بعد از گرایش ایرانیان به آیین مقدس و حیاتبخش اسلام، مسیر فرهنگ گذشته آنان دگرگون شد و بتدریج دستورات و احکام این آیین جدید در سرتاسر شوون زندگی فردی و اجتماعی مردم این سرزمین پهناور رسوخ یافت . دانشمندان ایرانی در پایه گذاری تمدن و فرهنگ اولیه اسلام سهم بزرگی داشتند. تمدن و فرهنگی که از تماس و تلاقی دو فرهنگ اسلامی - ایرانی حاصل گشت . اجرای دستورات و قوانین اسلامی بناچار این ضرورت را ایجاب می کرد که کتاب بزرگ آسمانی مسلمانان، قرآن، و سخنان دلپذیر پیامبر بزرگوار (ص) به فارسی ترجمه شود. بسیار طبیعی بود که این سیل خروشان فرهنگ اسلامی در آثار سخنسرایان و نویسندگان جلوه گر شود و در سرتاسر قالبهای ادبی اعم از نظم و نثر نمایان گردد و سخنوران بزرگ زبان فارسی برای باروری کلام خویش از معانی بلند قرآن و حدیث الهام بگیرند. میزان بهره وری تمام شعرا و نویسندگان از آیات و اخبار یکسان نیست و بعضی از آنان همچون مولانا و سعدی و حافظ و سنایی و عطار، بیتر از آن متاثیرند، از این رو برای هر فرد صاحب نظر در ادب فارسی لازم است که از ظرایف و دقایق بهره وری شعرا و نویسندگان از فرهنگ و معارف اسلامی آگاه باشد. تجلی آیات قرآن و اخبار پیامبر (ص) در ادب فارسی به صورتهای گوناگون دیده می شود که بیشتر از همه صورتهای: اقتباس ، تلمیح، تضمین، تمثیل، درج و حل و ترجمه را می توان نام برد. در این پایان نامه تجلی آیات قرآن در شاهنامه فردوسی پرداخته شده است .