نام پژوهشگر: علی اصغر سپاهی
سارا گردیده علی اصغر سپاهی
توده گرانیتوئیدی مشیرآباد (شمال غرب نوار دگرگونی سنندج – سیرجان) در 96 کیلومتری شمال غرب همدان در استان کردستان واقع شده است. توده نفوذی مشیرآباد در سنگ های دگرگونی به سن تریاس- ژوراسیک تزریق و جایگزین شده است. بر اساس مطالعات صحرایی و ویژگی های کانی شناسی، این مجموعه شامل دیوریت، مونزو دیوریت، کوارتز دیوریت، کوارتزمونزودیوریت، تونالیت، گرانودیوریت و مونزوگرانیت تا سینوگرانیت می باشد. سنگ های این مجموعه از نظر ژئوشیمی، کالک آلکالن، متاآلومین تا کمی پرآلومین و از تیپ i (سری مگنتیتی) می باشند. این سنگ ها دارای محدوده سیلیس 53% تا 76% و با افزایش مقدار sio2، اکسید های mgo، fe2o3، cao، کاهش و مقدار k2o افزایش نشان می دهد. روندهای تغییرات اکسیدهای عناصر اصلی، کمیاب و کمیاب خاکی نمونه های بخش های مختلف این توده حاکی از پیوستگی طیف ترکیب سنگی و خویشاوندی آنهاست. روندهای تغییرات در نمودارهای عناصر سازگار و ناسازگار در برابر یکدیگر نشان می دهند که این ارتباط از نوع تبلور تفریقی می باشد. این سنگ ها نسبت به گرانیت های پشته اقیانوسی (org) غنی شدگی بالایی از عناصر k، rb، th و ba و فقیر شدگی از عناصر ta، nb، p و ti را نشان می دهد. مطالعات ژئوشیمیایی توده گرانیتوئیدی مشیرآباد و مقایسه این مطالعات با توده های گرانیتوئیدی کمان های آتشفشانی در سایر نقاط دنیا مانند شیلی و جامائیکا نشان می دهد که توده گرانیتوئیدی مشیرآباد، مانند توده های گرانیتوئیدی فوق در یک محیط تکتونیکی حاشیه قاره ای فعال تشکیل شده است. پایین بودن نسبت های al2o3/(feototal+mgo+tio2) و (na2o+k2o)/(feo+mgo+tio2) و شواهد ژئوشیمی عناصر نادر خاکی و عناصر کمیاب، نشان می دهند که منشا ماگمای اولیه احتمالاً از پوسته ی زیرین بوده که در یک حاشیه ورقه ی همگرا ایجاد شده است. نمودارهای مختلف تمایز محیط زمین ساختی نیز حاکی از نفوذ این گرانیتوئید در یک محیط مرتبط با قوس آتشفشانی در حاشیه فعال قاره ای است که با توجه به پیشینه زمین شناسی منطقه، با فرورانش پوسته اقیانوسی نئوتتیس به زیر ایران مرکزی مرتبط می باشد. در منطقه مطالعه شده دو حادثه دگرگونی ناحیه ای و مجاورتی به وقوع پیوسته است. اسلیت ها، فیلیت ها، کالک سیلیکات ها، مرمرها، متابازیت ها و هورنفلس ها از این دو نوع دگرگونی حاصل شده اند. فاز دگرگونی ناحیه ای(rm1) و دگرگونی قهقرایی(rm2) در منطقه به وقوع پیوسته است. فاز(cm1) از نوع دگرگونی مجاورتی می باشد. هاله دگرگونی درجه ضعیف و در حد رخساره آلبیت اپیدوت هورنفلس می باشد. خصوصیات کانی شناسی هاله دگرگونی توده گرانیتوئیدی مشیرآباد نشان می دهد که دمای تشکیل این هاله در حدود 500 درجه سانتی گراد بوده است. در منطقه مشیرآباد-تازه آباد حداقل دو فاز دگرشکلیd1 وd2 تشخیص داده شده است که دو ساختار صفحه ای s1 و s2 را ایجاد کرده اند. کانی های دگرگونی در فازهای مختلف دگرشکلی در دو منطقه تشخیص داده شده اند.