موضوع بررسی محدوده حجیت خبر واحد است؛ خبر واحد خبری است که تعداد راویان آن به حد تواتر نمی رسد. اختلاف از آنجا ناشی می شود که عده ای اینگونه اخبار را مفید یقین نمی دانند و می گویند این گونه اخبار تنها افاده ظن می کنند و با دلایلی اثبات می کنند که حجیتی براینگونه روایات نیست. اجمالا منکرین حجیت خبر واحد- به سه دلیل استناد کرده اند: الف- آیات: آیاتی که از عمل به غیر علم نهی فرموده اند. ب- روایات: روایاتی که دلالت دارند بر رد نمودن آنچه معلوم نیست قول معصوم باشد یا شاهدی از قرآن برآن وجود نداشته باشد. ج- اجماع: اجماعی که از سیدمرتضی حکایت شده که ایشان عمل به خبر واحد را از نظر علمای امامیه مثل عمل به قیاس دانسته اند. در مقابل گروه دیگر بنابر ادله ای از کتاب و سنت قائل به حجیت اخبار آحاد هستند و خبر واحد را از باب ظن خاص حجت می دانند. ایشان به5 آیه شریفه استدلال کرده اند: 1- آیه نبا 2- آیه نفر 3- آیه کتمان 4- آیه سوال 5- آیه اذن مساله ی دیگری که در مورد بررسی قرار می گیرد این است که آیا درباب اعتقادات نیز خبر واحد حجت خواهد بود و یا حجیت آن منوط به فقه و احکام عملی است؟

این رساله در صدد پاسخگویی به این پرسش اساسی است که جایگاه تقلید و تحقیق از نگاه قرآن چیست ؟ برای پاسخ به این مسئله پژوهش حاضر از سه فصل تشکیل شده است که در فصل نخست آن به کلیات یعنی مباحث عمده تحقیق ، تقلید و دلیل اشاره شده است. در فصل دوم بطور مبسوط به مبحث تحقیق پرداخته و طرق نیل و دستیابی به آن را بیان می کند. تقلید و مواردی که تقلید در آنجا جایز است و افرادی که مجوز تقلید از آنها صادر شده است مباحثی است که در فصل سوم پژوهش به آنها اشاره شده است. حاصل کلام آنکه راه تحقیق با توجه به فرمایشات قرآن باز است و هر صاحب خردی توان دست یابی به آن را دارد ، اما از آنجا که حقیقت و معرفت مراتبی دارد و توان همه افراد یکسان نیست و درجاتی که به آن دست می یابند متفاوت است و در مواردی که راه رسیدن به حقیقت برای برخی مشکل است و قدرت کشف آنرا ندارند مجوز تبعیت از راه یافتگان به حقیقت صادر شده است. پیروی اگر کورکورانه و بدون علم و دانش صورت گیرد ، گمراهی و ضلالت تالی فاسد این تقلید خواهد بود و این پیروی راهی به کمال نخواهد داشت. اما اگر تقلید و تبعیت بر اساس علم و از افراد عالم و خبره باشد غایت آن کمال مطلوبی است که سعادت واقعی و پایدار انسان در آن است که دین و عقل امر بدان کرده اند. کلید واژه : تحقیق ، تقلید ، دلیل ، قرآن ، عقل ، معرفت ، ظن ، یقین