سیستم های اطلاعات مکانی هرجاگاه، نسل چهارم محیط های محاسبات مکانی می باشند. این نسل که پس از سیستم های توزیع یافته، وب و موبایل پا به عرصه گذاشته، کاهش دخالت کاربر و افزایش راحتی استفاده را سرلوحه قرار داده است. بافت، در این سیستم ها نقش کلیدی ایفا می کند، زیرا منجر به کاهش دخالت کاربر می شود. به طور کلی بافت آگاهی جایگاه مهمی در محیط های محاسباتی هرجاگاه جهت انطباق هستنده های محاسباتی با وضعیت متغیر از قبیل نیازهای کاربر و توانایی های فنی دارد. اساس بافت آگاهی، مدلی صوری از بافت بوده که قابل درک و استفاده توسط رایانه باشد. هم چنین در محیط های توزیع یافته، مهم است که اطلاعات بافتی بتوانند میان هستنده های محاسباتی مختلف جهت تعامل پذیری به اشتراک گذارده شوند. مدلسازی بافت یعنی تعیین هستنده ها و روابط بین آنها که جهت تعریف یک بافت، از قبیل مکان، زمان، علایق کاربر و فعالیتهایش و هستنده های محاسباتی مورد نیاز است. مشکل خاص مدلسازی بافت در محیط های توزیع یافته و ناهمگون ، استفاده از رویه نمایشی اختصاصی بوده که مانع تعامل پذیری هستنده های محاسباتی گوناگون می شود. با استفاده از هستی-شناسی، می توان این مشکل را حل کرد. در علم کامپیوتر، یک هستی شناسی، بیان صوری مجموعه ای از مفاهیم در یک حوزه و نحوه تعامل آنها می باشد. هستی شناسی جهت استنتاج درآن حوزه یا تعریف آن حوزه به کار می رود. از سوی دیگر باید جهت حل ناسازگاری ها یا استخراج اطلاعات بافتی سطح بالاتر، روی این مدل، امکان استنتاج وجود داشته باشد. استنتاج روی بافت یا استنباط خودکار اطلاعات غیرصریح از اطلاعات صریح، کاربردهای فراوانی در انواع تحلیل های مکانی دارد. یک کاربرد اصلی استنتاج بافتی، به دست آوردن اطلاعات بافتی سطح بالا از اطلاعات سطح پایین داده های حسگرها می باشد. در پایان نامه حاضر پس از بررسی انواع روش های مدلسازی بافت و مقایسه آنها؛ از نظریه فعالیت جهت تعیین پارامترهای بافتی استفاده شده است. نظریه فعالیت ابزار توصیفی برای تحلیل و درک فعالیت به-صورت عمومی یعنی مستقل از هر حوزه خاص کاربردی می باشد. اگرچه نظریه فعالیت، فرآیندها و تکنیکها را به صورت ازقبل ایجاد شده بیان نمی کند اما می توان از آن، جهت تعیین اجزای کلیدی هر فعالیت استفاده کرد. سیستم های بافت آگاه، که جهت تسهیل فعالیت های انسان طراحی شده اند نیز باید این اجزای کلیدی را بازتاب دهند. تعیین پارامترهای بافتی، مدلسازی و استنتاج روی آنها، مسائل اساسی در سیستم های اطلاعات مکانی هرجاگاه بوده که در این پایان نامه بررسی شده اند. با توجه به اهمیت حریم خصوصی مکانی در سیستم-های اطلاعات مکانی، این موضوع به عنوان یک نمونه موردی، در نظر گرفته شده است. ابتدا به کمک نظریه فعالیت، پارامترهای بافتی مسئله تعیین شده، سپس بافت ها برمبنای هستی شناسی مدلسازی شده-اند. روند پیشنهادی حل مسئله در قالب یک پایگاه داده بیان شده و استنتاجاتی با استفاده از آن و مدل بدست آمده، انجام شده است. البته طراحی یک محیط هوشمند نیز به صورت خلاصه در بخش پیاده-سازی مورد بررسی قرار گرفته تا بر توانایی مدلسازی با استفاده از هستی شناسی در استخراج اطلاعات ضمنی موجود در اطلاعات صریح، تاکید شود.

امروزه اینترات و شبکه های ارتباطی بی سیم گسترش یلفته و امکان قرار گرفتن سنجنده های مختلف مثل gps و شتاب سنج در داخل انواع دستگاه های همراه فراهم گردیده است. سرویس های ناوبری همراه یکی از کاربردهایی است که به کاربران مجهز به دستگاه های همراه ارائه شده تا باسنجش مکان جاری کاربر به کاربران در فرایند ناوبری کمک می کند. مکان زیر مجموعه ای از مجموعه پارامترهایی است بافت نامیده می شود. سرویس های ناوبری عابر پیاده یکی از کاربردهایی است که در بافت های مختلف به کاربران ارائه می شود. قرار گرفتن کاربر در بافت های مختلف شرایط ناوبری متفاوتی ایجاب می کنند. تلفیق حسابگری بافت آگاه با سرویس های ناوبری عابر پیاد به منظور ارائه هر چه بهتر خدمات و هوشمند سازی آن موضوعی است که در این پایان نامه به آن پرداخته شده است.

در این مطالعه به منظور برقراری ارتباط با ساختمان های نشانه روی شده توسط دستگاه های همراه، از اطلاعات سنجنده ها(سنسور ها) استفاده شد. اما مهمترین مسئله به وجود آمدن ابهاماتی در تشخیص موضوع مورد نظر کاربر در فرایند نشانه روی است. با استفاده از ترکیبی از روش ها همانند: استفاده از بافت های موقعیت کاربر، واقع شده در یک فضاو بافت اشیاء نزدیک و همچنین روش های آماری و تکنیک ترسیم فضایی شکل هندسی موضوع مورد نظر سعی در برطرف نمودن ابهام شده است. بافت موقعیت کاربر، بافت نزدیکی کاربر به موضوعات فیزیکی و بافت وقوع کاربر در یک فضا سعی در نادیده گرفتن بخش های اضافی اطلاعات موجود در پایگاه داده دارند. بدین ترتیب پیش پردازشی بر روی موضوعات فیزیکی موجود در پایگاه داده صورت خواهد گرفت و موارد نامرتبط با شرایط فعلی کاربر حذف خواهند شد. اما در روش های آماری سعی می شود که به گونه ای وجود خطا در اندازه گیری موقعیت و جهت مدل سازی شده و در نهایت موضوعی با احتمال وقوع بیشتر در جهت نشانه روی کاربر انتخاب گردد. اما در تکنیک ترسیم فضایی شکل ساختمان که ایده ای نوین می باشد با تشخیص نوع حرکات اعمال شده بر دستگاه همراه و تناظر یابی شکل حاصله در پایگاه داده به موضوع مورد نظر کابر دست خواهیم یافت. در نهایت با توسعه سرویسی بر بستر دستگاه های همراه با سیستم عامل آندروید و آزمایش آن در شرایط متفاوت نظریه های مطرح شده به اثبات رسیدند.

امروزه استفاده از خدمات همراه برای بسیاری از مردم، به یکی از مهمترین و اساسی ترین نیازها تبدیل شده است. یکی از انواع خدمات همراهی که به کاربران ارائه می شود، خدمات محدوده مبنا به دلیل ماهیت مکانی آن مورد توجه این رساله دکتری قرار گرفته است. خدمات محدوده مبنا به آن دسته از خدماتی گفته می شود که مرتبط با محیط فیزیکی اطراف کاربر بوده و بر اساس مرز جغرافیایی محیط اطراف کاربر، خدمات مناسب به او ارائه می گردد. آنچه در این رساله پرداخته می شود، استفاده از نایقینی مکانی به عنوان بافت در ارائه خدمات محدوده مبنا می باشد. به عبارتی دیگر رفع تزاحمات بین سرویسهای اطلاعاتی مختلف مبتنی بر بافت نایقینی انجام می پذیرد. خدمات محدوده مبنا از جنبه های مختلف دارای نایقینی می باشد. نایقینی ناشی از خطا در تعیین موقعیت و نایقینی ناشی از ابهام در تعریف محدوده فیزیکی که در آن خدمات ارایه می شود از جمله مهمترین جنبه های نایقینی مکانی در خدمات محدوده مبنا هستند. برای مدلسازی، پیاده سازی و ارایه خدمات محدوده مبنا با استفاده از نایقینی مکانی در این رساله از دو نظریه مجموعه های راف و فازی استفاده شده است. پس از پیاده سازی خدمات محدوده مبنا با استفاده از نایقینی مکانی، که با استفاده از این دو نظریه ارایه شده بودند، ارزیابی و مقایسه کرده ایم. نتایج ارزیابی و مقایسه نشان از برتری 9/20% کارآیی خدمات محدوده مبنا بر اساس نظریه مجموعه های راف دارد در حالی که خدمات محدوده مبنایی که بر اساس نظریه مجموعه های فازی ارایه شده اند، دریک کاربرد مشخص، تعداد بیشتری را واجد شرایط دریافت خدمات تشخیص می دهند. در نهایت رضایتمندی بیش از 80% کاربران نشانه ای از موفقیت در نظر گرفتن نایقینی مکانی در خدمات محدوده مبنا می باشد.

یکی از مهم ترین قابلیت های موجود در سیستم های اطلاعات مکانی، تحلیل های شبکه می باشد. نیاز کاربران مختلف با زمینه های کاری گوناگون به تحلیل های شبکه در سیستم های اطلاعات مکانی روز به روز گسترده تر و متنوع تر بروز می کند. برای اینکه این سیستم ها بتوانند هر چه بیشتر اعتماد کاربران خود را جلب کنند لازم است که سرعت پاسخگویی و قابلیت های آن ها افزایش یابد. در عموم موارد نظریه گراف مبنای انجام آنالیزهای شبکه درgis می باشد. در بعضی موارد دیده می شود که روشهای حل مبتنی بر گراف برای استفاده و به کارگیری در gis ضعف و مشکلاتی دارند. بعضی از این ضعف ها مربوط به عدم وجود راه حل مناسب و بعضی مربوط به پیچیدگی زیاد و زمان بری اجرای الگوریتم ها و روش های حل می باشد. در این تحقیق با اتخاذ راهبرد تغییر فضای حل مساله بجای تغییر روش حل، به پاسخ دهی مسائل مکانی در گراف ها پرداخته می شود. همانند بسیاری از نظریه های دیگر که در آن ها راه حل هایی بر مبنای فضاهای دوگان ارائه شده در گراف ها نیز چنین فضاهایی تعریف و استفاده شده اند. به این صورت که ابتدا مساله موجود در گراف اولیه را به یک فضای دوگان مناسب برده و پس از حل، نتایج به فضای اولیه برگردانده می شود. در این تحقیق به معرفی انواع دوگان های گراف که تا کنون در علوم مختلف از جمله gis استفاده شده، پرداخته شده و دسته بندی مناسبی بر روی آن ها صورت گرفته است. سپس برای هر نوع دوگان گراف موارد کاربردی آن نیز آورده شده است. در ادامه به معرفی چارچوبی ریاضی بر مبنای دوگان گراف خطی پرداخته شده است که می تواند راه گشای بعضی پیچیدگی ها و مشکلات موجود در مسایل شبکه ها باشد. چارچوب پیشنهادی از طریق کاهش اندازه گراف، پیچیدگی محاسباتی و زمان حل بعضی مسایل شبکه در gis را کاهش می دهد. روش استفاده از چارچوب پیشنهادی برای دو مورد از مسایل مهم و پیچیده شبکه در gis یعنی مساله کوتاه ترین مسیر و دور همیلتونی در شبکه های جهت دار توضیح داده شده است. طبق بررسی به عمل آمده میزان پیچیدگی محاسباتی مساله یافتن کوتاه ترین مسیر با استفاده از چارچوب پیشنهادی در مقایسه با الگوریتم دایجسترا از پیچیدگی پایین تری برخوردار بوده و در مورد مساله یافتن دور همیلتونی میزان پیچیدگی از حالت np در گراف اولیه به چند جمله ای در فضای چارچوب پیشنهادی تقلیل می یابد. همچنین در این تحقیق مطالبی در مورد نحوه استفاده از دوگان گراف در مدلسازی نحوه چرخش در تقاطع، تعمیم بافت آگاه نقشه راه ها، مسیریابی بین مبدا و مقصد غیر نقطه ای و مدلسازی شبکه حمل و نقل آورده شده است.

اسطوره از باور و عقاید مردمان باستان سرچشمه می گیرد، به شکل دین در می آید و اعیاد و آیین ها و جشن ها را به وجود می آورد. مهرگان جشن و آیین باستانی است که از دین مهر گرفته شده است. دین مهر ریشه در اسطوره ی ایزد مهر دارد. مهرگان نیز مانند جشن های دیگر دارای جنبه های اسطوره ای است. اکثر کتابهایی که درباره ی اعیاد باستانی نوشته شده اند، نگاهی نیز بر مهرگان داشته اند. کتابهای تاریخی از قبیل تاریخ بیهقی، تاریخ بلعمی و تاریخ سیستان به طور خلاصه توضیحاتی درباره مهرگان آورده اند اما به طور مستقل تحقیقی در مورد وجوه و کیفیت مهرگان ارائه نشده است. در این رساله تلاش بر آن است که جنبه های اسطوره ای این جشن با اساطیر مشرق زمین تطبیق داده شود. به همین منظور ابتدا نگاهی به آیین مهر، مفهوم و درون مایه ی اسطوره های ملل شرق(ایران، بین النهرین، هند، چین، ژاپن) شده و در ادامه به تعریف و بررسی مهرگان و جنبه های اسطوره ای آن و در پایان تطبیق این جنبه ها با اساطیر مشرق زمین پرداخته شده است.

امروزه صنعت گردشگری به عنوان یکی از منابع مهم اقتصادی در بسیاری از کشورها به ویژه کشورهایی که دارای منابع و مراکز گردشگری هستند، به شمار می آید. درکشور ما علاوه برگردشگری متداول، گردشگری مذهبی نیز اهمیت فراوانی دارد. بنابراین با افزایش گردشگران مذهبی و تنوع نیازهای گردشگران بویژه نیازهای اطلاعاتی و مکانی آنها، می بایست یک سیستم کارا جهت اطلاعرسانی و تامین خدمات اطلاعاتی و مکانی مورد نیاز گردشگران وجود داشته باشد تا بتوانند با در اختیار داشتن اطلاعات کافی از مقصد گردشگری، پیش از سفر خود برنامه ریزی داشته باشند. با پیشرفت و توسعه ی اینترنت و استفاده از تجهیزات همراه، افزایش مشارکت شهروندان در شبکه های اجتماعی مجازی، سیستم های اطلاعاتی داوطلبانه و مردم گستر و همچنین بدلیل اینکه ایجاد سیستم ، ویرایش و بهنگام سازی اطلاعات به هزینه و زمان زیادی نیاز دارد، بنابراین طراحی و پیادهسازی یک سیستم اطلاعات مکانی مردمگستر ضروری می باشد.