آلودگی آب در دهه های اخیر به یک تهدید جدی و در حال گسترش برای جامعه انسانی و اکوسیستم های طبیعی تبدیل شده است، بنابراین بررسی تغییرات کیفیت آب یکی از موضوعات مهم جهت استفاده بهینه از آن می باشد، برای ارزیابی کیفیت آب در ایستگاه ها و زمانهای مختلف، ابتدا باید چند عنصر (پارامتر) به طور جداگانه در مکانهای مختلف یا در یک دوره زمانی خاص اندازه گیری شود، سپس به منظور بررسی همزمان این عنصرها و همچنین موضوع انسانی یا معدنی بودن منشا آنها می توان از روش های چند متغیره قوی و آنالیزهای کاوشی داده ها استفاده کرد. در این مطالعه، تغییرات مکانی و زمانی پارامترهای کیفیت آب و موضوع معدنی یا غیر معدنی بودن آنها در 4 ایستگاه از رودخانه نکا (سفید چاه، گلورد، آبلو و نهرآبلو) مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور آمار ماهانه 10 پارامتر، شامل tds،ec ، k، na،cl ، so4، ca،mg ،sar و hco3 در طول 6 سال (1385-1379) با روش های آماری آنالیز مولفه های اصلی (pca) و آنالیز خوشه ای (ca) تجزیه و تحلیل گردید. در مورد تغییرات مکانی نتایج نشان داد که مقدار عناصر از سفیدچاه به نهرآبلو (از بالادست رودخانه به پائین دست آن) کاهش می یابد. با استفاده از نتایج حاصل از pca می توان پی برد که عامل همه عناصر (پارامتر ها)، معدنی (زمین شناسی و خاکشناسی) می باشد همچنین در مورد هر جهار ایستگاه از بین10 مولفه pca، دو مولفه اول آن مولفه های اصلی می باشند و در پی آن با استفاده از نتایج ca می توان دریافت که عامل عناصری مانند mg]، caو [hco3 سازندهای آهکی یعنی کلسیت ها و دولومیت های منطقه می باشد، همچنین عامل پارامتر های sar]،na و [so4رس، مارن، دیوریت و توف سبز و عامل k] و[cl شیست ها می باشند. در رابطه با بررسی تغییرات زمانی باید گفت که از بین10 مولفه pca، تنها مولفه اول آنها جزء مولفه های اصلی می باشد که این امر حاکی از اهمیت همه پارامترها در آلودگی آب است، در ضمن جابجایی دو عنصر cl و k درخوشه ها می تواند بدلیل مقدار این عناصر در سنگ های مختلف و همچنین متفاوت بودن فرسایش در سال های مختلف باشد.