چکیده: امروزه مرز و توسعه مناطق مرزی و سهم آن در توسعه ملی و منطقه ای از مسائل مهم کشور است. که می تواند تفاوتهای موجود در سطح برخورداری مناطق از مظاهر رفاه و توسعه بین مناطق مرزی و مناطق مرکزی را به حداقل برساند. بازارچه های مشترک مرزی از شناخته شده ترین روشهای توسعه اقتصادی مناطق مرزنشین به شمار می رود و کشورهای همسایه تلاش می کنند تا با ایجاد و گسترش چنین بازارچه هایی تحولی بنیادین در فضای کالبدی مناطق مرزی ایجاد کنند. ضمن اینکه ایجاد اشتغال، کاهش قاچاق کالا، افزایش درآمد مردم منطقه و گسترش همکاریهای متقابل منطقه ای نیز از جمله مزایای ایجاد این بازارچه ها محسوب می شود. در این تحقیق ضمن تحلیل بازتابهای سیاسی- فضایی بازارچه های مرزی، بازارچه مرزی باشماق مریوان در استان کردستان به عنوان نمونه انتخاب گردید. گردآوری اطلاعات به شیوه کتابخانه ای و میدانی انجام شده و اطلاعات با استفاده از نرم افزار spss و با روش توصیفی و تحلیلی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. در این تحقیق تلاش شده است تا اثرات اقتصادی - سیاسی بازارچه مرزی باشماق در دو مقطع قبل از تأسیس و بعد از آن بر مناطق مرزی اطراف بازارچه مورد ارزیابی قرار گیرد. نتایج به دست آمده حاکی از این واقعیت است که بازارچه مرزی باشماق توانسته است اثرات اقتصادی - سیاسی مثبتی مانند ایجاد و گسترش زیر ساختها، افزایش همکاریهای منطقه ای استانهای کرد نشین و افزایش اشتغال و کاهش قاچاق را در مناطق مرز نشین بر جای بگذارد. واژگان کلیدی: مرز، بازارچه مرزی، باشماق مریوان، عراق، بازتابهای سیاسی - فضایی

جزیره مصنوعی به جزیره ای گفته می شود که به جای عوامل محیطی طبیعی، توسط انسان ساخته شده باشد. این جزایر اغلب روی تپه های طبیعی دریایی ایجاد می شوند و از طریق جزایر کوچک به وجود می آیند و ممکن است شکل توسعه یافته یک جزیره کوچک طبیعی باشند. پروژه عظیم ساخت جزایر مصنوعی از سوی دولت امارات متحده عربی و تأثیر گسترده زیست محیطی و حقوقی آن به محیط پیرامونی و کشورهای منطقه خلیج فارس، موضوعی است که طی سال های اخیر مباحث فراوانی را در اطراف خود ایجاد کرده نموده است. بر این اساس و با توجه به اهمیت موضوع، پژوهش حاضر با بررسی ویژگی ها و روند ساخت جزایر مصنوعی امارات متحده عربی، در صدد پاسخگویی به این سوال اصلی تحقیق است که:" احداث جزایر مصنوعی امارات چه پیامدهای سیاسی- فضایی در منطقه ژئوپلیتیک خلیج فارس به همراه دارد؟". جهت پاسخگویی به این پرسش، دو فرضیه مطرح شده است. فرضیه اول این است که به نظر می رسد احداث جزایر مصنوعی امارات می تواند منجر به تشدید اختلافات مرزی گذشته و ایجاد اختلافات مرزی جدید بین کشورها ی حوزه خلیج فارس به خصوص ایران و امارات شود. فرضیه دوم این است که به نظر می رسد ساخت جزایر مصنوعی امارات منجر به برهم خوردن تعادل وتوازن اکوسیستم خلیج فارس شده و پیامدهای زیست محیطی جدی را برای اکوسیستم خلیج فارس به همراه خواهد داشت. در این راستا بعد از بررسی آثار و پیامدهای زیست محیطی ساخت جزایر مصنوعی بر اکوسیستم خلیج فارس و همچنین پیامدهای سیاسی و حقوقی ساخت این جزایر بر منطقه حساس خلیج فارس بخصوص کشور ایران، دو فرضیه این پژوهش مورد تأیید قرار گرفت. روش تحقیق در این پژوهش روش توصیفی- تحلیلی بوده که بصورت کتابخانه ای و جمع آوری اطلاعات از سازمان ها و ارگان های مربوطه نظیر مجلس شورای اسلامی، وزارت امور خارجه، سازمان محیط زیست، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح و غیره صورت گرفته است.

مرز سیاسی به پدیده ای فضایی اطلاق می شود که منعکس کننده قلمرو حاکمیت یک دولت بوده و مطابق قواعد خاص در مقابل حرکت انسان، انتقال کالا یا نشر افکار و ... مانع ایجاد می کند. بحث در مورد کنترل بهینه مرزهای سیاسی، که شاید به اندازه تاریخچه ی ترسیم مرزها سابقه داشته باشد از گذشته تا کنون مورد توجه حکومت ها بوده و حکومت ها از ابزارها و روش های مختلفی برای کنترل مرزهایشان استفاده کرده اند. با این حال، هنوز هم در بخش های مختلف جهان، کنترل بهینه مرزها، معضلی برای حکومت هاست و دولت ها، همچنان در صدد یافتن راههای بهتر و موثرتری برای کنترل مرزهایشان هستند. کشور ایران نیز، در سال های اخیر به دلیل وجود شرایط نامناسب و حتی بحرانی در برخی کشورهای همسایه و پیامدهای منفی آن، سیاست کنترل مرزهای بین المللی را با جدیت مورد توجه قرار داده است. در این میان، مرزهای استان خراسان رضوی و افغانستان به دلیل وجود شرایطی همانند، بی ثباتی سیاسی و فقدان چتر حاکمیتی فراگیر در افغانستان، ترددهای غیر قانونی اتباع مهاجر، قاچاقچیان و اشرار، حضور و فعالیت گروههای مسلح تروریستی همچون طالبان و القاعده و کارتل های مواد مخدر و... از جمله مناطق ناامن محسوب شده و تا کنون تلاش های متعددی از سوی مقامات و نهادهای مسئول برای کنترل این مرزها صورت گرفته است. در این پژوهش انواع سیاست ها و روش های کنترل و مدیریت مرز در طول مرزهای شرقی(خراسان رضوی و افغانستان) مورد بررسی قرار گرفته است. گردآوری اطلاعات به شیوه کتابخانه ای و میدانی انجام شده و اطلاعات با استفاده از نرم افزار spss و با روش توصیفی و تحلیلی مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته است. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که سیاست ها و شیوه های کنترل و مدیریت مرز در طول مرزهای خراسان رضوی و افغانستان نقش موثری در کنترل و نفوذناپذیری مرز داشته است.

موقعیت ژئوپلیتیکی و استراتژیکی منحصر به فرد سرزمین ایران نه تنها در گذشته، بلکه در حال حاضر اهمیت بین المللی ویژه ای به ایران بخشیده است. به گونه ای که در طول تاریخ، همسایگان ایران و اقوام مهاجم ترک، مغول و.. همواره به این سرزمین به دیده حقارت می نگریستند. همان طور که دیدگاه های ژئوپلیتیکی نشان می دهد همسایگان منطقه ای و قدرت های جهانی همچون عربستان، آمریکا نیز چنین طرز تفکری دارند. الگوی ترکیبی ملت ایران در مولفه های قومیت، مذهب و زبان با هم متفاوت می باشند و بلوچ ها یکی از اقوام ایرانی از حیث مولفه های نامبرده همگونی با بخش مرکزی ندارند. در هر حال ارزش و اهمیت ناحیه جغرافیایی بلوچ نشین از نظر وسعت، شکل و نقش، قابل ملاحظه می باشد که کانون توجهات قدرت ها برای اعمال فشار بر ایران با بهره گیری از تمایزات جغرافیایی است. بر این اساس با توجه به اهمیت موضوع، در پژوهش حاضر به بررسی چالش ها و بحران های ژئوپلیتیکی در زمینه های ایدئولوژیکی، اقتصادی، امنیتی، سیاسی و نظامی به "عوامل موثر در ایجاد بحران ها و چالش های ژئوپلیتیکی جنوب شرق ایران" پرداخته شده برای بررسی و تحلیل عوامل فوق، سه فرضیه مطرح شده است. فرضیه اول این است ساختار نظام سیاسی کشور و نبود رویکردی جامع نگر برای نگاه به مناطق پیرامونی کشور از جمله جنوب شرق در بعد داخلی، عامل اساسی در بروز چالش های ژئوپلیتیکی بشمار می آیند. فرضیه دوم، بروز برخی چالشها در جنوب شرق کشور متأثر از ضعف حکومت مرکزی کشورهای همسایه و رقابت قدرت های منطقه ای در بعد منطقه ای می باشد و فرضیه سوم، حضور آمریکا در اطراف ایران و عدم همسویی سیاست های ایران با آمریکا موجب بروز چالشهای ژئوپلیتیکی در جنوب شرقی ایران شده است. روش تحقیق در این پژوهش روش توصیفی- تحلیلی بوده که بصورت کتابخانه ای و جمع آوری اطلاعات از کتابخانه های مراکز دانشگاهی، ستاد مبارز با قاچاق کالا و ارز، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح و منابع اینترنتی و غیره صورت گرفته است.

قاچاق عبارت است از فرار دادن مال، خواه آن مال مربوط به درآمد دولت بوده یا ورود و خروج و تولید و نقل و انتقال و خرید و فروش آن طبق قوانین و مقررات مربوط، ممنوع و غیر مجاز اعلام شده باشد. قاچاق کالا و مواد مخدر از مهمترین تهدیداتی است که کشورها عموما با آن مواجه هستند و از این نظر امنیت کشورها از ابعاد مختلف سیاسی- نظامی، اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی، بهداشتی دچار آسیب های جدی می شود. مجاورت استان خراسان رضوی با کشور افغانستان به عنوان کانون جهانی تولید و قاچاق مواد مخدر از یک سو و ناامنی، بی ثباتی و توسعه نیافتگی این کشور از سوی دیگر، این استان را با چالش های اساسی روبرو کرده است. این چالش ها عبارتست از قاچاق کالا، انسان و به ویژه مواد مخدر در مناطق مرزی شرق استان که پیامدهای منفی سیاسی، امنیتی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را برای استان به همراه داشته است. این پژوهش به دنبال بررسی پیامدهای مختلف قاچاق کالا، مواد مخدر وسایر اقلام ممنوعه در استان خراسان رضوی می باشد. مفروض این پژوهش آن است که قاچاق کالا، مواد مخدر و ....دارای پیامدهای منفی متعددی چون افزایش تعداد درگیری های مرزی، افزایش موارد گروگان گیری، شرارت و آدم ربایی، شیوع اعتیاد، کاهش میزان اشتغال، کاهش انگیزه های سرمایه گذاری در بخش تولیدی، رواج پولشویی، تضعیف فرهنگ کار، مشکلات بهداشتی و شیوع انواع بیماری های مسری خطرناک و...می باشد. اطلاعات مورد نیاز تحقیق به شیوه کتابخانه ای و همچنین میدانی و در قالب مصاحبه با کارشناسان و مسئولین گردآوری شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.

چکیده: هدف : این پژوهش با روش تطبیقی و مقایسه ای در پی شناخت تاثیر مدیریت سیاسی بر همگرایی و واگرایی قوم کُرد بوده است. روش تحقیق: از آنجا که پژوهش حاضر جزو تحقیقات کاربردی بوده و در حیطه جغرافیای رفتاری قرار دارد، به لحاظ روش تحقیق از دو روش اصلی استفاده شده است. روش اول توصیفی – تحلیلی و روش دوم پیمایشی(میدانی). ابزار اصلی گرد آوری اطلاعات در بخش فیش برداری از منابع کتابخانه ای و اینترنتی و در روش دوم پرسشنامه و مصاحبه با دو گروه مدیران سیاسی و شهروندان کُرد بوده است به صورتی که 40 سوال در مولفه های «مشارکت سیاسی، تقسیمات کشوری، اجتماعی-فرهنگی و تمرکز اقتصادی» از دو گروه مورد ارزیابی قرار گرفت. روش تجزیه و تحلیل داده ها استفاده از روش های آماری در نرم افزار spss می باشد. یافته های تحقیق: مجموعاً یافته ها در سه بخش احصاء گردید: بخش اول شناخت علل بروز بحران قومی که منجر به واگرایی می گردد، بخش دوم شناخت عوامل تاثیرگذار بر واگرایی و همگرایی اقوام به طورکلی، بخش سوم شناخت قلمروهای چهارگانه سیاست قومی( اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی) و تاثیر این راهبرد در همگرایی و واگرایی اقوام است. نتایج: الگوی ترکیبی ملت ایران در مولفه های قومیت، مذهب و زبان با هم متفاوت می باشند و قوم کُرد یکی از اقوام ایرانی می باشد که از حیث مولفه های نامبرده همگونی با بخش مرکزی ندارند. در هر حال ارزش و اهمیت ناحیه جغرافیایی کردنشین از نظر وسعت، شکل و نقش، قابل ملاحظه می باشد، به گونه ای که جایگاه مناطق کردنشین در نظریه های ژئوپلیتیکی اعم از؛ هارتلند، ریملند، بیضی استراتژیک انرژی و... حائز اهمیت است. این امر نواحی کردنشین را به کانون توجهات قدرت ها برای اعمال فشار بر ایران و دیگر کشورهای خاورمیانه با بهره گیری از تمایزات جغرافیایی، مبدل کرده است. بر این اساس با توجه به اهمیت موضوع، در پژوهش حاضر به بررسی نقش مدیریت سیاسی بر همگرایی و واگرایی قوم کُرد پرداخته شده است. برای بررسی و تحلیل عوامل فوق، دو فرضیه مطرح شده است. فرضیه اول این است که سیاست های قومی در ایران باعث تقویت حس واگرایی قوم کُرد شده است. فرضیه دوم، چنین است که به نظر می رسد پاسخ مثبت به مطالبات اقوام و بخصوص قوم کرد موجب همگرایی و عدم توجه به این امر باعث واگرایی می گردد. واژگان کلیدی: سیاست قومی، بحران قومی، هویت ملی و قومی، همگرایی. واگرایی، قوم کُرد

چکیده: مهم ترین دغدغه هر حکومت و نظام سیاسی دست یابی به ثبات و امنیت پایدار است. ثبات سیاسی حکومت عبارت است از این‎ که ماهیت نظام سیاسی علی‎رغم وجود برخی نوسان‎ها و گذر از بحران‎های مختلف، ثابت و پایدار باقی بماند. رهبران و مسئولان سیاسی در همه ی کشورها گرایش دارند که نظام سیاسی شان را با گذشت زمان، جاودانه سازند. از سوی دیگر، هر نظام سیاسی پویا در تعامل با محیط داخلی و خارجی خویش، به ناچار درگیر تنش ها و بحران هایی می شود که اگر نتواند آنها را مدیریت نماید نظام سیاسی دچار بی ثباتی شده و امنیت آن به شدت در معرض تهدید قرار می گیرد. بی ثباتی سیاسی وضعیت و حالتی منبعث از تکرار وقایع و حوادثی خاص است که تداوم و پایداری یک حکومت یا دولت را مورد تهدید قرار داده یا به چالش می خواند. به طور قطع در ممانعت از بروز هر پدیده ناخوشایندی پیشگیری از اهمیت زیادی برخوردار است. در زمینه بی ثباتی نظام سیاسی نیز این امر صدق می کند. بر این اساس، با بررسی و شناخت متغیرهای موثر بر بی ثباتی نظام سیاسی می توان تا حد زیادی در کنترل و مدیریت آنها نقش آفرینی کرد. در این پژوهش، مهم ترین متغیرهای موثر بر بی ثباتی نظام سیاسی، درقالب سه دسته متغیرهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی-فرهنگی مورد بررسی قرار گرفته است. اطلاعات مورد نیاز تحقیق به دو شیوه کتابخانه ای و میدانی گردآوری شده است و 146 متغیر، با توجه به نظر نخبگان و صاحبنظران معرفی و مورد آزمون قرار گرفته، سپس این متغیرها وزن دهی و رتبه بندی شده اند و مهمترین متغیرها در هر فاکتور شناسایی شده است.

در حال حاضر مراکز انتظامی شهری(کلانتری ها) یکی از مراکز مهمی هستند که تامین امنیت داخلی شهرها و کلانشهرها را در ایران عهده دار اند. این مراکز در شهرها در نقاط گوناگون پراکنده شدند و وظیفه حفظ نظم و امنیت حوزه های استحفاظی خود را به عهده دارند . در این تحقیق هدف ؛ بررسی میزان امنیت کلانتری ها فعال سطح شهر مشهد بر اساس شاخص های اصول و ملاحظات پدافند غیرعامل می باشد. 10 اصل از اصول یازده گانه گانه پدافند غیرعامل که شامل : استتار ، اختفا ، پوشش ، فریب ، تفرقه و پراکندگی ، اعلام خبر ، پناه گاه ، استحکام ، جانپناه ، تحرک می باشد در 21 کلانتری فعال در سطح شهر مشهد به روش تحلیل شبکه ای (anp) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و اصل یازدهم نیز که مکان یابی می باشد به روش تحلیل سلسله مراتبی(ahp) در کلانترهای سطح شهر مشهد بر اساس دو زیر شاخص: دسترسی و سازگاری و حریم ها ، مورد ارزیابی قرار گرفتند. در نهایت مشخص گردید کلانتری 24 رسالت به لحاظ شاخص های سازه(شاخص های 10 گانه) بالاترین امنیت را در بین کلانتری ها داراست و کلانتری 21 سجاد نیز به لحاظ شاخص مکان یابی ، بهترین مکان یابی را داراست. در تجزیه و تحلیل تلفیقی و بر اساس وزن هر یک از شاخص ها و زیر شاخص ها نیز ، که به روش تحلیل شبکه (anp) مورد ارزیابی قرار گرفت در مجموع شاخص ها، کلانتری 24 رسالت توانست با امتیاز 447/0 رتبه اول را به لحاظ امنیت در بین کلانترهای شهر مشهد به خود اختصاص دهد.

تحولات سیاسی در هر فضای جغرافیایی از یکسری متغیرهای مستقل یا وابسته نشأت می گیرد و همیشه وجود یکسری عوامل ژئوپلیتیکی داخلی و خارجی ساختار تحولات سیاسی در یک واحد جغرافیایی را شکل می دهد. با توجه به تحولات سیاسی که در فضای جغرافیایی کشور افغانستان اتفاق افتاده است، چشم اندازهای گوناگون سیاسی، امنیتی، اقتصادی و فرهنگی در استراتژی قدرت‏های منطقه‏ای و فرامنطقه‏ای که به افغانستان چشم طمع داشته اند تبلور می کند. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی در صدد بر آمده است تا اثرات عوامل ژئوپلیتیکی موثر در حضور نیروهای خارجی در افغانستان را مورد کنکاش قرار دهد و جذابیتها و انگیزههایی که موجب شده توجه قدرت‎های منطقه‏ای و فرامنطقه‏ای به این کشور جلب شود را شناسایی نماید. نتایج پژوهش نشان می دهد که چندین عامل ژئوپلیتیکی در شرایط مختلف توجه بازیگران خارجی را به سوی افغانستان سوق داده است. جغرافیای طبیعی افغانستان در حمله بریتانیا به این کشور اهمیت ویژه‏ای داشته است. موقعیت ژئوپلیتیکی یکی دیگر از عوامل تأثیر گذار در لشکر کشی های شوروی برای اشغال افغانستان به حساب می آید. موقعیت استراتژیکی کشور افغانستان و نزدیک بودن این پهنه جغرافیایی با کشورهای دارای سلاح اتمی حساسیت کشور افغانستان را مضاعف نموده است و همین طور قرار گرفتن افغانستان در همجواری کشورهای آسیای مرکزی دارای ذخایر نفت و گاز و کشور جمهوری اسلامی ایران با شرایط ژئوپلیتیکی و ایدئولوژیکی خاص، از جمله عواملی است که باعث حضور نیروهای خارجی در کشور افغانستان گردیده است.

افغانستان سرزمینی کوهستانی و محاط در خشکی است طول مرزهای افغانستان حدود 5800 کیلومتر می باشد . از سمت شمال با جمهوری های تاجیکستان ، ازبکستان و ترکمنستان و از سمت جنوب و جنوب شرق با پاکستان هم مرز می باشد. کشور افغانستان در منطقه خشک و نیمه خشک جهان قرار گرفته است و اگرچه خود این کشور بارش زیادی ندارد اما مجاورت این کشور با مناطق مرتفع و پر بارش در آسیای مرکزی از یکسو و وجود ارتفاعات مهم این کشور چون پامیر، هندوکش، بابا ، پاراپامیز، اسپین غر از سوی دیگر باعث شده است رودهای پرآبی همچون آمودریا، کابل رود، هریرود در این کشور جاری باشند. این رودهای مهم عمدتاً جزء رودخانه های مرزی محسوب می شوند چرا که یا همانند آمودریا خط مرزی طبیعی بین کشورهای آسیای مرکزی تاجیکستان ، ازبکستان ، را با افغانستان تشکیل می دهد و یا همچون کابل رود،هیرمند و هریرود ضمن عبور از داخل افغانستان به کشورهای همسایه سرازیر می شود. افغانستان بیش از هفت میلیون هکتار زمین زراعتی دارد که به سبب کمبود آب،فقط در دو میلیون هکتار آن کشت صورت می گیرد. پیش بینی می شود در آینده افغانستان قادر با شد تا یک میلیون هکتار زمین را تحت پوشش آبیاری در حوضه آمودریا قرار دهد و در محدوده کابل رود نیز مناطق زراعتی گسترش یابد. تاکنون به دلیل سه دهه بی ثباتی سیاسی،جنگ، محدودیت های مالی و فناوری و...افغانستان نتوانسته آنطور که بایسته است از منابع آب جاری در این کشور استفاده کند. در صورت تداوم امنیت و ثبات دایمی در افغانستان ،کمک و حمایت های مالی کشورهای تعهد کننده و جامع بین المللی دولت افغانستان قادر به مهار آب مرزی خواهد گردید. در سالهای اخیر دولت افغانستان توانسته با ایجاد طرح های مختلف بالقوه در بخش آب سرمایه های خارجی زیادی را جذب این بخش نماید. این موضوع می تواند منجر به استفاده وسیع افغانستان از برخی رودهای مرزی چون آمودریا، کابل رود، هریرود، هیرمند و ...شود که به طور سنتی و به دلیل عدم بهره برداری از داخل افغانستان به بیرون از کشور جاری بوده است. در نتیجه در سال های آتی همانند بسیاری دیگر از مناطق جهان، منابع آبی افغانستان می تواند منجر به یک چالش ژئوپلیتیکی و هیدروپلیتیکی بین افغانستان با کشورهای پاکستان، ازبکستان و ترکمنستان گردد .

رشد بی رویه و شتابزده ی شهرها در سال های اخیر، پیامد های ناگواری از جمله افزایش جرم و جنایت در آن ها را به همراه داشته است. در واقع شهرنشینی از دیدگاه جرم شناسی، فرصت بیشتری برای ارتکاب جرم به وجود می آورد. آن چه مسلم است، برخی مکان ها به دلیل ساختار فضایی- کالبدی خاص و هم چنین شرایط و ویژگی های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی ساکنین آن، امکان و فرصت بیشتری برای وقوع و بروز جرم دارند. در مقابل برخی مکان ها مانع و بازدارنده ی فرصت های مجرمانه هستند. از این رو شناسایی شرایط مکانی- فضایی بروز جرم و ارائه ی راهکار به منظور از بین بردن یا تضعیف این شرایط، از مهم ترین اهداف بررسی های جغرافیای جرم و جنایت در شهر ها محسوب می شود. پژوهش حاضر که با موضوع «تحلیل فضایی بزه سوء مصرف مواد مخدر در شهر کرمانشاه » صورت گرفته ، در همین راستاست. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و داده ها و اطلاعات مورد نیاز به دو روش کتابخانه ای و میدانی تهیه شده است. جامعه ی آماری شامل کل افراد معتاد دستگیر شده طی سال های 87-90 در شهر کرمانشاه می باشد. در ادامه با تهیه پایگاه داده ای و با استفاده از آزمون های آماری، و گرافیکی در محیط arc gis و case اقدام به شناسایی و تحلیل فضایی کانون های بزه سوء مصرف مواد مخدر در شهر مورد مطالعه شد.

چکیده گردشگری به عنوان یکی از پویاترین فعالیتهای اقتصادی عصر حاضر،نقش مهمی در توسعه پایدار محلی ایفا می کند.این صنعت به عنوان یکی از فرایندهای تولید کننده فضا،از مختصات بنیادین جوامع شهری به شمار می رود که در شهرهای پرازدحام،پرتراکم و آلوده با فعالیتهای سخت و کسالت آور،انسان شهری را قادر به تحمل و تداوم زندگی می کند.محیط های شهری به دلیل تمرکز جمعیت، فشارها وخستگی های ناشی از کار به عنوان مبدا مسافرت گردشگران و از طرف دیگر با امکانات رفاهی، فرهنگی،بهداشتی،بازرگانی و داشتن جاذبه های تاریخی-توریستی به عنوان مقصد توریستها به شمار می آیند. شهر مشهد با داشتن منابع سرشار طبیعی و آثار تاریخی فراوان در بخشهای مختلف شهرستان،همچنین واقع شدن در مسیر ارتباطی بین دو قطب گردشگری کشور(سیاحتی تفریحی شمال و قطب گردشگری زیارتی مشهد مقدس)،همچنین موقعیت جغرافیایی منحصر به فرد شهرستان،تنوع آب و هوا،برخورداری از تنوع قومیتها و وجود اماکن تاریخی- فرهنگی در سراسر شهر می تواند نقش بسزایی درجذب زائر و گردشگر ایفا نماید و سبب رشد اقتصادی منطقه و کشورشود.هدف از این تحقیق ارزیابی وضعیت زیرساختهای گردشگری شهر مشهد در 5 بعد اطلاع رسانی،خدمات حمل و نقل عمومی،مراکز اقامتی،مناطق تفریحی،گردشگری و خرید و خدمات مالی می باشد.روش انجام این پژوهش،توصیفی– تحلیلی است.نمونه آماری تحقیق حاضر، 348 نفر از زائران و گردشگران شهر مشهد می باشندکه پرسشنامه ای در 5 بعد فوق الذکر بین آنان توزیع شد.اطلاعات به و تحلیلهایی مانند آزمون فریدمن و آزمون من ویتنی انجام شد.نتایج نشان spss دست آمده با استفاده از نرم افزار می دهد که زیرساختهای گردشگری در شهر مشهد در سطح نسبتا مناسبی می باشد،هرچند با وضع مطلوب هنوز فاصله دارد.همچنین نتایج حاکی از عدم اختلاف نظر میان گردشگران داخلی و خارجی در بعضی از ابعاد است،هرچند اولویتها در ابعاد مختلف متفاوت ارزیابی شده است. واژگان کلیدی گردشگری شهری،شهر مشهد،گردشگران و زائران داخلی و خارجی