چکیده از لحاظ سیاست خارجی تسلط بر برخی مناطق ارزش این را دارد که دولت ها هزینه هایی در ازای آن پرداخت کنند . ارمنستان نیز چنین سرزمینی برای دو امپراتوری ایران و روم به شمار می آمد ، که موجب بروز درگیری های ممتد بین آنها شد . توسعه طلبی این دو امپراتوری باعث شد که مرزها به هم نزدیک شود و هر دو دولت در پی آن باشند که از ارمنستان به عنوان سدی در مقابل رقیب خود استفاده کنند و همچنین با استفاده از منابع سرشار آن و تسلط بر راه های بازرگانی و تجاری در پیشرفت اقتصاد کشور خود بکوشند. از زمان مهرداد دوم به بعد تلاش اکثر شاهان اشکانی و رقبای رومی آن ها بر این بود که به این سرزمین تسلط یابند و برای دستیابی به این منظور جنگ های سختی بین آنها درگرفت که گاهی اشکانیان و گاهی دولت روم به مقصود خود نائل می آمد و برای مدتی بر این منطقه استراتژیک تسلط می یافت .

چکیده : بشر از ابتدا به دین به عنوان یکی از راههای رسیدن به آرامش در برابر ترس و اضطراب های زندگی روی آورده است . دین ، در صور نخستین خود ، آدمی را توانا ساخت که نسبت به حقایق عالم هستی ، که محیط و مجاور او بودند، مانند قوای طبیعت ، ارواح گذشتگان ، نیروی موجود در کائنات ، روشی خاص در پیش گیرد.دین در میان تمام اقوام از اهمیت ویژه ای برخوردار است و ملل مختلف به شیوه های گوناگون بدان توجه نموده اند،گاه با پرستش معبود خود در پی جلب نیرویی خیر و گاه در پی دفع ضررهای نیرویی پلید بودند و برای رسیدن به آرامش و اطمینان جاودان برای هرکدام از این قوا قربانی و نیایش می کردند تا جز نیکی بدانها نرسد و دنیا سراسر بکامشان باشد . پس از روزگاری که دامنه افکار انسانی وسعت گرفت ، توانست نیروی طبیعی را در موقع خود بشناسد و در محل خود جای دهد وبا محیط خود رابطه وسیع تری ایجاد کند ،در امر خدایان بزرگ و خدایان طبیعی و بالاخره درباره آفریدگار آسمان به فکر و اندیشه فرو رفت ، این خود زمینه جستجوی معبودی که بتواند به تمام نیاز های وی پاسخ دهد ، شد . در دوره اشکانی نیز بشربا انواع این نگرش ها روبروست .خدایان طبیعی ، خدایان نادیده که جلوه های مادی در زمین دارند و خدای یکتا از جمله انواع گرایشهای دین در این دوره اند . از آنجا که در عصر اشکانی به ادیان با دیده تساهل نگریسته می شد ، ادیان گوناگون ، از جمله ادیان موجود در داخل مرزهای ایران و خارج از آن ، فرصت رشد و گسترش یافتند و در هر گوشه آیینی سر برآورد ، در شرق دین بودا ، در غرب مسیحیت و یهودی و با اختلاط این دو و تأثیرگیری از ادیان دیگر آیین گنوسی پدید آمد ، در داخل فلات ایران نیز ادیان بومی آریائیان ، الیمائیان ، خدایان پرستی و دست آخر آیین هلنی که رهآورد یونانیان برای این سرزمین بوده است ، دیده می شود. این پژوهش بر آن است تا ، رفتار انسان در عصر اشکانی را در برخورد با موضوعات مذهبی ، مانند نحوه ی ستایش و نیایش ، آداب و رسوم ،آداب تقدیس و حتی مراسم تدفین که متضمن نیازهای دنیایی و آخرتی آنها باشد ، را به روش کتابخانه ای و بر مبنای متون مرجع و منابع تاریخی و تحقیقات صورت پذیرفته با موضوع ادیان در ایران عصر اشکانی، بررسی نماید.در این خصوص اشاره به این موضوع به عنوان نتیجه حائز اهمیت است که بدلیل تساهل مذهبی صورت پذیرفته در دوران حکومت اشکانیان ، مذاهبی گوناگونی مجال ظهور یافت. مسئله اصلی که نگارنده با آن روبروست ، پژوهش در مورد موضوعی است که در باره آن کمبود منابع وجود دارد و تا کنون به صورت مستقل با موضوع تاریخ ایران در عصر اشکانی برای آن منابعی یافت نشده است . واژگان کلیدی: زردشتی ، مهرپرستی ، بودایی ، مسیحیت ، یهودیت،خدایان پرستی

چکیده موضوع مورد مطالعه ی این پایان نامه دوران مهمی از تاریخ ایران را در بر می گیرد . در واقع دو شاهنشاهی اشکانی و ساسانی از قرن سوم پیش از میلاد تا قرن هفتم میلادی حکومت کرده اند. طایفه پرنی به رهبری ارشک به پا خاستند و در سال 250 پ.م دولت جدید ایرانی را پایه گذاری کردند اشکانیان برای پیروزی بر سلوکیان ، احیای نیروی گذشته ایران را هدف اصلی خود قرار دادند .چهره ایران دوران اشکانی ترکیبی از مدنیت و فرهنگ هایی است که تا به آن دوران در غرب و شرقِ شاهنشاهی اشکانی بالیده و تصویر رشد یافته ای را به ویژه در زمینه فرهنگی نمایان ساخته بود ، جنبش ساسانی با نفی این فرهنگ ترکیبی ، فرهنگ تازه ای را مبتنی بر سنت های کهن اجتماعی - فرهنگی بنیان گذارد ، نظام اجتماعی نوینی با تلاش های اردشیر بابکان باعث شکل گیری نظام سیاسی تازه ای گردید . در این پایان نامه نگارنده سعی کرده با استفاده از مطالعه ی منابع موجود ، اوضاع اجتماعی این ادوار تاریخی را مورد بررسی قرار دهد تا به یک مقایسه ارزشمند در زمینه طبقات اجتماعی ، اقتصادی ، فرهنگی و مذهبی دست یابد. به طور خلاصه می توان گفت اوضاع اجتماعی و اقتصادی در دوره ی ساسانی نسبت به دوره ی اشکانی تغییرات چشم گیری داشته است و وضع کشاورزان ، تجار و حتی در آمد حکومت بالاتر بوده است . در زمینه مذهبی بر خلاف دوره اشکانی در دوره ی ساسانی تمرکز دین و دولت به وجود آمده و از نظر فرهنگی چنانکه در آثارساسانی پیدا است فرهنگ ایرانی زنده شده است .