جاده های جنگلی نقش مهمی در برنامه ریزی، توسعه و مدیریت جنگل دارند. راه در جنگل با توجه به استانداردهای فنی موجود باید به نحوی طراحی گردد که کاهش هزینه های ساخت از جمله هزینه عملیات خاکی و تعریض راه را بدنبال داشته باشد. در این پژوهش به مقایسه اجرای عملیات احداث مقطع عرضی جاده های جنگلی با رعایت استاندارد موجود بین دو طرح جنگلداری سری یک دارابکلا و سری ارزفون، پرداخته شد. مشخصات مقطع عرضی شامل عرض عبور، عرض شانه، عرض بستر، عرض عملیات خاکی، شیب عرضی، طول و زاویه شیروانی های خاکبرداری و خاکریزی و عرض دهانه، عرض کف و عمق کانال کناری در سه کلاسه شیب صفر تا 15، 15 تا 30 و 30 تا 45 درصد مورد بررسی قرار گرفت. در هر منطقه تعداد 40 نمونه در هر کلاسه شیب برداشت شد. تجزیه و تحلیل آماری داده های پروفیل عرضی با تیمار های مناطق مورد مطالعه در کلاسه های مختلف شیب در نرم افزار spss با آزمون هایt - استیودنت و تجزیه و تحلیل واریانس یک طرفه انجام شد. نتایج نشان داد مشخصه های مقطع عرضی در ارزفون نسبت به دارابکلا به استاندارد نزدیکتر بود. متوسط عرض بستر ساخته شده در دارابکلا 31/7 متر و در ارزفون 79/5 متر مشاهده شد. شیب عرضی در دو منطقه کمتر از حد استاندارد ساخته شد. در هر دو منطقه سطح کانال کمتر از حد استاندارد مشاهده شد. اثر هر دو منطقه بر حجم عملیات خاکی در سطح احتمال 5 درصد معنی دار بود. در سری یک دارابکلا سطح برداشت خاک در کلاسه های صفر تا 15 و 15 تا 30 درصد حدود 2 برابر استاندارد و در کلاسه 30 تا 45 درصد 5/1 برابر استاندارد بدست آمد و در ارزفون این میزان در کلاسه صفر تا 15 درصد 2 برابر ، در کلاسه 15 تا 30 درصد 5/1 برابر استاندارد مشاهده شد. هزینه مربوط به عملیات خاکی در دارابکلا 795375000 تومان و در ارزفون 461700000 تومان بیشتر از حد استاندارد بوده است. ساخت جاده در سری ارزفون هنگام انجام عملیات خاکی، سطح کمتری از عرصه را از تولید خارج کرده است و پروفیل های عرضی نیز با کیفیت بهتری احداث گردیده است.

فرسایش خاک یکی از مهم‎ترین چالش‎های زیست محیطی و عوامل مهم آسیب جنگل هاست که اغلب در اثر تغییر کاربری اراضی جنگلی، جاده‎سازی و فقدان پوشش گیاهی به وجود می‎آید. شبکه جاده جنگلی اگرچه پایه و اساس جنگلداری پایدار تلقی می‎شود، اما متأسفانه یکی از عوامل تخریب منابع طبیعی به شمار رفته و موجب فرسایش خاک جنگل‎ها می‎گردد. خاک‎های جنگلی به طور طبیعی نفوذپذیرند ولی از طرف دیگر جاده‎های جنگلی غیرقابل نفوذند که همین مسئله موجب می‎شود تا آب باران روی سطح جاده جریان پیدا کند و ذرات خاک را مورد شستشو قرار دهد بدین ترتیب طراحی و ساخت جاده جنگلی باید به صورت اصولی و همراه با دقت زیاد صورت بگیرد، زیرا مسیریابی صحیح جاده ‎های جنگلی می‎تواند به کاهش فرسایش خاک و کاهش خطرات زیستمحیطی ناشی از آن کمک کند. به همین منظور در این تحقیق سعی شد تا با استفاده از قابلیت های سامانه اطلاعات جغرافیایی (gis) و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (ahp) و با در نظر گرفتن عوامل تاثیرگذار در مسیریابی جاده‎های جنگلی از جمله شیب و طول دامنه (فاکتور ls)، فرسایش‎پذیری خاک (فاکتور k)، تراکم آبراهه‎ها، سنگ بستر، پوشش گیاهی، جهت دامنه و ارتفاع از سطح دریا به طراحی بهینه شبکه جاده پرداخته شود. پس از تهیه هر کدام از لایه‏های اطلاعاتی، با توجه ضرایب اهمیت‎ بدست آمده‎ از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی، عمل رویهم‎گذاری نقشه‎ها انجام شد و نقشه مناسب عبور که نشان دهنده پایداری زمین نیز بوده‎ است در چهار طبقه تهیه گردید. سپس توسط نرم‎افزار pegger طراحی واریانت‎های مختلف جاده بر روی این نقشه انجام شد. واریانت‎های طراحی شده و شبکه جاده موجود با استفاده از آزمون مربع کای مورد مقایسه قرار گرفتند و نتایج نشان داد شبکه جاده های طراحی شده در سطح 95درصد، از نظر عبور از مناطق پایدار و مساعد جهت جاده‎سازی عملکرد بهتری نسبت به شبکه جاده موجود داشته‎اند.

جاده هایجنگلی یکی از مهمترین راه های دسترسی به عرصه جنگل جهت اجرای پروژه ها و طرح های جنگلداری، جنگلکاری، اجرای پروژه های عمرانی، تفریح و تفرج و نهایتأ بهره برداری می باشد. با توجه به اینکه در عملیات تهیه پروژه جاده جنگلی به نحو مستقیم دخالت در عرصه اتفاق می افتد، لذا بررسی دقت برداشت مشخصات هندسی محور طولی و عرضی راه جنگلی ضروری به نظر می رسد. برای انجام این تحقیق حوزه نوشهر- لیره سرا(حوزه آبخیز 45 گلبند) در استان مازندران انتخاب شد. در این پژوهش به ارزیابی مشخصات هندسی محور طولی جاده جنگلی و مقایسه آن با وضعیت پس از ساخت پرداخته شد. مشخصات مقطع هندسی محور طولی شامل خط پروژه و عدد پروژه و همچنین تأثیر عوامل مذکور و شیب دامنه بر وضعیت عملیات خاکی در سه طبقه شیب(10>، 10 تا 20، 21 تا 30 درصد) مورد بررسی قرار گرفت. تجزیه و تحلیل آماری داده های پروفیل طولی(پیش بینی شده و ساخته شده) و داده های پروفیل عرضی در کلاسه شیب های مختلف در نرم افزار spss با استفاده از آزمون کای اسکور و آزمون t جفتیpaired sample t-test)) انجام شد. نتایج نشان داد با توجه به همگنی شرایط شیب دامنه در منطقه مورد مطالعه مشخصه های مقطع طولی بین وضعیت ساخته شده و پیش بینی شده تفاوت معنی داری مشاهده نشده است. از سوی دیگر وضعیت حجم عملیات خاکی و سطح برداشت خاک در دو شرایط ساخته شده و پیش -بینی شده تفاوت معنی داری مشاهده شده است.

امروزه به جای دیدگاه غالب مبتنی بر تولید چوب، بحث مدیریت چند منــظوره جنگل ها رو به گســـترش می باشد.این شیوه مدیریت شامل در نظر گرفتن مسائل اکوتوریسم، اکولوژی، مسائل اقتصادی و اجتـماعی جنگل نشینان و ... می باشد و اهداف متعددی را علاوه بر تولید چوب، در برنامه ریزی مورد توجه قرار می دهد. امروزه در طـراحی شبکه جـاده های جنگلـی در نظر گرفتن مسائلی مثل تولید چوب، بهره بـرداری، زیبایـی شناسی، حفظ تنوع زیستی، حفظ منظر، حفظ گونه های در معرض انقراض، تفرج، توریسم و ... ضروری به نظر می رسد و به عنوان پارامتر عملی باید در شبکه افتتاحیه در نظر گرفته شوند. هدف از این مطالعه طراحی جاده جنگلی با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی و داده های سنجنده spot-hrg در جنگل دارابکلا می باشد. در این مطالعه برای ارزیابی قابلیت مناطق برای عبور جاده از روش ارزیابی چند معیاره برمبنای منطق فازی استفاده شده است. برای این منظور با استفاده از نظرات کارشناسان و صاحب نظران تعداد 4 معیار و 18 زیر معیار در طراحی مسیر جاده انتخاب شد. برای وزن دهی از روش های تحلیل شبکه ای و تحلیل سلسله مراتبی استفاده شد. سپس با استفاده از عملگر ترکیب خطی وزن دار ، کلیه لایه ها با هم تلفیق شد و نقشه قابلیت عبور تعیین و پهنه بندی شد. با استفاده از برنامه جانبی pegger مسیر جاده طراحی شد. برای مقایسه و ارزیابی جاده موجود و مسیر جاده طراحی شده از روش باکموند، روش درصد پوشش، عبور از مناطق چشم انداز، نقشه پارسل بندی و قابلیت اجرایی داشتن در طبیعت استفاده شد. نتایج نشان داد در هر پنج فاکتور مورد مقایــسه، جاده طراحی شده نسبت به جاده موجود دارای وضعیت بهتری می باشد. در مجموع نتایج این مطالعه نشان داد که استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی و داده های سنجنـده spot-hrg می تواند در بهبود نتایج موثر باشد.