نام پژوهشگر: حسین آل¬کجباف
محمد حسین گودینی حسین آل¬کجباف
تابعیت یکی از مباحث کلیدی و تقریباً جدید از لحاظ کاربرد در حقوق بین الملل خصوصی می باشد، اکثر مهاجران و متقاضیان تابعیت از معنا و مفهوم حقوقی و سیاسی «تابعیت» متأثرند. در دوران قدیم به اندازه کنونی به تابعیت و حواشی آن توجه و تأکید نمی شد؛ ولی در قرون اخیر بخاطر رشد تکنولوژی های ارتباطی، هواپیما، کشتی، خودرو، قطار و سایر وسایل ارتباطی، فاصله بین کشورهای دوردست کاهش یافته است. این امر باعث کاربرد فراوان و زیاد واژه تابعیت شده و در کنار آن مطالعات فراوانی در این خصوص انجام گرفته است؛ هرچند هنوز دولت ها به نتیجه واحدی درباره تابعیت نرسیده اند. بنابراین به نظر می رسد جابجایی، حرکت و مهاجرت انسانها در دنیا باب جدیدی را در حقوق بین-المللی گشود، که جایگاه ویژه ای در روابط بین الملل به خود اختصاص داده است و نمی توان آن را نادیده گرفت. در این راستا جامعه جهانی تلاش کرده و در واقع به طرفی می رود که هیچ کس بدون تابعیت (آپاترید) نباشد. چرا چون افراد بدون تابعیت در حقیقت از حمایت سیاسی، حقوقی و... کشورها و دولت ها بی نصیب خواهند بود. لذا اصل بر آن است که همه انسان ها باید دارای تابعیت باشند. فلذا همان گونه که بی تابعیتی غیر عادی نشان می دهد، داشتن چند تابعیت نیز (تابعیت مضاعف) غیر طبیعی است. زیرا عادلانه نیست که یک نفر از مزایای چند تابعیت بهره مند شود. لذا نظام-های سیاسی و حقوقی دنیا تلاش می کنند تا از گسترش تابعیت مضاعف جلوگیری کنند؛ زیرا تابعیت واحد باعث مشخص شدن تکلیف صاحب آن در داخل نظام سیاسی و روابط بین الملل شده و فرد از حمایت مستمر و بی قید و شرط دولت متبوعش برخوردار خواهد شد؛ ولی در تابعیت مضاعف این گونه افراد دارای وضعیت ثابت و متعادل نیستند، وچه بسا منافع این گونه اشخاص در رقابت های سیاسی و اختلافات بین المللی قربانی شود. در این اثر تلاش می شود تا ابتدا تاریخچه ای از تابعیت، انواع تابعیت، بررسی تابعیت مضاعف، نگاهی به تابعیت در ایران و کانادا، راههای جلوگیری از تابعیت مضاعف، علت های ایجاد تابعیت مضاعف و... بررسی و تحلیل شود