استفاده از کنگر از زمان های گذشته در زندگی انسان ها کاربرد دارویی و غذایی داشته است. با توجه به نقش آنتی اکسیدانی آن، در پژوهش حاضر تاثیر عصاره بر محور هورمونی هیپوفیز- گناد، درصد تحرک و تعداد اسپرم و اسپرماتوژنز مورد بررسی قرار گرفته است. حیوانات مورد استفاده در این آزمایش موش های سوری نر بودند که به 5 گروه 15 تایی در قالب گروه های کنترل و تجربی تقسیم شدند. عصاره هیدروالکلی برگ وساقه کنگر که به روش پرکولاسیون تهیه شده بود، با مقادیر mg/kg100، 200، 400 و 800 به هر موش و به مدت 14 روز متوالی به صورت درون صفاقی تزریق شد. یک هفته پس از آخرین تزریق موش ها بیهوش شده و از سیاهرگ باب کبدی خون گیری به عمل آمد. از نمونه های خونی جمع آوری شده برای اندازه گیری غلظت سرمی هورمو ن های fsh ,lhو تستوسترون استفاده شد. سپس موش ها کشته شده، اپیدیدیم و بیضه چپ آن ها برداشته شد. بخش دمی اپیدیدیم برای شمارش اسپرم و بررسی درصد تحرک آن به کار رفت. بیضه ها، پس از وزن شدن، در فیکساتیو فرمالین قرار گرفتند. مقاطع 5 میکرو متری تهیه و با هماتوکسیلین-ائوزین رنگ شدند. داده ها جمع آوری و با استفاده از آزمون های anova و tukey ارزیابی شد. بررسی نتایج حاصل، افزایش معنی داری در تعداد کل اسپرم ها در گروه سوم (mg/kg 400) p<0.01)) و همچنین در قدرت تحرک اسپرم ها(p<0.001) و وزن بیضه ها در گروه های دوم و سوم (mg/kg200 و400) p<0.01)) نشان دادند. میزان تستوسترون در گروه های اول، دوم و سوم(mg/kg 100، 200 و 400) (p<0.001) در مقایسه با گروه کنترل افزایش معنی داری یافت. بررسی های بافتی افزایش معنی داری در تعداد سلول های اسپرماتوسیت اولیه در گروه سوم (mg/kg 400) p<0.001))، سلول های اسپرماتید و اسپرماتوزوئید در گروه های دوم و سوم (mg/kg200 و400) p<0.001)) و سلول های اسپرماتوزوئید در گروه اول(mg/kg 100) p<0.05))، نسبت به گروه کنترل نشان دادند. عصاره برگ و ساقه کنگر با داشتن ترکیبات آنتی اکسیدانی (کوئرستین)، می تواند موجب افزایش تعداد، درصد تحرک اسپرم، وزن بیضه، هورمون تستوسترون و اسپرماتوژنز شود.

آنتی اکسیدانها از جمله کوئرستین از آسیب سلول اسپرم توسط رادیکالهای آزاد محافظت میکنند. پژوهش حاضر نیز به منظور بررسی اثرات کوئرستین بر اسپرماتوژنز در موش صحرایی نر صورت گرفت. در این پژوهش از 50 سر موش صحرایی نر در قالب یک گروه کنترل و 4 گروه تجربی استفاده شد. محلول کوئرستین دو هفته روزانه بصورت داخل صفاقی در دوزهای 20،15،10،5 mg/kg به گروههای تجربی تزریق شد . یک هفته پس از آخرین تزریق خونگیری به منظور تعیین غلظت هورمونها انجام و سپس بیضه چپ وزن کشی شد. اسپرم های اپیدیدیمی و برشهای بافتی بیضه نیز مورد مطالعه قرار گرفت. در بررسی میزان گنادوتروپینها در سرم خون تفاوت معنی داری مشاهده نشد اما هورمون تستوسترون بویژه در دوز mg/kg 20 (0.50±6.52)( p? 0.01)افزایش یافت. در تغییرات وزنی بیضه ها تفاوت معنی دار قابل قبولی دیده نشد. تعداد اسپرمها در اپیدیدیم بویژه در دوز mg/kg 20 (1.68±51.35)( p? 0.05) و همچنین تحرک اسپرمها در دوزmg/kg 20 ( 5.91±73.88)( p? 0.001) افزایش یافت. در بررسی تعداد سلول های اسپرماتوگونی در هیچ یک از گروه ها تفاوت معنی داری دیده نشد. اما تعداد اسپرماتوسیت اولیه (7.04±118.25)( p? 0.05)، اسپرماتید (6.28±106.75)( p? 0.01) و اسپرماتوزوئید (6.30±101.75)( p? 0.001) هرسه در دوز mg/kg 20 افزایش یافت. با توجه به عدم تغییرات معنی دار گونادوتروپینها احتمالا کوئرستین بر روی محور هیپوفیز-گناد موثر نبوده است. گمان می رود کوئرستین با افزایش ترشح تستوسترون و اثرات آنتی اکسیدانی خود موجب بهبود کمی و کیفی سلول های زایا شده است.

ثی ب?ض زیبثز قب طُ?? ?ب 1 ??ِ?ی اظ ثی ب?ض 1ب ش?ربث? ی? یٌ ا?رز رً 0 ?ر??ی اذرشلا زض ??ذز ? ?بظ ث?ز? 0ً ک?ره 0 آ? 1یذط ?ُ?ری ی? ? اذرشلا زض ش?بث? ی??ر طًث? 1یرسضار 1رب، 1ب ای? د?? 1ف، ا ش ب?لا ?هبض? 1یسض?ا ی?ٌ? آ??ظ? ? ی? س?ا?رس چطثی ?دط?سئی? ثب س?? 0 ث 0 یبکش 0 زض بً 1ف اذشلالار س? ی?س ظ? ی? ج?شلایب? ث 0 زیبثز ر?وطط ثبقرس . ? ثرب زض?ربر ر?ش ر?ق اظ جً?ر?ز ا??? ی?? یب ?س دب?د ث 0 ا??? ی?? 1 ط?ا? ا?ز. ا طُچ 0 ا? ت? زیبثز ثب اکعایف ثی ب?ض 1ربیی ب???رس ?لط?دبسی ? ثی ب?ض 1ب ه ج?ی ?ط?هی 1 ط?ا? ا?ز، ا ب? ک?ر لٌار ?ی?رش س? ی?رس ظ? ی? ب???رس ?روط ??ی?، ?ب 1??بض 1ب غ?شی یٌ، ?س س بٌ ??ی? ? بً 1ف ? ?? 1ب ضز? ???ی زض ا?رذط ب?س?غ ?ط ضا ?یع ???ت ی? ق?ز. زض?اهغ زیبثز ثع?ض ??رشوی یرب ?یط ??رشوی ثرط ث?ریبض اظ ? ط??ٌز 1رب ?ی?ش س? ی?س ظ? ی? اطط صُاقش 0 ? ???ط ث 0 ثط?ظ سییطار ?بذشبض ? ? ط??ٌز زض ز?رش ب? س?ب?ر ی? ی? طُزز ) faiche ,1983 (. ثطا?ب? عُاضقبر ????ز 95 % ?بثربض?ض 1رب ر?طزا? ثر 0 ?رجت بً 1ف س?ساز ا?ذط ،? ق ?یططجی?ی ا?ذط ? یب اذشلا زض هسضر ط شًی ا?ذط ر?ی ثبقرس. طجرن سحویوبسی 0ً ا??ب قس? ا?ز سوطیجرب 6 % اظ ر?طزا? زیربثشی اظ ?ربس?ا?ی 1رب ???ری ض?رغ ر?ی ثط?س) bayasgalan ,2004&faich,2012 (.ثع?ض یً? ??اضو زیبثز ث 0 ز? ز?ش 0 یً? ربز ? ع? ?? سو?ی ی? ق??س. ??اضو بز قب شً?ا?یس?ظ زیبثشی ? ??سض 1یذطا? ??لاض ?یط شًر??ی ? ??اضو کط ?? قب ??ض?دبسی، ?لط?درب سی ? اسط?ا?ر طٌ??ظ ظ?زض? ر?ی ثبقرس. ثطا?رب? قر?ا 1س ?سیس، زض ب?? 1بیی 0ً ثطا ثطططف طًز? ?لائ ? ک? لٌار ?ًسب? س?ر ثر 0 رًبض ر?ی ض?ز ثرطا ? ?? یُط اظ ک? لٌار ط?لا?ی س?ر زیبثز بًکی ?ی?ز ? ?لائ ثب ی?شی زیبثرز اظ کرطز ثر 0 کرطز 1یذط ?ُ?ری ی? 1ب ط?ثر? ثر 0 زی طِ کطم ی? ?ًس. ا ب? زض ا ظًط ??اضز ? ز? ط?ا?? 0 ث 0 دعقی ?کب? 0 ?ظیط دط??قی ? دطذ?ض ا?ز ا ب? ا? ی?? ?اه? 0 ???ٌ ا?ز ثط?ظ اذشلا ش?بث? ی?ی بز ثبقس 0ً ث 0 ا? ب? زیبثشی ???ط ی? ق?ز) krook ,1996&harrissons ,1998 ). ا?? ?? زیبثز ا ط?ی بٌ سب یًس ی? ?ًس رً 0 زض نر?ضر ا ر?ٌب? زض ر?ب? س ر?ب سییرطار ?یططجی?ری ش?بث? ی?ی سهحیح ق?ز. ث 0 ز ی? ??اضو ?ب?جی زاض? 1بیی 0ً زض زض ب?? زیبثز ث 0 رًبض ر?ی ض??رس ا ط??ظ? س ب?ی ظیبز ? 2ز ا?شلبز? اظ زاض? 1ب یُب 1ی 0ً ?لا?? ثرط رًب 1ف ه?رس ذر?? زض ضکرغ ??اضو ثب ی??ی ?بقی اظ اثشلا ث 0 زیبثز ?یع و?طط 1?ش?س، ???ز زاضز ,1998&kelly,1997 (roger 8 ا?شلبز? اظ یُب 1ب? ث 0 ???ا? زاض? اظ 1 ب?? اثشسا س بٌ ثکط ???ز زاقرش 0 ا?رز ? زاض? 1رب یُب 1ی ثطا زض ب?? ثی ب?ض ث 2شطی? عُی? 0 ? بُ 1ی س? 2ب ضا? زض ب?? ث?ز? ا?ز.س?ساز ث?ریبض ظیربز اظ یُب 1ب? ? ?هبض? آ? 2ب اططار زض ب??ی ل?یس قب ذ?ال آ?شی ا ?ًیسا?ی، ضسا ش? 2به، ضس ?ططب?، ضس ی? طٌ?ه ? ای ??ی ظایی زاض?س evans, ,2002 &srinivasan,2005) (.اظ ثی? ای? یُب 1رب? آ??ظ?، یُب 1ی ثب ?ب ? ی?? freulo assa foetida ? اظ سیط? چشطیب? ا?ز 0ً اظ ثررف 1رب ر?ش ق? آ? زض طت ??شی ا?شلبز? ی? ق?ز آ??ظ? ن ?? چ?ج?ب یً ا?ز 0ً اظ ضیک 0 یُب 1ی زاض?یی ث? ی? ایطا? ث 0 ?ب ferula assa- foctida » ا? رِسا? « ?سا?بظ ی? ق?ز. ای? یُب? ثر 0 کبض?ری - ?ب ی?س? ی? ق?ز ? اضسلبع آ? ث 0 س?ز 8 ش?ط ی? ض?س. سط یًجبر ان ی? آ??ظ? قب ضظی? ) 85 68 زضنس(، ن ?? ) 80 زضنس( ? ض??? 1ب ضط?ض ) 5 7 زضنس( ر?ی ثبقرس.ضظی? آ? رب? - کط? ی?ی ا?یس ? ا?شط 1ب آ? قب ?ع ?ًیی سطد? 1ب، ?ً ب?ضی? 1ب ? ?ربیط سطد?? ئیرس 1ب ? ک?روبر ?ً ب?ضی?ی )ک?ییشیسی? ? بً ?? ???? ی?ط زض ن ?? آ??ظ? ??ر?ز زاضز ) &zargari,1996 رًبضیع 0395 (. آ??ظ? زاضا اططار زاض?یی ?ُ?ب ?ُ? ا?ز، ث 0 ???ا? ظ?رب ?هربض?، آ?ر?ظ? زض زض ر?ب? ، زیبثز ثس?? آ?یت ض?ب?س? ث 0 ? ?? 1ب دب? طٌا? و?طط ث?ز? ? ثب?ض بً 1ف ه?س ذ?? ? اکعایف سطقرررح ا??ررر? ی?? زض ر?رر? 1رررب زیررربثشی قرررس? ثرررب آ ?? ?ًرررب? ر?رری رُررطزز (abu-zation,,2010&fateh,2004) . اظ ای? ض? زض ای? د?? 1ف ذ?ال زض ر?ب?ی ?هربض? ا ر?ی آ?ر?ظ? ثرط ا?رذط ب?س?غ?? ? ح?ر?ض 1یذ?کیع ?ُبز زض ?? 1ب ?ًچی ?ط زیبثشی قس? ثب ا?شطدش?ظ?س??ی? ر??ضز ثطض?ری هرطاض ر?ی - یُطز.