این پایان نامه باعنوان ؛؛ بررسی عملکرد ناتو دربحران افغانستان وتاثیر آن بر امنیت ملی ایران از سال 2002 تا کنون ؛؛ تهیه وتنظیم گردیده است . دلیل وانگیزه اصلی انتخاب این عنوان ؛ مسائل ؛ مشکلات واز طرفی فرصتهائی بوده است که بواسطه حضور نیروهای ناتو وائتلاف غرب به رهبری آمریکا در منطقه ؛ متوجه جمهوری اسلامی ایران بوده است . حوادث 11سپتامبر که انگیزه اصلی حضور نیروهای ناتو وآمریکا در افغانستان بوده است ؛ موجب تحولات وسیعی در جهان وخصوصا در منطقه گردیده است . جمهوری اسلامی ایران بواسطه همسایگی با افغانستان و حضور موثر درتحولات این کشور از تبعات این حوادث مصون نبوده است . باید توجه داشت که حضور ناتو وآمریکا درافغانستان تنها برای مقابله با پدیده هائی مانند تروریسم و افراط گرائی نبوده است ؛ هرچند این عوامل یکی از انگیزه های اصلی ناتو وآمریکا برای حضور در این منطقه بوده ولی موضوعاتی همچون ؛ روسیه ؛چین ؛ هند و ایران از علل اصلی توجه ائتلاف غرب به تحولات افغانستان بوده است . هرچند پس از حادثه یازده سپتامبر یکی از فرصتهای ارزنده ای که متوجه جمهوری اسلامی ایران بوده همانا مقابله با پدیده های مزاحمی مانند طالبان و جریان افراط بوده است که این موضوع از دغدغه های مهم جمهوری اسلامی ایران محسوب میگردد ؛ لیکن حادثه فوق ( یازده سپتامبر ) موجب گردید تا ایران بلحاظ ژئو پلتیکی درهمسایگی آمریکا قرار گیرد . این امر بواسطه مسائل ومشکلات موجود میان ایران و غرب (خصوصا آمریکا) مانند حقوق بشر ؛ مسائل هسته ای و... میتواند تبعات امنیتی ونظامی پیش بینی نشده ای را متوجه ایران نماید . این پژوهش شامل پنج فصل میباشد ؛ درفصل اول کلیات موضوع و ساختار تحقیق مورد بحث قرار گرفته است وسعی گردیده است تا متغیرهای مورد نظر با فرضیه ارائه شده هماهنگی لازم را داشته باشد . درفصل دوم ؛ به مبانی نظری وچارچوب تئوریک تحقیق پرداخته شده . ازآنجا که حضور ناتو ونیروهای ائتلاف درافغانستان ماهیتی نظامی وامنیتی داشته است ؛ لذا درذیل این فصل به دکترین های دفاعی وامنیتی ناتو وجمهوری اسلامی ایران نیز پرداخته شده است . مفاهیم مختلف ا منیت از نگاه مکاتب مختلف بخش دیگری از این فصل را تشکیل داده است .عملکرد ناتو درافغانستان فصل سوم این تحقیق را پوشش داده است. تاثیر حضور ناتو درافغانستان فصل چهارم و فصل آخر به ارائه پیشنهادات پرداخته شده است. در بخش پایانی فصل پنجم راهکارهائی برای عبور از بحرانهای موجود ارائه شده است.

روابط تجاری و اقتصادی کشورها تحت تأثیر عوامل گوناگونی قرار دارد یکی از این عوامل که تأثیر تعیین کننده ای بر این گونه همکاری ها دارد روابط سیاسی بین کشورها می باشد. روابط سیاسی کشورهای واقع در یک منطقه جغرافیایی به دلیل همسایگی دارای ملاحظات گوناگونی است و هر چه شرایط یک منطقه از حساسیت ژئوپولیتیک و ژئواستراتژیک بیشتری برخوردار باشد. روابط تجاری و اقتصادی تأثیر بیشتری از روابط دیپلماتیک و فراز و نشیب های روابط سیاسی آن منطقه می پذیرد. منطقه خلیج فارس یکی از مهمترین مناطق ژئوپلیتیک جهان است و روابط سیاسی شمال و جنوب خلیج فارس یعنی جمهوری اسلامی ایران و کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس تحت تأثیر عوامل سیاسی دارای فراز و نشیب های گوناگونی بوده است و تحت تأثیر این شرایط روابط تجاری و اقتصادی دو سوی خلیج فارس تغییرات زیادی داشته است ولی به مرحله با ثباتی نرسیده است و برای همین ملاحظات با وجود پتانسیل های مختلف در همکاری های تجاری و اقتصادی و با وجود افزایش رویکردهای منطقه گرایی در سطح جهان روابط تجاری و اقتصادی جمهوری اسلامی ایران و کشورهای شورای همکاری به اولین مرحله منطقه گرایی نیز نرسیده است. بنابراین برای حرکت به سمت منطقه گرایی و بهره مندی از مزایای آن حرکت دو سوی خلیج فارس به روابط سیاسی – دیپلماتیک مطلوب شرط لازم و تعیین کننده ای می باشد.

این پژوهش شامل چهار فصل است که در فصل اول کلیات بحث و سپس بررسی نظری صورت گرفته است که با استفاده از مباحث فرهنگی روابط بین الملل مانند سازه انگاری، پست مدرنیسم و مباحث قدرت نرم مطروحه توسط جوزف نای ستون پایه نظری بحث را شکل داده و تحقیق براین پایه گرد آوری شده است. در فصل سوم جغرافیای تاریخی و فرهنگی منطقه قفقاز جنوبی در سیاست خارجی فرهنگ محورترکیه طی سالهای1991الی ژوئن 2011 ذکر شده است. این فصل از تحقیق به مختصات و ویژگی های منطقه و کشورهای آن اشاره نموده و سپس به نقش مولفه فرهنگ در سیاست خارجی ترکیه پرداخته است. بعد از آن شیوه های نفوذ فرهنگی سیاست خارجی ترکیه طی سالهای 2011-1991دربین کشورهای منطقه قفقازجنوبی کنکاش شده است. در فصل چهارم منافع رقابت آمیز فرهنگی ترکیه با روسیه و ایران در منطقه قفقاز جنوبی بیان و در ادامه سیاست های بدیل فرهنگی ترکیه با آنها ذکر شده است، و درنهایت جمع بندی لازم صورت رفته و پیشنهادات لازم ارائه گردیده است. مهمترین هدف پژوهش بررسی سیاست خارجی فرهنگ محور ترکیه در منطقه قفقاز جنوبی طی سال های 1991الی ژوئن 2011 است که با استفاده از روش توصیفی، تحلیلی و ابزار کتابخانه ای و اسنادی انجام شده است. مهمترین نتایج به دست آمده تبیین اهمیت منطقه قفقاز جنوبی در ارتقای جایگاه کشورها در نظام بین الملل است که ترکیه این مهم را با استفاده از عنصر فرهنگ می خواهد کسب نماید و وزنه خود را در عرصه بین الملل بالا ببرد.

طرح مساله : امروزه بخش قابل ملاحظه ای از روابط بین الملل، حول محور محیط زیست شکل می گیرد. اگر بدانیم که استفاده روز افزون از منابع زیستی و به تبع آن تخریب سیاره زمین پدیده هایی هستند که اثرات آنها به ندرت در درون مرزهای قراردادی یک کشور محدود می گردند؛ آشکارا به این نتیجه می رسیم که موضوعات زیست محیطی می توانند دقیقاً از موضع ژئوپلیتیک مورد بررسی واقع شوند. تنگناهای زیست محیطی، دیگر به عنوان یک موضوع محلی و یا حتی ملی به شمار نمی آید و با توجه به وابستگی متقابل و غیر قابل تفکیک محیط زیست با مباحث کلان انسانی (از جمله سیاست) مشکلی برای کل جهان و نوع بشر بشمار می آید. در این راستا، حاکمیت بر منابع آبی و هیدروپلیتیک یکی از موضوعات مهم جهان کنونی بشمار می آید. حرکت آب بعنوان یک منبع طبیعی سیال و گذر آن از مرزهای قراردادی کشورها، موجب ایجاد این حساسیت گردیده است . بسیاری از تحلیلگران بین المللی و مراکز استراتژیک بر این باورند که کمبود آب و نحوه استفاده از منابع آب در دنیا و چگونگی تقسیم آن بین کشورها از عوامل بروز جنگ ها در آینده خواهد بود. کمبود آب شیرین و نحوه تقسیم آن زمینه ساز بحران در منطقه آسیای مرکزی می باشد. بیشتر قلمرو آسیای مرکزی در منطقه خشک و نیمه خشک واقع شده است و بخشی از این منطقه را کوهها پوشانیده است. عمده آبهای این منطقه از آب شدن برف ها و یخهای کوهستانها سرچشمه می گیرد. دو کشور تاجیکستان و قرقیزستان منابع آبی فراوانی را در اختیار دارند اما این دو کشور به ناچار می بایست این آبها را در اختیار کشورهای پایین دستی رودخانه یعنی قزاقستان، ترکمنستان و ازبکستان نیز قرار دهند. اتحاد جماهیر شوروی سابق با ایجاد رقابت بر سر آب بدنبال تقویت جدایی طلبی ملی جمهوری ها و محدود ساختن ظرفیت همکاری منطقه ای بود که تهدیدی برای تسلط شوروی بشمار می آمد همچنین رقابت مذکور، جمهوری ها را مجبور میکرد تا از مسکو تقاضای مداخله نمایند. پس از فروپاشی شوروی در آسیای مرکزی "توزیع نامتناسب آب"، "اشتراکی بودن بعضی از منابع آبی میان کشورها" و "عدم مدیریت صحیح بر سیستم ها و منابع آبی" در کنار روند رو به رشد جمعیت در این منطقه و استراتژی بعضی از کشورها از جمله قزاقستان، ازبکستان و تاجیکستان در مورد توسعه کشاورزی و سیاست خودکفایی غذایی این کشورها و نارسایی قوانین بین المللی برای تخصیص منابع آبی مشترک، مشکل را دو چندان می کند. نود درصد منابع آب در قرقیزستان و تاجیکستان متمرکز شده است درحالی که مصرف کنندگان عمده یعنی ازبکستان و قزاقستان تنها قادر به تأمین بترتیب 14% و 45% از نیازهای خود هستند. ازبکستان به تنهایی بیش از نیمی از منابع آب منطقه را مصرف می کند. قرقیزستان و تاجیکستان بر آب مورد نیاز ازبکستان و قزاقستان کنترل دارند و بر این اساس احتمال بروز بحران بین دولتها در مورد دسترسی به منابع آب را افزایش می دهد. در عین حال از لحاظ ژئوپلیتیکی، این منطقه در تقاطع قدرت های رقیبی از جمله روسیه، چین، پاکستان، ایران، هند، اسرائیل و امریکا قرار دارد که همه آنها بدنبال نفوذ یابی در این منطقه هستند. با عنایت به شرح فوق ملاحظه می گردد که موضوع آب می تواند تبدیل به منشاء نزاع و بحران سیاسی شده و بر روابط بین کشورهای درگیر تأثیر بگذارد. در نتیجه بررسی و تحلیل در این خصوص بصورت موشکافانه در سطح دانشگاهی با توجه به اهمیت موضوع، از جایگاه ویژه ای برخوردار می باشد. انگیزه و اهداف پژوهش: مهمترین اهداف این رساله عبارتند از تبیین شرایط زیست محیطی، خصوصاً نقش آب و هیدروپلیتیک بعنوان عاملی کلیدی و تأثیر گذار بر روابط بین کشورهای آسیای مرکزی، مقایسه بحران موجود در بخش های مختلف این منطقه و پیش بینی روند آتی در هر یک از آنها و نهایتاً بازشناسی عوامل موثر بر اختتام یا تداوم منازعات در این حوزه که می تواند ضمن روشن نمودن اهمیت آب بعنوان اهرم سیاسی در روابط فیمابین، دورنمایی از وضعیت آینده منطقه در پیش روی تصمیم گیرندگان سیاسی کشورمان ترسیم نماید و افقی از تهدیدهای اساسی منطقه را به نمایش گذارد. پیشینه و ادبیات پژوهش: مباحث مربوط به محیط زیست، عموماً و بحران آب، خصوصاً از موضوعات جوانی هستند که به طور جدی مورد توجه جهانیان قرار گرفته است. عمر این موضوع بعنوان یک سوال جدی دانشگاهی در همه دنیا به نیم قرن نمی رسد. بیشتر مقالات به زبان انگلیسی و منابعی هم (کم) به زبان فارسی موجود است و تحقیقات کلیدی نیز توسط مراکز نظامی و اطلاعاتی صورت پذیرفته است که خود به اهمیت و شکل سیاسی موضوع توجه دارد. البته از سوی؛ برنامه ارزیابی جهانی آبهای بین المللی (giwa) ، نیز تحقیقاتی در این خصوص صورت پذیرفته که بیشتر به مواردخشک شدن دریاچه آرال و عوامل زیست محیطی توجه داشته و چکش های لازم علمی را نخورده و بطور عمده، آسیب شناسی موضوع صورت نگرفته است. سئولات اصلی و فرعی: - سوال اصلی : شرایط زیست محیطی به خصوص بحران آب با توجه به روندهای موجود آن چه تأثیراتی بر روابط کشورهای آسیای مرکزی دارد؟ - سوالات فرعی : ـ اصولاً آب (از عوامل زیست محیطی) چه نقشی در تدوین جوامع بشری داشته و درحال حاضر در مقیاس جهانی، در چه وضعیتی است؟ ـ آیا بحرانی بعنوان بحران آب در منطقه آسیای مرکزی وجود دارد؟ بحران آب در بخشهای مختلف این منطقه در چه مرحله ای است؟ ـ منابع آب منطقه چگونه است؟ ـ سابقه تاریخی همکاری ها و یا منازعات بر سر آب چگونه است؟ ـ روابط کشورهای بالا دست رودخانه های فرامرزی با یکدیگر چگونه است؟ روابط کشورهای پایین دست رودخانه های مذکور با یکدیگر چگونه است؟ ـ روابط کشورهای بالادست با پایین دست رودخانه های فرا مرزی چگونه است؟ ـ نقش روسیه و سایر قدرت های منطقه ای و فرا منطقه ای در این حوزه در تشدید و یا کاهش سطح بحران چیست؟ ـ عوامل تشدید بحران و یا عدم تشدید و همچنین راهکارهای موجود جهت کاهش بحران چیست؟ ـ از بررسی شرایط موجود در هر یک از کشورها چه نتیجه ای مستفاد می شود؟ فرضیه: آب (به عنوان یکی از عوامل زیست محیطی) در مناقشات آسیای مرکزی یکی از عوامل اصلی تنش و تعارض میان کشورهای این منطقه(قرقیزستان، تاجیکستان، ازبکستان، قزاقستان و ترکمنستان) بوده است و در آینده نیز بعنوان یک متغیر تأثیر گذار در کاهش همگرایی سیاسی در منطقه عمل خواهد نمود. متغیر های مستقل و وابسته: در این تحقیق، بحران آب (یکی از شرایط زیست محیطی) بعنوان متغیر مستقل و کاهش همگرایی در روابط سیاسی کشورهای منطقه، بعنوان متغیر وابسته و تنش و تعارض بعنوان متغیر میانگیر می باشد. روش پژوهش: روشی که پیرامون اهداف یادشده در این تحقیق مورد استفاده قرار گرفته است؛ روش دوگانه توصیفی ـ عِلّی می باشد. توصیفی از آن جهت که بدنبال گردآوری و ارائه اطلاعات و بیان روندها و برقرار کردن ارتباط بین متغیرهاست و عِلّی از آن رو که با درنظر گرفتن سوابق تاریخی و واقعیات عینی، ارتباط علمی و علت و معلولی بین عوامل دخیل در موضوع را بررسی و تحلیل می کند. روش گرد آوری اطلاعات: شیوه گردآوری اطلاعات مورد نظر، استفاده از روش کتابخانه ای و بهره گرفتن از متون داخلی و خارجی، اسناد معتبر منتشر شده، بولتنها و گزارشات مراکز و مراجع متعددی نظیر سازمان ملل متحد، وزارت امور خارجه، رسانه های سمعی و بصری، خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، درصورت امکان و نیاز مصاحبه با برخی صاحب نظران دانشگاهی و اجرایی آشنا با مباحث و استفاده از دیدگاه های ارزشمند آنها و با استفاده از مدارک موجود در این خصوص از طریق سفارتخانه های کشورهای مذکور می باشد. سازماندهی رساله: در این رساله، فصل اول اختصاص به کلیات و چارچوب نظری تحقیق ـ فصل دوم، اهمیت جهانی محیط زیست، عوامل موثر در بحران زیست محیطی در سطح جهانی، ویژگیهای آسیای مرکزی و منابع آب آن ـ فصل سوم، مشکلات زیست محیطی در آسیای مرکزی از زمان تسلط روسها تا به امروز ـ فصل چهارم، تاثیر بحران آب بر روابط سیاسی میان کشورهای آسیای مرکزی، داده شده و نهایتا درنتیجه گیری پیشنهاداتی برای حل بحران ها ارائه گردیده است.

این پژوهش از 5 فصل و در 149 صفحه تشکیل شده است که فصل اول بحث اهمیت و اهداف و فرضیه و روش تحقیق را مورد بررسی قرار می دهد که در این فصل سوال اصلی تحقیق این است که دست یابی به فناوری هسته ای چه نقشی بر قدرت سیاسی و اقتصادی ایران در داخل و ساختار نظام بین الملل دارد و همچنین روش تحقیق در این فصل توصیفی و تحلیلی میباشد. که متغیر های این تحقیق عبارت است از متغیر مستقل ، قدرت سیاسی و اقتصادی ایران و متغیر وابسته فناوری هسته ای می باشد و متغیر مداخله گر ساختار نظام بین الملل است. فصل دوم به چهار چوب نظری تحقیق که به بحث تئوری های روابط بین الملل که مهمترین نظریه ای که در این فصل مطرح می شود تئوری نئورنالیسم می باشد. چون از یک نظر این پژوهش به قدرت سیاسی و اقتصادی ایران توجه دارد و از سوی دیگر می خواهد بداند جایگاه و قدرت ایران در ساختار بین الملل ارتقا یافته است یا خیر. فصل سوم به رویکرد تاریخی ایران به دستیابی به فناوری هسته ای و کاربرد آن در صنایع می پردازد.که این فصل خود به 2 بخش تقسیم می گردد. بخش اول به پروسه تاریخی ایران در جهت دستیابی ایران به فناوری هسته ای تا پایان مرداد ماه 1389 یعنی زمان عملیات ساخت و ساز و تست کردن دستگاه ها بود و بخش دوم به کاربرد ها و ضرورت های دستیابی به فناوری هسته ای در ایران می پردازد. فصل چهارم به جایگاه ایران هسته ای در ساختار نظام بین الملل را مورد بررسی قرار می دهد.که این فصل خود به 3 بخش تقسیم می گردد، بخش اول مربوط به تاثیر فناوری در اقتصاد و بخش دوم تاثیر فناوری بر حوزه سیاسی و امنیتی و بخش سوم به تاثیر فناوری هسته ای بر جایگاه ایران در ساختار نظام بین الملل می پردازد. در فصل پنجم به نتیجه گیری پرداخته شده و نیز منابع ذکر گردیده اند که می توان بیان داشت دستیابی ایران به فناوری هسته ای می تواند منجر به افزایش قدرت سیاسی و اقتصادی و ارتقا جایگاه ایران در ساختار نظام بین الملل می گردد. اگر چه در فر آیند دستیابی به این فناوری امکان شکل گیری مشکلات و چالش ها از سوی قدرت های ساختار نظام بین الملل می باشد اما این وظیفه دیپلماسی مطلوب و فعال است که بتواند ایران را از بحران های پیش روی خود عبور دهد.

منطقه خاورمیانه، در طول تاریخ مدرن خود، همواره شاهد تحولات و دگرگونی هایی بوده که امنیت و سیاست در سطح بین المللی را به شدت متأثر کرده است. در این میان، اشغال عراق از سوی آمریکا در سال 2003، سرنگونی صدام حسین و تغییر رژیم در این کشور را می توان مهم ترین رویدادی تلقی کرد که به شکل گیری دوره جدیدی از تعاملات میان بازیگران منطقه ای،توازن قدرت در خاورمیانه و در مجموع تصویر نوینی از منطقه شده است. فروپاشی رژیم صدام حسین نقطه عطفی در روند سیاسی شدن شیعیان و برخورداری آنها از هویت دوگانه سیاسی و مذهبی در جامعه عراق محسوب می گردد.تحولات ناشی از سقوط رژیم صدام حسین و خروج شیعیان از تنگنای ژئوپلتیک به صورت بارزی نقش ژئوپلتیک شیعیان در عراق را ارتقاء بخشیده است. اکثریت مجلس نمایندگان، پست نخست وزیری و بسیاری از پست های دولتی برخلاف دوران گذشته اکنون در اختیار شیعیان قرار دارد. شیعیان این کشور در روند دولت سازی بسیار پررنگ و حساب شده عمل کرده و با بهره گیری از رهنمودهای آیت اله سیستانی در تحولات سیاسی نقش آفرینی کردند. قدرت یابی شیعیان، در عراق جدید علاوه برآنکه چشم اندازهای جدیدی را برای احقاق حقوق بیشتر شیعیان در سایر کشورهای عربی ایجاد کرده، برای ایران نیز فرصت ساز بوده است. دستیابی شیعیان به قدرت در عراق ظرفیت های جدیدی برای تغییر ساختار قدرت و شکل گیری فرایندهای جدید امنیتی در سطح منطقه ایجاد نموده و الگوهای جدیدی برای تعامل دو کشور ایران و عراق و روابط طرفین با قدرت های فرامنطقه ای بوجود آورده است. عراق امروز با عراق سال 2003 کاملا متفاوت است. هر انتخابات یا تحول سیاسی که در این مدت صورت گرفت خود تاثیرات مثبتی به همراه داشته است. یعنی دولت و مجلس جدیدی دارد که ساخت قدرت و سیاست را بر اساس خصوصیات بومی تجربه می کند بنابراین پروسه دولت سازی در حال پیشرفت است.

با آغازعصر نوین در روابط بین الملل و حوادث بعداز ?? سپتامبر،تفکری که تیم زمامداران کاخ سفید با عنوان جنگ پیشدستانه ارائه کردند ثمرات خود را در جنگ ها و بحران های جهان بویژه خاورمیانه درقالب جنگ پیشدستانه افغانستان وجنگ پیشگیرانه عراق نشان داد . از اینرو در پاسخ به سوال اصلی تحقیق که امریکا در دوران بوش و اوباما با استفاده از استراتژی دفاع پیشگیرانه در سیاست خارجی چه اهدافی را دنبال کرده است؟باید گفت که دولت بوش از استراتژیِ دفاع پیشگیرانه برای پیشبرد سیاست خارجی چند جانبه گرایی(هر جا ممکن بود) و یکجانبه گرایی (هر جا لازم بود) بهره می گرفت؛ و دولت اوباما نیز از استراتژی دفاع پیشگیرانه برای پیشبرد سیاست خارجی چند جانبه گرایی بهره می برد. سیاست خارجی دولت بوش بر مبنای حمله پیشگیرانه و نظامی گری طراحی شده است. محور سیاست خارجی آمریکا در طول نیم قرن گذشته ایجاد وتداوم ثبات و نظم بین المللی بوده است . با به قدرت رسیدن باراک اوباما از حزب دموکرات ، دوران جدیدی از چندجانبه گرایی آغاز شدو با توجه به ناکامی های جورج بوش در عرصه سیاست خارجی، به ویژه در عراق و افغانستان و کاهش اعتبار و پرستیژ آمریکا در نزد افکار عمومی جهان، تغییری محسوس در نگرش سیاست خارجی آمریکا و پایان دادن به خط مشی های یک جانبه گرایانه و در پیش گرفتن سیاست چند جانبه گرایانه بوجود امد .از این رو در دوره ریاست جمهوری اوباما، رویکردسیاست خارجی آمریکا در برخورد با مسائل عمده جهانی در راستای اتخاذ سیاستی چند جانبه گرایانه در پی دستیابی به اجماع و کسب اعتبار و مشروعیت برای اقدامات خود بوده تا پرستیژ از دست رفته خود را باز یابد.

پاکستان همسایه ایران و در جنوب شرقی واقع شده است و این کشور با ایران رابطه ای دیرینه دارد و به خاطر مشترکات فرهنگی دینی و زبانی تاریخی و اقوام مشترک (قبایل بلوچ ساکن مرز دو کشور) و به چالش در آمدن این روابط .ظهور طالبان سبب شد تا پاکستانبه خاطر منافع خود از این گروه حمایت کند و این حمایت سسبب شد منافع ایران در افغانستان مورد حمله طالبان قرار گیرد و حتی ایران و پاکستان دچار تنش شوند و روابط دو کشور در پایین ترین حد نزول کند حمایت پاکستان و امارات متحده عربیِ ِو عربستان و ایالات متحده که مهار ایران یکی از اصول اساسی وزارت خارجه آن کشور بود سبب گردید تا مشکلات زیادی را برای ایران به وجود آید اما با توجه به تحولاتی که به وجود آمد از جمله حادثه 11سپتامبرو در خطر قرار گرفتن منافع پاکستان سبب شد این کشور از حمایت طالبان دست بکشد و همراه با آمریکا به حکومت طالبان پایان دهند .پاسخ به مسا ئل پیرامون پیدایش تنش های ایجاد شده بین دو کشور و علل پیدایش آن علیرغم داشتن روابط سیاسی سطح بالا و حسنه که نزول این روابط تا این سطح قابل پیش بینی نبود و نیز اثرات پیدایش طالبان در در روابط دو کشورو از همه مهمتر منافع قدرتهای بزرگ و علل و ریشه جنگ ها و حمله آمریکا و ناتو از اهداف این پایان نامه است روشهای اجرا آنالوژی تاریخی کتابخانه ای اسنادی و سایت های اینترنتی و مقالات و روزنامه ها می باشد نتیجه آنکه ایران و پاکستان باید جهت بهبود رابطه خود با توجه به دلایل مطرح شده گام بردارند و از نفوذ قدرتهای فرا منطقه ای و منطقه ای جهت ضربه زدن به منافع دو کشور که تنیدگی زیادی با هم دارد جلو گیری بعمل آورند و از روی کار آمدن دولتی در افغانستان حمایت کنند که دست نشانده نباشد .

روابط ویژه انگلستان با ایالات متحده یکی از موضوعات مطرح در روابط بین الملل می باشد و در چگونگی پیدایش و زمینه های حفظ و تداوم این روابط شاخص هایی بیان گردیده است.پس از جنگ جهانی دوم و شروع جنگ سرد انگلستان با ابتکار چرچیل خطر کمونیسم را خطری جدی بیان می کند و خواستار همکاری ایالات متحده امریکا در مقابله با کمونیسم می گردد.از این موقعیت به بعد روابط ویژه سنتی بین این دو کشور بطور جدی برقرارمی گردد و دو کشور از این نوع ارتباط بهره برداری لازم را می کنند. انگلستان به عنوان پل ارتباطی اروپا و امریکا عمل می کند و انگلستان سعی دارد با تکیه بر موقعیت برتر امریکا سیطره تحلیل رفته خود را بر اروپا و سایر کشورها ادامه دهد. با وقوع حوادث یازده سپتامبر این روابط وارد فاز جدیدی می شود و انگلستان در جنگ افغانستان در سال 2001 و عراق 2003 همراه و متحد ایالات متحده امریکا می گردد. از این منظر باردیگر نوع روابط ویژه انگلستان و ایالات متحده بعنوان بحثی قابل تامل مطرح می گردد و تحلیل های زیادی را به دنبال دارد. از دلایل حضور انگلستان در این دو جنگ از بحث روابط ویژه که بگذریم به نوعی انطباق و همگونی در استراتژیهای امنیتی و سرفصل های سیاست خارجی این دو کشور برمی خوریم که توسط تونی بلر نخست وزیر انگلیس و بوش رئیس جمهور امریکا ارائه می شوند و فصل جدیدی از روابط دو کشور و تعریف جدید از جایگاه خود در مسائل بین الملل را ارائه می نمایند. تونی بلر نخست وزیر انگلستان با ارائه تز جامعه جهانی و به زعم خود تاکید بر حفظ ارزش های جهانی با دخالت در امور سایر کشورها و تغییر ساختار حکومت ها و ایالات متحده امریکا با استراتژی یکجانبه گرایی و تهاجمی، بر عدم انزوا در مسائل بین المللی تاکید می کنند و خواهان تاثیرگذاری مستقیم بر رژیم کشورهای هدف هستند. لذا ضمن وجود روابط ویژه سنتی بین دو کشور سیاست خارجی و امنیتی جدید همکاری دو کشور را در جامعه بین المللی مضاعف می نماید.در ابتدای قرن 21 منطقه خاورمیانه با توجه اهمیت ژئوپلتیک و ذخایر عظیم انرژی آن هدف تغییرات مهمی قرار می گیرد. وقوع حوادث 11سپتامبر زمینه مناسب برای اقدام نظامی برای مبارزه با تروریسم جهانی که به نوعی در استراتژی های این کشورها از آن سخن به میان آمده را فراهم نموده وظاهرا راه برای نفوذ به خاورمیانه هموار میگردد. در جنگ افغانستان این دو کشور با توجه به فضای ایجاد شده پس از 11 سپتامبر با نظر موافق شورای امنیت با استناد به حق دفاع مشروع به افغانستان حمله می کنند و برای درگیر کردن سایر کشورها اقدام به تشکیل نیروی ائتلاف بین المللی (ایساف) می نمایند و از ظرفیت های ناتو در این میان استفاده می کنند.اما در مسئله عراق موضوع متفاوت جلوه می کند و کشورهای عضو شورای امنیت مخالف اقدام یکجانبه و نظامی امریکا و متحدین علیه عراق می گردند. انگلستان تلاش زیادی در کسب اجماع نظر شورای امنیت و کشورهای اروپایی می نماید و اقدام به بزرگنمایی خطر سلاح های کشتار جمعی و تهدید آن برای سایر کشورها می نماید. حمله به عراق بدون مجوز شورای امنیت انجام می پذیرد، و سلاح های کشتار جمعی در عراق یافت نمی شود و موضوع به یک بحران برای انگلیس تبدیل می شود و انتقادات داخلی و خارجی زیادی را به دنبال دارد و تا جایی ادامه می یابد که منجر به کاهش محبوبیت حزب کارگر و استعفای تونی بلر می گردد. از این منظر در این تحقیق با بررسی و تحلیل اقدامات و واکنش های این دو کشور در برخورد با مسائل مرتبط با حوادث پس از 11 سپتامبر تلاش گردیده تا دلایل همسویی سیاست خارجی آنها، عمق روابط و پیامدهای آن تبیین گردند. نتیجه اینکه حضور انگلستان در دو جنگ عراق و افغانستان بعنوان متحد سنتی و استراتژیک ایالات متحده امریکا و شناخت عمق روابط این دو کشور و مبنای این روابط می تواند در شناخت صحیح از تعاملات بین المللی موثر باشد.این دو کشور به عنوان دو کشور تاثیر گذار در مناسبات بین المللی دارای منافع مشابهی می باشند که شناسایی این منافع در تصمیم گیری ها قابل اهمیت می باشد که در همین راستا رفتار این دو کشور در جریان جنگهای افغانستان و عراق در این تحقیق مورد توجه قرار گرفته است. از طرفی ورود این دو کشور به منطقه خاورمیانه و سعی در ایجاد رژیم هایی طرفدار غرب می تواند تاثیر مهمی بر امنیت ملی کشورمان داشته باشد و این وضعیت باعث خواهد شد تا سیاست های منطقه ای شامل اقتصادی ،انرژی ،امنیت و جایگاه جمهوری اسلامی ایران تحت تاثیر قرار گیرد. در این راستا تحقیق و مطالعه حوادث و تحولات و دلایل ورود کشورها به منطقه خاورمیانه و شناسایی پیامدهای حضور آنها نقش بسزایی می تواند در جهت گیری سیاست خارجی ما داشته باشد و به نوعی زمینه اتخاذ سیاست های با ثبات را فراهم آورد.

پژوهش حاضر براساس ماهیت و روش در زمره تحقیقات تحلیلی وتوصیفی است.سوال اصلی پژوهش جایگاه دیپلماسی آبی (هیدروپلیتیک)رودخانه های مرزی ایران (اروندرود، هیرمند و هریررود) در مناسبات آینده ایران با کشور های عراق و افغانستان می باشد.بادرنظر گرفتن متغیرهای مرتبط با موضوع یعنی متغیرهای مستقل (دیپلماسی آبی رودخانه مرزی ایران)وتاثیرگذاری آنها برمتغیرتابع(مناسبات آینده کشور باعراق و افغانستان می باشد)سعی دراثبات فرضیه پژوهش گردید.این فرضیه بیان می کندکه: اهمیت دیپلماسی آبی رودخانه های مرزی ایران با کشور های عراق و افغانستان آن هم درچارچوب هیدرو پولتیک منطقه ای در خاور میانه، می تواند مسأله ای جدی در مناسبات آینده کشور با همسایگان مذکور باشد. با افزایش نیاز به آب، درگیری های بین المللی شدت بیشتری خواهد یافت. از جمله مناطقی که به شدت تهدید می شود منطقه خاورمیانه است که 87 درصد از اراضی آن را صحراها تشکیل داده اند. رژیم حقوقی حاکم بر آبهای مشترک و قوانین موجود بین المللی ضمانت اجرایی و بازدارندگی لازم را ندارد. بحرانی که تنها از طریق اعمال برنامه ریزی های کلان و واقع بینانه و مبتنی بر تعاملات منطقه ای و بین المللی، با استفاده از تمامی امکانات و ظرفیت ها در سایه دیپلماسی فعال آبی قابل کنترل خواهد بود. ایران نیز همواره بر سر تقسیم آبهای مرزی با همسایگان خود اختلاف داشته است.معاهده هاوحکمیت های صورت گرفته درطول سالیان گذشته ووقوع بیش از 25 جنگ در طول چهارصد سال گذشته در این خصوص نشان ازاهمیت موضوع درمناسبات باهمسایگان دارد. هیدروپلیتیک همچنان در حوزه های آبی مشترک ایران با همسایگان خود، مخصوصا عراق و افغانستان نقش آفرینی می کند. و قطعا" دیپلماسی آبی با توجه به هیدروپلیتیک آب در خاورمیانه جایگاه ویژه و غیر قابل انکاری در مناسبات آینده ایران باهمسایگان از جمله کشورهای عراق و افغانستان دارد.

چکیده پایان نامه(شامل خلاصه، اهداف، روش های اجرا و نتایج به دست آمده): سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در راستای راهبرد خود در نظام بین الملل درصدد هویت سازی جدید برای ادامه حیات خود برآمد. تمایل اعضای این سازمان به ایجاد تغییرات ساختاری و کارکردی موجب گردید که سازمان مزبور در مدیریت بحران های بین المللی به ویژه در آسیای مرکزی و حتی تحقق اهداف اقتصادی تلاش بیشتری نماید. پس از پایان جنگ سرد گسترش (ناتو) به شرق در زمره اهداف ناتو قرار گرفت زیرا ، پس از حوادث 11 سپتامبر به کارگیری نیروهای نظامی (ناتو) در راستای مبارزه با تروریسم در منطقه آسیای مرکزی پذیرش اعضای جدید و استفاده از این نیروها در مناطق بحرانی به ویژه در آسیای مرکزی محول نمودن وظایف و اختیارات بیشتر و گسترده تر در زمینه مسایل امنیتی که خارج از حوزه سنتی این پیمان قرار دارند و طرح تشکیل ترتیبات امنیتی مشابه با ساختار ناتو با استفاده از کشورهای مسلمان منطقه در دستور کار ناتو قرار گرفت. این پژوهش با تاکید بر این فرضیه که ناتو ساز و کارهای جدیدی را برای حضور و نفوذ گسترده در آسیای مرکزی در پیش گرفته است به تبیین شواهد و دلایل موجود در این زمینه با توجه به حضور گسترده و روز افزون نیروهای ناتو در افغانستان و عراق به منظور فعالیت های اجتماعی و سیاسی و آموزشی در این کشور می پردازد . با وجود اختلاف نظر در کارکرد و عملکرد نیروهای ناتو تلاش در میان کشورهای عضو این پیمان برای رفع اختلافات و دستیابی به یک اجماع در مورد حیطه وظایف و اختیارات این نهاد ادامه دارد. این مباحث بر این استدلال استوار است که راهبرد ناتو باید در جهت ارتقاء توان این سازمان در مدیریت بحران های منطقه و همکاری با سازمان ملل متحد به منظور مشروعیت بخشیدن به اقدامات خود متحول گردد.

چکیده پایان نامه(شامل خلاصه، اهداف، روش های اجرا و نتایج به دست آمده): عصرنوین به عصر اطلاعات و ارتباطات شهرت یافته است و تاکنون دیپلماسی نیز در قالب های نوینی بروز نموده است. همواره از ترکیب دیپلماسی و سایر مولفه های تأثیرگذار، رویکردهای تخصصی، همچون دیپلماسی اقتصادی، دیپلماسی رسانه ای، دیپلماسی انرژی و موارد دیگری در کالبد دیپلماسی پدید آمده است که از الزامات و اقتضائات مخصوص خود برخوردار می باشند. تسلط بر علم و فناوری به عنوان پیشران توسعه در جهان کنونی از مهمترین شاخص های کسب قدرت، امنیت و اقتدار می باشد. دیپلماسی علم و فناوری نیز به عنوان چهارچوبی نوین برای ایجاد هم افزایی و گسترش تعامل میان بازیگران متعدد حوزه دیپلماسی و سیاست خارجی از یک سو و بازیگران حوزه علم و فناوری از سوی دیگر در سالهای اخیر پدیدار شده و در بسیاری از کشورهای توسعه یافته بکارگرفته شده است. حوزه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران نیز از این امر مستثنی نبوده و توسعه و پیشرفت کشور نیز جز به واسطه توسعه توانمندی علم و فناوری که در گرو توسعه همکاریهای خارجی و بین المللی می باشد، محقق نخواهد شد. لذا در این تحقیق سعی بر آن است که ضمن تبیین دیپلماسی علم و فناوری، الزامات بکارگیری آن در عرصه سیاست خارجی کشور مورد بررسی قرار گرفته و با بررسی تجارب برخی کشورها، نقش و تأثیر بکارگیری این دیپلماسی نوین در توسعه علم و فناوری کشور مورد کنکاش قرار گیرد.

در طول زمان نگاه صرفا امنیتی-منفعتی غرب به خاورمیانه ، سیاستهای تجویزی و مداخلات گسترده و نیزهویت واحدهای سیاسی و مسئله ی (دولت- ملت) ، بیشتر دولتهای خاورمیانه از جمله مصر را در چالش عدم مشروعیت قرار داد.دولت اوباما، در راستای استراتژی "یکجانبه گرایی" امریکاپس از فروپاشی شوروی و "دموکراسی سازی" درخاورمیانه پس از حادثه ی 11 سپتامبر2001م. با تغییر گفتمان از (قدرت سخت به قدرت نرم ) و عدم حمایت از رژیم مبارک و جدا سازی ارتش مصر از رژیم مستقر، موجب تسریع و گسترش تحولات انقلابی این کشورگردید. با توجه به نوع رویکرد امریکا و نیز اهمیت استراتژیک مصر و میزان تاثیر گذاری حوادث آن بر منطقه ، شناخت نوع ومیزان وسمت و سوی این اثرگذاریها در جهت افزایش توان پیش بینی رویدادها ی منطقه ای و جهانی ضرورت می یابد .این پژوهش با استفاده از منابع کتابخانه ای و اینترنتی و بهره گیری از روش تحلیلی –توصیفی پردازش شده و بدیهی است که با توجه به نوظهور بودن اتفاقات انقلابی مصر وفقر منابع مطالعاتی جدید ، آینده پژوهی این حیطه ، موضوعی بکر ، مهم و قابل پیگیری محسوب می شود .

مولفه های تعامل گرایانه دوسوی منطق? خلیج فارس پس از تهاجم 2003 آمریکا به عراق وسلسله تحولات پی در پی منطقه ای از جمله جنگ 2005 حزب الله و2009 حماس با اسرائیل و خاص تهاجم و مداخله نظامی 2011 عربستان سعودی به بحرین بهم خورده است. به عبارت دیگر شاخص های تعامل گرایانه امنیتی می بایست مبتنی بر اعتماد سازی دفاعی- امنیتی و سیاسی، تنش زدایی و حسن همجواری بین دوسوی منطقه خلیج فارس و بخصوص جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی باشد، که تاکنون به شکل بی اعتمادی، تشنج و مناقشه درآمده و دو اردوگاه سنی عربی و غیر عربی در مقابل اردوگاه شیعی صف آرایی کرده اند. از درون مای? این صف آرایی منطقه ای، بهم خوردن ثبات و امنیت منطقه از یکسو و تداوم حضور نظامی قدرتهای بزرگ بخصوص ایالات متحده آمریکا در منطقه، از سوی دیگر است. تصویر ایده آل از مولفه های امنیتی تعامل گرایانه، اعتمادسازی و همکاری ایران و عربستان سعودی در برقراری امنیت منطقه ای، معطوف به حفظ ثبات و امنیت درخلیج فارس است. سوابق مطالعات امنیتی منطقه ای بر تحقق ثبات و امنیت در پی همکاری این دو کشور گواهی داده است.

تأثیر منافع ایالات متحده امریکا در منطق? خلیج فارس بر روابط سیاسی ایران و بریتانیا پس از جنگ سرد طی سالهای 2003- 1991، حاکی از همسویی مناسبات و سیاست خارجی واشنگتن-لندن طی جنگ های 1991کویت و 2003 عراق و نیز همکاری دو کشور در اعمال تحریم های بین المللی علیه جمهوری اسلامی ایران بوده است. البته این همسویی و همکاری منافع دو کشور به منزله امری مطلق نبوده، اگر چه روابط ویژه بر مناسبات و ساختار بوروکراسی تصمیم گیری لندن-واشنگتن، حاکم می باشد که در جای جای این پایان نامه آورده شده است. از یک سو بریتانیا خواستار بهبود مناسبات تهران-واشنگتن نیست، ولی به علت نقش فرا آتلانتیکی خود، مایل است که دروازه مناسبات دو کشور باشد و از سوی دیگر سایه حضور دفاعی- امنیتی امریکا در منطقه خلیج فارس به معنای استمرار سردی روابط تهران-لندن نیز می باشد. ستون پایه های سردی روابط دو کشور از یک سو به حافظه تاریخی ایرانی ها از انگلیسی ها و از سوی دیگر به تنش های جاری در روابط دو کشور از سال 1979 تاکنون بوده است.

این پژوهش شامل پنج فصل است که در فصل اول کلیات بحث و در فصل دوم به برسی چار چوب نظری پرداخته شده است که شامل تعریف مفاهیم ، تئوری ها ورویکردهای مانند مفهوم اتکاء به قدرت های بزرگ و مفهوم امنیت ملی وعناصر متشکله آن و در قسمت تئوری ها و مفاهیم به تئوری مجموعه های امنیتی منطقه ای باری بوزان وسیاسی شدن هویت ها و به خطر افتادن مرزهای قومی مجاور(اصطلاحاً موزائیک قومی ) دکترین پیرامون بن گورین پرداخته وتحقیق بر این پایه گرد آوری شده است.در فصل سوم روابط سیاسی اسرائیل وآذربایجان از آغاز تا کنون مورد بحث قرارگرفته که در این فصل به سوابق اجمالی روابط سیاسی اسرائیل و اتحاد جماهیر شوری سابق ونکات قابل توجه در سوابق روابط سیاسی اسرائیل وآذربایجان و اهداف اسرائیل در چارچوب دکترین بن گورین درتوسعه روابط سیاسی با آذربایجان تحقیق و کنکاش شده است .در فصل چهارم بازیگران منطقه ای و قدرتهای فرا منطقه ای را مورد بحث قرار داده ونگاه امنیتی ترکیه و سایه روسیه و اهداف- دفاعی امنیتی آمریکا را در روابط سیاسی اسرائیل وآذربایجان بررسی نموده است. در فصل پنجم تاثیر روابط سیاسی اسرائیل و آذربایجان بر امنیت ملی ایران را بیان نموده و به اهداف دفاعی – امنیتی اسرائیل و آذربایجان از این رابطه و بحث جمهوری آذربایجان و امنیت مرزهای ایران(همبستگی قومی آذری در آذربایجان خاوری و باختری)و رویکرد دفاعی-امنیتی جمهوری اسلامی ایران در قبال این مناسبات را بررسی ودر نهایت جمع بندی لازم با ارائه تجزیه وتحلیل از فرصتها وتهدیدات را بیان نموده است. مهمترین هدف این پژوهش بیان تاثیرات روابط سیاسی اسرائیل با جمهوری آذربایجان بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران طی سالهای 2001 الی 2011 می باشد که با استفاده از روش توصیفی وتحلیلی وابزار کتابخانه ای واسناد موجود انجام شده است. مهمترین نتایج به دست آمده تبیین تاثیرات روابط سیاسی اسرائیل باآذربایجان بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران با توجه به حسن همجواری جمهوری آذربایجان واستفاده از همبستگی قومی وآذری وبه خطر انداختن امنیت مرزهای مشترک ایران وجمهوری آذربایجان واعمال نفوذ در منطقه قفقاز جنوبی و دریای خزر میباشد که میتواند تهدید جدی برای امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران به وجود آورد.

بدلیل ماهیت مذهبی و تأثیر بلندمدت آن بر جمعیت شبه قاره و بویژه کشور ها ی پاکستان و اهل سنت شرق کشورمان از اهمیت زیادی برخوردار است. این فرقه در فرقه، حنفی مذهب و در اعتقادات ماتریدی بوده و اگرچه اکثر شاخه های صوفی و طریقت آنها را قبول دارند لیکن طریقه چشتیه را طریقه خود قرار داده و به طرق نقشبندیه، سهروردیه و قادریه ارادت دارند. بنیانگذاران این فرقه شاه ولی الله دهلوی و عبدالعزیز دهلوی بوده و زادگاه آنها شهر دیوبند کشور هند می باشد. 1) هدف پژوهش: هدف اصلی پژوهش شناخت علل و عوامل فرقه دیوبندی در کشورهای پاکستان، هند، افغانستان و اهل سنت شرق کشورمان و تأثیر سیاسی و امنیتی این فرقه بر ج. ا. ایران می باشد. 2) روش پژوهش: در این پژوهش از روش ها ی میدانی، کتابخانه ای، توصیفی، تاریخی و تحلیلی استفاده شده است. 3) طرح پژوهش: این پژوهش مشتمل است از یک پیشگفتار و چهار فصل و یک نتیجه گیری و در پایان منابع و مأخذ می باشد. 4) نتیجه کلی: آگاهی از تأثیر و نقش این فرقه مذهبی و کارکرد گروه ها ی افراطی آن بر سایر مذاهب مسلمان و بویژه شیعیان منطقه می تواند علاوه بر آگاه سازی و بصیرت بخشی مسئولین و تصمیم سازان کشورمان برای سیاست گذاری و برنامه ریزی مورد استفاده مدیران عالی نظام، میانی و کارشناسان سیاسی و مذهبی در رده هاو مراکز مختلف داخل کشورمان مفید باشد و حتی به شناخت عقبه و بنیان ها ی مذهبی اهل سنت مناطق شرقی کشورمان کمک می کند تا ضمن آگاهی مشتریان به سیاست گذاری واقعی روی اهل سنت داخل کمک نمائید.

تشکیل منطقه کردستان عراق یا آنچه که کردها ازآن به عنوان «اقلیم کردستان عراق» یاد می کنند، مهمترین نقطه عطف در تاریخ اکراد محسوب می شود .با تشکیل یک حکومت تقریبا خودمختار در شمال عراق و دستیابی کردها به قدرت درعراق، سایر اکراد خاورمیانه نیز با جسارت بیشتری به دنبال کسب قدرت و ارتقای جایگاه سیاسی خود هستند. جغرافیای سیاسی کردها در خاورمیانه ومحل استقرارشان ونقش آنان در دولتهای متبوع خود و همکاری یا عدم همکاری آنان در دولت، نقش آنان در معادلات سیاسی کشور وروابط دیپلماتیک کشورهای منطقه ، حکایت از وضعیت ویژه و مهم این قومیت در خاورمیانه دارد که می توان از آن به عنوان «ژئوپلیتیک اکراد» نام برد.باتشکیل منطقه خودمختار کردستان درشمال عراق اکنون موضوع قوم کرد در منطقه خاورمیانه یکی از مسائل اصلی در سیاست خارجی کشورهای منطقه بویژه کشورهای با اقلیت کردشده وجایگاه ویژه ای در روابط متقابل ومنطقه ای کشورهای منطقه و حتی فرا منطقه ای پیداکرده است، تشکیل دولت منطقه ای کردستان عراق بر روابط کشورهای منطقه سایه افکنده است. اکنون کردهای سوریه ،ایران وترکیه نیز متاثر از تحولات شمال عراق با رویکرد نوینی به دنبال دستیابی به خواسته های خود هستند. بدیهی است با توجه به وضعیت خاص جمهوری اسلامی ایران در همجواری با منطقه کردستان عراق، درصورت بی توجهی به اهمیت این موضوع ،تهدیدات امنیتی وسیاسی از این ناحیه متوجه کشورمان خواهد شد .

پیروزی انقلاب اسلامی، ایران را به کانون اصول گرایی اسلامی در سطح جهان اسلام، به ویژه در منطقه حساس خاورمیانه تبدیل و سبک نوینی از مبارزه با اشغالگران صهیونیست را ارائه کرد که بر اسلام گرایی و بازگشت به ارزش های ناب اسلامی مبتنی بود و به عنوان یک کشور ایدئولوژیکی در منطقه خاورمیانه دارای دشمنان ریشه ای با مبنای ایدئولوژیکی و سیاسی است که نتیجه آن مخاصمات طولانی است. البته این مخاصمات در حوزه های مختلف از جمله سیاسی و نظامی هست. در بعد نظامی این دو کشور به علت عدم بهره مندی از تجهیزات نظامی به یک اندازه قابل مقایسه با یکدیگر نمی باشند. پس تنها راه مقابله ج.ا.ایران با این رژیم متوسل شدن به روش های دیگر غیر از مواجه مستقیم نظامی یعنی بکار گیری ابزار های قدرت هوشمند است. بکار گیری از توان نظامی حداقلی و عملیات های شهادت طلبانه حزب الله لبنان و گروه های مبارز به عنوان قدرت سخت و از دیپلماسی عمومی ضد جنگ، تفکر مقاومت، روحیه جهادی، روحیه استکبارستیزی و شعار کمک به مظلومین جهان به عنوان قدرت نرم در جهت مهار ماشین جنگی و سیاست های نظامی این رژیم ازجمله این ابزارهاست. این تحقیق در صدد است تا مولفه های موثر قدرت هوشمند ج.ا.ایران را در مهار رژیم صهیونیستی مورد بررسی و تحلیل قرار دهد؛ نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که بکار گیری مولفه های نرم و سخت قدرت هوشمند ج. ا.ایران در لبنان راهی عقلایی و کم هزینه در مهار سیاست های نظامی رژیم صهیونیستی است که در صورت بکار گیری آن در سایر کشورهای مشابه لبنان می تواند در مهار سیاست های نظامی این رژیم غاصب موثر باشد.

بحران سوریه که اکنون دو سال از نقطه آغاز آن می گذرد همچنان به چالشی مهم و بزرگ برای منطقه خاورمیانه و جهان تبدیل شده است. روسیه به عنوان یکی از مهم ترین حامیان سوریه نقش جدی را تاکنون ایفا نموده است که در پس آن در پی اهداف استراتژیک خود هست. روسیه برای از دست ندادن موقعیت خود در آینده خاورمیانه می کوشند از سقوط دولت اسد که آخرین سنگر نفوذ روس ها در این منطقه محسوب می شود، جلوگیری نمایند؛ لذا با روی کار آمدن دولتی که در آینده تهدید منافع بلندمدت روسیه محسوب می شود مقابله می نماید. اکنون این پرسش مطرح است که روسیه چه نقش و جایگاهی در بحران اخیر سوریه دارد؟ آنچه که به نظر می رسد اهمیت راهبردی سوریه برای روسیه (موقعیت ژئواستراتژیک دریایی بندر طرطوس) سبب شده سیاست خارجی مبتنی بر توازن قوا آن کشور فعال شده و با امتیاز گیری داد و ستد دیپلماتیک در مقابل غرب (ایالات متحده) بازی جدید خود را جهت تأمین منافع و امنیت ملی خود به پیش ببرد. بنابراین با حاکم شدن واقع گرایان بر دستگاه سیاست خارجی روسیه قصد بر این هست که بازی را به شکل بُرد _ بُرد میان خود و غرب تقسیم نمایند؛ لذا نقش روسیه در جلوگیری حمله غرب به سوریه نمود عملی از این واقع گرایی در سیاست خارجی این کشور هست. لیکن پژوهش فوق با گردآوری داده های پژوهشی و تحلیلی به یافتن علت و معلول و توصیف و تجزیه و تحلیل و استنباط داده های گردآوری شده می پردازد تا به میزان تأثیر متغیر مستقل پژوهش بر متغیر وابسته پی ببرد؛ همچنین موضوع پژوهش به دلیل در جریان بودن قابل مشاهده بوده و سعی شده آثار باارزشی که در رابطه با موضوع پژوهش هستند مورد استفاده و بهره برداری قرار دهد.

این پژوهش با هدف بررسی دلایل شکل گیری، استمرار و تداوم بحران قبرس و نقش دو کشور ترکیه و یونان در این بین انجام شده است. در این تحقیق سعی شده ضمن اشاره به زمینه تاریخی بحران قبرس و آغاز رسمی درگیری ها بین بخش یونانی نشین و ترک نشین از سال 1974، نقش و تأثیر مناسبات خصومت آمیز دو کشور ترکیه و یونان و جانبداری شان از دو سوی این بحران، به شکلی مبسوط واکاوی شود. نتیجه حاصل از این پژوهش نیز این بوده که تا مادامی که دو کشور ترکیه و یونان اختلافات تاریخی خود را برطرف نکنند، از قبرس به عنوان یک اهرم فشار علیه یک دیگر استفاده خواهند کرد. از این رو، ساکنان این جزیره با شرایط کنونی هرگز قادر به تشکیل دولت متحد و مستقل نخواهند بود.

نظام بین الملل پس از جنگ سرد به خصوص در سالهای اخیر دستخوش تحولات عمده ای شده است. یکی از این تحولات جابجایی قدرت از غرب به شرق می باشد. در این خصوص نظرات و تحلیل های متفاوتی از سوی نظریه پردازان ارائه شده است. تقسیم قدرتی که پس از جنگ جهانی دوم بر جهان چیره شد، دیگر به گذشته تعلق ندارد. هر چند که آمریکا در سالهای اینده، قدرتمندترین کشور در جهان باقی خواهد ماند، اما قدرت نسبی آمریکا حتی در حوزه نظامی هم کاهش یافته و این کشور روز بروز ضعیف تر خواهد شد. در نظم نوین جهانی که در آینده چند قطبی خواهد بود، آمریکا در کنار قدرتهایی نظیر چین و هند در راس هرم قرار گرفته و بر سر توسعه قدرت با هم رقابت خواهند کرد. در خصوص جابجایی یا چرخش قدرت جهان یا انتقال مرکز ثقل قدرت جهانی بحث های متفاوتی ارائه شده است. برخی این اتفاق را در آینده نزدیک پیش بینی می کنند و برخی با تاکید بر دلایلی این مساله را به زودی محقق نمی دانند. مناسبات هند و آمریکا در مقاطع مختلف زمانی نوسان هایی داشته است. هند در دوران جنگ سرد متحد اتحاد شوروی به حساب می آمده و مناسبات دوستانه ای با بلوک شرق بر قرار کرده بود. بخصوص در دوره حکومت ایندیرا گاندی نخست وزیر سابق هند و رئیس حزب کنگره مناسبات روابط هند و اتحاد شوروی تا آن جا پیش رفت که در سال ???? پیمان همکاری امضا کردند. با این حال یک واقعیت را در سیاست خارجی هند، به ویژه در ارتباط منابع اصلی قدرت بین الملل نباید از یاد برد. آن واقعیت این است که هند همواره به نوعی توازن در مناسبات خارجی خود گرایش داشته است و به همین دلیل تقریباً با همه منابع مهم قدرت در دنیا ارتباط معقولی برقرار کرده است. این سیاست هند در راستای منافع ملی این کشور تصور شده و قطع نظر از حکومت های حزبی پیگیری شده است. واقعیت آن است که در پی تحول در قطب بندی قدرت جهانی، هند ناچار به بازنگری هایی در مناسبات خارجی خود شده است و اکنون مناسبات گسترده ای را با غرب و آمریکا ایجاد کرده است. بررسی آینده روابط دو کشورو چشم انداز مناسبات ایالات متحده آمریکا و هند موضوع بررسی رساله حاضر است.

با پیروزی انقلاب اسلامی و شکل گیری نظام جمهوری اسلامی، ایران بیش از هر زمان دیگر در سیاست خارجی خود به کشورهای اسلامی و روابط خود با کشورهای منطقه ای توجه نمود. با نگاهی به تاریخ سیاست خارجی ایران بعد از انقلاب به این نتیجه می-رسیم که هرچند روابط ایران و کشورهای منطقه با فراز و فرودهایی همراه بوده است اما در نهایت ایران تلاش داشته تا روبط خارجی خود را بر اساس سیاست منطقه ای و مبتنی بر هم گرایی منطقه ای تنظیم نماید. در این میان لبنان به عنوان یکی از کشورهایی که دارای جمعیت بالایی از شیعیان می باشد از اهمیت و جایگاه خاصی برای جمهوری اسلامی ایران برخوردار بوده است. علقه های مشترک مذهبی شاید یکی از مهم ترین دلایل این اهمیت بوده باشد اما بدون شک جایگاه ژئوپلیتیک لبنان برای ایران در خصوص جایگاه این کشور در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. وجود حزب الله لبنان به عنوان یک گروه سیاسی- نظامی که به لحاظ اعتقادی و تفکرات سیاسی نزدیکی بسیاری با جمهوری اسلامی ایران دارد و هم مرزی لبنان با سوریه از متحدین راهبردی جمهوری اسلامی ایران در خاورمیانه و البته هم مرز بودن این کشور با رژیم اشغالگر قدس به مثابه دشمن اصلی منطقه ای ایران،لبنان را در موقعیتی منحصر به فرد قرار داده و ازاین منظر این کشور دارای جایگاهی ژئوپلیتیکی برای ایران در منطقه می باشد. پرسش اصلی این نوشتار این است که اهمیت ژئوپلتیک لبنان و بازیگری حزب الله چه تأثیری بر تحولات منطقه خاورمیانه دارد؟ در پاسخ به این پرسش این فرضیه مطرح می گردد که موقعیت خاص ژئوپلیتیک لبنان علاوه بر آن که این کشور را پراهمیت ساخته، موجب گردیده تا حزب الله با پیروزی در جنگ 33 روزه بتواند لبنان را به کانون ثبات و موثربودن در تحولات بعدی خاورمیانه قرار دهد.

وقوع حملات غافلگیرانه تروریستی 11 سپتامبرموجب شد ایالات متحده آمریکا به منظور مقابله با تهدیدهای نامتقارن،به تدوین و توسعه مبانی نظری و عملی سیاستگذاری دفاعی و امنیت ملی بپردازد. پس از شکل گیری استراتژی ضربات پیشدستانه و پیشگیرانه در بستر سیاست های امنیت ملی آمریکا علیه تهدید های نامتقارن،جنگ های افغانستان و عراق به وقوع پیوستند.حملات هوایی و موشکی،عملیات تعقیب و انهدام نیروهای مخصوص شامل تکاوران نیروی زمینی و تفنگداران دریایی،پرواز هواپیماهای بدون سرنشین و انقلاب شبکه های نظامی در انهدام منابع بالقوه و بالفعل تهدید های نامتقارن در جنگ های افغانستان و عراق به کار گرفته شدند. که نقش شورای امنیت سازمان ملل متحد در دو جنگ مذکور و عملکرد سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در تهاجم افغانستان قابل تامل می باشد.

با نگاهی گذرا به جنگ های دو دهه اخیر درمی یابیم که ماهیت جنگ ها تغییر کرده است. بطوریکه در جنگ های متعارف امروزی همچون جنگ اول خلیج فارسو جنگ دوم خلیج فارس در ابتدا یگان های جنگ الکترونیک اطلاعات مورد نیاز فرماندهی را از سامانه های فرماندهی و کنترل نیروی نظامی کشور مقابل تامین و با حمله الکترونیکی به فعالیت های سامانه فرماندهی و کنترل آن، سامانه های رادار پدافند هوایی، و شبکه های ارتباطی فرماندهی و کنترلی را عقیم کرده و سپس متعاقبا یورش به مراکز اصلی، حیاتی، سیاسی و اقتصادی کشور مقابل را آغاز میکنند .امروزه کمتر تجهیزات نظامی را می توان پیدا کرد که هیچگونه سامانه الکترونیکی در آن یافت نشود. جنگ های اخیر بدون شک اهمیت و نقش جنگ الکترونیک را در جنگ های نوین آشکار نمود و نشان داد که هر کشوری که از پیشی گرفتن در جنگ الکترونیک باز بماند بازنده هر جنگ خواهد بود .استفاده از توانمندی های الکترونیکی در جهت کسب اطلاعات و اقدام جنگ الکترونیک موثر از ویژگی های بارز جنگ های اول و دوم خلیج فارس می باشد. در این پژوهش ضمن یادآوری اجزاء و عناصر اصلی جنگ الکترونیک به نقش عملیات جنگ الکترونیک در کسب برتری اطلاعاتی و همچنین نقش دیگر فناوری های الکترونیکی در نتایج حاصله از جنگ های اول و دوم خلیج فارس پرداخته شده و البته به تحولات سیاسی ناشی از جنگ های مذکور در سطح منطقه و جهان نیز اشاره شده است .