چکیده: به منظور بررسی اثر تکنیک پرایمینگ هورمونی بر شاخص های کیفی بذر و گیاهچه دو رقم هویج زراعی دو آزمایش جداگانه انجام شد. آزمایش اول (مزرعه): آزمایش مزرعه ای که در دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان در سال زراعی 1389-1388 به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و 16 تیمار انجام شد. رقم مورد استفاده در دو سطح (رقم فورتو و نانتس) و هورمون های مورد استفاده جیبرلین و اسید سالیسیلیک در چهار غلظت صفر، 50، 100 و 150 پی پی ام بودند. نتایج نشان دادند بین دو رقم استفاده شده رقم فورتو در اکثر صفات عملکرد بهتری داشت همچنین بین دو تیمار هیدروپرایمینگ و پرایمینگ هورمونی، تیمار هیدروپرایمینگ نسبت به تیمارهای هورمونی در اکثر صفات مورد مطالعه اثر بهتری بر شاخص های کیفی بذر و گیاهچه داشت.آزمایش دوم (آزمایشگاه): اثر پرایمینگ هورمونی بر القاء مقاومت به سرما (c 5ْ )در مرحله جوانه زنی در آزمایشگاه مورد بررسی قرار گرفت. در این قسمت، آزمایشی با 16 تیمار و چهار تکرار به صورت فاکتوریل (سه فاکتوره) در قالب طرح کاملاً تصادفی بصورت کشت در پتری دیش هایی با قطر هشت سانتی متر و ارتفاع یک سانتی متر انجام شد. از نظر آماری اختلاف معنی داری بین تیمارهای مورد استفاده در آزمایش برای صفاتی چون درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، طول گیاهچه، شاخص بنیه و طول ریشه چه وجود داشت. به طور کلی در تمامی صفات، رقم نانتس نمود بهتری نسبت به رقم فورتو داشت و تیمارهای هورمونی در غلظت های پایین نسبت به تیمارهای هیدروپرایمینگ اثر بهتری را نشان دادند. برای صفاتی چون درصد و سرعت جوانه زنی هورمون جیبرلین اثرات بهتری داشت.

مرزه خوزستانی از جمله گیاهان متعلق به خانواده نعنائیان است که گونه های متعدد آن در مناطق مختلف ایران رویش دارند. مر حله جوانه زنی و سبز شدن از مراحل مهم دوره ی رشدی گیاهان می باشند که اغلب تحت تاثیر شرایط نامساعد محیطی قرار گرفته و دچار اختلال می شوند. در ایران تنش خشکی یکی از مهمترین عوامل نامساعد محسوب می شود. پرایمینگ یکی از روش های بهبود کیفیت بذر در شرایط تنش است. تحقیق حاظر به منظور بررسی تاثیر هیدرو و اسموپرایمینگ در دماهای مختلف بر بهبود کیفیت بذر مرزه خوزستانی تحت شرایط تنش خشکی در دو آزمایش جداگانه ( آزمایشگاه و گلخانه) انجام شد. آزمایش اول (بررسی اثرات پرایمینگ بر جوانه زنی، صفات مرتبط بر رشد گیاهچه و ... در ژرمیناتور): آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار و سه فاکتور اجرا شد. فاکتور اول تنش خشکی (صفر،4- و8- بار)، فاکتور دوم، پرایمینگ (هیدرو،اسموپرایمینگ 4- و 8- بار و عدم پرایم) و فاکتور سوم دمای پرایمینگ (°c 15 و 25) بود. برای ایجاد مکش اسمزی در محیط پرایمینگ و همچنین محیط جوانه زنی از peg6000 استفاده شد. با پیشرفت تنش خشکی، صفاتی نظیر درصد و سرعت جوانه زنی، وزن تر و خشک گیاهچه، طول گیاهچه و شاخص بنیه کاهش یافت اما تعداد ریشه فرعی تا تنش 4- بار افزایش و پس از آن کاهش یافت. هیدرو و اسموپرایمینگ، کیفیت بذر را بهبود بخشیدند. تیمار هیدروپرایمینگ در دمای °c15 بیشترین اثر مثبت را بر درصد و سرعت جوانه زنی، وزن خشک گیاهچه، تعداد ریشه فرعی و شاخص بنیه در شرایط بدون تنش و تنش 4- بار داشت در حالیکه در شرایط تنش 8- بار، تیمار اسموپرایمینگ 4- بار در دمای°c15 توانست بیشترین اثر مثبت را بر سرعت جوانه زنی و شاخص بنیه داشته باشد. طویل ترین ریشه ها در شرایط تنش و بدون تنش خشکی از بذرهای اسموپرایم شده ( در دمای 8- بار و دمای °c 25 ) بدست آمدند. تیمار های اسموپرایم بطور بارزی طول گیاهچه و تعدا ریشه فرعی را افزایش دادند. به استثنای صفت تعداد ریشه که تحت تاثیر دمای پرایمینگ قرار نگرفت، اغلب صفات مورد بررسی، در بذرهایی که در دمای پایین تری (°c15) پرایم شده بودند وضعیت بهتری داشتند. آزمایش دوم (آزمایش گلخانه ای) : آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار و سه فاکتور اجرا شد. فاکتور اول ظرفیت زراعی (75% یا شاهد، 50% و 25% ظرفیت زراعی)، فاکتور دوم پرایمینگ (هیدرو،اسموپرایمینگ 4- و 8- بار و عدم پرایم) و فاکتور سوم دمای پرایمینگ (15 و 25 درجه سانتی گراد) بود. با پیشرفت تنش خشکی، صفاتی نظیر درصد و سرعت سبز شدن، وزن تر و خشک گیاهچه، طول گیاهچه، شاخص بنیه، شاخص سطح برگ و سرعت رشد گیاهچه کاهش اما درصد اسانس و طول ریشه افزایش یافت. هیدرو پرایمینگ، کیفیت بذر را بهبود بخشید. تیمار هیدروپرایمینگ در دمای °c15 اثر مثبت بیشتری را بر درصد و سرعت سبز شدن، وزن خشک و تر گیاهچه، طول گیاهچه و ریشه، شاخص سطح برگ و شاخص بنیه داشت.

به منظور بررسی تأثیر تکنیک های مختلف پرایمینگ روی جوانه زنی و رشد اولیه بذر کاج تهران (pinus eldarica d.don)، 8 آزمایش بصورت فاکتوریل و در قالب طرح کامل تصادفی انجام گردید. اثرات اسموپرایمینگ (با پتانسیل های اسمزی 2-، 4-، 6- و 8- بار پلی اتیلن گلایکول 6000)، هالوپرایمینگ (با پتانسیل های اسمزی 2-، 4-، 6- و 8- بار کلرید سدیم)، پرایمینگ هورمونی (با محلول های 5/0، 1 و 2 میلی مولار اسید سالیسیلیک) و هیدروپرایمینگ (با آب مقطر)، همگی بمدت 72 ساعت مطالعه گردید. آنگاه تنش خشکی (با پلی اتیلن گلایکول 6000) و تنش شوری (با کلرید سدیم)، هر دو با پتانسیل های اسمزی 0، 2-، 6-، 10- و 14- بار و با 3 تکرار در محیط ژرمیناتور در دمای 5/0 ± 20 درجه سانتی گراد، با شرایط 8 ساعت تاریکی، 16 ساعت روشنایی، شدت نور 3000 لوکس و رطوبت نسبی 65 درصد به مدت 40 روز اعمال گردید. نتایج تجزیه واریانس مشخصه های درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، قدرت جوانه زنی، شاخص بنیه، طول گیاهچه و وزن خشک گیاهچه در تمامی آزمایش ها نشان داد که تیمار پرایمینگ، تنش و اثر متقابل آن ها روی تمامی شاخص های مورد بررسی اثر معنی دار داشتند. مقایسه میانگین ها نشان داد که بطور کلی اعمال تکنیک های مختلف پرایمینگ نسبت به شاهد اثرات تنش خشکی و شوری را کاهش دادند. به طوری که جوانه زنی بذرهای پرایم نشده در تنش خشکی و شوری بیشتر از سطح اسمزی 6- بار متوقف گردید ولی جوانه زنی بذرهای پرایم شده تا سطح اسمزی 14- بار ادامه یافت. مقایسه میانگین شاخص های جوانه زنی و رشد اولیه در انواع پرایمینگ تحت سطوح اسمزی تنش خشکی و شوری حاکیست که به ترتیب پرایمینگ هورمونی با غلظت 1 میلی مولار اسید سالیسیلیک و هیدروپرایمینگ بالاترین کارایی را در جهت افزایش صفات اندازه گیری شده و القاء مقاومت به هر دو تنش ذکر شده نشان دادند.

به منظور بررسی اثر هورمون جیبرلین ( غلظت و نحوه کاربرد ) بر بهبود کیفیت بذرهای زوال یافته بابونه آلمانی ( matricaria aurea ) آزمایش گلخانه ای انجام شد. آزمایش در شرکت گلخانه-ای صنعت سبز شیراز در سال 1390 به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار و 44 تیمار انجام شد. پیری تسریع شده در چهار زمان صفر، 12، 24 و 36 ساعت و هورمون مورد استفاده جیبرلین در پنج غلظت صفر، 25، 50، 75 و 100 پی پی ام به دو روش پرایمینگ و اسپری بودند. اثر متقابل پیری تسریع شده و تیمار بذر با جیبرلین بر صفات سرعت سبز شدن، سرعت رشد گیاهچه، طول ریشه، تعداد ریشه فرعی و طول برگ معنی دار بود اما بر درصد سبزشدن، طول اندام هوایی، تعداد برگ، متوسط زمان سبزشدن و سرعت رشد نسبی معنی دار نبود. در روش پرایمینگ بیشترین میزان صفات درصد سبزشدن، سرعت سبزشدن، طول ریشه چه و بنیه بذر از تیمار جیبرلین ppm 75 و بذر پیر نشده ( شاهد ) مشاهده شد اما حداکثر مقدار صفات دیگر ( طول برگ، سرعت رشد گیاهچه، تعداد ریشه های فرعی، وزن تر، وزن خشک، شاخص سبزینگی و نسبت طولی ریشه به اندام هوایی ) از تیمار جیبرلین ppm 75 و در بذرهای 24 ساعت پیر شده مشاهده شد. در روش اسپری بیشترین میزان صفاتی چون درصد سبزشدن، سرعت سبزشدن، طول ریشه چه، نسبت طولی ریشه به اندام هوایی و بنیه بذر از تیمار جیبرلین 75 و بذر پیر نشده ( شاهد ) ملاحظه شد ولی بر صفات دیگر ( طول برگ، وزن تر و شاخص سبزینگی ) تیمار جیبرلین ppm 75 و بذرهای 12 ساعت پیر شده تیمار بهتر بود. از بین تیمارهایی که به روش پرایمینگ اعمال شد، هیدروپرایمینگ و پرایمینگ با جیبرلین ppm 75 بیشترین تأثیر را بر طول برگ، طول ریشه، سرعت رشد گیاهچه، سرعت رشد نسبی، وزن تر، وزن خشک و شاخص بنیه داشتند. همچنین از بین تیمارهایی که به روش اسپری اعمال شدند، اسپری کردن با جیبرلین ppm 50 بیشترین تأثیر را بر تمام صفات به جزء طول اندام هوایی و شاخص بنیه داشت. به طور کلی اسپری کردن بذر با جیبرلین سبب افزایش در کیفیت و بنیه شد. پیری زودرس به جزء طول اندام هوایی، نسبت طولی ریشه به اندام هوایی و شاخص سبزینگی بر سایر صفات اثر معنی داری را داشت و سبب کاهش کیفیت بذر شد. اثر متقابل تیمار بذر با جیبرلین و پیری تسریع شده در تمام صفات در بذرهای پیر نشده و پیر شده (12 ساعت ) بیشتر تأثیر داشت.

ذرت پس از گندم و برنج مهمترین ماده غذایی دنیا را تشکیل می دهد و علاوه بر این که یک محصول دانه‏ای است، یک محصول علوفه‏ای خوب نیز می‏باشد زیرا عملکرد بیوماس آن بالا است. برای گیاه ذرت حتی دماهای بین 15-12 درجه سانتی گراد نیز ممکن است تنش سرمازدگی را القا کند. سرمازدگی و یخ زدگی همه ساله خسارات قابل توجهی را به اقتصاد و چرخه تولید کشور تحمیل می کند. بنابراین انجام تحقیقات در این زمینه و حصول روشهایی جهت کاهش خسارت گیاهان در شرایط دمای پایین امری ضروری است. تحقیق حاضر نیز در همین راستا و با هدف دستیابی به روشهایی برای بهبود سبز شدن ذرت علوفه ای تدارک دیده شده است. این آزمایش با دو تیمار دمایی (دمای 25 درجه سانتی گراد به عنوان دمای عادی و دمای 14 درجه سانتی گراد به عنوان تنش سرما در ژرمیناتور) و 9 تیمار پرایمینگ شامل سه سطح 200 و 300 و400 ppm از جیبرلیک اسید، سه سطح 100 و 200 و300 ppm از سالیسیلیک اسید و سه سطح 100 و 200 و300 ppm از آسکوربیک اسید به همراه یک تیمار هیدروپرایم و یک شاهد در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. درصد و سرعت سبز شدن، تعداد برگ و ریشه، طول برگ، ریشه و اولین میانگره، وزن تر و خشک برگ و ریشه، آنزیم کاتالاز برگ، کاتالاز ریشه، پروکسیداز برگ، پروکسیداز ریشه و شاخص سبزینگی مورد ارزیابی قرار گرفتند. در شرایط دمایی عادی تیمار هیدروپرایم بیشترین اثر را در بیشتر صفات نشان داد و پس از آن 300 ppm جیبرلیک اسید و 300 ppm سالیسیلیک اسید (اثر گذار بر طول اولین میانگره) و 300 ppm اسید آسکوربیک (اثرگذار بر شاخص سبزینگی) موثرترین تیمارهورمونی بودند که همگی آنها اختلاف معنی داری با شاهد داشتند همچنین سه سطح جیبرلیک اسید و 100 ppm سالیسیلیک اسید بیشترین اثر را بر کاتالاز و پروکسیداز داشتند. در شرایط دمایی سرمازدگی تیمارهای هورمونی اعمال شده موثرتر بودند به طوری که 100 ppm سالیسیلیک اسید و 100 ppm اسید آسکوربیک بیشترین درصد سبز شدن و سرعت سبز شدن را نشان دادند. سطوح مختلف جیبرلیک اسید هم بر طول برگ، طول ریشه، طول اولین میانگره، وزن تر و خشک برگ اثر معنی داری داشت و 100 و300 ppm اسید آسکوربیک به همراه 100 ppm سالیسیلیک اسید موثرترین تیمارها بر وزن تر و خشک ریشه بودند. تیمارهای 300 ppm جیبرلیک اسید، 200 ppm اسید آسکوربیک و 300 ppm سالیسیلیک اسید بیشترین اثر را بر کاتالاز و پروکسیداز داشتند. بر اساس نتایج، تیمارهای اعمال شده بر اکثر صفات اثر معنی دار داشته و تقریباً در تمام موارد باعث بهبود صفت مورد نظر شده اند. بنابراین پرایمینگ هورمونی با جیبرلیک اسید و سالیسیلیک اسید می تواند به عنوان یک راهبرد برای بهبود رشد و خصوصیات فیزیولوژیکی ذرت در جوانه زنی و مرحله گیاهچه ای در نظر گرفته شود.

در این تحقیق، کاربرد اسانس مرزه و قارچکش ویتاواکس در تخفیف خسارات ناشی از آلودگی قارچ های فوزاریوم و آلترناریا بر صفات مهم مرتبط با کیفیت فیزیولوژیک بذر (طول ساقه و ریشه، سطح برگ، درصد و سرعت جوانه زنی، شاخص ظهور گیاهچه و شاخص بنیه) در بذور زوال یافته گندم بررسی شد. آزمایش بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتور های آزمایش شامل رقم (افلاک و چمران)، پیری بذر (صفر، 36 و 72 ساعت پیری زودرس)، آلودگی به قارچ (عدم آلودگی، آلودگی به fusarium proliferum و آلودگی به alternaria citri) و قارچکش (شاهد، اسانس مرزه در غلظت 10 و 20 پیپیام و قارچکش ویتاواکس) بودند. اثرات متقابل چهارگانه عوامل رقم، زوال بذر، قارچ و قارچ کش برای صفات ارتفاع بوته، طول ریشه ، سطح برگ، وزن تر ریشه چه و وزن خشک ساقه چه (در نمونه برداری اول) و سطح برگ، وزن تر ریشه چه، وزن خشک ساقه چه و ریشه چه (در نمونه برداری دوم) و میانگین زمان جوانه زنی، سرعت سبز شدن، درصد جوانه زنی، شاخص بنیه در سطح یک درصد و وزن خشک ریشه (در نمونه بردای اول) و شاخص ظهور در سطح پنج درصد معنی دار بود. و یتاواکس مانع آلودگی بذرها شد. اما در تیمار کاربرد اسانس مرزه بذرها دچار آلودگی شدند. واکنش ارقام به قارچ متفاوت بود به طوری که فوزاریوم درصد جوانه زنی رقم افلاک را کاهش داد اما بر رقم چمران تأثیری نداشت. آلودگی قارچی و پیری زود رس سبب کاهش صفات اندازه گیری شده، شدند. اگر چه ویتاواکس سبب کاهش خسارات ناشی از قارچ شد. اما استفاده از عصاره مرزه نه تنها کیفیت بذرهای آلوده و زوال یافته را بهبود نبخشید بلکه سبب کاهش درصد و سرعت جوانه زنی شد و غلظت بالاتر آن اثر بازدارندگی بر جوانه زنی داشت. اگر چه در مواردی به خاصیت ضد قارچی و ضد باکتریایی مرزه اشاره شده است اما چنین نتیجه ای برای شرایط این آزمایش و برای دو گونه قارچ فوق مشاهده نشد.

چکیده عوامل زیستی و غیر زیستی زیادی از جمله آفت سن باعث خسارت به بذر گندم و کاهش کیفیت آن می شوند. این تحقیق به منظور ارزیابی خسارت آفت سن و تاثیر آن بر روی کیفت بذور برای پارامترهای جوانه زنی و رشد اولیه گیاهچه سه رقم گندم (کوهدشت، زاگرس و سرداری) در مزارع مختلف در شهرستان کوهدشت به صورت سه آزمایش جداگانه انجام شد. هر یک از آزمایش ها بصورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای هر آزمایش شامل تقسیم بندی بذر هر رقم به 4 نوع بذر بر اساس شدت سن زدگی بذر (سالم، واجد یک نقطه سیاه، نصف چروکیده و چروکیده کامل) و فاکتور دوم شامل مزارع نمونه گیری شده بود. برای ارقام کوهدشت و زاگرس هر کدام در سه مزرعه و برای رقم سرداری دو مزرعه وجود داشت. الف) رقم کوهدشت: در بررسی اثر مزرعه و شدت سن زدگی بذر بر پارامترهای جوانه زنی و رشد اولیه گیاهچه مشخص گردید که بذر سالم (شاهد) نسبت به بذور دیگر تفاوت معنی داری دارد و ضمن داشتن وزن هزار دانه بیشتر، از درصد بذر سخت، گیاهچه غیر طبیعی، نشت پتاسیم و هدایت الکتریکی کمتری برخوردار بود. در مقایسه میانگین اثر متقابل مزرعه و شدت سن زدگی بذر در بیشتر صفات بذر سالم در مزارع مختلف با بذور دیگر تفاوت معنی داری داشت. بعد از بذر سالم، بذر واجد یک نقطه سیاه در بیشتر صفات با دو بذر دیگر(نصف چروکیده و چروکیده کامل) تفاوت معنی داری داشت. ب) رقم زاگرس: رقم زاگرس تقریبا وضعیتی مشابه به رقم کوهدشت داشت و در بیشتر صفات بذر سالم (شاهد) با بذور دیگر از نظر آماری تفاوت معنی داری داشت. تنها تفاوتی که این دو رقم داشتند در این بود که اثر متقابل مزرعه و شدت سن زدگی بذر بر درصد جوانه زنی در رقم زاگرس معنی دار نبود ولی در رقم کوهدشت این صفت معنی دار شده بود. ج) رقم سرداری: نتایج آزمایش روی این رقم در برخی صفات نسبت به دو رقم دیگر تفاوت داشت. در این رقم صفاتی چون قطر بذر، طول ساقه چه، شاخص بنیه و نشت پتاسیم با دو رقم دیگر تفاوت داشتند. اثر متقابل مزرعه و شدت سن زدگی بذر بر روی طول ساقه چه و شاخص بنیه در این رقم معنی دار شد که این دو صفت در دو رقم قبلی غیر معنی دار بودند. همچنین اثر متقابل مزرعه و شدت سن زدگی بذر بر قطر بذر و نشت پتاسیم غیرمعنی دار بود ولی در دو رقم قبلی معنی دار شده بودند. در کل در این رقم نیز بذر سالم(شاهد) در بیشتر صفات با بذور دیگر از نظر آماری تفاوت معنی داری داشت. در مقایسه ارقام در برخی صفات نیز مشخص شد که این ارقام با یکدیگر تفاوت معنی داری دارند بطور مثال در صفت درصد جوانه زنی رقم کوهدشت نسبت به دو رقم دیگر برتر بود ولی تفاوت معنی داری با رقم سرداری نداشت. از نظر سرعت جوانه زنی، شاخص بنیه و وزن هزاردانه نیز رقم سرداری نسبت به دو رقم دیگر برتر و تفاوت معنی داری داشت.

چکیده به منظور ارزیابی ارقام جدید گندم نان استان کرمانشاه در شرایط تنش خشکی انتهای فصل شناسایی ارقامی که بتواند در چنین شرایطی پتانسیل کیفی و کمی خود را حفظ نمایند، آزمایشی در چهار قطعه مجاور هم بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 92-91 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اسلام آباد کرمانشاه اجرا گردید. در قطعه نخست تیمار آبیاری به صورت نرمال، در قطعه دوم آبیاری به صورت نرمال توام با اعمال تیمار محدودیت منبع، در قطعه سوم قطع آبیاری از مرحله بوتینگ اعمال تا مرحله برداشت و در قطعه چهارم ضمن قطع آبیاری از مرحله بوتینگ، تیمار محدودیت منبع بعد از گرده افشانی بر ارقام اعمال گردید. ارقام گندم مورد بررسی شامل ارقام شبرنگ، پارسی، ریژاو، سیروان، زارع و کراس البرز در کنار رقم گندم نان شاهد منطقه ای (پیشتاز) بودند. بر اساس نتایج به دست آمده، در شرایط نرمال رقم شبرنگ و زارع برترین عملکرد و رقم کراس البرز از کمترین عملکرد برخوردار بود. تنش خشکی آخر فصل باعث کاهش عملکرد دانه ی تمام ارقام مورد مطالعه گردید. در این شرایط رقم سیروان برترین و رقم پیشتاز کمترین عملکرد دانه را به خود اختصاص دادند. بر اساس شاخص های تحمل خشکی رقم شبرنگ حساس ترین و کراس البرز متحمل ترین ارقام شناخته شدند. در شرایط نرمال رقم شبرنگ بیشترین و رقم ریژاو کمترین قدرت انتقال مجدد را به خود اختصاص داد و در شرایط نرمال ومحدودیت منبع رقم شبرنگ بیشترین و رقم زارع کمترین انتقال مجدد را داشت.