آب به عنوان اصلی ترین عنصر حیات بشر شناخته شده است و این امر ساکنان اغلب مناطق دنیا به ویژه مناطق خشک را واداشته تا به دلیل کمی بارندگی و عدم برخورداری از منابع آب های سطحی، همواره در پی کشف و بهره برداری از آب های زیرزمینی مناسب و با کیفیت باشند. بدین جهت مطالعات هیدروشیمی برای شناخت کیفیت شیمیایی آب از اهمیت بسزایی برخوردار گشته است. در مطالعه حاضر، وضعیت هیدروشیمی آبخوان دشت بیرجند در سالهای 1376، 1384 و 1389 به ترتیب بر اساس تعداد 33، 18 و 20 داده آنالیز شیمیایی آب مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته که داده های سال 1384 تنها برای شناسایی توزیع فضایی کیفیت با استفاده از آنالیز فاکتوری به کار رفته اند. دشت بیرجند در مرکز استان خراسان جنوبی در شرق ایران و در ناحیه ای بیابانی با آب و هوای گرم و خشک واقع شده و ساختار های زمین شناسی و واحدهای سنگی گوناگون و متنوع از ویژگی های خاص این حوزه آبریز به شمار می روند. پس از توصیف آماری کلی داده های مربوط به سال های 1376 و 1389 و ترسیم نقشه های منحنی میزان برای برخی پارامترها، نمودارهای جعبه ای برای مقایسه مقادیر میانگین و پراکندگی هر متغیر در دو سال، ترسیم و تفسیر شده اند. همچنین نوع آب تمام نمونه ها با استفاده از روش آماری انجمن هیدرولوژی هند تعیین شده است. به علاوه از روش های گرافیکی چون نمودار پایپر، دارو، استیف، شولر و ویل-کوکس و شاخص های کیفی گوناگون جهت شناخت نوع و مطالعه کیفیت آب از لحاظ مصارف گوناگون استفاده گردیده است. در ادامه و طی تحقیقی به بررسی قابلیت شبکه های عصبی مصنوعی در پیش بینی پارامترهای کیفی آب زیرزمینی دشت بیرجند پرداخته شده است. در نهایت توزیع فضایی کیفیت آب در دشت بیرجند با استفاده از آنالیز چند متغیره فاکتوری و با تعیین سه فاکتور عمده، مشخص گردیده است. در مجموع آب زیرزمینی آبخوان مذکور از نوع آب های شور و با کیفیت اندک جهت مصارف شرب، کشاورزی و صنعت شناخته شده و فاکتور شوری به عنوان عامل اصلی موثر در کیفیت آب در این آبخوان معین گردیده است. همچنین کیفیت آب، با کاهش حجم آب ورودی به مخزن و استحصال بیش از حد در طول دوره زمانی مذکور، در بیشتر موارد با تنزل فزاینده ای روبه رو بوده است.

یکی از مشکلات اساسی دراستخراج معادن، دفع باطله ها می باشد. باطله ها مواد زائدی هستند که درعملیات حفاری، استخراج و کانه آرایی، در معادن تولید می شوند. به دلیل طبیعت سمی و خطرناک بعضی از این باطله ها، دفع صحیح و اصولی آنها از لحاظ زیست محیطی بسیار حائز اهمیت است. محیط زیست از ارکان توسعه پایدار در هرکشوری است. بدون توجه به مسأله محیط زیست، منابع طبیعی و انسانی دچار نقصان شده و پیامدهای ناگواری را بر کره خاکی و جوامع انسانی برجا خواهد گذاشت. معدن مس قلعه زری بعنوان تنها واحد معدنی استان که دارای پسماند مایع است، روزانه مقادیر قابل توجهی زهاب معدنی به صورت دوغاب تولید می نماید. دوغاب خروجی کارخانه حاوی مقادیری فلزات سنگین از جمله مس، سرب و روی می باشد. از آنجا که این پساب بدون انجام عمل آبگیری، با دبی تقریبی 350 لیتر بر دقیقه در دشت رها شده و محدوده ی وسیعی را تحت تأثیر خود قرار داده است امکان نفوذ آب به لایه های زیرین زمین و آلوده سازی آب های زیرزمینی در منطقه وجود دارد. اثرات زیست محیطی این پساب در تحقیق حاضر مورد بررسی قرار گرفته است. امروزه روش های ژئوفیزیکی بوی‍ژه روش های الکتریکی به طور چشمگیری به عنوان یک روش غیرمستقیم برای کنترل و بررسی آلودگی های زیست محیطی به کار گرفته شده اند. در این پژوهش به منظور بررسی ویژگی های هندسی آلودگی حاصل از کارخانه فرآوری معدن مس قلعه زری توموگرافی دوبعدی بکار گرفته شده است. بر اساس این روش یک پروفیل به طول520 متر عمود بر منطقه تحت تاثیر پساب طراحی شد که در نتیجه آن تعداد 210 نقطه برداشت گردید. تفسیر نقاط برداشت شده نشان می دهد که مقاومت الکتریکی منطقه متأثر از پساب تا حد کمتر از 3 اهم - متر نیز کاهش یافته است و این درحالی است که مقاومت ویژه تشکیلات خارج از منطقه تاثیر حدود 3000 اهم - متر می باشد. علاوه بر این رسم مقاطع مختلف ژئوالکتریک نشان می دهد که عمق نفوذ پساب تا 30 متری نیز ادامه می یابد. کاهش مقاومت ویژه سنگ کف می تواند ناشی از وجود درزه و شکستگی در داخل سنگ کف و در نتیجه نفوذ آب زیرزمینی و احتمالاً آلودگی ناشی از سد باطله باشد. مطالعات ژئوتکنیکی و آب شناسی منطقه حاکی از وجود یک زون برشی کاملاً خرد شده در محل دفع باطله و مشارکت آب زیرزمینی موجود در انتقال آلودگی ناشی از فلزات سنگین از طریق شکستگی ها می باشد. علاوه بر این مطالعات ژئوشیمی زیست محیطی بر روی خاک این منطقه انجام شده است که بدین منظور سه نمونه خاک از اعماق 5/0، 1 و 5/1 متری و یک نمونه از پساب کارخانه مورد آنالیز قرار گرفت. آنالیز نمونه ها توسط شرکت بینالود مشهد انجام گرفت. این مطالعات نشان می دهد که غلظت فلزات سنگین (v, cr, mn, fe, co, ni, cu, mo, hg, as, ag, pb, cd, zn) با افزایش عمق در خاک افزایش یافته است. این مورد منجر به کاهش مقاومت ویژه تشکیلات گردیده است که توسط مطالعات توموگرافی تأیید شده است. همچنین کیفیت خاک منطقه با استفاده از شاخص های ضریب آلودگی، زمین انباشت، غنی شدگی، بار آلودگی و آلودگی رسوب مورد ارزیابی قرار گرفته است. شاخص فلزی برای نمونه پساب موجود مقدار بسیار بالایی بوده است که حاکی از آلودگی شدید این پساب می باشد. با توجه به شاخص زمین?انباشت، خاک در عمق 1 و 5/1 متری آلودگی شدید نشان می دهد. از نظر شاخص آلودگی رسوب نمونه خاک برداشت شده از اعماق 1 و 5/1 متری در رده ی خاک های خطرناک قرار می گیرد. شاخص غنی شدگی نسبت به عناصر سرب، کادمیم و نقره غنی شدگی بسیار شدید خاک را نشان می دهد. شاخص بار آلودگی نیز حاکی از آلودگی خاک منطقه به میزان قابل توجه می باشد.

با افزایش بی رویه جمعیت در سالهای اخیر، افزایش نیازهای آبی و محدودیت منابع آبهای سطحی و بهره برداری بیش از اندازه از سفره های آب زیرزمینی باعث به بار آمدن خسارات جبران ناپذیری به منابع طبیعی کشور در سالهای گذشته شده است. بهره برداری بی رویه و کنترل نشده در اغلب محدوده های مطالعاتی استان خراسان جنوبی سبب گردیده تا سالانه شاهد افت سطح آب زیرزمینی و تخریب کیفیت آن باشیم. دشت درمیان –اسدیه نیز یکی از دشت های ممنوعه استان بوده و توسعه بهره برداری از مخازن آب زیرزمینی آن امکان پذیر نمی باشد. این دشت در فاصله 80 کیلومتری شهرستان بیرجند، در شمال شرق بیرجند مرکز استان خراسان جنوبی واقع شده است. در مطالعه حاضر، وضعیت هیدروشیمی آبخوان دشت درمیان- اسد آباد در سال های 1386و 1390برای تعداد 16داده مشترک آنالیز شیمیایی آب مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته که داده های مشترک سال 1390 تنها برای شناسایی توزیع فضایی کیفیت با استفاده از آنالیز فاکتوری به کار رفته اند. پس از توصیف آماری کلی داده های مربوط به سال های 1386 و 1390 و ترسیم نقشه های منحنی میزان برای برخی پارامترها، نمودارهای جعبه ای برای مقایسه مقادیر میانگین و پراکندگی هر متغیر در دو سال، ترسیم و تفسیر شده اند. همچنین نوع آب تمام نمونه ها با استفاده از روش آماری انجمن هیدرولوژی هند تعیین شده است. به علاوه از روش های گرافیکی چون نمودار پایپر، دارو، استیف، و شاخص های کیفی گوناگون جهت شناخت نوع و مطالعه کیفیت آب از لحاظ مصارف گوناگون استفاده گردیده است. در نهایت توزیع فضایی کیفیت آب در دشت درمیان- اسدآباد با استفاده از آنالیز چند متغیره فاکتوری و با تعیین 2 فاکتور عمده، مشخص گردیده است. در مجموع آب زیرزمینی آبخوان مذکور از نظر کیفی در بیشتر نقاط دشت در حد لب شور و شور شناخته شده است و برای مصارف شرب، کشاورزی و صنعت مطلوب نمی باشد. و باید مراقبت های لازم انجام گیرد.

اکتشافات ژئوشیمیایی، یکی از روش های اکتشافی موثر در شناسایی پتانسیل های معدنی در دنیا بویژه در کشورهای با آب و هوای گرم و خشک می باشد. به منظور تجزیه و تحلیل داده های ژئوشیمیایی و شناسیایی پتانسیل های معدنی، روش های آماری تک متغیره، چند متغیره و همچنین روشهای عصبی و منطق فازی ارائه گردیده اند. در مطالعه حاضر تعداد 396 نمونه ژئوشیمیایی در منطقه همیچ بیرجند، که برای 25 عنصر آنالیز گردیده، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. منطقه همیچ در 145کیلومتری جنوب-غربی شهرستان بیرجند و در حدفاصل جاده بیرجند-قلعه زری واقع شده است. با توجه به اینکه اثراتی از مالاکیت و کالکوپیریت، پیریت، گالن، سروزیت و اسمیت زونیت در منطقه مشاهده شده است، به نظر می رسد که این منطقه از نظر زمین شناسی اقتصادی غنی شدگی هایی از عناصر مخصوصا مس داشته باشد. برای شناسایی آنومالی ها، ابتدا عملیات پردازش مقدماتی بر روی داده-ها صورت گرفت. سپس داده ها توسط روش های رگرسیون چندمتغیره، آنالیز تطبیقی و آنالیز فاکتوری مورد تحلیل قرار گرفتند. در رگرسیون چندمتغیره، مدل ارائه شده با ضریب قوت 81/0 نشان دهنده ی این است که کانی سازی مس در منطقه با کانی سازی طلا مرتبط می باشد. نتایج آنالیز تطبیقی نیز نشان دهنده ی ارتباط طلا یا روبیدیم با مس می باشد. با استفاده از آنالیز فاکتوری نیز 7 فاکتور انتخاب شدندکه پس از محاسبه مقادیر امتیازات فاکتوری، نقشه های مربوط ترسم گردید که بر روی این نقشه ها مناطق امید بخش قابل مشاهده است. قابل ذکر است که این نقشه ها نتایج قبلی را تایید می کنند.

منطقه قاین با قرار گیری در انتهای شمال غربی ایالت ساختاری سیستان و شمال شرقی پهنه لوت از نظر اندیس‎های معدنی منطقه با اهمیتی می‎باشد، لذا مورد اکتشاف قرار گرفت. به همین منظور مطالعات اکتشافی جهت پی‎جویی مناطق مستعد کانی‎زایی از لحاظ وجود پتانسیل‎های معدنی در برگه 1:100000 قاین با استفاده از تلفیق داده‏های اکتشافی شامل داده‎های زمین‎شناسی، ژئوشیمیایی، ژئوفیزیکی و ماهواره‎ای در محیط gis انجام پذیرفت. قبل از انجام تلفیق، پردازش داده‎های ژئوشیمیایی و ژئوفیزیکی و ماهواره‎ای با روش‎های مختلف انجام گرفت که نتایج حاصله همراه با مطالعات صورت گرفته بر روی داده‎های زمین‎شناسی برای تولید لایه‏ها و نقشه‏های مورد نیاز جهت انجام تلفیق در محیط gis بکار گرفته شدند. پس از مدلسازی و تلفیق داده‎ها، نقشه پتانسیل مطلوب توسط روش وزن‎های نشانگر تهیه شد. با استفاده از نقشه‎ی نهایی حاصل از تلفیق داده‎های اکتشافی مختلف، 3منطقه به عنوان مناطق امید بخش معدنی به ترتیب اولویت معرفی شدند. در این میان یک بخش کوچک تحت عنوان منطقه گرازان که اولویت اکتشافی اول در منطقه مورد مطالعه است، جهت انجام اکتشافات تفصیلی انتخاب شده پس از برداشت و تجزیه 147 نمونه‎ از رسوبات آبراهه‎ای، داده‎ها با استفاده از روش‎های غربال p.n، تحلیل فاکتوری و خوشه‏بندی فازی پردازش شده و در محیط نرم‏افزار arcgis 9.3 به نقشه درآمد.

در پژوهش حاضر که هدف از آن کشف الگوی پراکندگی توزیع عناصر در منطقه ی کانی پری واقع در 30 کیلومتری جنوب غرب شهرستان سقز استان کردستان بود، از تکنیک های مرسوم ژئوشیمیایی جهت دستیابی به این مهم استفاده شد. بدین منظور پس از برداشت 112 نمونه ی رسوبات آبراهه ای از نقاط مختلف منطقه ی مورد مطالعه به مساحت 40کیلومتر مربع و آماده سازی آنها جهت آنالیز آزمایشگاهی، نمونه های مذکور به آزمایشگاه سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور ارسال شد. پس از دریافت نتایج آنالیزهای آزمایشگاهی با استفاده از تکنیک های رایج در ژئوشیمی، پیش پردازش های اولیه بر روی داده های آزمایشگاهی اعمال شد. با بکارگیری روش چند متغیره ی آماری تحلیل فاکتوری بر روی داده ها، رفتار عناصر مختلف در منطقه مورد ارزیابی قرار گرفت. در این روش تعداد 5 فاکتور به عنوان فاکتورهای بهینه ی تغییرات در منطقه انتخاب شد که در آن فاکتور پنجم که شامل عناصر as-sb-hg بود به عنوان فاکتور کانی سازی در منطقه معرفی شد. در مجموع پنج فاکتور انتخاب شده حدود 82% از کل تغییرات منطقه را شامل شدند که سهم فاکتورهای اول، دوم، سوم، چهارم و پنجم به ترتیب 43.068%، 12.207%، 10.214%، 9.408% و 7.875% از کل تغییرات منطقه بود. نقشه های امتیازات فاکتوری برای هر فاکتور رسم و نقشه ی فاکتور کانی سازی مورد توجه قرار گرفت. پس از آن جهت تایید نتایج حاصل از تحلیل فاکتوری و تعیین نمونه های آنومالی نسبت به فاکتور کانی سازی در منطقه از روش تحلیل تطبیقی بهره گرفته شد و نمونه های آنوالی نسبت به این فاکتور تشخیص داده شدند. جهت کنترل نتایج روش های تحلیل فاکتوری و تحلیل تطبیقی و تعیین آنومالی های بازماند در منطقه از روش خوشه-بندی فازی میان مرکز استفاده شد که حاصل آن تایید نتایج روش های مذکور بود. نیاز به تعداد داده های بیشتر جهت تبیین الگوی رفتاری عناصر در منطقه ی مورد مطالعه و همچنین صرفه جویی در زمان و هزینه و بهینه کردن عملیات اکتشافی، محقق را بر آن داشت تا با اعمال روش شبکه ی عصبی مصنوعی، تعدادی داده با دقت و صحت مناسبی تولید نماید. نتیجه ی بکارگیری این روش، تولید داده هایی با دقت و صحت نسبتا مناسب برای پاره ای از عناصر بود. جهت اطمینان از صحت داده های تولید شده روش تحلیل فاکتوری بر روی داده های تخمینی نیز اعمال شد که نتیجه ی آن همراهی عناصر پاراژنز با هم بود.

یکی از بخش های اساسی اقتصاد هر کشور، منابع خدادادی آن از جمله معادن است. برای بهره برداری مناسب از این منابع خدادادی نیاز به اکتشاف اصولی آنها می باشد. در بحث اکتشافات معدنی، اکتشافات ناحیه ای به منظور کاهش منطقه ای وسیع به مناطق کوچک، کاهش هزینه ها و ریسک سرمایه گذاری از اهمیت خاصی برخوردار است. یکی از ارکان عملیات اکتشاف ناحیه ای، اکتشافات ژئوشیمیایی در این مقیاس است. از مهمترین قسمت های عملیات اکتشاف ژئوشیمیایی ناحیه-ای نیز، پردازش داده های حاصل از عملیات نمونه برداری و آنالیز آزمایشگاهی می باشد که بدین منظور روش های مختلفی وجود دارد. نوشتار حاضر به پردازش داده های پروژه ی اکتشاف ژئوشیمیایی برگه ی 1:100000 بصیران که طی آن 585 نمونه ی رسوبات آبراهه ای و 107 نمونه ی کانی سنگین برداشت گردیده است، به منظور تشخیص مناطق آنومالی این برگه و مقایسه روشهای به کارگرفته شده پرداخته است. در بین روش های به کار گرفته شده در این تحقیق روش اصلی مورد بررسی، روش فرکتالی غلظت – مساحت بوده به نحوی که مطالب و تعاریف بیشتری راجع به آن گفته شده و نیز به عنوان ایده ای جدید از این روش در انجام روش های تحلیل فاکتوری و خوشه بندی میان مرکز فازی استفاده شده است. روش میانگین به علاوه دو برابر انحراف معیار برای کسانی که به دنبال مقادیر به شدت حاد یک مجموعه داده می-باشند، روشی مناسب است اما در پردازش های ژئوشیمیایی و به منظور جداسازی مقادیر غلظت و یا مقادیر شاخص غنی شدگی آنومالی از زمینه، روشی مناسب نیست؛ چرا که در اکتشافات ژئوشیمیایی، هدف، یافتن مقادیری است که متعلق به جامعه ای غیر از جامعه ی زمینه می باشد و استفاده از این روش سبب از دست دادن تعدادی از نمونه های با اهمیت می گردد. روش فرکتالی غلظت – مساحت در مورد اکثر عناصر نتایج مناسبی به همراه داشته است. در این روش نحوه ی درونیابی، دقت در برازش خطوط و انتخاب حدود آستانه ای از اهمیت زیادی برخوردار است. انجام تحلیل فاکتوری نیز نتایج مطلوبی به خصوص به عنوان روشی مکمل و موید روش های دیگر به همراه داشته است. به کارگیری روش غلظت – مساحت در طبقه بندی امتیازات فاکتوری کارکرد مناسبی نشان داده به نحوی که می توان از این تلفیق به منظور جداسازی نواحی حائز اهمیت نقشه های امتیازات فاکتوری استفاده نمود. روش خوشه بندی میان مرکز فازی نیز نتایج مناسبی در مورد داده های برگه مورد مطالعه به همراه داشته است؛ در این روش به کارگیری روش غلظت – مساحت به منظور تفکیک و اولویت بندی مقادیر بازماند، نتایج بسیار مناسبی داشته است. در مجموع و با تلفیق نتایج روش های مختلف با نتایج حاصل از مطالعات کانی سنگین، نمونه های حائز اهمیت شناسایی و اولویت بندی شده و 43 نمونه با بیشترین اهمیت اکتشافی در نواحی مختلف برگه ی 1:100000 بصیران معرفی شده اند.

چکیده منابع آب زیرزمینی به خصوص در مناطق خشک و نیمه خشک بسیار با اهمیت می باشند. فعالیت های بشر در زمینه های کشاورزی، صنعت و شهری پتانسیل بسیار بالایی برای آلوده نمودن این منابع داشته، باعث تقلیل کیفیت آن ها می گردد. تحقیق در زمینه کیفیت شیمیایی آبهای زیرزمینی در تعیین عوامل آلاینده که مرتبط با زمین شناسی منطقه هستند، بسیار حایز اهمیت است. در این تحقیق با اندازه گیری پارامترهای تعیین کیفیت آب و مقایسه آن با استاندارد، میزان تاثیر عوامل زمین شناسی بر آب چاه های زیر زمینی منطقه قاین مورد بررسی قرار گرفته است. منطقه مورد مطالعه در بخش مرکزی در نواحی شمال استان خراسان جنوبی و بین طولهای جغرافیائی 58 درجه و30 دقیقه تا60درجه شرقی و عرضهای جغرافیائی 33 درجه تا 34 درجه شمالی واقع شده است. در بخش بررسی ارزیابی کیفی آب قاین در سال های 85 و 90 با استفاده از روش های آماری و گرافیکی، آب های برداشت شده از کیفیت مطلوبی برخوردار نیستند و درجه سختی و شوری آب در حال افزایش است، که به دلیل پایین بودن سطح آب زیرزمینی قاین و مصرف بیش از اندازه در بخش کشاورزی و شرب و همچنین به دلیل عوامل زمین شناسی که در منطقه قراردارند(حمل کردن مواد در مسیر شیب هیدرولیکی منطقه توسط آب) می باشد. در ادامه با استفاده از روش تحلیل فاکتوری، بارهای عاملی(فاکتورها) که در دو سال85و90 بطور مشابه بود،مشخص گردید. سپس نقشه های این فاکتورها به منظور تعیین عامل زمین شناسی فاکتور ترسیم گردید. که هر دو عامل در گراول های منطقه قرار گرفتند. در انتها برای پیش بینی وضعیت کیفی آبخوان دشت قاین از شبکه عصبی استفاده گردید که حاکی از توانمندی مدل عصبی در مدل سازی مسائل هیدروشیمی می باشد.

هدف از این پژوهش، بررسی وضعیت ایمنی و بهداشت سالن های ورزشی چند منظوره استان خراسان جنوبی با استفاده از روش های تصمیم گیری چند معیاره می باشد. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی – پیمایشی است که به روش میدانی اجرا شد. جامعه آماری این تحقیق را کلیه سالن های ورزشی چند منظوره استان خراسان جنوبی (بر اساس آمار اداره کل ورزش و جوانان استان در زمان انجام تحقیق، 57 سالن، 36 سالن با کاربری شهری و 21 سالن با کاربری روستایی) در بر می گیرد. به منظور کسب اطلاعات دقیق تر در خصوص سالن های شهری حجم نمونه و جامعه برابر در نظر گرفته شد و در سالن های روستایی بر اساس جدول مورگان از مجموع 21 سالن 19 سالن به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. جهت وزن دهی به معیارها با استفاده از روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی جامعه آماری شامل کلیه خبرگان در زمینه اماکن ورزشی اعم از اساتید دانشگاه گرایش مدیریت ورزشی، مربیان و متصدیان سالن های ورزشی بود که تعداد 21 نفر به صورت هدفمند بر اساس مدرک تحصیلی و سابقه کار به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری شامل پرسشنامه ahp برای تعیین ضریب اهمیت معیارها و چک لیست محقق ساخته شامل 221 سوال در زمینه ارزیابی ایمنی و بهداشت سالن های ورزشی چند منظوره بود که روایی چک لیست بوسیله صاحب نظران و اساتید دانشگاه در رشته مدیریت ورزشی و اعتبار پرسشنامه ahp نیز بوسیله محاسبه نرخ ناسازگاری (کمتر از 1/0) مورد تأیید قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی و آمار استنباطی (آزمون های کولموگروف- اسمیرنوف، t تک نمونه ای و t مستقل) در سطح ?0/05 p و روش های تصمیم گیری چند معیاره (ahp و topsis) استفاده شد. نتایج حاصل از روش ahp نشان داد که از دیدگاه خبرگان در مقوله ایمنی سالن های ورزشی، معیار ایمنی سازه و ایمنی تجهیزات با ضریب اولویت (256/0) و در مقوله بهداشت، معیار بهداشت محیط داخلی سالن با ضریب اولویت (4/0) بالاترین ضریب اهمیت را به خود اختصاص دادند. در رتبه بندی سالن های ورزشی چند منظوره به روش تاپسیس، در سالن هایی با متراژ 900، 1044، 1300، 1417 و 1635 متری به ترتیب سالن g با شاخص شباهت (75/0)، سالن q با شاخص شباهت (92/0)، سالن tبا شاخص شباهت (73/0)، سالنab با شاخص شباهت (67/0) و سالن ajبا شاخص شباهت (67/0) در رتبه های اول قرار گرفتند. همچنین نتایج نشان داد که سالن های ورزشی چند منظوره از نظر وضعیت ایمنی (001/0 = p، 337/8- = t) و بهداشت (068/0 = p، 874/1 = t) در وضعیت نامطلوب قرار دارند. در مقایسه بین وضعیت ایمنی و بهداشت سازه های ورزشی جدید (کمتر از 15 سال ساخت) و سازه های قدیمی (بیشتر و مساوی با 15 سال ساخت) تفاوت معناداری مشاهده نشد. در مقابل در مقایسه بین وضعیت ایمنی و بهداشت سالن های ورزشی شهری و روستایی تفاوت معناداری مشاهده شد به طوریکه در هر دو معیار ایمنی و بهداشت سالن های شهری در وضعیت مناسب تر و مطلوبتری قرار داشتند.

تمام فاضلاب¬های صنعتی در تغییر کیفی جریان¬های آب موثرند. با رشد و پیشرفت تکنولوژی، حجم تولید پساب¬های صنعتی افزایش یافته و طی فرایند¬های مختلف تولیدی، حجم زیادی از آلاینده¬های آلی و معدنی وارد پساب می¬شوند. بنابر¬این لازم است همگام با رشد و افزایش تولیدات صنعتی، روش¬های نوین تصفیه جهت برطرف کردن آلودگی¬های مختلف نیز گسترش یابد. یکی از روش¬های مناسب جهت حذف این مواد فرآیند جذب سطحی فیزیکی است. در تحقیق حاضر، ماده طبیعی پرلیت که از آن طی فرآیند نانو تکنولوژی، نانو پرلیت تهیه گردیده است، به عنوان جاذب انتخاب شده است و توانایی آن در حذف آلاینده رنگی (مالاکیت سبز) و آلاینده فلزی نیکل از پساب صنعتی مورد بررسی قرار گرفته است. برای این منظور جاذب پرلیت تحت شرایط مختلف در معرض پساب شبیه سازی شده قرار گرفته و تأثیر عوامل مختلف، مانند غلظت ماده آلاینده، مقدار جاذب، ph، زمان و دما در فرآیند جذب مورد بررسی قرارگرفته و با استفاده از شبکه¬های عصبی mlp، rbf و hopfield روند تاثیر¬گذاری این عوامل مدل¬سازی شده است. نتایج نشان داد که شرایط بهینه در فرآیند جذب در غلظت 6 میلی¬گرم بر لیتر، دمای °c25 و 6=ph حاصل می شود. نتایج حاصل از این تحقیق می¬تواند در طراحی یک روش تصفیه بر مبنای فرآیند جذب مورد استفاده قرار گیرد.

چکیده تحقیق حاضر در برگیرنده تحلیل ژئوشیمیایی رسوبات آبراهه ای ورقه1:100000 کودکان می باشد. این ورقه در محدوده دو شهرستان خوسف و نهبندان استان خراسان جنوبی واقع شده است. در طی عملیات اکتشافی، 836 نمونه رسوبات آبراهه ای و 30 نمونه تکراری از منطقه برداشت شده است. بخش 200- مش رسوبات آبراهه ای برای آنالیز در نظر گرفته شده است. نمونه های رسوبات آبراهه توسط دستگاه icp-oes برای 52 عنصر توسط سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی شمال شرق کشور مورد تجزیه شیمیایی قرار گرفته است. تیپ اصلی سنگ های منطقه، بازالت، آندزیت، داسیت و ریوداسیت می باشد. که گاهاً ویژگی های توف را نیز پیدا کرده اند که نمونه هایی از این توف ها نظیر توف داسیتی و توف آندزیتی را در منطقه داریم. همچنین تیپ های رسوبی نیز در منطقه تشخیص داده شده است. از جمله این تیپ ها می توان رادیولاریت را نام برد اما به طور کلی خاصیت اصلی سنگها در این منطقه همان تیپ ولکانیک می باشد. عمده گسل های موجود در منطقه در ناحیه شرق و شمال شرق ورقه قرار دارند و نوع بافت و شرایط کانه سازی در منطقه از نوع شکافه پرکنی می باشد. معدن مس قلعه زری یکی از قدیمی ترین معادن استان در شرق این ورقه واقع شده است. در این پایان نامه ابتدا داده ها جهت مطالعات آماری تک متغیره، دو متغیره و چند متغیره مورد آماده سازی قرار گرفتند. پس از پردازش داده ها با توجه به ساختار زمین شناسی منطقه 22 عنصر جهت ادامه مطالعات انتخاب گردید. پس از اجرای روش های ، pn و آنالیز فاکتوری و همچنین رسم نقشه های توزیع مربوط به هر عنصر، به نظر می رسد که عناصر ti , au , cu , bi , fe در اولویت اول، عناصر pb , zn , cr , co , mn , as , mo وsb در اولویت دوم و بقیه در اولویت سوم اهمیت برای انجام مراحل بعدی اکتشاف قرار دارند. شرق، شمال شرق و جنوب غرب ورقه بهترین مناطق و واحدهای آندزیتی، داسیتی و نهشته های کواترنری منطقه با اهمیت ترین واحدهای زمین شناسی تشخیص داده شد. دگرسانی های پروپلیتیک و آرژیلیک نیز در بخش های مختلف ورقه قابل مشاهده می باشد. همچنین از آنالیز فاکتوری مرحله ای به منظور تولید شاخص احتمال کانی سازی ژئوشیمیایی (gmpi) استفاده گردید. gmpi وزن فازی است که از آن می توان به منظور تولید نقشه شاهد ژئوشیمیایی رسوبات آبراهه ای و افزایش احتمال موفقیت در نقشه برداری پتانسیل های معدنی استفاده کرد. از بین بردن اثر عناصر مزاحم، کاهش تعداد فاکتورهای معرف، افزایش شدت آنومالی ها و تعیین دقیق تر مرز بین آنومالی و زمینه بخشی از مزیت های این روش جدید می باشد. در نهایت با استفاده از این روش مناطق مستعد احتمالی جهت کانی سازی مس مشخص گردید. واژه های کلیدی: داده های ژئوشیمیایی، آنالیز فاکتوری مرحله ای، شاخص احتمال کانی سازی ژئوشیمیایی، مناطق امید بخش،ورقه کودکان

در پژوهش حاضر که هدف شناسایی الگوی پراکندگی عناصر در منطقه کُفاز از توابع شهرستان درمیان استان خراسان جنوبی می باشد، از تکنیک های متداول ژئوشیمیایی جهت دستیابی به این امر بهره گرفته شده است. برای این منظور نتایج آنالیزهای آزمایشگاهی مربوط به عناصرمختلف به صورت خام از بخش معدنی سازمان صنعت ،معدن و تجارت استان اخذ گردید و با استفاده از تکنیک های مرسوم در ژئوشیمی ،پیش پردازش های اولیه بر روی داده های آزمایشگاهی اعمال شد. سپس با استفاده از روش آنومالی های اولیه در منطقه مشخص گردید. در ادامه با بکارگیری روش چند متغیره آماری تحلیل فاکتوری رفتار عناصر مختلف مورد ارزیابی قرارگرفت. در این روش تعداد4 فاکتور به عنوان فاکتورهای بهینه در منطقه انتخاب شد، در مجموع 4 فاکتور انتخاب شده بیش از 89 درصد از کل تغییرات منطقه را شامل شدند که سهم فاکتورهای اول ، دوم، سوم و چهارم به ترتیب 29/02، 23/9، 23/37، 13/27 از کل تغییرات منطقه بود. نقشه های امتیازهای فاکتوری برای هر فاکتور رسم و نقشه های فاکتور کانی سازی مورد توجه قرار گرفت . در نهایت جهت کنترل نتایج روش تحلیل فاکتوری و تعیین آنومالی های بازماند در منطقه از روش خوشه بندی فازی میان مرکز استفاده شد که حاصل آن تایید نتایج قبل بود.

در پژوهش حاضر که هدف آن معرفی مناطق امید بخش معدنی در منطقه سه پستان آهنگران بود، از روش های x?±2s ، تحلیل فاکتوری و منطق فازی جهت دستیابی به این هدف استفاده شد. مراحل فعالیت بدین صورت انجام پذیرفت که ابتدا نتایج حاصل از 187 نقطه مختلف نمونه های رسوبات آبراهه ای از سازمان صنایع و معادن استان دریافت شد. پس از آن، کنترل دقت و صحت نتایج و پیش پردازش های اولیه بر روی داده های آزمایشگاهی انجام شد. سپس با تفکیک جوامع سنگی، اثر مولفه سنژنتیک از داده ها حذف گردید و جامعه داده های شاخص غنی شدگی عناصر بدست آمد. در این جامعه برای هریک از عناصر مقادیر حد آستانه ای با روش x?±2s محاسبه گردید و آنومالی های عناصر تعیین و نقشه آنها رسم شد. روش بعدی که بر روی این داده ها اعمال گردید تحلیل فاکتوری بود که حاصل آن ایجاد 4 فاکتور بهینه بود که مجموعاً حدود 80% تغییرات منطقه را شامل می شدند. نقشه های فاکتورها رسم گردید و در مرحله بعد از روش خوشه بندی فازی میان مرکز استفاده شد و نقشه آنومالی های بازماند عناصر رسم گردید و با دو روش قبل مقایسه شد که از همپوشانی خوبی برخوردار بودند که خود دلیلی بر صحت تحلیل ها و مراحل انجام شده در این تحقیق می باشد. در پایان مناطق امید بخش معدنی محدوده سه پستان معرفی و پیشنهاد هایی جهت انجام مطالعات بیشتر بیان گردید.

روش ژئوشیمیایی رسوبات آبراهه¬ای به دلیل ارزان بودن و سریعتر بودن نسبت به سایر روشهای ژئوشیمیایی کاربرد وسیعی در مطالعات اکتشافی بویژه در نواحی گرم و خشک دارد. از آنجا که از سال 1385 تاکنون مطالعه جدیدی روی داده¬های ژئوشیمیایی منطقه افین زیرکوه قاین انجام نگرفته است لذا هدف اصلی این تحقیق، شناسایی مجدد نواحی پتانسیل دار معدنی در منطقه افین در 170 کیلومتری شمال شرق بیرجند بوده¬ است. برای این منظور از روشهای تحلیل آماری و داده¬کاوی تک¬متغیره و چندمتغیره جدیدی که در دنیا مطرح شده¬اند استفاده شده است. تعداد 280 نمونه از رسوبات حوزه¬های آبریز محدوده به مساحت 110 کیلومترمربع توسط سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان جنوبی اخذ شده است که پس از پردازش مقدماتی، مورد تحلیل به روشهای pca کلاسیک، pn، tsa،ica ،ipca و pca داده¬های بسته قرار گرفته است که سه روش آخر، برای نخستین بار در ایران انجام شده¬اند. در تحلیل¬های چندمتغیره، از روشهای مقاوم نیز در کنار روشهای استاندارد استفاده شده است. مقایسه نتایج حاصل شده توسط تمام روشها نشان¬ می¬دهد که استفاده از تحلیل مقاوم¬ داده¬های بسته، قابل اطمینان¬تر بوده و نشان می دهد که فاکتور اول مربوط به طبیعت غالب الترامافیک و کانی زائی منیزیت در منطقه بوده و عناصر پاراژنز را بهتر از روشهای دیگر منعکس می کند. فاکتور دوم مربوط به عناصر لیتوفیل است و حضور منگنز و آهن در دو فاکتور اول و دوم نشان¬دهنده حضور این دو عنصر در دو جامعه متفاوت است که در روشهای قبلی دیده نشد. نتیجه روش ica نیز نشان می¬دهد که با حذف نویزهای زمینه منطقه، عناصری که بیشترین تاثیر را در ساختار زمین¬شناسی و کانی¬زائی دارند مشخص می¬شوند. در نهایت، نقاط آنومالی عناصر فلزی در منطقه بصورت نقشه¬های تک¬عنصری رسم شد و پیشنهاد شد که از نتایج بدست آمده بصورت تلفیق با دیگر روشهای اکتشاف استفاده شود تا نقاط امیدبخش مشخص شده و برای مراحل اکتشاف تفصیلی آماده شود.

امروزه اکتشافات ژئوشیمیایی جایگاه ویژه¬ای در پروژه¬های اکتشافی بویژه در نواحی گرم و خشک ایفا می¬نمایند. در این تحقیق روش¬های ژئوشیمیایی مختلفی برای تحلیل داده¬های ژئوشیمیایی رسوبات آبراهه¬ای برگه 1:100000 خوسف بمنظور شناسایی نواحی امید¬بخش معدنی مورد استفاده قرار گرفتند. ابتدا داده¬ها توسط روش¬های تک¬متغیره کلاسیک فاصله از انحراف معیار و حاصل ضرب p.n و روش جدید mad مورد بررسی قرار گرفت. سپس در ادامه داده¬ها توسط روش تحلیل فاکتوری مورد پردازش قرار گرفت و به منظور بهینه کردن نتایج روش تحلیل فاکتوری مرحله¬ای بکار گرفته شد. با توجه به آنکه داده¬های ژئوشیمیایی دارای ماهیت بسته هستند ابتدا داده¬ها توسط تبدیلات مختلف ارائه شده باز گردیدند و سپس مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج حاصل از بکارگیری روش¬های مدرن نشان می¬دهد که منطقه از لحاظ اکتشافی برای مجموعه عناصر (zn,ni,cu,fe,mn,bi,hg,cr,sc,sb,co,v,as,sr,cd,mo,w) حائز اهمیت می¬باشد. انجام چنین تحقیقاتی بمنظور بهینه کردن مطالعات اکتشافی می¬تواند مورد استفاده قرار گیرد.

تحقیق حاضر در برگیرنده تحلیل ژئوشیمیایی رسوبات آبراهه¬ای ورقه 1:100000 سنقر می¬باشد که در محدوده¬ی استان کرمانشاه واقع شده است. در طی عملیات اکتشافی 790 نمونه رسوب آبراهه¬ای و 136 نمونه کانی¬سنگین از نقاط مختلف منطقه مورد مطالعه توسط سازمان صنعت، معدن و تجارت برداشت شده است. نوشتار حاضر به پردازش این داده¬ها به منظور تشخیص مناطق آنومالی این برگه و مقایسه روش¬های به¬کار گرفته شده پرداخته است. با به¬کارگیری روش چند متغیره¬ی آماری تحلیل فاکتوری بر روی داده¬ها، رفتار عناصر مختلف در منطقه مورد ارزیابی قرار گرفت. در این روش تعداد 5 فاکتور به عنوان فاکتورهای بهینه تغییرات در منطقه انتخاب شد. در مجموع 5 فاکتور انتخاب شده حدود 711/73 % از کل تغییرات منطقه را شامل شدند که سهم فاکتور اول، دوم، سوم، چهارم و پنجم به ترتیب 358/24 %، 191/18 %، 166/12 %، 030/12 % و 966/6 % بود. همچنین روش¬های و فرکتالی غلظت – مساحت نیز بر روی داده¬ها انجام شد و نقشه¬های توزیع مربوط به هر عنصر با این دو روش نیز رسم شد و هم¬پوشانی قابل قبول نقشه¬های توزیع عناصر با دو روش مذکور مشاهده گردید. روش برای کسانی که به¬دنبال مقادیر به شدت حاد یک مجموعه داده می¬باشند مناسب است اما در پردازش¬های ژئوشیمیایی و به منظور جداسازی مقادیر غلظت و یا مقادیر شاخص غنی¬شدگی آنومالی از زمینه، روش مناسبی نیست؛ چرا که در اکتشافات ژئوشیمیایی، هدف یافتن مقادیری است که متعلق به جامعه¬ای به غیر از جامعه زمینه می¬باشد و استفاده از این روش سبب از دست دادن تعدادی از نمونه¬های با اهمیت می¬گردد. در روش فرکتالی غلظت – مساحت، نحوه¬ی درونیابی، دقت در برازش خطوط و انتخاب حدود آستانه¬ای از اهمیت زیادی برخوردار است. در آخر نیز با به¬کارگیری نتایج حاصل از مطالعات کانی سنگین به تأیید نتایج حاصل از مطالعات قبلی در برگه 1:100000 سنقر پرداخته شده است.

چکیده آب به عنوان اصلی ترین عنصر حیات بشر شناخته شده است و این امر ساکنین اغلب مناطق دنیا به-ویژه مناطق خشک را واداشته تا به دلیل کمبود بارندگی و عدم برخورداری از منابع آب های سطحی، همواره در پی کشف و بهره برداری از آب های زیرزمینی مناسب و با کیفیت باشند. بدین جهت مطالعات هیدروشیمی برای شناخت کیفیت شیمیایی آب از اهمیت بسزایی برخوردار گشته است. در مطالعه حاضر، وضعیت کیفی آب زیرزمینی دشت گنبد – گرگان در سال های 1375، 1382 و 1390 برای هر دو آبخوان سطحی و تحت فشار به ترتیب با 31 و 66 داده آنالیز شیمیایی از نمونه های مشترک برداشت شده، مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته که داده های سال 1382 تنها برای شناسایی توزیع فضایی کیفیت آب با استفاده از تحلیل فاکتوری به کار رفته اند. دشت گنبد – گرگان در استان گلستان در شمال ایران و در منطقه مرطوب معتدل و نیمه معتدل واقع شده است. پس از توصیف آماری کلی داده های مربوط به سال های 1375 و 1390 و ترسیم نقشه های منحنی میزان برای تمامی پارامترها، نمودارهای جعبه ای برای مقایسه مقادیر متوسط و پراکندگی هر متغیر در دو سال، ترسیم و تفسیر شده اند. هم چنین نوع آب تمام نمونه ها با استفاده از روش آماری انجمن هیدرولوژی هند تعیین شده-است. از روش های گرافیکی مانند نمودار پایپر، دارو، استیف، شولر و ویل - کاکس و شاخص های کیفی جهت شناخت نوع و مطالعه کیفیت آب از لحاظ مصارف گوناگون استفاده گردیده است. در ادامه و طی تحقیقی به بررسی قابلیت شبکه های عصبی مصنوعی در پیش بینی پارامترهای کیفی آب زیرزمینی دشت گنبد - گرگان پرداخته شده است. در نهایت توزیع فضایی کیفیت آب در دشت گنبد - گرگان با استفاده از تحلیل چند متغیره فاکتوری و با تعیین سه فاکتور عمده برای آبخوان های سطحی و عمیق مشخص گردیده است. در مجموع آب زیرزمینی در هر دو آبخوان به طور کلی از نوع آب های با شوری متوسط تا زیاد و با کیفیت قابل قبول جهت مصارف شرب، کشاورزی و صنعت شناخته شده و فاکتور شوری به عنوان عامل اصلی موثر در کیفیت آب در این آبخوان ها تعیین گردیده است. هم چنین کیفیت آب، به دلیل بارش کافی، تغذیه مناسب و جنس تشکیلات زمین شناسی در طول دوره زمانی مذکور، در بیشتر موارد، مخصوصاً در مناطق شرقی و جنوبی دشت قابل قبول و مناسب ارزیابی شده است. دارا بودن عناصری با قابلیت انحلال زیاد، افزایش سطح تماس آب با رسوبات و کاهش سرعت آب زیرزمینی در این رسوبات از عوامل اصلی افزایش شوری با گذشت زمان در آبخوان سطحی دشت گنبد - گرگان می باشند. هم چنین وجود ماسه سنگ های ضخیم، همراه با بقایای گیاهی و رگه های زغالی و آهک های سازند خوش ییلاق نیز می تواند از عوامل اصلی عدم افزایش شوری در لایه های عمیق آبرفتی دامنه ای و میان دشتی به شمار آید. واژگان کلیدی: دشت گنبد – گرگان، کیفیت آب زیرزمینی، شبکه عصبی مصنوعی، تحلیل فاکتوری?

امروزه دسترسی به آب کافی و با کیفیت در مکان مناسب اهمیت زیادی دارد.هدف از این تحقیق بررسی وضعیت آبخوان دشت شیرکاب و تعیین پارامترهای هدایت هیدرولیکی و قابلیت انتقال در این دشت میباشد. ویژگیهای آبخوان دشت با استفاده از بررسیهای زمین شناسی، ژئوفیزیکی، هیدروژئولوژی و زمین آمار تعیین شده است. در این تحقیق هدایت هیدرولیکی دشت شیرکاب با دادههای مقاومت ویژه الکتریکی و با استفاده از روش تخمینگر کریجینگ محاسبه شد، استفاده از این روش هزینه و زمان کمتری را نسبت به روشهای معمول تعیین پارامترهای هیدرولیکی دارد. در روش تخمینگر کریجینگ از هدایت هیدرولیکی بعنوان دادههای اولیه یعنی پارامتری که تخمین زده میشود و مقاومت ویژه الکتریکی بعنوان دادههای ثانویه که با دادههای اولیه همبستگی دارند و برخلاف دادههای اولیه به تعداد فراوان در منطقه مورد نظر وجود دارند، برای تعیین پارامتر هدایت هیدرولیکی در دشت استفاده شده است.

با توجه به برداشت 901 نمونه ژئوشیمیایی رسوبات آبراهه ای در محدوده برگه 100000/1 روم واقع در شمال شهرستان بیرجندکه برای 41 عنصر به روشicp آنالیز گردیده و به منظور بررسی توانایی روش های مختلف تحلیل داده های ژئوشیمیایی در تعیین مناطق امید بخش، روش غیرساختاری ¯x+2s و روش های ساختاری تحلیل فاکتوری، فرکتالی غلظت – مساحت و آماره u جهت پردازش داده های ژئوشیمیایی مورد نظر انتخاب گردید که در حقیقت ساختار اصلی این پایان نامه را تشکیل داده است. در نتیجه انجام این تحقیق مشخص گردید که برای تمامی عناصر مورد مطالعه در برگه 100000/1 روم، مقایسه بین نقشه های مناطق آنومال تهیه شده توسط روش های مختلف، بیانگر توانایی روش های ساختاری فرکتال غلظت- مساحت و آماره u نسبت به سایر روش ها در تعیین مناطق آنومال بوده و از کارآیی بالاتری نسبت به سایر روش ها برخوردار می باشد. روش تحلیل فاکتوری بعنوان یک روش قدرتمند ولی بعنوان روشی مکمل با سایر روش ها می تواند بکار برده شود. روش غیرساختاری ¯x+2sبعنوان یک روش آماری که به جداسازی 5/2 درصد فراوانی بالای داده ها می پردازد؛ می تواند در برسی اولیه داده ها و جهت بدست آوردن یک دید کلی از منطقه مورد استفاده قرار گیرد ولی این روش به تنهایی در مطالعات اکتشاف ژئوشیمیایی که هدف یافتن مناطق و نمونه هایی است که متعلق به جامعه ای غیر از جامعه ی زمینه می باشند، مناسب نیست. این روش سبب از دست دادن مناطق و نمونه های آنومالی می شود که ممکن است ارزش اکتشافی زیادی داشته باشد

در این پایان نامه به مطالعه توزیع فضایی کیفیت آب زیرزمینی با استفاده از روش تحلیل فاکتوری r مد و شبکه عصبی مصنوعی در آبخوان دشت گناباد طی سال های 85 الی 92 پرداخته شده است.