نام پژوهشگر: حسین سقاییان

بررسی عوامل موثر بر تابع تقاضای صادرات پسته ایران با تاکید بر سلامت غذایی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد 1390
  نیلوفر اشک تراب   حسین سقاییان

در بین محصولات کشاورزی، محصول پسته با اختصاص سهم 40 درصدی ارزش صادرات کشاورزی ایران در سال 1388 نقش مهمی را در ارزآوری کشور ایفا می کند. با این حال، طی دهه ی اخیر صادرات این محصول با چالش های بسیاری از جمله عدم وجود سلامت غذایی (وجود آفلاتوکسین در پسته) و ظهور رقبای جدید همراه بوده که سبب کاهش سهم صادراتی پسته ایران در جهان شده است. لذا با توجه به این مهم، مطالعه ی حاضر تلاش می کند عوامل موثر بر صادرات این محصول راهبردی را با تاکید بر سلامت غذایی شناسایی نماید و میزان تاثیر هر یک از آنها را بر صادرات این محصول مورد بررسی قرار دهد و در نهایت، راهکارهای کاربردی در جهت کاهش چالش های مذکور ارائه نماید. بر این اساس در این مطالعه، مهم ترین عوامل موثر بر تقاضای صادرات پسته ایران و تقاضای واردات عمده کشورهای واردکننده پسته با استفاده از روش داده های ترکیبی مورد بررسی قرار گرفت. همچنین، از مدل جاذبه برای بررسی عوامل موثر بر تجارت پسته ایران استفاده شد. به منظور برآورد تابع تقاضای واردات کشورهای عمده واردکننده پسته از داده های ترکیبی 8 کشور طی سال های 2006-1988، و جهت برآورد تابع تقاضای صادرات پسته ایران از داده های ترکیبی 14 کشور طی سال های 2006-1997 بهره گرفته شد. در برآورد مدل جاذبه از داده های ترکیبی 9 کشور (شرکای تجاری ایران) طی سال های 2006-1997 استفاده شد. نتایج برآورد تابع تقاضای صادرات پسته ایران نشان داد، متغیرهای نرخ ارز و تولید ناخالص داخلی تأثیر مثبت و معنی دار، و متغیرهای سلامت غذایی و نسبت قیمت صادراتی پسته ایران به مجموع قیمت صادراتی پسته سایر کشورهای صادرکننده تأثیر منفی و معنی داری بر تقاضای صادرات پسته ایران دارد. متغیر نسبت میانگین قیمت وارداتی پسته به خشکبار در کشورهای عمده واردکننده اثر منفی و معنی دار، و متغیرهای تولیدناخالص داخلی و نرخ ارز کشورهای مذکور اثر مثبت و معنی داری بر میزان تقاضای واردات پسته به این کشورها دارد. نتایج مدل جاذبه نشان داد، متغیرهای تولید ناخالص داخلی شرکای تجاری پسته ایران، مرز مشترک (مجازی)، تأثیر مثبت و معنی دار، و متغیرهای نرخ ارز، مسافت، تولید ناخالص داخلی و جمعیت ایران، و سلامت غذایی (مجازی) اثر منفی و معنی داری بر حجم صادرات این محصول دارد. لازم به ذکر است، جمعیت کشورهای واردکننده اثر معنی داری بر حجم صادرات پسته ایران ندارد.در مطالعه مذکور، مقاصد صادراتی پسته ایران بر اساس روش دلفی فازی اولویت بندی شدند. نتایج نشان داد، آلمان می تواند بهترین بازار برای پسته ایران باشد و کشورهایی نظیر تایوان و کانادا می بایست در اولویت نهایی برای صادرات پسته در نظر گرفته شوند. پارامترهای موثر بر واردات شرکای تجاری پسته ایران از جمله حجم صادرات، قیمت صادرات، موانع و مشوق های صادراتی، روابط سیاسی و هزینه ی حمل و نقل با استفاده از روش دلفی فازی رتبه بندی شدند. با توجه به نتایج بدست آمده می توان پیشنهاد دادکه با سرمایه گذاری در بخش تحقیقات بهداشتی و همچنین بسته بندی پسته اقدامات مفیدی در راستای کاهش آلودگی پسته انجام داد وهمچنین در بهبود و افزایش روابط سیاسی مابین ایران و آلمان به عنوان اولویت اول صادرات پسته تلاش شود.

حذف فلزات سنگین سرب و کادمیم از محلول های آبی با استفاده از بقایای گیاهی کلزا و خاک
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه صنعتی اصفهان - دانشکده کشاورزی 1391
  مایده خادمی هدایت   جهانگیر عابدی کوپایی

آب ثروت خدادی، عامل حیات و سرچشمه شکل گیری تمدن های مهم جهان، در قرن بیست و یکم به عنوان عامل بسیاری از درگیری های منطقه ای و چالش جدی در معادلات سرزمینی شناخته می شود. مطابق اصل پنجاهم قانون اساسی، حفاظت محیط زیست که نسل امروز و نسل های بعد باید در آن حیات رو به رشدی داشته باشند، وظیفه عمومی تلقی شده و فعالیت-هایی که با آلودگی و تخریب محیط زیست ملازمه پیدا کند، ممنوع می باشد. با توجه به حجم عظیم فاضلاب تولیدی، تلاش برای دستیابی به روش های مناسب دفع فاضلاب در محیط زیست ضرورت می یابد. در نتیجه نیاز به یک روش مناسب تصفیه فاضلاب که از لحاظ اقتصادی و کارایی قابل توجیه باشد، ضرورت می-یابد. فلز سرب یکی از پرمصرف ترین فلزات غیرآهنی در جهان است و مصرف آن بالغ بر 7 میلیون تن در سال می باشد. همچنین به طور طبیعی سالانه حدود 25000 تن کادمیم وارد محیط زیست می شود. آتش سوزی جنگل ها و آتش فشان ها، فعالیت های بشری مانند تولید شیرابه، زباله های صنعتی و کودهای فسفاته مصنوعی از منابع مهم منتشر کننده کادمیم هستند. از این رو در این مطالعه بقایای گیاه کلزا که به وفور در ایران کاشت می شود و تاکنون تحقیقی در زمینه پاسخگویی آن ها به جذب فلزات سنگین صورت نگرفته به عنوان جاذبی گیاهی برای حذف سرب و کادمیم از محیط آبی مورد مطالعه قرار گرفت. همچنین مقایسه ای بین میزان حداکثر جذب این عناصر توسط خاک منطقه جار اصفهان و بقایای گیاهی کلزا صورت گرفت و قابلیت این مواد به عنوان جاذب با تغییرات غلظت اولیه سرب و کادمیم، میزان جاذب، زمان تماس و ph محلول آلاینده بررسی شد. بیشترین میزان جذب سرب و کادمیم توسط بقایای گیاهی کلزا برای محلول آلاینده با ph برابر 5/5 در زمان بهینه تماس جاذب و آلاینده 60 دقیقه به ترتیب 80/39 و 21/25 میلی گرم بر گرم به دست آمد. این میزان برای خاک در ph برابر 5 در زمان بهینه تماس جاذب و آلاینده 50 دقیقه به ترتیب 016/21 و 808/15 میلی گرم بر گرم به دست آمد. از روش هایftir ، sem و bet برای مشخصه یابی جاذب بقایای گیاهی کلزا استفاده شد. مقایسه نتایج طیف سنجی ftir خاک برای سه حالت قبل از جذب و بعد از جذب سرب و کادمیم نشان دهنده افزایش اوج های 2400 و 1150 بود که مربوط به گروه های عامل o-c وoh می باشد و نشانی از رخ دادن جذب شیمیایی این یون ها توسط خاک است. برای تکمیل مطالعات روی جاذب معرفی شده، آزمایش های ستونی در دو مرحله برای بررسی عملکرد جاذب طی دوره های متعدد ورود محلول آلاینده و خشک شدن ستون و همچنین ورود متوالی محلول آبی سرب و کادمیم به ستون جاذب، تا زمان رسیدن جاذب به حد اشباع، انجام شد. نتایج نشان داد که غلظت سرب خروجی در انتهای ده دوره اضافه کردن دو حجم تخلخل محلول آلاینده سرب و کادمیم به ستون حاوی خاک و کلزا، با دستگاه جذب اتمی قابل اندازه گیری نبود. آزمایش های ستونی با ورود پیوسته آلاینده نشان دادند که حداکثر ظرفیت جذب ستون برای حذف یون های کادمیم در 50% منحنی رخنه، برای ستون جاذب با ارتفاع 30 سانتی متر و غلظت ورودی mg/l 15 و به میزان mg/g 47/9 می باشد. این میزان برای حذف یون های سرب در 50% منحنی رخنه ، برای ارتفاع ستون 20 سانتی متر و غلظت ورودی mg/l 8، برابر mg/g 22/13 به دست آمد. با توجه به نتایج به دست آمده در این تحقیق، مشخص شد که خاک منطقه جار اصفهان قابلیت بالایی در جذب عناصر سنگین سرب و کادمیم دارد و ورود این عناصر به خاک سبب آلودگی منابع خاک خواهد شد. همچنین بقایای خرد شده گیاه کلزا می تواند جاذب مناسبی برای حذف عناصر سنگین سرب و کادمیم از محیط های آبی باشد.