بداهه نوازی یکی از اصلی ترین شیوه های اجرا در موسیقی دستگاهی ایران است. هر بداهه نواز با بهره گیری از دانش موسیقایی خویش (آنچه از گذشتگان و استادان خود آموخته است) و قدرت خلاقیت خود، در هر اجرا اثری نو می آفریند. در این جستار، چهار اثر بداهه نوازی را مورد تحلیل قرار داده ایم که هر سه در دستگاه نوا اجرا شده اند: 1- نوا، سه تار: ابوالحسن صبا 2- قافله سالار، سه تار: محمدرضا لطفی 3- پرند، سه تار: جلال ذوالفنون، تمبک: بیژن زنگنه، دف: بیژن کامکار 4- کنسرت نوا، تار: حسین علیزاده، تمبک: مجید خلج این بررسی از چهار دیدگاه انجام می شود: 1- ویژگی های مدال 2- ویژگی های ریتمیک 3- ویژگی های ملودیک 4- ویژگی های دینامیکی نتیجه، شناخت بهتر و ژرفتر شیوه ی بداهه نوازی این استادان و ویژگی های یک بداهه نوازی خلاقانه در موسیقی دستگاهی ایران است.

در رساله پیش رو پنج قطعه چهارمضراب از چهار مضراب های فرامرز پایور مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته است. چهار مضراب های پایور رادر یک نگاه کلی می توان به دو دسته تقسیم نمود. گروه اول شامل چهار مضراب هایی می باشد که کاملاً تحت تأثیر سنت های گذشتگان و قالب فکری سنتی مرسوم خلق شده اند. اما در گروه دوم نوآوری ها و نکات جدیدی وجود دارد که بسیار قابل بررسی و کنکاش می باشند. در مورد چهارمضراب و بطور کلی شیوه های متفاوت ساخت آن تحقیقاتی توسط افراد و دانشجویان صورت گرفته است ، ولی نبود تحقیق مشخصی در خصوص نحوه تفکر پایوردر خلق چهار مضراب هایش ، نگارنده را بر آن داشت تا به بررسی و کنکاش در این موضوع بپردازد. نوآوری و تغییر لازمه جریان های فکری و هنری برای پویایی، سرزندگی و تأثیر گذار بودن می باشد که در چهار مضراب های پایور (گروه دوم) این نوآوری ها ، در عین وفاداری و رعایت چهارچوب سنتی چهارمضراب های موسیقی کلاسیک ایرانی ، بنا نهاده شده اند. ذکر این نکته بسیار مهم، ارزش و اعتبار و ضرورت بررسی این چهار مضراب ها را مشخص می کند. برای تحلیل و بررسی ساختار قطعات فوق از شیوه آنالیز "شنکِر" ، که در کلاس های کارشناسی ارشد توسط آقای هومان اسعدی تدریس می شود ، استفاده شده است. در این روش عواملی مانند ساختار مُدال قطعه، ساختار فرمال، نمای ملودیک جملات و الگو های ریتمیک موجود در پایه و کل چهارمضراب و همچنین نوع بسط و گسترش جملات مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. با بررسی ساختار این چهارمضراب ها ، می توان این فرم از قطعات به را به دو گروه کلی (از لحاظ شیوه ساخت آنها) تقسیم بندی نمود. درگروه اول، چهار مضراب ها کاملاً تحت تأثیر شیوه سنتی وکلاسیک موسیقی ایرانی خلق شده اند که در آن یک الگوی ریتمیک ثابت توسط پایه چهارمضراب معرفی می گردد و سراسر قطعه (که معمولاً در آن ازیک مُد هم بیشتر استفاده نمی شود) ملودی ها در همین قالب ریتمیک (بعضاً با اندکی تغییر در الگوی ریتمیک پایه) معرفی می گردند. در گروه دوم چهار مضراب ها ، عناصر بدیعی به کار گرفته شده است که در زمان خود بسیار پیشرو و نوگرا بوده اند مانند: تغییر مُد، وسیع تر شدن محدوده صوتی قطعات، تغییر پایه چهارمضراب در طول قطعه و اهمیت ملودی پردازی. این نکات در حال حاضر برای ساخت یک چهار مضراب بسیار معمول و بدیهی به حساب می آیند.

موسیقی همواره در فروشگاه ها، ادارات، و نیز به عنوان موسیقی متن در تبلیغات مورد استفاده قرار گرفته است. و به عنوان عامل تأثیر گذاری بر روی احساسات و رفتار شنوندگان گزارش شده است. موسیقی ابزار مفیدی است برای متقاعد سازی و کشف این که چگونه و چرا یک زمینه مهم برای تحقیق در این باره به شمار می آید. این پژوهش نقش موسیقی در روند شکل گیری نگرش، نسبت به آگهی را مورد بررسی قرار می دهد. کارگردانان تبلیغات برای درگیر کردن و مشارکت دادن مخاطب و در نهایت متقاعد کردن مصرف کننده بالقوه، در آگهی های خود موسیقی را در روش های متععدی به کار می گیرند. بخش اول، در مورد نقش موسیقی متن در واکنش های مخاطب نسبت به آگهی ها است. موسیقی در تبلیغات برای جلب توجه مخاطب و کمک برای به خاطر سپاری اطلاعات محصول تبلیغ شده است. فصل دوم در مورد موسیقی در فیلم و فصل سوم طرز تلقی و ادراک شنونده از موسیقی آگهی ها است. و پژوهش هایی را با تمرکز بیشتر نسبت به پاسخ های احساسی مردم بررسی می کند. فصل چهارم، تأثیرات موسیقی در مناسبات تجاری و بنگاه های خدماتی را مورد مطالعه رار می دهد. فثل پنجم، گزارش از مقالاتی است که در زمینه های مختلفی از موسیقی نوشته شده است. در انتها نتایج این مطالعه نشان می دهد که ساختار موسیقی متن در آگهی های تجاری ممکن است تأثیر ابل توجهی بر پاسخ های عاطفی مخاطب داشته باشد.

اهمیت و لزوم دروس پایه بر هیچ کس پوشیده نیست. ولی سوالی که پیش می آید این که با وجود این لزوم، آیا دانشجویان آن طور که باید و شاید به این دروس اهمیت می دهند یا نه؟ هرچند اکثریت افراد، به لزوم تبحر داشتن در این دروس در کلام اذعان دارند، ولی در عمل به نظر می رسد برای بسیاری از افراد، در مورد لزوم تبحر داشتن در این دروس شبهه وجود دارد. بنابراین در مرحله اول لزوم و کاربرد این دروس به طور جداگانه مورد بحث و بررسی قرارگرفته. سپس نحوه ارائه این دروس در دانشگاه هنر در دوره کارشناسی، به طور فهرست وار آورده شده. (علت این که این بررسی نه در دوره کارشناسی ارشد، بلکه در دوره کارشناسی انجام شده، این است که بخش عمده دروس پایه در دوره کارشناسی تدریس می شود و بخش اعظم آموزش تئوری و عملی یک نوازنده مربوط به دوره کارشناسی است. دوره کارشناسی ارشد بیشتر تکمیل و گسترش این آموخته هاست.) و در نهایت، در مورد این که دانشجویان چقدر به این دروس اهمیت می دهند بحث شده و آمارهایی ارائه شده. به نظر می رسد آن طور که باید و شاید به این دروس اهمیت داده نمی شود که البته یکی از دلایل مهم آن عدم کاربردی بودن بسیاری از آموزش ها است. در چنین مواردی، طبیعتاً یکی از عوامل مهم، سهل انگاری و تنبلی خود دانشجویان است که بیشتر به حوزه روانشناسی مربوط می شود و مورد بحث این رساله نیست. بحث این رساله بیشتر در مورد اشکالات احتمالی در سیستم آموزشی است. در این مورد مصاحبه هایی با اساتید و دانشجویان انجام شده و آمارهایی ارائه شده است. تا آن جا که نگارنده مطلع است، تحقیقی مشابه در این رابطه در ایران انجام نشده. به همین دلیل در ابتدا مسیر تحقیق به درستی مشخص نبود و به تدریج با کنار هم قرار دادن اطلاعات به دست آمده از مصاحبه ها و مطالعه منابع فارسی و خارجی، بدنه تحقیق به تدریج مشخص شد. در نهایت امید است این تحقیق شروع راهی برای توجه بیشتر به برخی کاستی ها در سیستم آموزشی، و تلاش برای بهبود آن ها باشد

چکیده دلایل اصلی برای بررسی ریتم و متر در «پرستش بهار اثر ایگور استراوینسکی» زیبایی و گیرایی درونی و پیچیدگی ها و از سوی دیگر نظرات متفاوت در رد و تصدیق تاثیراتی که بر موسیقی پس از خود داشته است، می باشد. سوالات مهم این است که آیا استراوینسکی تغییرات متریک این اثر را به طور اتفاقی به کار برده و یا اینکه تفکری منطقی در پشت این همه تغییرات ظاهری نهفته است؟ آیا آهنگسازان دیگر از یافته های استراوینسکی تاثیری گرفته اند؟ در ابتدای این رساله به طور کلی به معنای ریتم و تفاوت هایش با متر اشاره می شود و سپس به صورتی اجمالی به بررسی نظریات نظریه پردازان موسیقی درباره ریتم و متر این قطعه در گذشته ارائه کرده اند می پردازیم، و در ادامه به بررسی چرایی و چگونگی تغییرات زیاد متریک و موتیف ها در چند قسمت از این اثر با روش جا به جایی متریک در یک متر ثابت خواهیم پرداخت.

آفرینش و اجرای موسیقی در خیابانهای شهر تهران به عنوان یک رویداد شهری، شامل جنبه های متفاوتی از عوامل انسانی و غیر انسانی می گردد که خود را در ارتباط متقابل میان هنرمند و محیط پیرامونش بازتعریف می کنند؛ این جنبه ها شامل مخاطب و سایر عوامل خارجی محیطی می باشند؛ ارتباط موثر میان هنرمند و محیط خارجی، تجربیات مهمی را برای هر دو سوی این ارتباط در پی دارند. رویکرد این پژوهش بر اساس تجربه ی واقعی رخدادها و زندگی هنرمندان در فرآیند آفرینش و اجرای موسیقی خیابانی در شهر تهران است و دستاورد آن گزارشی از وجوه متفاوت این فرآیند، شامل عوامل موثر بر زندگی نوازندگان(به صورت گروهی یا انفرادی) و سایر عوامل اثرگذار محیطی و اجتماعی در تقابل با آنها در نقاط مختلف شهر تهران، به عنوان پایتخت یک کشور اسلامی، دارای برخی محدودیت های قانونی در برابر این گونه اجراها می باشد.

هدف از نگارش تحقیق حاضر بررسی موسیقی رقص های شمال خراسان و تعمیم فضا و عناصر موسیقایی آن از قبیل ریتم و ملودی به یکی از فرم های ارکستری یعنی فرم سوییت است. در این پژوهش، میان دو بخش نظری و عملی پیوندی مستقیم برقرار است. بدین معنا که در بخش نظری، موسیقی رقص های شمال خراسان مورد بررسی تحلیلی واقع شده است و این بررسی نظری از مجرای بخش عملی صورتی کاربردی به خود گرفته است. در این رویکرد با استخراج قابلیت ها و ظرفیت های بالقو? موسیقی رقص های شمال خراسان، فضاهای موسیقایی بدیعی در حوز? آهنگسازی در فرم های موسیقی مبتنی بر الهام از عناصر ساختاری موسیقی مذکور به دست داده شده است. بخش عملی این پژوهش، خود از دو قسمت پارتیتور و تجزیه و تحلیل آن تشکیل شده است. در قسمت پارتیتور، نت ارکستری سوییت و در قسمت تحلیل، ارتباط موسیقی ارائه شده با موسیقی شمال خراسان از لحاظ ریتم و ملودی و نیز زوایای آهنگسازی چون هارمونی، کنترپوان، ارکستراسیون و فرم مورد تحلیل قرار گرفته است.

مسئله ی اصلی این تحقیق، دست یابی به نمونه ای علمی و قابل استناد، دربررسی الگوهای ریتمیک و مدالیته ی دو ضرب «نوای پهلوانی» و«پای ورود» می باشد. روش این تحقیق به صورت ترکیبی از روش های کتابخانه ای، آرشیوی و میدانی بوده که در بخش کتابخانه ای، منابع مکتوب در زمینه ی موضوع مربوطه، مورد مطالعه و یادداشت برداری قرار گرفت و در بخش آرشیوی نمونه های ضبط شده ی صوتی از اجراهای زورخانه ای، جمع آوری و بررسی شد. در بخش میدانی، زورخانه ای در غرب تهران مورد بررسی موردی و ضبط اجرا قرار گرفت و ضبط دوم در منزل خود مرشد نیری انجام شد. در پایان نمونه های ضبط شده ی میدانی، با نمونه های کتابخانه ای و آرشیوی مورد مطالعه تطبیقی قرار گرفتند. تحقیق حاضر بیشتر به جنبه های علمی می پردازد تا جنبه های اجتماعی آن و مقایسه براساس بررسی تطبیقی مدها و ریتم نمونه ها می باشد. بر اساس نتایج حاصل، در ضرب «پای ورود» ساختار ریتمیک هرسه نمونه، دارای کسر میزان می باشند. هرسه اجرا، از تمپوی نزدیکی برخورداربوده (q =110-q =108 -q =107 ) و تفاوت اصلی آنها در همراهی یا عدم همراهی آواز، می باشد. از تفاوت های دیگر می توان به واریاسیون های ریتمیک در هر اجرا اشاره نمود که هر مرشد، واریاسیون مخصوص خود را اجرا می نماید. در ضرب «نوای پهلوانی» هر سه اجرا، به لحاظ تشابه های ریتمیک، کاملاً متفاوت می باشند. تمپو در هر سه مورد متفاوت بوده و از لحاظ مدالیته، دو مورد در مد همایون و یک مورد در مد ماهور قرار گرفته اند. کسرمیزان و خواندن شعر در وزن «حماسی»، از وجوه تشابه سه اجرا می باشد.

مطالعۀ شیوۀ نوازندگی نوازندگان شاخص هر شاخه از موسیقی راهگشای دوستداران، نوازندگان و دانشجویان آن رشته خواهد بود. این پژوهش به بررسی شیوه نوازندگی عود منصور نریمان از بعد ساختاری و محتوایی پرداخته است. در بخش ساختاری یا فیزیکی، تکنیک های اجرایی شامل دست راست، دست چپ و ترکیب دو دست که منحصراً از ویژگی های ایشان است مطالعه شده است. در بخش محتوایی نحوه به کار گرفتن ردیف دستگاهی موسیقی ایرانی در آثار منصور نریمان و طرز تلقی وی از مقوله ردیف مورد ارزیابی قرارگرفته است. در این تحقیق از روش تحلیلی با بهره گیری از آوانگاری آثار اجراشده توسط منصور نریمان و همچنین بررسی قطعات ایشان استفاده شده است و هدف آن پیدا کردن نقاط تمایز نوازندگی عود منصور نریمان و حدود وفاداری ایشان به ردیف موسیقی ایرانی است. در بخش محتوایی، بررسی قطعات کتاب " 42 قطعه برای عود " ( نریمان ، 1382 ) آورده شده است تا با بررسی این قطعات از نظر گستره گوشه هاگوشه های بکار رفته در آن ها، فرم و ریتمشان قادر باشیم به محتوای ذهن ایشان در زمینه ردیف موسیقی ایرانی و ریتم ها و فرم های رایج در نوازندگی ایشان بیشتر دست پیدا کنیم. در بررسی قطعات منصور نریمان از کتاب های " ردیف میرزا عبدالله آوانویسی و بررسی تحلیلی " ( ژان دورینگ ، 1385 ) ، " ردیف موسیقی ایرانی برای عود " ( منصور نریمان ، 1390 ) و " ردیف آوازی و تصنیف های قدیمی به روایت عبدالله دوامی " ( فرامرز پایور ، 1375 ) کمک گرفته شده است و نواقصی که از لحاظ گوشه ها در هر کدام از این کتب وجود داشته، از کتاب دیگر جبران شده است. در بررسی محتوایی به این نتیجه رسیدیم که منصور نریمان در نوازندگی و ساخت قطعات خود کاملاً به ردیف وفادار بوده است و حتی فراتر از ردیف رایج میرزا عبدالله، از ردیف آوازی نیز گوشه هایی را استفاده کرده است که در ردیف سازی موجود نمی باشد. مانند حسینی در شور که در ردیف میرزا عبدالله موجود نمی باشد اما در ردیف عبدالله دوامی و ردیفی که خود نریمان برای عود جمع آوری کرده موجود است. همچنین به استفاده از فرم های چهارمضراب با ریتم 6/16 ، رنگ با ریتم 6/8 ، پیش درآمد با ریتم های 4/4 و 6/4 و دوضربی هایی با تمپوی نسبتاً بالا تمایل داشته است. در بخش ساختاری نیز موارد متمایز منصور نریمان با دیگر نوازندگان عود به شرح زیر می باشند. استفاده از مضراب پر کرکس یا پلاستیک محکم به عنوان مضراب و رد کردن مضراب از روی انگشت کوچک و همچنین انگشت گذاری ایرانی بر روی عود و عدم استفاده از انگشت چهارم و نیز استفاده از تکنیک های ریز پدال و نواختن ملودی، ناله، راست چپ، تریل با مضراب ریز، تریل بدون مضراب، تریل معکوس، گلیساندو، تکیه های زیاد و استفاده از تکنیک ریز زدن و گلیساندو دادن از موارد بارز تفاوت منصور نریمان با دیگر نوازندگان عود است.

این مطالعه به بررسی تأثیر پخش موسیقی بومی در زنگ تفریح مدارس و تأثیر آن در شادکامی دانش آموزان و افزایش توانایی و علاقه مندی آن ها در یادگیری، می پردازد. برای تحقق این امر، 170 دانش آموز شامل 70 پسر و 100 دختر از شهر هریس واقع در استان آذربایجان شرقی انتخاب شدند و آزمونی شامل 10 سوال بین آن ها پخش شد و در گام بعد، پاسخ های آن ها مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاکی از آن است نیاز به حضور موسیقی در مدرسه قابل ملاحظه می باشد که استقبال زیادی ازطرف دانش آموزان مشاهده گردید، و فضایی فعال و پرانرژی را در پی داشت، و اینکه... که به طور روزانه، دختران دو برابر پسران زمان صرف گوش دادن به موسیقی می کنند. اما این احتمال وجود دارد که این اختلاف به دلیل محدودیت زمانی پسران برای انجام فعالیت های اجتماعی خارج از خانه در این منطقه باشد. هردو گروه پسر و دختر در این منطقه بیشتر تمایل به گوش دادن موسیقی هایی با سرعت کند دارند که البته در مقایسه با نسل خود در جوامع پیشرفته به شدت در تناقض می باشد. از سوی دیگر، نتایج نشان می دهد که از دید دانش آموزان مورد مطالعه در این تحقیق، شعر و متن آهنگ در انتخاب آن، از اولویت بالایی برخوردار است. در خصوص ژانر مرجع نیز، این مطالعه نشان داد که دختران بیشتر تمایل به گوش دادن آهنگ های پاپ فارسی دارند و این درحالیست که پسران بیشتر به آهنگ های پاپ ترکی آذربایجان و یا ترکیه علاقه¬مند هستند. در نهایت، یافته های این مطالعه موید آن است که آلات موسیقی برای دانش آموزان مدارس، حائز اهمیت نبوده و تنها آواز و اشعار آن بسیار مهم می نماید.

موسیقی دربخش های خدماتی به ویژه بخش هایی که مشتریان زمانی راتاپیش ازگرفتن خدمات به عنوان زمان انتظارسپری می کنند نقش کمک کننده ای دارد. اگرموسیقی درحال پخش دراین محیط ها مناسب بافضاوسلیقه شنیداری مشتری باشد، می تواندباعث ایجاد آرامش وراحتی وهمچنین تمایل به مراجعه مجدد درمشتری گردد. درمیان فرهنگ هاوجوامع مختلف، انواع موسیقی به نسبت ذائقه شنیداری می تواند طیف بسیاروسیع وگسترده ای رادربرگیرد. این پایان نامه به دنبال آن است که ضمن مستندسازی وضعیت موجود، مصرف موسیقی درآرایشگاه هاوپیرایشگاه هاومیزان اثرگذاری انواع موسیقی براساس سلیقه شنیداری مشتریان را به ویژه درحوزه مورد مطالعه (شهرستان رشت) بررسی نماید.

موضوع این پایان نامه ترجمه سخنرانیهایی در رابطه با ساختارهای مختلف موسیقی غرب است.روش تحقیق این پروژه بر مبنای سلسله سخنرانیها وکنفرانسهای مختلف موسیقی دانان کلاسیک در مباحثی از قبیل فرمهای موسیقی،ریتم و ارکستراسیون و جنبه های دیگر موسیقی کلاسیک غرب می باشد.

این پایان نامه که به روش توصیفی– تحلیلی به نگارش درآمده، به-جنبه های مختلف موسیقی شرق خراسان خواهد پرداخت. موسیقی این منطقه با بنیان های مردم شناسی مورد بررسی قرار گرفته است، در این بررسی ها از نظریات محققین جامعه شناسی برای استحکام و نگرش هرچه عمیق تر به مقول? موسیقی استفاده خواهد شد. بنیان های موسیقی شناسی و ساختار فرمال موسیقی شرق خراسان به واسط? تحقیقات انجام شده و مشاهدات میدانی ارائه می شود. مسأله اصلی در این پروژه بررسی فرم ترکیبی «نوبت» در آفرینش و اجرای موسیقی شرق خراسان است.