در این پایان نامه که موضوع آن «بررسی محورهای زیبایی شناختی در اشعار دکتر مهدی حمیدی شیرازی» است پس از معرفی احوال و آثار این شاعر، به سه محور اصلی «بیان، بدیع و معانی» پرداخته شده است که هر کدام از آنها شامل زیر شاخه های بسیاری است و سعی شده است برای هر مورد به قدر کافی از میان اشعار شاعر مذکور شاهد مثال آورده شود. شعر حمیدی را می توان جامع اضداد دانست مثلأ از یک سو اصطلاحات و ترکیباتی در آنها یافت می شود که تازه و بدیع هستند و حاصل ذوق خلاق شاعرند و از سویی دیگر تکرار بیش از حد بعضی واژگان زیبا یا نازیبا شعر را ملال آور و تکراری ساخته است. یا در هر کتاب شعر حمیدی به چند شعر روان، پرمغز و استوار و تأثیرگذار برمی خوریم که واقعأ فاخرند اما بقیه اشعار فاقد محتوا و کم ارزش هستند. اشعار حمیدی با دارا بودن وزن و قافیه مناسب غالبأ از نظر موسیقی روان و زیبا هستند و شاعر با رعایت تناسب وزن و محتوا نیز بر گیرایی شعر خود افزوده است.

آثار شاعران همواره به لحاظ ساختار با زبان معیار متفاوت است و شعر شاعران معاصر نیز از این امر مستثنی نیست این تفاوت می تواند دلایل زیادی داشته باشد اما یکی از مهمترین ارکان ایجاد تفاوت در زبان هنجارگریزی است که با توجه به انواعی که دارد می تواند منشاء بسیاری از تفاوت های زبان شعر با زبان معیار باشد. بررسی انواع هنجارگریزی ها با توجه به اهمیت آن درشعر شاعران معاصر می تواند ضمن نشان دادن میزان انحراف از زبان معیار تفاوت آنها را با یکدیگر و رویکرد هر شاعر را در استفاده کمی و کیفی از هنجارگری ها پدیدار کند آنچه در این جستار بدان پرداخته شده است بررسی تطبیقی ساختار غزل های ابتهاج، بهبانی،منزوی و عماد خراسانی است که ضمن کند و کاو در شعرهای انتخابی این شاعران هنجارگریزی ها از دو منظر کمی و کیفی مورد بررسی قرارگرفته است اتا کدامین در کمیت موتیف های ساختار شکن ارجع اند و کدام توانسته اند امکانات بالقوه زبانی بیشتری را به فعلیت برساند.

چکیده با عنایت به ارتباط تنگاتنگ موجود در شعر و آواز، برآن شدیم تا بواسطه تحقیق وتفحص در آثار پیشینیان و معاصران و همچنین تامل و تفکر در ماهیت این دو مقوله، نتایجی را استنباط نماییم که این نتایج ما را به شناخت بیشتر تعامل موجود رهنمون می سازند. برای این کار ابتدا به بیان تعاریفی از شعرو آواز و عناصر تشکیل دهنده آنها پرداختیم که در این میان ارائه دو نظریه جدید "عروض هندسی" و "نحوه محاسبه ضرب آهنگ اوزان" ارمغانی نوین بشمار می رود. در ادامه کار به بررسی دستگاه های آوازی و اوزان بکار رفته در این دستگاه ها و گوشه های کلاسیک آواز سنتی ایران پرداختیم و ماحصل این کار دستیابی به نتایجی بود که توانستیم با مقایسه آن با اوزان بکار رفته در تصانیف شعرایی همچون ملک الشعرای بهار و عارف قزوینی، به وجود تفاوت بین آنها پی ببریم و از تحلیل این اختلافات به رابطه کشش اصوات و اثرات ضربی تصنیف در آواز دست یابیم.

چکیده هنر ترانه، به دلیل ساختار دوگانه ی خود، که متشکل از عناصر عامیانه و شاعرانه است، بسیار قابل تأمل و توجه است. این هنر در میان دیگر هنرها، به دلیل ساختار دو قطبی خود ارزش و برجستگی خاصی می یابد. موضوع این رساله، بررسی عناصر عامیانه و زیبایی شناختی در ترانه های فارسی یک قرن اخیر است؛ بنابراین، مهمترین عناصر تشکیل دهنده ی هنر ترانه مورد مداّقه قرار گرفته است که هدف از آن، شناخت و تحلیل این هنر با توجه به عناصر تشکیل دهنده ی آن است. ترانه ها، در یک قرن اخیر متأثر از اوضاع سیاسی، اجتماعی، دینی، ادبی و حتی فردی هنرمند ترانه سرا، آفریده شده اند، آنچه در این ترانه ها می شنویم، صدای حیات معنوی، زندگی مردمی، آداب و رسوم، اعتقادات و اوضاع سیاسی، اجتماعی، دینی، و ... است؛ صدایی که در قالب هنری، تلفیق یافته از، هنر رسمی (شعر) و فولکلور بازتاب می یابد و بر روح و جان مخاطب نفوذ می کند. تلفیق این عناصر به دلیل ویژگیهای خاص خود بسیار حائز اهمیت است؛ به همین دلیل این پژوهش، مهمترین عناصر تشکیل دهنده ی ترانه (زیبایی شناختی و عامیانه) را مورد بررسی قرار داده است.

درمیان شاعران توانای ایران ازنظردیدهنری ونگاه تصویری سهراب سپهری جایگاهی خاص وویژه دارد.اوشاعری است که شعرونقاشی رادرکنارهم تجربه کرده است.ازویژگی آثارهنری وی مرتبط بودن زبان شعرونقاشی است .وواژه هایی راکه درشعربه کارگرفته به نوعی باابزارنقاشی وحدت وهمبستگی دارد.بنابراین تصاویروواژگان شعری اوفضای یک تابلوی نقاشی رادرمقابل دیدگان مخاطب قرارمی دهد.اوهمانندشاعری چیره دست ،طبیعت رادراشعارخودبه تصویرمی کشدوخوبی هاوزشتی هارادرآن نشان می دهد. اوبه همان اندازه که برادبیات ،شعروکلام تسلط داشت ،درتصویرسازی وهنرنقاشی نیزمسلط بود.دلبستگی اوبه نقاشی وشعروتلفیق این دوباهم موجب شدکه هنرنقاشی درشعرش اثربگذارد.ودرنهایت به زبان نقاشی شعربگویدوبه شعریت درنقاشی دست یابد.به عبارتی دیگر،باهردواین ابزارهنری ،بارهنرمندانگی اش رابردوش کشیده است.این پژوهش بیان پیوستگی شعرونقاشی این هنرمنداست. همچنین در این رساله تلاش شده است ،تابا به کارگیری نظریه ی ماکس لوشر،در مجموعه ی هشت کتاب سهراب سپهری و مرتب کردن آن به ترتیب فراوانی با تحلیل روان شناسی رنگ و طبقه بندی زوجی در آن ،به خلاقیت های هنری سهراب نزدیک شویم.

با توجه به اهمیت موضوع اسطوره و پیشینه ی آن نزد بشر جوامع بدوی تا انسان متمدن امروزی ، بر آن شدیم که اسطوره را در اشعار حمید مصدق ، فریدون مشیری و محمد رضا شفیعی کدکنی بررسی نماییم . برای این کار ابتدا به تفحص در آراء اسطوره پژوهان برجسته ای مانند ارنست کاسیرر ، پل ریکور ، میرچاالیاده ، کارل گوستاو یونگ ، نورتروپ فرای ، جیمز فریزر ، لوی استروس ، برونیسلاو مالینوفسکی ، لوی برول و ... پرداختم و به اندیشه های اسطوره پژوهان ایرانی مانند دکتر مهرداد بهار ، دکتر اسماعیل ابوالقاسم پور ، دکتر میر جلال الدین کزّازی ، دکتر جلال ستاری و دیگران نیز اشاره گردید . سپس اشعار شاعران مورد بحث در این رساله بررسی شده و واژه ها و تفکرات اسطوره ای استخراج شد و ما حاصل این کار دستیابی به نتایجی بود که توانستیم با مقایسه ی آن پی به این مطلب ببریم که اسطوره در اشعار حمید مصدق بیشتر از بقیه است ، محمد رضا شفیعی کدکنی بعد از مصدق و فریدون مشیری کمترین اسطوره را در اشعار خود دارد .

چکیده: هدف اصلی این پژوهش نگاه موشکافانه و روان شناسانه و عمیق بهرام بیضایی به زن از دیدگاههای تاریخی ، اساطیری ، اجتماعی و ادبی است . در واقع در آثار بیضایی زن موجودی حقیر و زبون و وابسته نیست و اگر هم در فرازهایی از نمایش نامه ها مانند: پرده نئی ، ندبه ، شب و هزار و یکم ، پرده خانه چنین چهره ای داشته باشد در این وضعیت باقی نمی ماند . زن در آثار بهرام بیضایی در حال استحاله از وضعیت ضعیف و ناپایدار به وضعیتی قوی و پایدار است ، زنان آثار او پیوسته در حال چالش و دگرگونی اند . در این پژوهش بعد از طرح کلیات که بر اساس بیان مسئله ، اهمیت موضوع ، ا هداف تحقیق و بیشینه ی پژوهش تبیین شده است ،تعاریف و مفاهیم کلی از جمله تعریف اسطوره ، جایگاه زن در اسطوره های آفرینش ایرانی ، زن و تاریخ، زن واجتماع، مورد توجه قرار می گیرد . روش تحقیق در این پژوهش بر مبنای توصیفی و تحلیلی است و بیان مهم ترین محورها و توصیف و تحلیل یافته ها در کتابهای بهرام بیضایی خطوط اصلی این پژوهش را تشکیل می دهد، با توجه به گرداوری اطلاعات بر اساس فیش برداری داده ها و تنظیم و دسته بندی و تجزیه و تحلیل آن ها، جایگاه زن در هر کدام از آثار بهرام بیضایی مشخص شده است و در این راستا، با بیان خلاصه ی نمایش نامه هاوتحلیل آن ها از دیدگاه های مختلف و بیان برخی از ویژگی های خاص سبک نثر بیضایی در آثار او به اهداف پژوهش دست یافته ایم. در ادامه صحت فرضیه هایی را که در فصل اول پژوهش مطرح گردیده است بر اساس یافته های تحقیق مورد بررسی و تحلیل قرار می دهیم .