پرداختن به دین داری ایرانیان، از آنجایی که دین نقش بسیار مهم و اساسی در زندگی روزمره ی آنان دارد امری ضروری به نظر می رسد. هر انسانی بسته به آموزش هایی که در خانواده می بیند و تجربیاتی که از زندگی اش کسب می کند و با توجه به خصوصیات، نگرش ها و عقایدی که دارد به شیوه ی خاصی دین داری می کند و از زاویه ی دید خودش به مسائل دینی می نگرد. به همین دلیل برای پی بردن به نوع و نحوه ی دین داری افراد باید زندگی دینی آنان را مورد ارزیابی قرار داد. این پژوهش، سعی دارد ضمن نشان دادن انواع دین داری زنان در شهرستان آمل، به مقایسه ی دین داری دختران متولد دهه 60 با مادران آنها نیز بپردازد. پژوهش حاضر به روش کیفی و از طریق مصاحبه ی نیمه رهنمودی و با تعداد نمونه 32 نفر انجام گرفته است.از جمله نتایجی که این تحقیق بدان رسیده است این است که هر چند در بین مادران مورد مطالعه، از نوع مناسکی و شریعتمدارانه بوده است، اما در برخی از شاخص ها نیز دیگر انواع دین داری به چشم می خورد. نتیجه ی دیگر اینکه بعد از انقلاب به دلیل تحولاتی که در عرصه های مختلف جامعه رخ داد نسل جدید در مقایسه با نسل گذشته نگرش های متفاوتی را در زمینه ی مسائل دینی رواج داده است.

چکیده ندارد.

درتحقیق حاضر که درحوزه جامعه شناسی سیاسی تنظیم شده است ،گردش نخبگان سیاسی درایران به عنوان یکی از مشخصه های پویایی در تحولات سیاسی مورد بررسی واقع شده است . دراین تحقیق متغیر وابسته گردش نخبگان سیاسی است که باتمرکز بر جایگاه مجلس مورد بررسی قرارگرفته است. متغیرهای مستقل در این تحقیق عبارتنداز: 1- تمایز پذیری اجتماعی . 2- تنوع نمایندگان مجلس. 3- نشریات و مطبوعات سیاسی . 4- مشارکت سیاسی. 5- نظام سیاسی و اجتماعی . با توجه به گستره مفهومی و نظری موضوع تحقیق ازنظریات کلاسیک ومدرن درخصوص این موضوع استفاده شده است .در برخی نظریات گردش نخبگان را عامل اصلاح سیاسی جامعه ، و عدم گردش نخبگان را منجر به دگرگونی و انقلاب دانسته اند. دربرخی نظریات دیگر نیز موضوع نخبگان با رویکرد سازمانی و اقتصادی مورد بررسی واقع شده است. از لحاظ روش شناختی در این تحقیق با توجه به ساختار اصلی، اهداف، و فرضیه ها از روش جامعه شناسی تاریخی و فن رجوع به داده های اسنادی و تاریخی استفاده شده است. براساس یافته های تحقیق مهمترین عوامل موثر بر گردش نخبگان سیاسی را می توان این چنین بیان کرد: وجود آزادی های لازم در ایجاد تشکلهای سیاسی و مدنی اهمیت یافتن انتخابات و استقلال نهادهای انتخابی تساوی شرایط فعالیتهای اقتصادی در دو بخش خصوصی و دولتی ویرایش ذهنیت تاریخی از عدالت اجتماعیِ متأثر از نگرشهای چپ گرایانه تلقی عقلمدارانه از آزادی و درک متعارف از مشارکت و نقش آفرینی سیاسی واژگان کلیدی: گردش نخبگان، مشارکت سیاسی، انتخابات ، قدرت سیاسی .

چکیده: در«نظام آموزش و پرورش»ایران،آموزش وپرورش دینی به عنوان جزئی مهم وجود دارد که با گفتمانی ایدئولوژیک وطرح مفهوم ایده آلِ انسانِ مکتبی،سوژه های خود را جهت کسب گزاره های دینی، فرا می خواند. در این تحقیق به بررسی سه مکانیسم مرتبط با امر دینی که در سطح مدارس اِعمال می شود پرداخته شده است.با عطف نظر به چارچوب های نظری؛ بررسی شد که نظام آموزش و پرورش دینی؛ از چه روش هایی برای 1- نائل شدن به اهداف خود از طریق بخشنامه ها، و 2- القاء محتوای مورد نظر از طریق کتب درس دین و زندگی،استفاده می نماید، و 3- احساس و نظر دانش آموزان از اجرای مراسمات وبرنامه های دینی چیست؟ و نتیجه و پیامد این روش ها به چه شکلی خود را نمایان می سازد؟.روش وابزارگرد آوری اطلاعات وهمچنین نتایج این تحقیق به تناسب هر یک از اجزا عبارت اند از:1- "بخشنامه ها ودستورالعمل های مرتبط با امردینی" که از جانب آموزش و پرورش شهرستان نورآباد برای اجرا در مقطع متوسطه صادر شده است،«تحلیل محتوا» شد.می توان نتیجه گرفت که در این نوع از بخشنامه ها؛ قدرت درآن ازطریق دو نوعِ اجباری وهنجاری یا نمادی اعمال می شود واین به نوبه ی خود زمینه ساز روابطِ بیگانه کننده،شده است.دراین روابط بیگانه کننده، پدیده ای به نام"فوبیای بخشنامه" بر گفتمان پرورشی حاکم شده است که سلطه ی خود را هرآن بر کنشگران این عرصه اعمال می کند.2- "کتابهای دین و زندگی سال اول،دوم و سوم مقطع متوسطه" با استفاده از تکنیک«ویلیام رومی»وبا اعمال تغیرات لازم،«تحلیل محتوا» شد.رویکرد غالب کتابهای دین وزندگی سه سال؛به سوی تعلیم وتربیت(1)، است .3- "اطلاعات دانش آموزان مشغول به تحصیل در سال تحصیلی 91 در شهر نورآباد" با روش «پیمایش»و از طریق پرسش نامه جمع آوری شد. براساس داده ها در شاخص نظر و احساس نسبت به تعلیم وتربیت دینی ارائه شده؛ درمجموع 5/51 درصد پاسخ گویان با تعلیم و تربیت دینی ارائه شده موافقت دارند و نزدیک به 50 درصد؛بی نظریا مخالف هستند. وجه مشترک مولفه های بررسی شده؛ نشان از سیطره و حاکم بودن "گفتمان اقتدارگرا" بر ارکان آموزش و پرورش دینی دارد.به هر روی لازمه ی رسیدن به مطلوب ها،و داشتن دانش آموزانی"دینی" در پایان تحصیلات مقطع متوسطه، دریافتن این نکات است که :الف)دور شدن ازگفتمان اقتدارگرایانه و دگر سالار و رو نهادن به تربیت 2 و3 . ب) ارائه شیوه های دموکراتیک تر در مواجهه و تقابل سه گانه و تثلیث ِعوامل پرورشیِ سطح مدارس، دانش آموز، و برنامه های مرتبط با امر دین. کلیدواژه: تعلیم وتربیت، آموزش وپرورش، دین ، آموزش وپرورش دینی

پـژوهـش حـاضر باهدف رابطه ی بین سرمایه اجتماعی و الگوهای ارتباطی خانواده انجام شده است، چهارچوب نظری مورداستفاده در این مطالعه، نظریه سرمایه اجتماعی کلمن و نظریه الگوهای ارتباطی خانواده فیتزپاتریک و ریچی بوده است. در این مطالعه که به روش پیمایش صورت گرفته است،500 خانواده از خانوادهای شهرتهران در5 منطقه متفاوت مورد بررسی قرار گرفتند. یافته های پژوهش نشان می دهد که سرمایه اجتماعی دربین 2/24درصد ازپاسخگویان پایین، 4/34درصد متوسط و4/42درصد از پاسخگویان بالا می باشد و میانگین آن 98/2 از 5 نمره است و سرمایه اجتماعی بامولفه های اساسی الگوهای ارتباطی خانواده یعنی بعد همنوایی وبعد گفت وشنود دارای رابطه معنادار بود ه اند. و نیز بنابر نتایج به دست آمده، در گونه شناسی خانواده های تهرانی، به ترتیب گونه های سنتی، مدرن وپست مدرن مشخص گردیده است، که گونه خانواده سنتی و پست مدرن با حراست از سرمایه اجتماعی خانواده ایرانی همراه بوده و گونه خانواده مدرن با فرسایش سرمایه اجتماعی مواجه بوده است . در تحلیل چند متغیره نیز متغیرهای مستقل موجود در مدل تحقیق توانسته اند در کل 90 درصد از واریانس متغیر وابسته را در جامعه آماری تبیین کنند.

هدف از این پژوهش بررسی موانع بروز رفتار شادمانه به خصوص رفتارهای شاد جمعی در ایران پس از انقلاب اسلامی است. همواره بروز رفتارهای جمعی شاد با فرهنگ، آداب و رسوم، عرف و قوانین حاکم بر آن جامعه متناسب بوده است. از آنجائیکه یکی از مهم¬ترین عوامل بازدارنده¬ی ایجاد رفتارهای اجتماعی شاد، تفکرات غالبی و مسلّط برخی از دین¬داران در جامعه است، در این پژوهش سعی شده است تا نسبت شادی و تفکر دینی مسلّط در ایران پس از انقلاب اسلامی ارزیابی گردد. دین به عنوان یک نهاد در کنار سایر نهادها در زندگی مردم در ایران معاصر هم چنان نقش پررنگی دارد. ارزش¬ها، هنجارها، و احکام دینی ارائه شده از طریق متفکران دینی به عنوان یکی از نیروهای دینی مهم و تأثیرگذار، نقش مهمی در شکل¬گیری و جهت دهی زندگی دینی مردم ایفا می¬کند. در این پژوهش از دیدگاه¬ محدثی در بخش چارچوب نظری بهره¬ برده¬ایم که گرایش های دینی موجود در ایران معاصر را به سه گرایش محافظت گرایی دینی، ترمیم¬گرایی دینی، و بازسازی-گرایی دینی تقسیم کرده است. در بخش یافته¬های تحقیق با تکیه بر روش اسنادی مجموعه¬ی کتب، مقالات و آرای صاحب¬نظران در حوزه¬ی دین و نیز فتاوای مراجع تقلید در باب مظاهر شادی، مطالعه و دسته¬بندی شده است. جامعه¬ی آماری تحقیق حاضر شامل تمامی نقطه نظرات صاحب¬نظران و کارشناسان در حوزه¬ی دین و فتاوای مراجع تقلید شیعه¬ی ایرانی است که در سه دهه¬ی اخیر در خصوص شادی دیدگاه¬هایی را ارائه نموده¬اند. یافته¬های تحقیق نشان¬گر آن است که گرایش دینی محافظت¬گرایی به عنوان یک گرایش مسلّط در جامعه ارزیابی شده است که با نگاهی منفی سعی در محدود کردن رفتارهای شادمانه در جامعه دارد. لذا محافظت¬گرایان اصل را بر نفی رفتارهای اجتماعی شادمانه می¬گذارند و عموماً این¬گونه رفتارها را برنمی¬تابند. در مقابل گرایش ترمیم¬گرایی نگاهی مشروط به شادی دارد و شادی را به نحوی نسبی مورد تأیید قرار می¬دهند بنابراین، رابطه¬ی آن¬ها با شادی مشروط به شرایطی است که آنان مدنظر دارند و در مواردی خاص ممکن است قیودی را مطرح کنند. نهایتاً دیدگاه بازسازی¬گرایی نگاهی مثبت به بروز رفتارهای شادمانه در جامعه¬ی ایرانی در دوره¬ی پس از انقلاب اسلامی دارد. بازسازی-گرایان دینی اصل را بر تأیید و ترویج شادی و رفتارهای شادمانه می¬گذارند. کلید واژه ها: شادی، رفتار شادمانه، محافظت¬گرایی دینی، ترمیم¬گرایی دینی، بازسازی¬گرایی دینی

موعودباوری و انتظار برای آمدن منجی تقریبا در همه ادیان و مذاهب به نوعی وجود داشته و باورمندان به این اعتقاد در مذاهب مختلف متاثر از این تفکر کنش هایی را انجام می دهند. این اعتقاد به عنوان یکی از اصلی ترین مبناهای اعتقادی در تفکر شیعه اثنی-عشری شمرده شده و پیوند محکمی با کنش های فردی و اجتماعی شیعیان دارد. بنابراین به عنوان یک پدیده ی فراگیر اجتماعی ظرفیت مطالعه جامعه شناختی دارد. این پژوهش که یک پژوهش اکتشافی است با هدف بررسی تجربه زیسته انتظار، شناسائی ویژگی های منتظران امام زمان (عج)، و بررسی خصوصیات منجی موعود از منظر این منتظران، در مسجد جمکران که یکی از اماکن منتسب به امام زمان است انجام شد. این پژوهش علاوه بر این که به نتایجی در زمینه شناسائی سنخ های زائران و جهان زندگی در جمکراندست یافت. از نظر روشی نیز با استفاده از ابزار کیفی مصاحبه روائی، فرصتی را فراهم آورد تا به صورت یک نمونه ی عملی و آزموده شده در کارهای کیفی مورد استفاده قرار گرفته و جزئیاتی از نمونه ها در اختیار پژوهش قرار دهد که کم تر با سایر روش های کیفی و حتی کمّی می توان به آن ها دست یافت. روایت زندگی نمونه ها با کم ترین حک و اصلاح در متن مصاحبه ساخته شد که به نظر می رسد در تحقیق های علوم اجتماعی در حوز ه ی دین از اولین نمونه ها باشد. در بیش تر این روایت ها فرآیند رشد و شکل گیری باور به امام زمان در زندگی زیسته ی زائران ارائه شده است

در این پایان نامه سعی شده است با بهره گیری از مفاهیم و اصول جامعه شناختی،بررسی اکتشافی و تحلیلی از نمایشنامه های ایرانی با تا کید بر موقعیت های اجتماعی صورت پذیرد؛مسئله اساسی در این تحقیق در ارتباط باآگاهی و شناخت از موقعیت های اجتماعی و تاثیر ساخت اجتماعی در شکل گیری موقعیت های اجتماعی مختاف در آثار نمایشی می باشد. هدف از این تحقیق تاکید بر متن نمایشنامه به عنوان بستری که امکان شناخت آثار نمایشی را بر اساس معیار های جامعه شناختی فراهم می کند و همجنین تشخیص و تشریح تفاوت های نمایشنامه با دیگر گونه های ادبی با توجه به رویکرد های جامعه شناختی و ارائه روشی مشخص برای تحلیل اثر بر اساس معیار های جامعه شناختی می باشد؛با توجه به عدم پیشینه تحقیق در این حوزه سعی شده است با بهره گیری از تحلیل محتوای کیفی و معیار های تحلیل کیفی در فرایند تحقیق-در بخش روش- دو سطح از تحلیل در هر اثر ،مورد بررسی جامعه شناختی قرار گیرد،که سطح اول با بهره¬گیری از چهار چوب مفهومی در تحقیق و مفاهیم جامعه¬شناختی در برابر شخصیت¬های نمایشنامه در قالب مقولات می¬باشد و سطح دوم با بهره¬گیری از تخیل جامعه شناختی و کشف مدلهای تحلیلی بدیع و نو در مسیر تحلیل آثار می باشد.نتایج حاصل از این تحقیق در پیوند با پیشنهادات تحقیق قابلیت ارائه خواهد داشت؛چرا که از منظر محقق ،در این تحقیق کیفی،نتایج حاصل از تحقیق، در فرایند تجزیه و تحلیل هر یک از آثار معنا پیدا می کند و دستیابی به نتایجی جامع-کمی کردن- مفاهیم کیفی به هر بهایی می باشد.