چکیده در این اثر مفاهیم روانشناختی مثنوی مولوی مورد تحقیق قرار گرفته است. البته مولوی، روان شناس به معنی امروزی نیست اما بعنوان یک عارف و حکیم متفکر و آگاه، از آنجا که با نفسانیات و تأثیر و تأثر نفس آدمی در موقعیت های مختلف آشنایی کامل داشته و به مقتضای حال سخن گفته است، نظریات وی دارای ارزش فراوان است. بنابراین ما با مطالعه قریب به یکصد کتاب و مقاله معتبر روان شناسی و ادبی، سعی کرده ایم نظریات مولوی و مفاهیم روان شناختی موجود در مثنوی را با یافته های روان شناسی نوین مقایسه کنیم. این نوشته دارای یک مقدمه و دو فصل است که هر فصل به دو بخش عمده تقسیم می شود. فصل اول در باره ی بازتاب مفاهیم روان شناسی مکتب انسان گرایی در مثنوی می باشد که در این فصل نظر دو روان شناس معروف این مکتب، کارل راجرز و آبراهام مزلو مورد بررسی قرار گرفته است. فصل دوم نیز به دو بخش تقیسم شده که در بخش اول آن، مفاهیم روان شناختی مکتب روانکاوی فروید و در بخش دوم مفاهیم مکتب روان تحلیل گری یونگ و بازتاب مفاهیم این دو مکتب در مثنوی مولوی تحقیق به عمل آمده است و در پایان، چند داستان از مثنوی با تکیه بر اصول نقد روان شناسانه مورد تحلیل قرار گرفته است.

مرگ وزندگی از دیرباز ذهن اندیشمندان، شاعران و هنرمندان را به خود مشغول داشته،و یکی از بن مایه های اساسی آثار ادبی و هنری بوده است. این موضوع در طول تاریخ الهام بخش آفرینش آثار ادبی فراوانی گردیده است و هر شاعر و هنرمندی با توجه به اندیشه و ذوق هنری خود از مرگ و زندگی برداشت و تعابیری خاصی برای خود داشته است. در ادبیات معاصر ایران نیز همزمان با تحولات اجتماعی، دگرگونیهای گوناگونی در مضامین و محتوای شعر به وجود آمد، و شاعران معاصر نسبت به پدیده های جهان پیرامون نگرش و دید تازه ای پیدا کردند. از جمله این پدیده ها، مرگ و زندگی است که هرکدام از شاعران معاصر طبق تفکرات خود به این دو پدیده نگریسته اند. بنابر این با توجه به اهمیت موضوع مرگ و زندگی در شعر شاعران معاصر، ما این دو مقوله را در حوزه ادبیات معاصر مورد تحقیق و بررسی قرار داده ایم، تا بتوانیم برداشتهای شاعران معاصر را نسبت به این دو موضوع مورد واکاوی قرار دهیم. در نتیجه ی این بررسی، نگرش و تلقی آنها نسبت به این دو موضوع به دست آمده که در این رساله به تبیین آن پرداخته ایم. لازم به ذکر است، مرگ و زندگی با توجه به اشعار شاعران معروف در ادبیات معاصر ایران موضوع تحقیق ما می باشد. واژگان کلیدی : مرگ ، زندگی ، ادبیات معاصر، شعر معاصر، مسائل اجتماعی.