد توجه قرار گیرد. - اهداف تحقیق: توجه به عرصه های همگانی شهری و ایجاد فضایی برای گذران اوقات فراغت شهروندان، ارتباط متقابل مردم با یکدیگر و مکانی برای تعامل اجتماعی شهروندان در هر رده سنی و اجتماعی از اهداف اصلی این پژوهش می باشد. - روش تحقیق: روش تحقیق، کیفی و برپایه بررسی و جمع آوری اطلاعات از طریق کتب و مجلات تخصصی، شبکه اینترنت و سایر منابع در دسترس برای دستیابی به یک الگوی مناسب برای شکل گیری پروژه قرار دارد. - نتیجه کلی: در این پروژه با بهره مندی از ویژگی سایت که دارای شیب 4 درصد بوده و نیز با توجه به لزوم تلفیق فضاها برای برقراری تعاملات اجتماعی هر چه بیشتر در عرصه های همگانی، تلفیق ساختمان و سایت(طبیعت) و به بیان دیگر تلفیق درون و بیرون صورت پذیرفته است. در اشل معماری نیز با ایجاد فضاهای سیال که در یکدیگر جریان می یابند و void مرکزی که دیدهای متنوع بصری به وجود می آورند، سعی شده تا دریافت حسی بینابین را بر هر مخاطبی القا کند.

از آنجایی که بافت تاریخی کاشان به عنوان یکی از مناطق ارزشمند شهری در ایران در حال فرسودگی و ویرانی است ، لازم است اقدامات موثری در جهت حفظ و احیای این منطقه ارزشمند انجام گیرد. در این تحقیق طراحی یک مرکز اجتماعی و اقتصادی برای بانوان در جهت افزایش پویایی شهری و توانمندسازی مردم عمدتا فقیر ساکن این بافت تاریخی انجام شده است. مهمترین اهداف تحقیق عبارتند از : باززنده سازی بافت تاریخی و رهائی آن از کارکرد صرف توریستی و احیای سایت های فرسوده در آن - ایجاد فضائی شهری برای فعالیت های زنان برای گسترش حضور آنان و پاسخگوئی به نیازهای فرهنگی - تحلیل گونه شناسی معماری موجود در زمینه، با رویکردی انتقادی جهت خلق فضاهای متناسب با فعالیت های جدید بررسی گونه شناسی بافت تاریخی کاشان و روش شناسی برخورد با بافت های تاریخی از جمله روش هایی هستند که در تحقیق مورد استفاده قرار گرفته اند . کسب اطلاعات تاریخی در مورد چگونگی شکل گیری بافت تاریخی کاشان و بررسی نمونه های مشابه از دیگر مسائلی است که در تحقیق مورد استفاده قرار گرفته اند. نتایج حاصله : نتایج حاصله از تحقیق به صورت طرح معماری ارائه شده است . در این طرح با توجه به میزان آسیب دیدگی بافت تاریخی ، معماری جدید ضمن احترام به بافت تاریخی خود را از آن متمایز می کند.

در شهر تهران به علت گسترش روزافزون در طی چند دهه اخیر، افزایش جمعیت، فشارهای ناشی از آلودگی محیطی و صوتی، و دوری از طبیعت، باعث شده تا با کمبود فضاهایی برای آرامش، رشد و بلوغ فکری شهروندان و کمبود محیطی جذاب برای اوقات فراغت و تفریح آن ها روبه رو باشیم. از طرفی دخل وتصرف انسان ها در طبیعت باعث شده تا محیط زیست با مشکلاتی از قبیل، آلودگی محیط و کاهش منابع طبیعی روبه رو باشد. هدف این پروژه ایجاد فضاهایی برای خلاقیت های هنری کودکان و نوجوانان ، جبران کمبود فضاهای فرهنگی و هنری این منطقه ، توسعه فرهنگ و هنر در جامعه، ایجاد فضاهایی جذاب برای پر کردن اوقات فراغت شهروندان و ارتباط آن ها با طبیعت در راستای رسیدن به توسعه پایدار است. همچنین برپایی نمایشگاهای دوره ای و موقت باعث آشنایی مردم با فرهنگ شهرهای مختلف و هنر های مختص به آنان می شود. یکی دیگر از ایده های طراحی این پروژه استفاده از فضاهای بام است. بکارگیری بام و فضاهای سبز و تلفیق ساختمان با طبیعت و ایجاد فضاهایی جذاب برای تعاملات هرچه بیشتر شهروندان، از نکاتی است که در طراحی این پروژه در نظر گرفته شده است.

پس از انقلاب صنعتی و رشدو گسترش شهرها به ویژه در چند دهه اخیر که کلان شهرها به وجود آمده اند،چگونگی گذران اوقات فراغت یکی از عمده ترین نیاز های شهرنشینان بوده است.توسعه و گسترش شهر هاو افزایش فاصله محل زندگی و اشتغال وایجاد مراکز پر تراکم جمعیتی و ساختمانی منجر به احساس بیگانگی از محیط طبیعی گردیده است.در حال حاضر در شهر تهران نیز چگونگی گذران اوقات فراغت به عنوان یکی از نیازهای اساسی شهروندان به خوبی مشهوداست. به منظور پاسخ گویی به این نیاز روز افزون ،لازم است فضاها و مکان های مناسبی برای گذران اوقات فراغت شهروندان برنامه ریزی و مدیریت شوند. قرارگیری شهر تهران در دامنه رشته کوه البرز و امکان استفاده از این پتانسیل جهت گذراندن اوقات فراغت با توجه به نقش طبیعت در تامین نیازهای روحی و روانی انسان می تواند در جهت رفع این مشکلات رهگشا باشد. سوالاتی که در این زمنه پیش می آید به شرح زیر است: هدف از گذراندن اوقات فراغت چیست وچه نوع تسهیلاتی برای گذراندن اوقات فراغت لازم است؟ قابلیت های فضایی رود دره به منظور گذراندن اوقات فراغت کدام است؟ جهت گذراندن اوقات فراغت چه نوع فعالیت ها وعملکردهایی میتوان در رود دره ها مستقر کرد؟ ابعاد و ساختار شهرهای بزرگ جدید به نحوی است که ارتباط میان انسان و طبیعت و شهر و انسان با انسان بسیار محدود است و تامین نیازهای معنوی و فرهنگی شهرنشینان دشوار شده است وارزش شهرنشینی و کیفیت گذران فراغت بسیار کاسته شده است و این زمینه ساز انواع تنش های روحی،فکری و گرایش به انواع نا هنجاری های اجتماعی میباشد.با توجه به کمبود فضاهای گذران اوقات فراغت در شهر تهران و علاقه مردم به گذران اوقات فراغت در فضاهای باز و در دامان طبیعت هر روز بیش از پیش شاهد افزایش تعداد استفاده کنندگان از فضاهای طبیعی و کوهستان هامی باشیم. دسترسی آسان به این مناطق با مناظر زیباو پوشش گیاهی،هوای پاک و تمیز کوهستان از عوامل جذب مردم به این نقاط میباشدوالبته استفاده نادرست از این فضاها مشکلات زیست محیطی جدی را برای این فضاها به وجود آورده است که اگر به درستی مورد برنامه ریزی قرار نگیرد به تدریج موجبات تخریب قابلیت های محیطی این فضاها به منظور گذران اوقات فراغت را فراهم می آورد. با توجه به موارد مذکور ضرورت پژوهشی که به طور خاص به شناسایی قابلیت های فضایی رود دره ها به عنوان یکی از فضاهای طبیعی گذران اوقات فراغت پرداخته و راهکارهایی جهت کاهش اثرات منفی تفرج در این فضاها ارائه دهد،به سادگی قابل توجیه است. - پیوند دادن فضا های باز،مسیر های آزاد و دیگر فضاهای جمعی - توسعه کمی و کیفی پیاده راها - توجه به زندگی جمعی شهروندان و اوقات فراغت در حوزه اجتماعی - شناسایی مهم ترین فعالیت گذران اوقات فراغت و تسهیلات لازم برای آنها - شناسایی قابلیت های فضایی رود دره ها به منظور گذران اوقات فراغت در رود دره ها و ارائه راهکار در ارتباط با چگونگی حفاظت آنها - شناسایی تاثیرات مثبت و منفی گذران اوقات فراغت در رود دره ها و ارائه راهکار در خصوص آنها - ایجاد مسیر سبز ممتد در کنار رود دره - ساماندهی و بهسازی گلابدره می تواند این رود دره را به نقطه عطف طبیعی مهمی در شهر تبدیل کند که نقشی اجتماعی،اقتصادی،تفریحی و فرهنگی را ایفا کند. - ساماندهی و بهسازی گلابدره می تواند آنرا به محوری تفریحی-زیستی تبدیل کند که متعاقبا با ساماندهی سایر رود دره ها تاثیرات فراوانی بر بافت های مجاور خود وکل شهر تهران خواهد داشت. با توجه به بیان مساله و پتانسیل های موجود در دامنه رشته کوههای البرز، گلابدره، به عنوان رود دره ای که کمتر به آن توجه شده و تهاجم بی رویه شهر باعث تخریب سریع رود دره و منابع طبیعی کوهپایه شده است،به عنوان سایت پروژه انتخاب شده است. برنامه فیزیکی کلی پروژه مورد پژ وهش به شرح زیر می باشد: - فضای اقامتگاهی کوتاه مدت برای کوهنوردان(پایگاه حرکت و خیز به کوه) - فضاهای مکث در دامنه طبیعت(نظر گاه ها)،پیاده راه ها - فعالیت های تجاری محلی - فضاهایی برای ارائه خلاقیت های هنری جوانان - مجموعه ای از رستوران ها -کتابخانه

گردشگری یکی ازعوامل تاثیر گذاربراقتصاد مملکت بسیاری ازکشورهاست و آنها دراین زمینه فعالیت هایی را که شامل امکانات طبیعی و انسان ساخت است جهت جذب هرچه بیشتر گردشگران انجام داده اند که دراین میان کشورایران با توجه به اینکه جاذبه های گردشگری زیادی را داراست اما سهم کمی درجذب گردشگردارد. این پژوهش ضمن معرفی توانهای طبیعی و موقعیت خاص جزیره هرمز و جاذبه های گردشگری آن که شامل پلاژهای طبیعی و سواحل شنی زیستگاه پرندگان و جانداران مانند آهو ، محل تخم گزاری لاک پشتان ووجود تنوع رنگی درخاک آن با بیش از72رنگ و ... پرداخته و با استفاده از جدول سوات گردشگری ، اکوتوریسم را به عنوان راهکاری جهت شناسایی جاذبه های اکوتوریستی جزیره و حفاظت مناطق زیست – محیطی جزیره هرمز پیشنهادمی کند . اکوتوریسم یک نوع ازگردشگری است که عمدتا برپایه منافع خاص در منطقه تاسیس شده است که ضمن حفظ محیط زیست همچنین نقش آموزشی نیز برای بازدیدکنندگان دارد.

فضاهای عمومی و فرهنگی همواره به عنوان یکی از مهم ترین کاربری های ساختمانی در شهر مطرح بوده اند. چرا که این فضاها می بایست موجب ترغیب انسان ها شوند که از آن ها بازدید کرده و با یکدیگر به تعامل و پیوند اجتماعی بپردازند تا در راستای همبستگی جمعی به وجود آمده، منجر به اعتلای فرهنگی شود. از طرفی شاید امروزه بیش از هر زمان دیگری در عرصه معماری دچار نابسامانی هستیم، با بناهایی مواجهیم که هیچ نسبتی با فرهنگ منطقه خود نداشته و بدون وجود زمینه های فرهنگی و اجتماعی ساخته می شوند. پایداری از مفاهیمی است که در تمامی حوزه های زندگی بشر وارد گردیده و با توجه به وسعت حوزه کاربردی آن می تواند بر مسائل زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تأثیرگذار باشد. از این رو سعی شده تا رویکرد پایداری اجتماعی با تأکید بر تعامل، بررسی و نهایتاً، در معماری، پیشنهادها و راهکارهایی در جهت پایداری فرهنگی و تعاملات اجتماعی ارائه شود. در این نوشتار، فضای عمومی به عنوان محملی برای تعاملات اجتماعی کاربرانش در جهت پایداری اجتماعی - فرهنگی در نظر گرفته شده و به مفاهیم پایداری اجتماعی و پایداری اجتماعی در معماری، فرهنگ، تعامل، فضاهای جمعی نگاهی شده است. در پروژه طراحی شده، ایده تعامل از طریق: تعامل میان کاربران با یکدیگر، تعامل فضاهای طراحی شده با محیط اطراف و بسترشان، و تعامل کاربران با فضای معماری، حاصل شده است.

امروزه مسئله بافت های قدیمی دارای ارزش تاریخی به مسئله ای بنیادی در معماری و شهرسازی بسیاری شهرهای سراسر دنیا بدل شده است. شهر یزد به عنوان اولین شهر خشتی و دومین شهر تاریخی جهان یکی از با ارزش ترین بافت های تاریخی سراسر دنیا را دارا است. شناخت، حفظ و حراست از این میراث گرانبها مسئله ای مهم و حیاتی است.